[Crowdfunding] #238 Met nog steeds dalende rente

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 16:33 schreef NaRegenDeZon het volgende:

[..]

Schijf is populair, is 2 maal overtekend

Ik heb erop ingetekend. Ben genieuwd of ik op tijd was.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 15:36 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Ik heb het eens even nagevraagd bij crowdfundingcijfers maar het lijkt me dat hun berekening niet juist is. Ze gaan uit van het af te boeken bedrag (afgeboekt + >90d = 1.796.757,99 + 8.148.859,91), nemen dat als % van het totale investeringsbedrag (¤ 162.249.000,00) en trekken dat plus de kosten af van het bruto rendementspercentage. Dus 7,72-6,13-0,92=0,67%

Alleen is de afboeking natuurlijk geen cijfer per jaar maar over alle jaren heen, dus dat mag je niet zomaar van het bruto rendement afhalen. Wanneer je het relateert aan de uitgekeerde rente (zoals Collin dat zelf ook doet) kom je op een netto percentage van 2,03%.
[ code verwijderd ]

Maar het totale investeringsbedrag is ook het totaal over alle jaren heen, dus het resulterende percentage kun je zien als een gemiddeld percentage per jaar. Berekening lijkt me dus wel correct.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 16:37 schreef OpDieFiets het volgende:

[..]

Maar het totale investeringsbedrag is ook het totaal over alle jaren heen, dus het resulterende percentage kun je zien als een gemiddeld percentage per jaar. Berekening lijkt me dus wel correct.

Alles kan maar correct is het niet.
Stel er is in 5 jaar ieder jaar 10k gefund, dus 5 leningen tegen 10% en er is nu 5 jaar later een totaal leningbedrag van 5k in default. Aflossingsvrij, jaarlijkse betaling rente, geen kosten. Alle leningen bij elkaar hebben na 5jr 15k rente opgeleverd(1+2+3+4+5k). In mijn beleving is het netto rendement dan 10/15 * 10% = 6,66%, want je hebt toch netto 10k in de pocket, 2/3 van de verwachte 15k rente. Volgens crowdfundingcijfers is dat 10% - 5k/50k*100% = 0%.

[ Bericht 0% gewijzigd door gaanmetdiebanaan op 11-10-2019 17:44:26 ]

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 17:38 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Alles kan maar correct is het niet.
Stel er is in 5 jaar ieder jaar 10k gefund, dus 5 leningen tegen 10% en er is nu 5 jaar later een totaal leningbedrag van 5k in default. Aflossingsvrij, jaarlijkse betaling rente, geen kosten. Alle leningen bij elkaar hebben na 5jr 15k rente opgeleverd(1+2+3+4+5k). In mijn beleving is het netto rendement dan 10/15 * 10% = 6,66%, want je hebt toch netto 10k in de pocket, 2/3 van de verwachte 15k rente. Volgens crowdfundingcijfers is dat 10% - 5k/50k*100% = 0%.

Ik ben het met je kritiek eens. Niet helemaal met je berekening. 5 leningen van 10k tegen 10% geeft 5k rente per jaar. Aflossingsvrij, dus de rente is elk jaar hetzelfde, dus 5x5k = 25k na 5 jaar.
5k default geeft dan een rendement van 8%.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 19:15 schreef Benger het volgende:

[..]

Ik ben het met je kritiek eens. Niet helemaal met je berekening. 5 leningen van 10k tegen 10% geeft 5k rente per jaar. Aflossingsvrij, dus de rente is elk jaar hetzelfde, dus 5x5k = 25k na 5 jaar.
5k default geeft dan een rendement van 8%.

