Het grote Feijenoordtopic #2362: landskampioen

Ajax heeft in De Klassieker een masterclass gegeven tegen Feyenoord.

Hoe tijdens de 4-0 overwinning van Ajax de verdedigende organisatie bij Feyenoord totaal ontbreekt.

Tactische analyse van de gigantische verschillen tussen Ajax en Feyenoord op dit vlak.

De moeizame wedstrijden van Ajax tegen FC Groningen, ADO Den Haag, RKC Waalwijk en Chelsea moeten Feyenoord hoop gegeven hebben op een resultaat in de Johan Cruijff Arena. In al die duels hebben de Amsterdammers moeite gehad om via het middenveld tot kansen te komen tegen een goed georganiseerde tegenstander. Alles wat er nodig is om de ruimtes klein te maken, ontbreekt echter bij de ploeg van Jaap Stam. Met name Rick Karsdorp en Eric Botteghin maken het strijdplan van Feyenoord tot een zelfmoordtactiek door steeds hun man te volgen.

Wanneer Feyenoord bij balbezit van Ajax op bovenstaande manier georganiseerd staat, is er nog weinig aan de hand. Met Karsdorp, Botteghin, Marcos Senesi en Ridgeciano Haps als viermansdefensie met Leroy Fer daar kort voor schept Feyenoord de voorwaarden om de ruimtes klein te maken. Zeker wanneer Luis Sinisterra, Jens Toornstra, Steven Berghuis en Luciano Narsingh zoals hier vlak voor Fer staan en Nicolai Jørgensen de enige aanvaller is. Dan is meeschuiven met de bal en de onderlinge afstanden bewaken voldoende om het voor Ajax moeilijk te maken om de creatieve aanvallers te bereiken.

Tenzij je - zoals Feyenoord in De Klassieker doet - probeert om te antwoorden op de positiewisselingen van Ajax met mandekking en daarmee de poort wagenwijd openzet voor een monsterscore.

Goed, zoals gezegd volgen de Feyenoord-verdedigers vooral hun man en komen daarmee gigantische ruimtes open te liggen voor het elftal van Erik ten Hag. De Ajax-trainer kiest in dit duel voor Donny van de Beek als controlerende middenvelder naast Lisandro Martínez. Met Hakim Ziyech op 10 wordt de nodige creativiteit toegevoegd aan het middenveld, waar op beide flanken met David Neres (linkspoot op rechts) en Quincy Promes (rechtspoot op links) spelers staan die vaak de posities verlaten die ze op papier bezetten. Voor Dusan Tadic geldt in de spits hetzelfde. Deze zwervende aanvallers volgen, is vragen om problemen tegen een team waarin Van de Beek, Neres en Promes altijd loeren op ruimtes die vallen in het centrum. Die problemen kwamen er dan ook.

Tussen bovenstaande afbeeldingen zitten precies zeven seconden. Waar in de eerste afbeelding de organisatie nog prima staat, is die in het tweede screenshot geheel verdwenen. De oorzaak daarvoor valt niet zo lastig aan te wijzen. Karsdorp is Promes gevolgd naar het middenveld. Daardoor voelt Botteghin op zijn beurt de noodzaak om Ziyech te volgen naar de linkerflank. Senesi is op zijn beurt alleen gefixeerd op Tadic en loopt eveneens het risico om helemaal uit positie getrokken te worden.

Het meest pijnlijke aan deze situatie is misschien wel dat Fer en Toornstra zonder directe tegenstander op het middenveld staan. Voor hen zou het daarom helemaal niet zo moeilijk geweest zijn om Promes of Ziyech in de gaten te houden, waardoor de vier verdedigers gewoon in positie kunnen blijven.

Optimistisch beschouwd zou je nog kunnen denken dat deze Ajax-aanval een incident is waarbij even de gemaakte afspraken niet nagekomen worden. Het zorgwekkende voor Feyenoord is dat dit soort situaties niet de uitzondering, maar de regel zijn.

In bovenstaande gifjes valt te zien hoe Karsdorp en Botteghin keer op keer Promes en Tadic op de voet volgen zodra die hun positie verlaten. Daardoor komt Senesi keer op keer volledig geïsoleerd centraal achterin te staan. Of de Argentijn wordt gesteund door middenvelders die meelopen met een Ajax-tegenstander die ten aanval trekt. Beide situaties zijn bepaald niet ideaal om de onderlinge communicatie goed op elkaar af te stemmen.

