De kabinetsformatie #70 Rutte: kan niets of wil niets?

quote:

Beste ChristenUnie-vrienden,

Deze week is niet de beste voor de Nederlandse democratie. De teleurstellende opbrengst van vijf maanden, met veel loopjes van en naar de informateur en zonder dat een doorbraak ooit dichtbij is geweest, is dat gisteren vooral duidelijk werd wat er in de formatie allemaal níet mogelijk is.

Het is níet mogelijk om vanuit zes partijen met in totaal bijna 100 zetels een combinatie te vormen voor een coalitie van minimaal 76 zetels. Het bleek níet mogelijk om onderlinge politieke blokkades te slechten en te beginnen met inhoudelijke onderhandelingen. Beschamend.

Daarmee is het ook níet mogelijk gebleken om een belangrijke traditie hoog te houden: een poldertraditie waarin redelijke partijen met onderling soms grote verschillen tóch de samenwerking met elkaar zoeken. Terwijl de polarisatie in ons land toeneemt en het aantal van politieke fracties die überhaupt niet uit zijn op samenwerking groeien, is dat heel, heel teleurstellend. Met zo’n onmachtig politiek midden, heb je geen flanken meer nodig. De redelijkheid blaast zichzelf nu op.

Verantwoordelijkheid
In die politieke context kwam de laatste maanden steeds sterker de gedachte bij me op: aan ons mag het niet liggen. De ChristenUnie mag niet de laatste blokkerende factor zijn die ons land in een politieke impasse stort. We willen geen deel zijn van het probleem, maar van de oplossing. Waar wij de blokkade waren, of dreigden te worden, daar moesten we dat rechtzetten en onze houding aanpassen; want ook dát is verantwoordelijkheid nemen. En dat hebben we gedaan, bijvoorbeeld als het ging om een veelbesproken interview waarin ik – zoals ik op ons voorjaarscongres al zei – te veel op de man en te weinig op de bal speelde in de richting van Mark Rutte.

Aan ons mag het niet liggen. Die zin borrelde op met een herinnering aan de lezing van Abraham Kuyper op het eerste Christelijk-Sociale Congres in 1891. Hij schetste de enorme uitdagingen, de bittere, sociale nood van zijn tijd en kon niet beloven dat het goed zou komen. Maar als het in ons land zou ontsporen – zo hield Kuyper zijn toehoorders voor – dan zou het in ieder geval niet de christelijk-sociale beweging te verwijten moge zijn.

Idealen
Ik heb wel bij herhaling gezegd dat we als ChristenUnie niet per se in een coalitie hoeven te zitten. Ons bestaansrecht valt of staat niet met de macht die we al dan niet hebben, maar met de idealen die we koesteren en nastreven. Onze impact is niet alleen maar afhankelijk van onze posities, maar allereerst van de ideeën die we inbrengen. Vanuit de oppositie knokken voor betere zorg voor elkaar en betere zorg voor de schepping kan óók de aangewezen manier zijn om ons land en onze naaste te dienen. En soms kan het juist heilzaam zijn om zonder soms knellende coalitieafspraken weer ronduit je hart te kunnen laten spreken.

Maar: aan ons mag het niet liggen. We willen ons altijd verantwoordelijk opstellen. Ondanks de grote verschillen tussen de liberale en onze christelijk-sociale idealen, zouden we, als andere opties uitgeput waren, bereid zijn om te kijken of we in een coalitie verschillen konden overbruggen om iets goeds te doen voor ons land.

Zou dat gelukt zijn? Ik weet het echt niet. In de eerste aanzet voor het regeerakkoord miste ik de ambitie om onrechtvaardige en fundamentele ongelijkheid in ons land aan te pakken. Ongelijkheid op de arbeidsmarkt, op de woningmarkt, in de toegang tot het recht en in ons onnavolgbare en soms ronduit onrechtvaardige belastingstelsel. Belangrijke onderwerpen ontbraken of waren nauwelijks uitgewerkt, ingewikkelde thema’s werden daarentegen vrij gedetailleerd beschreven. Deze ‘opzet tot een aanzet voor bouwstenen voor een eventueel regeerakkoord’ was een liberaal verhaal dat nog lang niet in de buurt kwam van onze christelijk-sociale idealen.

Vervreemdend
Maar of het was gelukt, zullen we nooit weten. Na gisteren is de conclusie dat niet alleen de andere opties, maar ook de optie van een coalitie met de ChristenUnie niet om inhoudelijke redenen, maar om politieke redenen onmogelijk is. Zoals twee rechtse partijen niet met twee linkse willen praten, heeft D66 aan de andere kant aangegeven niet met ons te willen praten. Zonder dat er een seconde inhoudelijk is onderhandeld. Dat is de lamlendige situatie waar we als land in zitten, die ik soms best vervreemdend vind. Helemaal als ik zie dat de huidige vier coalitiepartijen wel in goed overleg een begroting voor volgend jaar kunnen vaststellen.