Ik had 1 lening per jaar in gedachten.
jaar 0: 10k lening
jaar 1: 10k lening, 1k rente
jaar 2: 10k lening, 2k rente
jaar 3: 10k lening, 3k rente
jaar 4: 10k lening, 4k rente
jaar 5: 5k rente

Maar jouw variant geeft volgens de crowdfundingcijfers methode inderdaad hetzelfde onlogische resultaat: 0% rendement terwijl 8% realistisch is.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 19:43 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Ik had 1 lening per jaar in gedachten.
jaar 0: 10k lening
jaar 1: 10k lening, 1k rente
jaar 2: 10k lening, 2k rente
jaar 3: 10k lening, 3k rente
jaar 4: 10k lening, 4k rente
jaar 5: 5k rente

Maar jouw variant geeft volgens de crowdfundingcijfers methode inderdaad hetzelfde onlogische resultaat: 0% rendement terwijl 8% realistisch is.

Ah, op die manier. Dan had ik je blijkbaar verkeerd begrepen.
Als ze het inderdaad zo berekenen geeft dat inderdaad geen goed resultaat. Eigenlijk heel beschamend als je je voordoet als crowdfundingdeskundige. Voor je het weet wordt zoiets breed uitgemeten in de pers.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 20:01 schreef Benger het volgende:

[..]

Ah, op die manier. Dan had ik je blijkbaar verkeerd begrepen.
Als ze het inderdaad zo berekenen geeft dat inderdaad geen goed resultaat. Eigenlijk heel beschamend als je je voordoet als crowdfundingdeskundige. Voor je het weet wordt zoiets breed uitgemeten in de pers.

Ik verbaas me er ook over, maar het is echt hun berekeningswijze. Bevestigd via mail en het staat ook zo op hun website:
Netto rendement (methode AFM): Het netto rendement volgens de rekenmethode die de AFM aanbeveelt (bron, PDF), waarbij alle openstaande bedragen met een betalingsachterstanden vanaf 90 dagen afgeboekt zijn (berekening: bruto rendement, minus afboekingen als percentage van verstrekt, minus kosten voor investeerders als percentage van verstrekt). Niet alle platforms volgen de aanbeveling van de AFM op om deze rekenmethode te hanteren.

Terwijl de aangehaalde AFM bron juist de methodiek die ik aangeef aanbeveelt: Het percentage van afgeboekte posten wordt berekend door het afgeboekte totaalbedrag te delen door de uitbetaalde rente vermenigvuldigd met de gemiddelde rente.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 21:28 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Ik verbaas me er ook over, maar het is echt hun berekeningswijze. Bevestigd via mail en het staat ook zo op hun website:
Netto rendement (methode AFM): Het netto rendement volgens de rekenmethode die de AFM aanbeveelt (bron, PDF), waarbij alle openstaande bedragen met een betalingsachterstanden vanaf 90 dagen afgeboekt zijn (berekening: bruto rendement, minus afboekingen als percentage van verstrekt, minus kosten voor investeerders als percentage van verstrekt). Niet alle platforms volgen de aanbeveling van de AFM op om deze rekenmethode te hanteren.

Terwijl de aangehaalde AFM bron juist de methodiek die ik aangeef aanbeveelt: Het percentage van afgeboekte posten wordt berekend door het afgeboekte totaalbedrag te delen door de uitbetaalde rente vermenigvuldigd met de gemiddelde rente.

Ga je dit nog aan hem (G.K.) proberen uit te leggen? Anders wil ik wel een poging wagen. Dit kan zo echt niet blijven staan.

Ik heb hem gemaild, neem aan dat het hem wel duidelijk is.

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 20:01 schreef Benger het volgende:

[..]

Ah, op die manier. Dan had ik je blijkbaar verkeerd begrepen.
Als ze het inderdaad zo berekenen geeft dat inderdaad geen goed resultaat. Eigenlijk heel beschamend als je je voordoet als crowdfundingdeskundige. Voor je het weet wordt zoiets breed uitgemeten in de pers.

Ik heb met Excel de IRR van jullie voorbeeld uitgerekend : ik kom uit op 7%.

Groot probleem blijft natuurlijk hoe je rekening houdt met te verwachte toekomstige defaults. Doen jullie dat voor je eigen crowdfunding portefeuille? En hoe dan?