Op dit tactische vlak is het verschil met Ajax lichtjaren. Vanaf zijn eerste training heeft Ten Hag bij de Amsterdammers gewerkt aan het inslijpen van zonedekking. Een van de oefenvormen waarmee Ten Hag dit trainbaar maakt, is een positiespel met op het veld pionnen op kleine afstand van elkaar. Daarbij krijgt van beide ploegen een speler zijn eigen zone toegewezen en moeten bij balverlies die ruimte verdedigen. Ze moeten voorkomen dat de bal door hun vak, en zeker door de pionnen, wordt gespeeld. De spelers worden daarmee gedwongen vooruit druk te zetten en de balbaan af te schermen zodat de tegenstander geen afspeelmogelijkheid in voorwaartse richting kan vinden. Speelt een ploeg de bal toch door de pionnen naar elkaar, dan verdient het een punt. Ten Hag wil met deze variant spelers bewust en onbewust laten wennen dat niet alleen de tegenstander, maar evenzeer ook de ruimte daaromheen van cruciaal belang is om zijn gewenste spel te spelen.

Hoewel Ajax defensief niet bepaald een masterclass aflevert tegen Feyenoord, zijn de defensieve principes van Ten Hag duidelijk terug te zien. In bovenstaande situatie heeft Ajax bijvoorbeeld net als Feyenoord te maken met zwervende tegenstanders. Zo is Berghuis links in plaats van rechts op het middenveld beland, komt Karsdorp buiten beeld in de rug van Neres op langs de lijn en komt Sinisterra op links tussen de linies. In tegenstelling tot Feyenoord reageert Ajax hier niet op door al deze tegenstanders blind te volgen, maar bewaken de verdedigers, controlerende middenvelders en aanvallende middenvelders vooral de afstanden tot elkaar. Het gevolg is dat de as gesloten blijft.

Op het moment dat Ajax wel van achteruit doordekt, zoals in bovenstaande situatie na balverlies met Joël Veltman bij Jørgensen, dan zijn de gemaakte afspraken eveneens duidelijk. Zodra Veltman het centrum verlaat, dan moet een andere speler (in dit geval Ryan Gravenberch) die zone overnemen. Daardoor blijven de belangrijkste posities bezet en verschillen slechts de poppetjes die daar opduiken.

Tegen Ajax blijkt dat Stam er (nog?) niet in is geslaagd om zijn ploeg op een dergelijke wijze te laten verdedigen. Keer op keer verlaten spelers de defensie om door te dekken en worden de gaten die zij achterlaten niet opgevuld. Daardoor is het bij Feyenoord ieder voor zich en tegen een tegenstander die veel meer individuele kwaliteit heeft, betekent dat een pijnlijke afstraffing. De vier doelpunten zijn daar illustraties van.

HOE HET MISGING BIJ DE 1-0

De openingstreffer is misschien wel de meest knullige. Ajax bouwt in die situatie op na een afgeslagen corner, waardoor de Feyenoord-spelers nog terug moeten keren naar hun oorspronkelijke posities. In dit geval staat Narsingh tijdelijk rechtsback, omdat Karsdorp nog weg is. Precies op het moment dat zij van positie wisselen en met elkaar communiceren, stuurt Nicolás Tagliafico linksbuiten Promes weg in de rug van Karsdorp.

In bovenstaande situatie valt te zien dat de vier verdedigers door de positiewissel nog niet op een lijn staan. Bovendien ontbreekt door diezelfde positiewissel de druk op de bal bij Tagliafico. Botteghin heeft centraal achterin het beste zicht op de situatie en kan deze oplossen door óf op buitenspel te stappen óf Karsdorp te coachen. Beide dingen lijken niet te gebeuren, waardoor Promes gelanceerd is. Hij zoekt de combinatie met Tadic en op aangeven van de Serviër schiet Ziyech via de handen van Kenneth Vermeer binnen.

