De neergang van de Nederlandse media

Waarom media onderwerpen eenzijdig belichten, aanpassen of niet willen brengen
Ik heb ruim 15 jaar in de journalistiek gewerkt. Voor internet, bladen, kranten en televisie. Een aantal jaar geleden ben ik eruit gestapt, omdat het in de Nederlandse journalistiek veel te vaak niet meer gaat om waarheidsvinding, goed onderzoek doen en de burgers zo objectief mogelijk informeren. Journalistiek is politiek geworden. Heeft kant gekozen en vertoont daarin zelfs activistische trekjes. Een inkijkje.

DPG Media heeft het Nederlandse perslandschap opgekocht
In Nederland zijn de afgelopen 15 jaar alle grote Nederlandse uitgeverijen – Wegener, PCM en Sanoma – overgenomen door de Belgische De Pers Groep (DPG Media). Het gevolg is dat kranten als het Algemeen Dagblad, het Parool, Volkskrant, Trouw, Brabants Dagblad, De Stem, Tubantia, Eindhovens Dagblad, Zeeuwse Courant, De Stentor en de Gelderlander allemaal onder één baas vallen. Maar dat is niet alles. Ook Nu.nl, Libelle, Viva, Magriet, Q Music, Independer, Tina, Schoolbank, Story, Veronica, Donald Duck en tientallen andere tijdschriften en websites zijn allemaal eigendom van DPG Media. Verder heeft DPG ook in België de grootste kranten (De Morgen en Het Laatste Nieuws) in beheer en heeft sinds kort ook in Denemarken een aantal kranten overgenomen. Hierdoor bereikt DPG Media elke dag maar liefst 80% van de Vlamingen en Nederlanders en een groot deel van de Denen.

DPG Media, wie of wat zijn dat? De Persgroep begon dertig jaar geleden als Vlaamse uitgeverij van dag- en weekbladen. Eigenaar is de familie Van Thillo. Christiaan van Thillo heeft het familiebedrijf uitgebouwd tot een grote multimediale organisatie. Van Thillo’s De Persgroep is de mediazuil geweest van de Vlaamse Liberalen. Hij steunde dan ook de drie Paarse kabinetten onder leiding van de links-liberale premier Guy Verhofstadt. Volgens zijn eigen werknemers heeft Van Thillo zich de afgelopen 30 jaar nauwgezet bemoeit met de redactionele koers van ‘zijn’ kranten en stuurde ook regelmatig emails rond met op- en aanmerkingen op artikelen en foto’s. Hij respecteert de redactiestatuten niet en noemt zichzelf een ‘vriendelijke dictator’.

De Britse onderzoeksjournalist Nick Davies beschrijft ‘de Methode Van Thillo in Flat Earth News. Het dictaat van de kiosk vervangt de vertrouwensrelatie tussen de krant en zijn abonnee. Voor kwaliteit, diepgang of onderzoek is geen geld meer. Journalisten worden een doorgeefluik voor emoties, roddels, reclame en propaganda van voorlichters, adverteerders, politici en de eigen uitgever. Dat zijn kranten beter ‘naar de lezer luisteren’, zoals Van Thillo beweert, is schijn. Onderzoek wijst uit dat diezelfde lezers minder vertrouwen in de geschreven pers hebben dan ooit tevoren. Een belangrijk criterium voor kwaliteitsmedia is dat ze berichten over alle politieke niveaus, van gemeenteraad tot wereldpolitiek. Er wordt niet meer bericht over niveaus als de EU of de Navo. Buitenlandse correspondenten worden ontslagen, voor onderzoeksjournalistiek is geen ruimte en zelfs op de berichtgeving over de binnenlandse politiek wordt beknibbeld. De weinige overgebleven journalisten schrijven kleurloze kopij die om wille van de “synergie” moet kunnen worden gebruikt of herkauwd in andere media.”