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 17:38 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Alles kan maar correct is het niet.
Stel er is in 5 jaar ieder jaar 10k gefund, dus 5 leningen tegen 10% en er is nu 5 jaar later een totaal leningbedrag van 5k in default. Aflossingsvrij, jaarlijkse betaling rente, geen kosten. Alle leningen bij elkaar hebben na 5jr 15k rente opgeleverd(1+2+3+4+5k). In mijn beleving is het netto rendement dan 10/15 * 10% = 6,66%, want je hebt toch netto 10k in de pocket, 2/3 van de verwachte 15k rente.

Het moment van default speelt ook nog een bescheiden rol. In jouw voorbeeld ga je er van uit dat er een default plaats vindt 1 dag na uitbetaling van de rente van jaar 5. Op zich is dat onwaarschijnlijk want logischerwijze zal de rente van deze default dan ook niet meer betaald worden.

Stel de default vind plaats na 1 jaar plus 1 dag: 5,33% ((13-5)/15) * 10%
Stel de default vind plaats na 2 jaar plus 1 dag: 5,67% ((13,5)-5)/15) * 10%
Stel de default vind plaats na 3 jaar plus 1 dag: 6,00% ((14-5)/15) * 10%
Stel de default vind plaats na 4 jaar plus 1 dag: 6,33% ((14,5-5)/15) * 10%
Stel de default vind plaats na 5 jaar plus 1 dag: 6,66% ((15-5)/15) * 10%

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 21:28 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Ik verbaas me er ook over, maar het is echt hun berekeningswijze. Bevestigd via mail en het staat ook zo op hun website:
Netto rendement (methode AFM): Het netto rendement volgens de rekenmethode die de AFM aanbeveelt (bron, PDF), waarbij alle openstaande bedragen met een betalingsachterstanden vanaf 90 dagen afgeboekt zijn (berekening: bruto rendement, minus afboekingen als percentage van verstrekt, minus kosten voor investeerders als percentage van verstrekt). Niet alle platforms volgen de aanbeveling van de AFM op om deze rekenmethode te hanteren.

Terwijl de aangehaalde AFM bron juist de methodiek die ik aangeef aanbeveelt: Het percentage van afgeboekte posten wordt berekend door het afgeboekte totaalbedrag te delen door de uitbetaalde rente vermenigvuldigd met de gemiddelde rente.

Het probleem is dat het werkelijke bedrag aan uitbetaalde rente meestal niet precies bekend is. Daar moet je dus een schatting van maken.
Anders dan in jouw (incorrecte) aannames is het merendeel van de CF projecten niet aflossingsvrij en hebben ze verschillende looptijden. Ga je even uit van een lineair aflossingschema, dan heeft een project gedurende zijn looptijd een gemiddelde rente die de helft is van zijn nominale rente. Een schatting van de totaal uitbetaalde rente is dan:

totaal geinvesteerd bedrag x (gemiddelde [edit: nominale] rente / 2) x gemiddelde looptijd.

Vul je dit in in de AFM formule voor percentage afgeboekte kosten dan rolt daar uit:

(afgeboekt totaalbedrag / totaal geinvesteerd bedrag) x (2 / gemiddelde looptijd).

Als je nu uitgaat van een gemiddelde looptijd van 2 jaar dan heb je de formule van crowdfundcijfers. Of die 2 jaar gemiddelde looptijd correct is weet ik niet, maar dat maakt voor het principe niet uit.

Teurgkomend op jouw voorbeeld, maar dan met aannames die dichter bij de praktijk liggen, dwz lineaire aflossing, gemiddelde [edit: nominale] rente van 7,5% en gemiddelde looptijd van 3 jaar, dan leveren de investeringen van jaar 1, 2 en 3 ieder 1125 euro aan rente op. De investeringen van jaar 4 en 5 samen ongeveer 1625 (uit mijn hoofd, reken het morgen even precies uit). In totaal na 5 jaar dus 5000 euro. Heb je dan 5000 euro default, is je rendement dus nul.

[ Bericht 0% gewijzigd door OpDieFiets op 12-10-2019 09:14:16 ]

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 00:41 schreef OpDieFiets het volgende:

[..]