HOE HET MISGING BIJ DE 2-0

In de zevende minuut deelt Ajax de tweede keiharde tik uit aan Feyenoord. Dat begint met Sergiño Dest die op rechts een bal binnenhoudt. Typerend voor de mandekking bij Feyenoord is dat Sinisterra hem helemaal volgt tot op de achterlijn en dat Senesi vervolgens uit het centrum gelokt wordt door Tadic. Uiteindelijk geeft hij de Serviër over aan Haps, maar dat maakt de organisatie er niet stabieler op.

In bovenstaande situatie valt namelijk te zien dat Neres op de rand van de zestien ineens opgevangen moet worden door Toornstra. Dat zou nog geen groot probleem geweest zijn op het moment dat Karsdorp geen buitenspel zou opheffen door alleen oog te hebben voor Ziyech op links. Zoals het ook niet handig is dat Narsingh helemaal tot in zijn eigen zestien mee moet met Tagliafico. De Argentijn profiteert vervolgens voor de tweede keer in de openingsfase van de mandekking van Feyenoord door de 2-0 te maken op aangeven van Neres.

HOE HET MISGING BIJ DE 3-0

Vreemd genoeg blijkt Feyenoord voor rust niet in staat om op het veld dit evidente probleem op te lossen. De verdedigers blijven enthousiast hun directe tegenstanders volgen en geven daarmee vrij spel aan de Ajax-voorhoede.

In bovenstaande situatie vlak voor de 3-0 blijkt dat er voor Feyenoord weinig reden voor paniek is als de organisatie gehouden wordt. Bij een afvallende bal staat het elftal in principe prima met vier verdedigers en Fer daar kort voor.

Een paar tellen later gaat het echter helemaal mis als Botteghin besluit om Tadic te volgen naar het middenveld. Plots staat Senesi in zijn eentje centraal achterin en zorgt Karsdorp dat hij ook niet kan stappen op buitenspel door mee te lopen met Promes. Ook Haps verdedigt verre van perfect door ten opzichte van Neres aan de buitenkant te staan en hem daarmee alle ruimte te bieden voor zijn favoriete loopactie in de diepte, diagonaal van rechts naar binnen. Dat is precies wat in het vervolg van deze aanval gebeurt: Tadic geeft mee aan Neres, die met een stiftje Vermeer verschalkt: 3-0.

HOE HET MISGING BIJ DE 4-0

In de veertigste minuut blijkt dat Feyenoord van al het voorgaande weinig geleerd heeft. Bij de vierde Amsterdamse goal komen alle benoemde patronen terug. Karsdorp volgt zijn directe tegenstander naar het middenveld, Botteghin gooit het centrum open en daarna is er voor Senesi en Haps geen redden meer aan.

In bovenstaande situatie valt te zien dat Karsdorp wederom zijn directe tegenstander volgt naar het middenveld. Toornstra, die tegen die tijd van positie gewisseld is met Fer, loopt ijverig mee met Van de Beek en komt daardoor in het gat achterin terecht. Doordat Berghuis geen oog heeft voor Martínez, speelt Ajax zonder problemen onder deze mandekking uit.

Een paar tellen later zijn de problemen al niet meer te verhelpen voor Feyenoord. Wederom lokt Tadic directe tegenstander Botteghin uit het centrum. Hij geeft daarop slim mee aan Promes in de ruimte die hij hiermee schept. De vier verdedigers van de Rotterdammers staan dan alweer helemaal uit positie.

Vlak voordat Van de Beek scoort, valt bovenstaande situatie terug te zien. Karsdorp staat nog wel rechtsachter, maar Senesi, Haps en Botteghin zijn allemaal te vinden op andere plaatsen dan hun oorspronkelijke positie. Dan is het geen toeval dat Ajax vervolgens beter staat voor de rebound die volgt na de poging van Promes. Dest schiet die in en Van de Beek werkt hem binnen.
In de tweede helft keer de defensieve orde enigszins terug bij Feyenoord door met Renato Tapia een extra verdedigende middenvelder te brengen voor Berghuis. In de slotfase spelen de Rotterdammers zelfs met vijf man achterin om de schade beperkt te houden.

Dat Jaap Stam na afloop bij FOX Sports stelt dat het de bedoeling is geweest om vanuit de zone compact te blijven en slechts af en toe door te dekken, maakt de situatie voor Feyenoord alleen maar nijpender. Als de situatie op het veld niet overeenkomt met wat er vooraf getraind en besproken is, dan wordt het tegen iedere tegenstander lastig. En al helemaal tegen een elftal als Ajax waarin voortdurend positiewisselingen plaatsvinden.

