GroenLinks: Geef alle jongeren 10.000 euro op hun 18de verjaardag

quote:

Alle jongeren in Nederland moeten op hun 18de verjaardag 10.000 euro op hun rekening gestort krijgen als ‘startkapitaal’. Zónder voorwaarden. Miljonairs moeten dat idee van GroenLinks via de belasting gaan betalen.

Het opvallende plan, dat 2,2 miljard euro per jaar kost, staat in het GroenLinks-verkiezingsprogramma dat zaterdag wordt gepresenteerd. Om het te betalen wil de partij een ‘miljonairstaks’ invoeren van 1 procent (voor vermogens vanaf 1 miljoen euro) of 2 procent (voor wie 2 miljoen euro of meer heeft). Partijleider Jesse Klaver noemt de extra belasting ‘een solidariteitsbijdrage’.

Het geld zou naar álle 18-jarigen gaan, ook naar kinderen van ouders zonder krappe portemonnee. Klaver zegt ‘bewust’ te hebben gekozen voor ‘een simpel systeem’. ,,Miljonairs met kinderen gaan aan dit systeem bijdragen. Er zitten ongetwijfeld jongeren bij die het niet nodig hebben, maar het overgrote deel heeft géén ouders die miljonair zijn.” Elk jaar worden in ons land ruim 200.000 kinderen 18 jaar.
Doelmatig

Waar GroenLinks er bij het omstreden kabinetsplan voor een investeringssubsidie voor bedrijven (BIK) op hamert dat het geld niet terecht moet komen bij bedrijven of personen die het niet nodig hebben, ziet Klaver dat probleem niet voor een generieke gift aan alle jongeren.

,,Wij denken dat het heel doelmatig is, omdat het de kansen van jongeren vergroot en we het miljonairs laten betalen.” Er zijn volgens het CBS meer dan 200.000 mensen in Nederland met een vermogen van meer dan 1 miljoen euro. Met zijn plan wordt volgens Klaver ‘welvaartsongelijkheid’ bestreden.

De GroenLinks-leider zegt dat elke jongere het geld naar eigen inzicht kan investeren in zijn of haar toekomst. ,,Nu beginnen jongeren met een studieschuld aan hun leven, straks hebben ze een startkapitaal.” Het geld komt wel met een waarschuwing, verzekert Klaver: dat het van belang is dat het wordt gebruikt voor je eigen ontwikkeling en voor je toekomst. ,,Besteed het wijs.”
Verbrassen

Bang dat de 18-jarigen het geld verbrassen is hij niet. ,,We hebben daar vertrouwen in. Dat kunnen ze heel goed.” Dat heeft volgens hem te maken met zijn ‘mensbeeld’. ,,Ik geloof dat als je mensen verantwoordelijkheid geeft, ze die in de meeste gevallen met beide handen zullen aangrijpen. Wij willen jongeren het stuur over hun eigen leven in handen geven.”

Volgens GroenLinks hebben jongeren het startkapitaal nodig, omdat zij nu een te grote achterstand hebben op eerdere generaties. Zo kunnen ze lastiger een vaste baan vinden en komen ze moeilijker aan een woning. Met een startkapitaal kunnen ze ‘in zichzelf investeren’, is het idee. Dat GroenLinks veel jonge kiezers heeft, heeft volgens Klaver niets met dit voorstel te maken.

De leeftijd waarop de jongeren het geld krijgen, was wel ‘een discussiepunt’. Klaver koos bijvoorbeeld niet voor 25 jaar omdat hij ook wil dat mbo-studenten die na hun opleiding een eigen bedrijf willen beginnen, het geld daarvoor kunnen gebruiken. Ook moet het gebruikt kunnen worden voor een studie aan hogeschool of universiteit. ,,Als je 18 bent mag je stemmen, begint je volwassen leven en geven wij je een kickstart.”
Compensatie leenstelsel

Het leenstelsel voor studenten – Klaver stond in 2014 zelf aan de wieg – maakt in het verkiezingsprogramma plaats voor een ‘nieuwe studiebeurs’ waarbij studenten maximaal 400 euro per maand krijgen. Alle studenten die de afgelopen vijf jaar wél hun beurs hebben moeten lenen krijgen in de plannen van GroenLinks ter compensatie ook eenmalig 10.000 euro. ,,Dit is de manier om te zorgen dat de generatie die nadeel heeft ondervonden van het leenstelsel er een stuk voor terugkrijgt.”

De PvdA, die vorig jaar zijn handen aftrok van het leenstelsel, vindt ook dat de leenstelselgeneratie compensatie moet krijgen. Maar op welke manier dat moet gebeuren, wordt pas eind van de maand duidelijk als het verkiezingsprogramma wordt gepresenteerd. D66 denkt aan een korting op de studieschuld. Studenten die hun studiefinanciering hebben geleend met terugwerkende kracht een beurs geven zou tussen de 3 en 8 miljard euro kosten.

Er is al langer geen meerderheid meer voor het huidige leenstelsel. Maar alle partijen hebben verschillende plannen voor een alternatief. Omdat in het regeerakkoord is afgesproken deze kabinetsperiode niet te tornen aan het leenstelsel, verandert er nu niets. Het volgende kabinet zal met een alternatief moeten kome

Piketty als inspiratiebron

GroenLinks werd op het spoor gebracht van een ‘startkapitaal’ voor jongeren door de Franse econoom Thomas Piketty, die Klaver in 2014 naar Nederland haalde voor een gesprek in de Tweede Kamer. Volgens Piketty is het niet langer vanzelfsprekend dat jongeren het beter krijgen dan hun ouders en neemt de ongelijkheid in westerse landen toe. Om deze sociaaleconomische ongelijkheid tegen te gaan, stelt Piketty voor om iedereen die 25 jaar wordt een schenking te geven die gekoppeld is aan het gemiddelde vermogen van een land. Voor Nederland zou dat om ongeveer een ton gaan als ‘basisvermogen’. Dat voorstel, stelt GroenLinks, is ‘in de Nederlandse politieke context niet haalbaar’. Maar het diende wel als inspiratiebron voor het startkapitaal voor jongeren.