Het probleem is dat het werkelijke bedrag aan uitbetaalde rente meestal niet precies bekend is. Daar moet je dus een schatting van maken.
Anders dan in jouw (incorrecte) aannames is het merendeel van de CF projecten niet aflossingsvrij en hebben ze verschillende looptijden. Ga je even uit van een lineair aflossingschema, dan heeft een project gedurende zijn looptijd een gemiddelde rente die de helft is van zijn nominale rente. Een schatting van de totaal uitbetaalde rente is dan:

totaal geinvesteerd bedrag x (gemiddelde rente / 2) x gemiddelde looptijd.

Vul je dit in in de AFM formule voor percentage afgeboekte kosten dan rolt daar uit:

(afgeboekt totaalbedrag / totaal geinvesteerd bedrag) x (2 / gemiddelde looptijd).

Als je nu uitgaat van een gemiddelde looptijd van 2 jaar dan heb je de formule van crowdfundcijfers. Of die 2 jaar gemiddelde looptijd correct is weet ik niet, maar dat maakt voor het principe niet uit.

Even los van het feit dat in het voorbeeld van ccf de uitbetaalde rente gewoon gepubliceerd wordt en de gemiddelde looptijd niet, ontbreekt de invloed van de gemiddelde looptijd in de berekening van crowdfundingcijfers. Een gemiddelde looptijd van 2 jaar is ook niet realistisch natuurlijk, 5 jaar zal meer in de buurt zitten.

[ Bericht 11% gewijzigd door gaanmetdiebanaan op 12-10-2019 07:49:25 ]

quote:

Op vrijdag 11 oktober 2019 23:50 schreef PON het volgende:

[..]

Ik heb met Excel de IRR van jullie voorbeeld uitgerekend : ik kom uit op 7%.

Groot probleem blijft natuurlijk hoe je rekening houdt met te verwachte toekomstige defaults. Doen jullie dat voor je eigen crowdfunding portefeuille? En hoe dan?

Nee, daar hou ik geen rekening mee. Ik kijk eigenlijk vooral naar wat er in het verleden is gebeurd. Ik kijk wel enigszins kwalitatief naar mijn leningportefeuille om te beoordelen of ik bij een platform door ga met investeren.
Bij Bondora ben ik bijvoorbeeld gestopt met investeren. De methode die zij hanteerden om rekening te houden met defaults bleek te optimistisch. Het uiteindelijke rendement na defaults is te laag, maar hoe laag weet ik pas als alle defaults zijn afgesloten. Bij KoM en Collin heb ik ook al een tijd niet meer geīnvesteerd omdat ik het risico te hoog vind (terwijl ik zelf nog geen defaults heb). Het is meer dat je door naar de praktijk te kijken een indruk krijgt van hoe hoog het risico is, waardoor je dit mee kunt wegen bij de beslissing of je nieuwe investeringen gaat doen.

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 06:28 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:

[..]

Even los van het feit dat in het voorbeeld van ccf de uitbetaalde rente gewoon gepubliceerd wordt en de gemiddelde looptijd niet

Het punt is dat veel platformen de uitbetaalde rente niet publiceren. Wil je ze volgens een gemeenschappelijk criterium kunnen vergelijken, dan moet je dus een schatting maken van de uitbetaalde rente. Dit kun je doen zoals ik heb geschetst, en dat leidt tot de berekening zoals die door crowdfundingcijfers wordt gedaan.

quote:

, ontbreekt de invloed van de gemiddelde looptijd in de berekening van crowdfundingcijfers.

Dan heb je niet goed begrepen wat ik hierboven heb geschreven. De invloed van de gemiddelde looptijd zit er wel degelijk in, allleen valt die met een aanname van lineaire aflossing en een gemiddelde looptijd van 2 jaar uit de formule.