GurneyIsBestOke	zondag 27 oktober 2019 @ 17:47

Ludachrist	zondag 27 oktober 2019 @ 17:47
	Geblesseerd, tuurlijk .
De_Kraam	zondag 27 oktober 2019 @ 17:47
	Berghuis doet een Aertsje
Elan	zondag 27 oktober 2019 @ 17:47
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:47 schreef De_Kraam het volgende: Berghuis doet een Aertsje
...TomTom	zondag 27 oktober 2019 @ 17:48
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:47 schreef Ludachrist het volgende: Geblesseerd, tuurlijk . Mijn gedachten.
GurneyIsBestOke	zondag 27 oktober 2019 @ 17:48
	Berghuis heeft misschien zijn hand geblesseerd aan iets stuk slaan
...TomTom	zondag 27 oktober 2019 @ 17:48
	Heeft Jaap de huid vol gescholden in de rust ofzo.
Duveldrinker	zondag 27 oktober 2019 @ 17:48
	3e begroting en lekker in het rechter rijtje. Knap van Jaap.
De_Kraam	zondag 27 oktober 2019 @ 17:48
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:48 schreef GurneyIsBestOke het volgende: Berghuis heeft misschien zijn hand geblesseerd aan iets stuk slaan PIETERSED
fetX	zondag 27 oktober 2019 @ 17:49
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:48 schreef ...TomTom het volgende: Heeft Jaap de huid vol gescholden in de rust ofzo. Dat zou me niet verbazen. Heethoofd.
Duveldrinker	zondag 27 oktober 2019 @ 17:49
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:48 schreef GurneyIsBestOke het volgende: Berghuis heeft misschien zijn hand geblesseerd aan iets stuk slaan Een Erik Pietersje. Of zou hij Jaap hebben na getrapt?
fetX	zondag 27 oktober 2019 @ 17:49
	Ik ben benieuwd hoe het met @Zipportal gaat.
De_Kraam	zondag 27 oktober 2019 @ 17:49
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:48 schreef ...TomTom het volgende: Heeft Jaap de huid vol gescholden in de rust ofzo. Waarna Jaap hem een kopstoot gaf. JaapGod
GwaiLow	zondag 27 oktober 2019 @ 17:50
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:43 schreef Slobeend het volgende: [..] Veltman raakt de bal niet. Hmz oke, dan zien we dat allebei anders. Ik zag het als een sterke tackle op de bal, maar wel met veel risico.
Divje	zondag 27 oktober 2019 @ 17:50
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:49 schreef fetX het volgende: Ik ben benieuwd hoe het met @:zipportal gaat. Die is richting de Pathé denk ik.
Gutanoth	zondag 27 oktober 2019 @ 17:51
	Heeft iemand contact met @onlogisch? Ik mag hopen dat hij weet hoe hij naar 113.nl moet browsen
#ANONIEM	zondag 27 oktober 2019 @ 17:51
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:49 schreef De_Kraam het volgende: [..] Waarna Jaap hem een kopstoot gaf. JaapGod ik hoop het
#ANONIEM	zondag 27 oktober 2019 @ 17:52
	Denken dat de selectie van Feyenoord niet beter is dan die van de onderste ploegen in de Eredivisie is echt lachwekkend.
Pleun2011	zondag 27 oktober 2019 @ 17:52
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:51 schreef Gutanoth het volgende: Heeft iemand contact met @:onlogisch? Ik mag hopen dat hij weet hoe hij naar 113.nl moet browsen Feyenoorders zijn wel wat gewend hoor
#ANONIEM	zondag 27 oktober 2019 @ 17:53
	quote: Op zondag 27 oktober 2019 17:52 schreef kapiteintje het volgende: Denken dat de selectie van Feyenoord niet beter is dan die van de onderste ploegen in de Eredivisie is echt lachwekkend. je moet het niet meer proberen de beste man snapt nog steeds niet waarom Jones werd aangetrokken er was immers toch al een derde keeper in de selectie? [ Bericht 3% gewijzigd door #ANONIEM op 27-10-2019 17:53:28 ]