Wat de positie van onze eigen club betreft, ben ik niet bezorgd of verbitterd. Wij kunnen en zullen het verschil maken, ook vanuit de oppositie. Een eventueel minderheidskabinet zal echt zijn best moeten doen om ons vertrouwen te verdienen, maar als ze onze kant op komen, zullen we ons constructief opstellen. Want: aan ons mag het niet liggen.

Ik weet dat wij, en hoop dat ook andere partijen, op die manier hun verantwoordelijkheid zullen nemen vanuit de oppositie. En dan is deze week misschien niet de beste week voor de Nederlandse democratie, maar ook geen hopeloze week.

Minderheidscoalitie
Want met een verantwoordelijke kwaliteitsoppositie van onze bevlogen en kundige Kamerleden, kan een minderheidscoalitie niet alleen een uitweg uit het huidige politieke moeras zijn, maar zelfs een verrijking van de hedendaagse politiek. Ik heb de optie vaker en steeds nadrukkelijker op tafel gelegd. Maar dan moeten de partijen die nu de grootste verantwoordelijkheid hebben – VVD, D66 en CDA – als de wiedeweerga aan de slag en zich in deze nieuwe ronde niet opnieuw verliezen in spelletjes politiek Stratego.

Met veel andere partijen, vindt ook de ChristenUnie dat er een breuk nodig is met de gesloten bestuurscultuur van de afgelopen tien, twintig jaar. Met een steviger positie voor de volksvertegenwoordiging (de Tweede Kamer) ten opzichte van de macht (het kabinet) die zij controleert. Een minderheidskabinet, dat niet automatisch leunt op een meerderheid in die Tweede Kamer kan alleen in goede samenwerking komen tot goede keuzes. In dat overleg zullen wij ons met hart en ziel inzetten voor een samenleving waarin we omzien naar elkaar, voor een rechtvaardiger verdeling van welvaart en inkomens, voor betaalbare woningen, betere zorg voor de schepping, voor een humaner vluchtelingenbeleid, voor bestrijding van ondermijning, meer veiligheid, dichtbij en verder weg. We willen meebouwen aan een nieuwe, open bestuurscultuur en bovenal een dienstbare overheid.

Die opdracht zou onze fractie - constructief, kritisch, verantwoordelijk - heel graag op zich nemen.

Aan ons zal het niet liggen.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 12:50 schreef Idisrom het volgende:
Wat ik van Kaag en D66 nooit heb begrepen, is dat wie moet minister- en staatssecretarisposten gaan inleveren als zowel de PvdA als Groen Links mee gaat doen. Dat kun je moeilijk op het CDA en de VVD gaan verhalen.
Zou D66 dan zelf zoveel posten willen inleveren dan?. Ik ga ervan uit dat de PvdA en Groen Links niet accoord zouden gaan met elk één ministerpost.

Het vorige en nu nog lopende kabinet begon met 6 ministerposten voor de VVD en elk vijf voor D66 en het CDA en 2 voor de ChristenUnie. Op basis van deze verkiezingen zou dat 7 ministerposten voor de VVD moeten worden, zes voor D66 (heel gunstig naar boven afgerond ter compensatie als CU weer mee zou doen), drie voor het CDA en twee voor de andere partijen.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 13:49 schreef Hanca het volgende:
Mail van Segers:
[..]
Vooral een interessant inkijkje in de proeve van een regeerakkoord van VVD en D66.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 14:42 schreef DarkwingDuck het volgende:

[..]
Als dat het geval zou zijn dan hoeven ze niet mee te doen in een kabinet wat vrijwel zeker het einde niet gaat halen en met interne problemen binnen het CDA. Laat de VVD dan maar de kastanjes uit het vuur halen.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 14:48 schreef Grrrrrrrr het volgende:
Johan Remkes moet het gaan doen nu als het aan de VVD ligt.

Ik wens de beste man veel succes

quote:

Op woensdag 1 september 2021 12:52 schreef DarkwingDuck het volgende:
Het wordt mij vrij duidelijk dat de mensen in dit topic vrij veel weerstand hebben tegen een nieuwe verfrissende conservatieve partij. Wat op momenten hilarische reacties oplevert. Een soort frontpage enkel dan progressief (minus de inclusie).

quote:

Op woensdag 1 september 2021 13:50 schreef ijs_beer het volgende:

[..]
Nu zou er ook weer een ministerie van Wonen moeten komen, althans, dat hoorde je veel voor de verkiezingen. Dus zou je nog een minister + stas erbij krijgen.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 14:42 schreef DarkwingDuck het volgende:

[..]
Als dat het geval zou zijn dan hoeven ze niet mee te doen in een kabinet wat vrijwel zeker het einde niet gaat halen en met interne problemen binnen het CDA. Laat de VVD dan maar de kastanjes uit het vuur halen.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 13:49 schreef Hanca het volgende:
Mail van Segers:
[..]
Vooral een interessant inkijkje in de proeve van een regeerakkoord van VVD en D66.

quote:

Beste capricia,

De weigering van VVD en CDA om het inhoudelijke gesprek aan te gaan met het blok van PvdA en GroenLinks vind ik meer dan betreurenswaardig.