De formule van crowdfundingcijfers ziet er bedrieglijk eenvoudig uit, omdat er al informatie over de gemiddelde samenstelling van de portefeuilles in is verwerkt. Je kunt hem ook iets meer generaliseren voor verschillende aflossingsschema's en looptijden, als:

(schatting) totaal uitbetaalde rente = totaal geinvesteerd bedrag x gemiddelde nominale rente x (gemiddelde looptijd / a).

a is hier een factor die afhangt van het aflossingsschema. Bij lineair is hij 2 (omdat een lineaire lening gedurende zijn looptijd gemiddeld de helft van zijn nominale rente aan rendement oplevert). Bij aflossingsvrij is hij 1 (omdat een aflossingsvrije lening gedurende zijn looptijd zijn nominale rente oplevert). Voor een gemixte portefeuille is de waarde tussen 1 en 2.

Vul dit in in de AFM formule voor percentage afgeboekte kosten, en je krijgt:

(afgeboekt totaalbedrag / totaal geinvesteerd bedrag) x (a / gemiddelde looptijd).

Je kunt hem nu ook gebruiken voor jouw voorbeeld onder de door jou gedane aannames, namelijk met a=1 (aflossingsvrij) en gemiddelde looptijd = 3 jaar ( = (5+4+3+2+1) / 5). Er komt dan een percentage afgeboekte kosten uit van 3,33%, wat je zelf ook al had berekend. Misschien dat dit je overtuigt

quote:

Een gemiddelde looptijd van 2 jaar is ook niet realistisch natuurlijk, 5 jaar zal meer in de buurt zitten.

Bij de meeste platformen is 5 jaar meer de maximale looptijd, dus dit is echt onzin. Of 2 jaar de beste schatting is weet ik ook niet, zelf zou ik misschien eerder iets van 3 jaar verwachten.

[ Bericht 0% gewijzigd door OpDieFiets op 12-10-2019 09:18:10 ]

Volgens mij was deze er nog niet op gezet, kinderdagverblijf op crowdpartners:

https://mijn.crowdpartner(...)_campaign=cfd46e8246

10k lening fnc in 10 seconden vol.

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 09:09 schreef OpDieFiets het volgende:

[..]

Het punt is dat veel platformen de uitbetaalde rente niet publiceren. Wil je ze volgens een gemeenschappelijk criterium kunnen vergelijken, dan moet je dus een schatting maken van de uitbetaalde rente. Dit kun je doen zoals ik heb geschetst, en dat leidt tot de berekening zoals die door crowdfundingcijfers wordt gedaan.

Ik zie het nut niet om de uitbetaalde rente te schatten als die gewoon te vinden is. Als je het gaat schatten volgens jouw methodiek verschuif je het probleem - je moet namelijk zowel de gemiddelde looptijd schatten als de aflossingsmethodiek. En die factoren zijn zeker niet hetzelfde voor de verschillende platformen.

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 09:09 schreef OpDieFiets het volgende:
Dan heb je niet goed begrepen wat ik hierboven heb geschreven. De invloed van de gemiddelde looptijd zit er wel degelijk in, allleen valt die met een aanname van lineaire aflossing en een gemiddelde looptijd van 2 jaar uit de formule.

Dat had ik wel begrepen, maar die aanname zie ik niet terug in de toelichting van crowdfundingcijfers. Ik heb van hen de volgende uitleg via de mail gekregen:

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 09:09 schreef OpDieFiets het volgende:
De formule van crowdfundingcijfers ziet er bedrieglijk eenvoudig uit, omdat er al informatie over de gemiddelde samenstelling van de portefeuilles in is verwerkt. Je kunt hem ook iets meer generaliseren voor verschillende aflossingsschema's en looptijden, als:

(schatting) totaal uitbetaalde rente = totaal geinvesteerd bedrag x gemiddelde nominale rente x (gemiddelde looptijd / a).

a is hier een factor die afhangt van het aflossingsschema. Bij lineair is hij 2 (omdat een lineaire lening gedurende zijn looptijd gemiddeld de helft van zijn nominale rente aan rendement oplevert). Bij aflossingsvrij is hij 1 (omdat een aflossingsvrije lening gedurende zijn looptijd zijn nominale rente oplevert). Voor een gemixte portefeuille is de waarde tussen 1 en 2.