Bepaalde onderwerpen/invalshoeken liggen op redacties erg gevoelig
Ik - en met mij vele collega’s - hebben dit proces aan den lijve ondervonden. Er is een bepaalde wind gaan waaien. Wie mee waait zit goed, wie er tegenin gaat, moet alle zeilen bijzetten en heel sterk in zijn of haar schoenen staan. Het moet allemaal snel, zo kort mogelijk en oppervlakkig. Tijd is er nooit. Het moet ook allemaal deugen. Onderzoek doen, waarheidsvinding, doorvragen en kritisch zijn is naar de achtergrond verdrongen. Vaardigheden die een goede journalist maken, hangen nu als een zwaard van Damocles boven zijn of haar hoofd. Bepaalde onderwerpen zijn immers uitermate gevoelig geworden. Die belichten, is vragen om problemen. Vooral als de boodschap anders uit kan vallen dan de huidige consensus. Klimaat, CO2, immigratie, Islam, Wilders, Baudet, EU, groene stoom, schone dieselauto’s, kernenergie, windmolens, van het gas af, Zwarte Piet, Corona, Trump en nu George Floyd liggen al snel onder een verstikkend vergrootglas. Vaak opgedrongen door de eigen redactie en/of versterkt door de buitenwacht in de vorm van scheldpartijen, intimidatie, bedreigingen en geweld.

Het zorgt voor conditionering en zelfs indoctrinatie van de lezer en de kijker. Indoctrinatie die is begonnen bij de journalist(e). Mensen begrijpen vaak niet hoe zoiets werkt. Je moet toch als journalist(e) zo objectief mogelijk de burgers informeren. Dat is toch je werk. Nieuwsgaring, onderzoek doen, kritisch en nieuwsgierig zijn. Ja, zo zou het moeten zijn, maar de journalistiek in Nederland is politiek geworden. Extreem linkse politiek wel te verstaan. Ik zou het graag anders beschrijven, omdat ik zelf niet denk in rechts of links, maar links dekt de lading het beste. Dat komt omdat het overgrote deel van de journalisten, in de mainstream media bijna allemaal, links zijn en vanuit hun politieke voorkeur onderwerpen zijn gaan belichten. Dat mag, maar dat moet nooit de overhand krijgen en dat is er dus wel ingeslopen. Het objectief informeren van de lezer is daardoor naar de achtergrond verdrongen en heeft plaats gemaakt voor de opinie van de journalist. Veel redacties hebben daardoor een zwaar wegende politieke agenda gekregen. Een linkse saus die het liefst over al het nieuws moet worden uitgegoten en die zelfs is gaan bepalen wat er wel en geen nieuws is.

Wie rechtse sympathieën heeft, kan dat beter voor zich houden
Hoofdredacties grijpen niet in, zijn onderdeel van dit probleem, moedigen het aan of zijn de initiator van een (extreem) linkse sfeer op redacties. Journalisten worden (en duwen elkaar) in een bepaalde richting geduwd. Het groepsdenken en de groepsdruk hangt als een verstikkende deken over dat soort redacties heen. Andersdenkenden krijgen er geen lucht meer. Worden eruit gewerkt, het contract niet verlengd of stappen zelf op. Rechtse sympathieën zijn uit den boze en kunnen je zelfs je baan kosten. De journalisten in de mainstream media die VVD (misschien nu wat meer omdat VVD een ruk naar links heeft gemaakt), laat staan PVV of FvD stemmen, zijn op de vingers van 1 hand te tellen. Zoiets moet je ook niet zeggen op een redactie, want dan zijn de rapen gaar. Dat is toch bizar. Dat journalisten, uit angst voor hun baan, hun mond moeten houden over hun politieke voorkeur. Maar dit speelt dankzij de media en bepaalde politici en hun stigmatisering/framing op meerdere werkvloeren en zelfs op scholen een grote rol. Zo vrij is Nederland inmiddels geworden. De indoctrinatie werkt blijkbaar.

Is het niet de bedoeling om burgers/lezers zo goed en zo volledig mogelijk te informeren?
Daardoor is er een Orwelliaanse situatie ontstaan op een groot aantal redacties en zeker op die van de mainstream media. Negatief nieuws dat niet strookt met hun wereldbeeld, opvattingen, politieke voorkeur of hoe je dit ook wilt noemen wordt niet gebracht, veranderd qua inhoud, op pagina 6 weggestopt of de kop wordt zo neergezet dat het minder erg lijkt en/of minder lezers trekt. Het enge is dat dit volgens hen de normaalste zaak van de wereld is. Dat ze denken dat ze goed doen. Als je er iets van zegt, word je schamper aangekeken, zo niet erop aangekeken…

Groepsverkrachtingen van meisjes door moslims in Engeland, crimineel gedrag van Marokkaanse jongens, zwartgeweld van ‘betogers’ in de VS, de ‘bijna genocide‘ op Christenen in moslimlanden en gruwelijke moordpartijen op blanke boeren door zwarten in Zuid-Afrika zijn hier een aantal voorbeelden van. Vervang moslims, Marokkanen en zwarten door autochtoon of wit en het had weken op de voorpagina gestaan en was in alle praatprogramma’s uitgekauwd. Nu hoor je er bijna niets over of de media rept over incidenten, over verwarde mannen, over demonstranten en over jongeren.