GroenLinks en PvdA hebben veel stappen gezet om deelname aan een kabinet mogelijk te maken. Daar heb ik respect voor. De twee fracties zijn één formatiefractie geworden die bereid is om één handtekening te zetten onder het coalitieakkoord. Een mooie en moedige stap.



Wij hebben als Democraten ook gerespecteerd dat VVD en CDA in deze formatie elkaar vasthouden.

Pogingen om de impasse te doorbreken

Onze inzet is steeds geweest: een stabiele, brede meerderheidscoalitie met nieuw elan en met een zo progressief mogelijke blik op wat Nederland nu nodig heeft. Om die reden is onze voorkeur een kabinet met VVD, CDA, PvdA en GL. En om de impasse te doorbreken, heb ik eerder deze formatie – voor de zomer – al voorgesteld om de ChristenUnie daar nog aan toe te voegen voor een breed zespartijenkabinet. Dat is toen door VVD en CDA geblokkeerd.



Het document op hoofdlijnen waar wij met de VVD aan hebben gewerkt was bedoeld om de formatie een stap verder te brengen. En het leek erop dat dit ook zou gebeuren. Genoeg partijen – met uitzondering van de ChristenUnie – waren positief genoeg over het stuk om inhoudelijk door te willen praten.



Maar nu stokt het toch. De politieke wil ontbreekt. Op een moment dat brede samenwerking tussen links en rechts nodig is voor de grote opgaven waar we voor staan.



Het is nu aan de informateur om haar eindverslag te schrijven, zodat het Kamerdebat kan plaatsvinden over hoe nu verder. Ik kijk vooral naar de VVD, de grootste partij, om verantwoordelijkheid te nemen voor het proces.

We weten waar we het voor doen

Ik probeer jullie zo goed mogelijk op de hoogte te houden van hoe het nu verder gaat. Want jullie weten waar we het voor doen. Een ultieme versnelling in het Nederlandse klimaatbeleid en de verbetering van het onderwijs, zodat alle kinderen een eerlijke kans krijgen in het leven. Het smeden van een kabinet dat dit tot uitgangspunt neemt is ons veel waard. En ik zal daar alles voor blijven geven.



Extra bijpraatsessie over de formatie

Morgenavond – woensdag 1 september – om 19.00 uur praat Rob Jetten je kort bij in een extra ingelaste bijpraatsessie over de formatie. Helaas kan ik daar zelf niet bij zijn, omdat ik de komende dagen als minister van Buitenlandse Zaken afreis naar de regio Afghanistan. Ik zal daar gesprekken voeren over mogelijkheden om Nederlanders en Afghanen die voor Nederland gewerkt hebben en gevaar lopen, in veiligheid te kunnen brengen.


Ik hoop dat je morgenavond aansluit bij het online gesprek met Rob.



Hartelijke groet,


Sigrid Kaag

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:14 schreef Nattekat het volgende:
D66 - CDA - SP - GL - PvdA - CU - PvdD een optie?

De VVD is overduidelijk het grote probleem, dus gooi dat rechtse maar gewoon weg en zoek verder een balans tussen progressief en conservatief.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:14 schreef Nattekat het volgende:
D66 - CDA - SP - GL - PvdA - CU - PvdD een optie?

De VVD is overduidelijk het grote probleem, dus gooi dat rechtse maar gewoon weg en zoek verder een balans tussen progressief en conservatief.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:14 schreef Nattekat het volgende:
D66 - CDA - SP - GL - PvdA - CU - PvdD een optie?

De VVD is overduidelijk het grote probleem, dus gooi dat rechtse maar gewoon weg en zoek verder een balans tussen progressief en conservatief.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:23 schreef Emmerdeur het volgende:
Is herverkiezingen geen optie? Want schijnbaar gasn ze hier nit uitkomen en weer een formatie van 225 dagen of meer hoeft niet

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:18 schreef papert het volgende:

[..]
Waarom zou de CDA dit doen? Dit zou wel mijn voorkeur hebben, maar acht de kans dat de CDA hier in meegaat nihil.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:28 schreef Nattekat het volgende:

[..]
Rechts vind ik het CDA echt totaal niet,

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:30 schreef Gia het volgende:
We moeten gewoon af van zoveel partijen. Er is onderhand voor elke issue een partij.

quote:

Op woensdag 1 september 2021 15:28 schreef Nattekat het volgende:

[..]
Ze vormen met CU en in mindere mate SP een conservatief blok en hebben tevens met het ontbreken van de VVD meer ruimte om hun eigen stempel erop te drukken. Rechts vind ik het CDA echt totaal niet, dus helemaal uitgesloten is het dan niet.

Over rechts is gewoon onmogelijk, daarvoor kan je niet om de PVV heen. Dwars door het midden is nu mislukt, dus dat is sowieso geen optie meer.