Nu.nl: Oncomfortabele wc's en detectiearmbandjes: hoe ver mag werkgever gaan?Sommige werkgevers hebben wel heel veel belangstelling voor het wel en wee van hun werknemers: bij het Amerikaanse Amazon werden detectiearmbandjes ontworpen om zo te checken hoe vaak magazijnmedewerkers hun handen gebruiken, en in het Verenigd Koninkrijk werd een oncomfortabele kantoor-wc geïntroduceerd om het aantal toiletbezoekjes in te dammen. Hoe ver mogen werkgevers gaan?
Werknemers nauwlettend in de gaten houden, wordt een stuk makkelijker dankzij slimme technologie. Zo vroeg webgigant Amazon in 2019 patent aan voor een armband die de locatie van magazijnmedewerker traceert en vervolgens de interactie van hun handen met de voorraadbakken volgt.
De armband houdt bij waar en hoe vaak werknemers producten in de magazijnen verplaatsen. Handig, want zo kan de werkgever bijhouden of er wel flink wordt doorgewerkt. De technologie wordt nog niet daadwerkelijk gebruikt, laat Amazon weten, maar het patent is in ieder geval vast binnen.
Wel of geen beleefde begroeting?En bij de Amerikaanse supermarktketen Walmart werd vorig jaar een systeem geïntroduceerd waarmee de supermarkt de werknemers en klanten kan horen. Het systeem luistert naar supermarktgeluiden, zoals geritsel van plastic tasjes en piepjes van kassascanners, en wil zo "de efficiëntie van werknemers verhogen". De sensoren kunnen gesprekken van werknemers en klanten vastleggen en in de gaten houden of werknemers de klanten wel netjes begroeten.
Even een welverdiende toiletpauze tijdens een drukke werkdag dan maar? Niet als het aan de ontwerpers van StandardToilet ligt. Zij ontwierpen in december 2019 een toilet dat 13 graden naar beneden is gekanteld, zodat je er oncomfortabel maar snel je behoefte kunt doen.
Het toilet is inmiddels goedgekeurd door het daarvoor bestemde Britse orgaan, want de hurkbeweging die je moet maken is weliswaar oncomfortabel, maar leegt wel efficiënter de blaas en darmen dan wanneer je lekker zit.
StandardToilet schat dat als personeelsleden in een hoek van 13 graden hun behoefte doen, dit tot 25 procent minder op het toilet bestede tijd zal leiden, en dat leidt volgend StandardToilet weer tot een jaarlijkse besparing van miljarden euro's. De eerste kopers hebben zich al gemeld: lokale Britse overheden en tankstations.
Wel voldoende en veilige wc'sEn in Nederland? Zo'n wc mag een werkgever best installeren, zegt Esther van der Meulen, die als arbeidsrechtadvocaat gespecialiseerd is in privacy - net als de armband of het nemen van geluidsopnames. "Ook in Nederland mogen werknemers gemonitord worden door hun werkgever, als het in overeenstemming is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) én als er instemming is van de, voor zover aanwezige, Ondernemingsraad."
Het naar de wc gaan is weliswaar een privéhandeling, aldus Van der Meulen, maar vindt wel plaats tijdens werktijd. "Zo mag een werkgever de wc-tijd onaantrekkelijker proberen te maken, als het maar aan de arbo-regels voldoet. Want toiletgebruik moet wel veilig blijven en er moeten voldoende wc's aanwezig zijn. Daarnaast is het de vraag of werkgevers hun doel bereiken, maar dat is een andere discussie. Een alternatief zou kunnen zijn het wifi-bereik in het toilet iets inperken."
Heimelijk filmen mag nietAls een bedrijf een methode om te monitoren introduceert, moet de werkgever – naast goedkeuring van de werknemersvertegenwoordiging - hier een wettelijke grondslag als genoemd in de AVG voor hebben, zegt Van der Meulen. "De grondslag toestemming zal vanwege de gezagsverhouding vaak niet kunnen worden gebruikt."
"Werkgevers moeten open zijn over hoe ze monitoren en ook over de reden. Je kunt niet zeggen dat er een camera hangt om misdrijven te controleren, maar ondertussen werknemers in de gaten houden." Veel bedrijven werken tegenwoordig met apps voor werknemers, aldus Van der Meulen, en die worden gebruikt om 'de betrokkenheid met het bedrijf te vergroten.
"Maar met deze apps kun je ook de aanwezigheid checken van een werknemer. Een bedrijf mag dat niet heimelijk doen. Als een bedrijf een methode om te monitoren introduceert, moeten werknemers instemmen en dat is vanwege de gezagsverhouding lastig."
Eerst een foto in ondergoed, dan nieuwe bedrijfskledingZo ging het een aantal maanden geleden mis bij een Albert Heijn-filiaal. Het winkelpersoneel van Albert Heijn krijgt nieuwe bedrijfskleding om de juiste maat te bepalen moesten medewerkers van het filiaal in Nijmegen eerst een foto van zichzelf in ondergoed opsturen via een app.
"Werknemers wanen zich soms ten onrechte beschermd door privacy, maar werknemers die zich negatief over hun werkgever uitlaten op Facebook kunnen zich daar in vergissen. Een arbeidsrechter kan het bewijs desondanks gebruiken en van oordeel zijn dat de werknemer het account dan maar beter had moeten afschermen."