Als je er als journalist iets van zegt, begint de helft van de redactie te steigeren en de racisme-vinger begint al jouw kant op te wijzen.Trump is ook een no go area. Waar Obama een soort heilige was, wringen redacties zich nu in alle bochten om een democratisch gekozen president negatief te belichten en zelfs belachelijk te maken. Gedegen feitelijk onderzoek waaruit blijkt dat Trump ook goede dingen doet voor de VS, worden weggehoond op bepaalde redacties. Wilders, Baudet? Die zitten in hetzelfde verdomhoekje. Klimaat, CO2, groene energie, van het gas af? Onnodig, is allemaal al bewezen. Daar beginnen ze niet meer aan. Wetenschappelijk onderzoek en feiten die iets anders beweren en bewijzen worden doodleuk geweigerd of weggezet als broddelwerk.

Er zijn ook journalisten die vinden dat het anders kan en moet
Redacties hebben een blinde vlek ontwikkeld voor bepaalde onderwerpen. De feiten erover worden gewoonweg genegeerd, verdraaid, niet onderzocht en het nieuws erover zoveel mogelijk weggestopt. En het opmerkelijke is dat veel journalisten vaak weinig inhoudelijke kennis over dat soort onderwerpen hebben. Niet de moeite nemen om zich echt in de materie te verdiepen. Weigeren om kritisch naar bepaalde onderwerpen te kijken. Niet nodig; de mening is immers al gevormd. Op basis waarvan, vraag ik me dan af? Is het niet de bedoeling om burgers/lezers zo goed en zo volledig mogelijk te informeren?

Het lijkt mij een legitieme vraag, maar het is roepen in de woestijn. Toch zijn er zijn journalisten op dat soort redacties die vinden dat het anders kan en moet. Die verder willen kijken en onderwerpen anders willen belichten. Maar ze durven gewoon niet meer of hebben gewoon geen zin meer in het gezeik. Worden voorzichtig. Gaan op hun woorden letten. Kiezen eieren voor hun geld en doen er het zwijgen toe. Zijn bang geworden voor hun baan, hun gezin, hun huis. Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt.

Journalisten worden zowel intern als extern onder druk gezet
De journalist(e) die het toch waagt eens wat verder te willen kijken, wordt namelijk regelmatig onder druk gezet. Dat werkt bijvoorbeeld zo: tijdens de redactievergadering krijgen een paar collega’s een ongemakkelijk gevoel bij het onderwerp. Dat is alleen als het onderwerp over één van bovengenoemde zaken gaat en de journalist(e) er met open vizier in wilt gaan. Iets dat elke objectieve journalist(e) zou moeten doen, maar dat doet er allang niet meer toe. Dan krijg de journalist(e) vragen over wat het nut is en de reden. Als de journalist(e) doorzet wordt de toon al snel grimmiger; dan is het een slecht onderwerp dat nergens op slaat, is hij/zij bezig met iets dat allang ‘bewezen’ is, dat allang beleid is, dat het geen enkele zin heeft, dat het voor ‘onjuiste’ beeldvorming gaat zorgen en vragen ze op een bepaalde manier wat de werkelijke (lees je verholen) bedoeling met het onderwerp is?

Alsof je een verborgen agenda zou hebben. Het gaat vooral om de insinuaties die er dan gemaakt worden. De toon en de verdachtmakingen. Heel soms gaat dit verder en gaan ze stempels drukken. Het bekende framen. En dit gaat door tot aan je bureau. Er zijn gevallen waarbij zelfs mensen van sales of advertising ‘informeel’ en heel voorzichtig naar je toe komen, bijvoorbeeld bij het koffieapparaat. Ze hebben lucht gekregen van het onderwerp en vrezen dat het reclame-inkomsten gaat kosten. Of ze zijn bang dat ze daardoor adverteerders en abonnees gaan verliezen. Een redactiestatuut blijkt dan ineens een papieren tijger. Dan wordt er gevraagd of er niet wat dingen aangepast of weggelaten kunnen worden?

Of de jurist wil er ook ineens naar kijken. Soms moet je artikel ineens door collega’s worden gelezen zodat ze erop kunnen schieten. Alles wat het artikel zo sterk maakt, moet dan anders worden neergezet of worden aangepast, waardoor het een nietszeggend stuk wordt. Het is allemaal bedoeld om je uit te putten. Je moet als journalist en als persoon ontzettend sterk in je schoenen staan en een ijzersterk artikel hebben, wil je niet toegeven en ermee doorgaan. Vooral omdat het ook nog kan gebeuren dat de eind- of hoofdredacteur toch een streep zet door je onderwerp/item of dat je artikel op een plek wordt geplaatst waar het minder opvalt, of alleen online wordt geplaatst en niet in de papieren krant. Of wordt de kop aangepast zodat het minder lezers trekt.

Als je artikel toch 1 op 1 geplaatst wordt dan gaat de social-media-baggermolen werken. Je wordt uitgescholden, bedreigd, onjuist geciteerd en belachelijk gemaakt. Activisten gaan soms zelfs zo ver dat ze hoofdredacteuren en adverteerders gaan bellen en bedreigen en soms krijg je zelf zo’n idioot aan de lijn. Niemand heeft daar zin in. Een onderwerp kan voor zoveel negatieve energie zorgen dat elk gezond mens zich op een gegeven moment gaat afvragen waarvoor hij of zij het nog doet.

Het nieuws aanpassen om ‘ongepaste’ beeldvorming vermijden
En dit werkt ook de andere kant op. Onderwerpen die de ‘juiste, politiek correcte strekking of invalshoek’ hebben, krijgen alle tijd, medewerking en aandacht. Dan staat er niemand aan je bureau en hoef je jezelf niet menigmaal te verantwoorden. Hoe slecht zo’n onderwerp en vooral de uitvoering daarvan ook is. Het wordt klakkeloos gebracht. Vaak letterlijk overgenomen van de persvoorlichters of van andere media. Er wordt totaal niet kritisch naar de inhoud gekeken. En niemand die erover rept. En mochten ze met hun neus op nieuws staan dat niet strookt met hun eigen opvattingen, dan wordt het of niet gebracht, of veranderd of aangepast of van één kant belicht.

Camerastandpunten worden veranderd waardoor er een vertekend beeld ontstaat van de situatie, ‘incorrecte’ meningen of getuigenissen worden niet opgenomen in het item en er wordt bewust geknipt in filmpjes en artikelen om ‘onjuiste of ongepaste beeldvorming‘ te vermijden. Dit wordt open en bloot op redacties besproken alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Het is hemeltergend om te zien wat de journalistiek is geworden. En de verantwoordelijken denken ook nog dat ze heel goed bezig zijn; dat ze hierdoor deugen. De journalistiek is op een moral high horse geklommen, waar het niet op hoort te zitten.

Overal hoor en lees je hetzelfde; zelfde toon, zelfde gasten
Sla de kranten er maar op na; overal dezelfde onderwerpen met hetzelfde geluid, dezelfde toon, dezelfde invalshoek. De praatprogramma’s op televisie precies hetzelfde. De columnisten. Het NOS-journaal. En altijd dezelfde (vaak witte) gasten; zorgvuldig gescreend door de redacties (op de juiste mening). Vragen en antwoorden worden voor de uitzending doorgenomen. De tegenstander of andersdenkende veel en veel minder wordt uitgenodigd, wordt het vuur aan de schenen gelegd, van meerdere kanten aangevallen of worden vragen gesteld die hij niet verwacht en die niet van te voren waren afgesproken.

Zoiets wordt in Nederland door de redacties van te voren beraamd. Als je dit zegt, word je door de pers weggezet als complotdenker (het bekende framen), maar ik kan u verzekeren: het gebeurt echt. Wie links stemt, is en praat krijgt zelden een weerwoord, wie rechts stemt, is en praat, krijgt steken onder water, wordt in de rede gevallen en krijgt de volle laag van twee of meer tafelgasten of zelfs van iemand uit het publiek. En na afloop wordt het gevierd in de bar. Het heeft allemaal niets meer met goede journalistiek te maken, maar alles met de eigen overtuigingen aan de burger opdringen. Waar of niet waar, daar draait het allang niet meer om. De informerende functie die de media hebben, is de afgelopen jaren ondergeschikt geraakt aan de opiniërende functie. En dan is er ook nog de ziekelijke overtuiging dat ze daarmee zo goed en verheven bezig zijn.

Andersdenkenden( fatsoenlijke burgers en politici) worden geframed en weggezet
Verder is de spreekbuisfunctie van de media erg eenzijdig geworden. De pers zou een spreekbuis moeten zijn van wat er leeft onder de Nederlandse bevolking. Maar een groot deel van de Nederlanders is gefrustreerd geraakt omdat hun mening, hun kijk amper meer te lezen of te horen is. En als dat wel een keer gebeurt, dat de media (vaak gesteund door linkse politici en onnozele BN’ers) er dan als de kippen bij is om deze mensen te framen. Dan ben je een racist, een seksist, een xenofoob, een fascist, een klimaatontkenner, een homofoob, een rechtsextremist of een islamofoob.

De ‘afwijkende’ mening moet immers monddood worden gemaakt. Zo werkt de vrijheid van meningsuiting tegenwoordig in Nederland. En die aanpak werkt. Fatsoenlijke burgers, experts, wetenschappers en bestuurders worden al jaren op deze kwalijke manier weggezet, weggehoond en vernederd. Dat heeft ingrijpende gevolgen voor hun carrières en levens. En niemand doet er wat aan, zo verziekt en geïndoctrineerd is deze maatschappij al.

De media hoort overheidsbeleid te controleren, niet klakkeloos toe te juichen
Ook de controlerende functie van de media ten opzichte van het overheidsbeleid is behoorlijk uitgekleed en vereenzijdigd. Het is allemaal veel oppervlakkiger geworden. Rechts beleid en rechtse standpunten worden ook anders benaderd dan links. Waar bij rechts de messen vaak geslepen worden, daar wordt links met zijden handschoenen aangepakt en wordt het beleid soms zelfs klakkeloos overgenomen en verdedigd. De een-tweetjes tussen de linkse politiek/gedachtengoed (D’66, GroenLinks, PvdA) en bepaalde media (vooral op tv) liggen er zo dik bovenop dat het genant is. Dat dit vaak ook nog van belastinggeld gebeurt is op geen enkele manier uit te leggen, maar zegt alles over hoe de media is verworven met de (linkse) politiek.

Hoofdredacteuren geven het slechte voorbeeld
Of dat nu door Van Thillo en zijn DPG komt, weet ik niet. Ik weet wel dat het niet gezond is dat bijna alle Nederlandse kranten, bladen en sites één eigenaar hebben. Dat er een monopolie op nieuws is. Dat er een soort Gleichschaltung heeft plaatsgevonden. Dat je alleen bij de Telegraaf of op een blog als GeenStijl nog een ander geluid hoort. Dat journalisten bijna allemaal links zijn of linkse sympathieën hebben. Dat de hoofdredacteur van de NOS een divi-bokaal en -database heeft en dat de hoofdredacteur van het AD op camera doodleuk vertelt dat hij bepaalt wie er premier van Nederland wordt, en Telegraaf-lezers wegzet als rancuneus-Nederland. Dat de hoofdredacteur van de Volkskrant zegt dat hij mensen gaat aannemen op ras/huidskleur/geslacht (de zogenaamde positieve discriminatie) en op de radio duidelijk maakt dat hij de noodzaak niet ziet om ‘afwijkende’ meningen (zelfs gestaafd op onderzoeken en feiten) te brengen. Hij vindt het beter om zaken klakkeloos aan te nemen en om één lijn te trekken. De zelfingenomenheid van deze drie hoofdredacteuren in deze is schrikbarend en stuitend.

De media moeten juist waken over onze vrijheden
De rol die de media zichzelf nu hebben toebedeeld, hoort niet thuis in een open democratie en in een samenleving waar vrijheid van meningsuiting een groot goed is. De media, juist de media, zou moeten waken over onze vrijheden. In plaats daarvan heeft de media kant gekozen, is politiek geworden en neigt daarin zelfs al naar activisme. De eenzijdige berichtgeving is uitsluitend bedoeld om burgers te heropvoeden, te conditioneren en te indoctrineren. Het framen om ze monddood en bang te maken. De media weten het immers allemaal beter en fungeren als een soort gedachtenpolitie: wij bepalen hoe jij moet denken en handelen en waag het niet hiervan af te wijken anders zetten we je weg.

Het is een rol die past bij de staatsmedia in een marxistische dictatuur zoals de DDR. Maar vloekt met alles waar Nederland voor staat.Het is zo ontzettend dom, dat het gevaarlijk is. Veel burgers hebben dit donders goed in de gaten. Zijn niet gek. Gaan hierdoor de media en de overheid wantrouwen. Bovendien zet het aan tot het vergroten van tegenstellingen en het tegen elkaar opzetten van groepen. Nederland raakt er langzaam door verscheurd en is aan het afglijden naar de verkeerde kant van de geschiedenis. Die geschiedenis heeft al meerdere malen uitgewezen dat hier niets goeds van komt.