Vul dit in in de AFM formule voor percentage afgeboekte kosten, en je krijgt:

(afgeboekt totaalbedrag / totaal geinvesteerd bedrag) x (a / gemiddelde looptijd).

ALS je niet beschikt over de totaal uitbetaalde rente maar WEL over de gemiddelde looptijd en een betrouwbare inschatting van de factor a, DAN zou dit een prima alternatieve formule zijn, maar als de werkelijk uitgekeerde rente gewoon beschikbaar is vind ik het nogal vreemd om de rente te gaan schatten op grond van onbekende factoren.

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 09:09 schreef OpDieFiets het volgende:
Bij de meeste platformen is 5 jaar meer de maximale looptijd, dus dit is echt onzin. Of 2 jaar de beste schatting is weet ik ook niet, zelf zou ik misschien eerder iets van 3 jaar verwachten.

Als ik de huidige projectenpagina van CCF erbij pak dan kom ik gemiddeld op 44 maanden oftewel 3,65 jaar (niet gewogen voor de projectsom). Met een inschatting van 2 jaar taxeer je het negatieve rendementseffect van de afboeking dus een factor 1,8 te hoog.

Laten we voorop stellen dat een rendementsberekening op grond van totalen altijd een benadering blijft, maar als je kunt kiezen uit de formule afgeboekt / ontvangen rente * gemiddelde rentepercentage, waarbij alle drie de variabelen gepubliceerd worden (door o.a. ccf en kom in elk geval), en de formule afgeboekt / totaal uitgeleend * a / gemiddelde looptijd, waarbij je zowel a als de gemiddelde looptijd niet weet, dan lijkt mij de keuze eenvoudig.

Vraagje: heeft iemand in zowel de Nederlandse als ook Engelse/Duitse/Amerikaanse Funding Circle geīnvesteerd? Voor de Engelse versie geldt iig dat je ook UK-citizen moet zijn...

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 12:21 schreef PON het volgende:
Vraagje: heeft iemand in zowel de Nederlandse als ook Engelse/Duitse/Amerikaanse Funding Circle geīnvesteerd? Voor de Engelse versie geldt iig dat je ook UK-citizen moet zijn...

Volgens mij geldt voor de verschillende fnc-platformen dat je in het betreffende land moet wonen

quote:

2.4. Natuurlijke personen die zich op het platform als investeerder aanmelden dienen (1) ten minste 18 jaar oud te zijn, (2) woonachtig in Nederland te zijn en (3) te beschikken over een IBAN bankrekening binnen het SEPA-gebied. Rechtspersonen die willen investeren moeten eerst contact opnemen met Funding Circle

quote:

Op zaterdag 12 oktober 2019 10:32 schreef gaanmetdiebanaan het volgende:
ALS je niet beschikt over de totaal uitbetaalde rente maar WEL over de gemiddelde looptijd en een betrouwbare inschatting van de factor a, DAN zou dit een prima alternatieve formule zijn, maar als de werkelijk uitgekeerde rente gewoon beschikbaar is vind ik het nogal vreemd om de rente te gaan schatten op grond van onbekende factoren.

Het is juist precies andersom!
De uitgekeerde rente is niet voor alle platformen beschikbaar. De gemiddelde looptijd en aflossingsmethodiek zijn voor elk platform simpel af te leiden uit de projectgegevens op hun websites. Zoals je zojuist zelf voor CCF hebt gedaan

quote:

Als ik de huidige projectenpagina van CCF erbij pak dan kom ik gemiddeld op 44 maanden oftewel 3,65 jaar (niet gewogen voor de projectsom). Met een inschatting van 2 jaar taxeer je het negatieve rendementseffect van de afboeking dus een factor 1,8 te hoog.

Ik ben het met je eens dat als je de formule van crowdfundingcijfers wilt gebruiken, je daar wel een platform-specifieke correctiefactor op toe zou moeten passen die afhankelijk is van de gemiddelde portefeuilleeigenschappen van dat platform. Zoals gezegd is dat dus prima te doen, aangezien de benodigde informatie gewoon uit een inventarisatie van de projectgegevens is af te leiden. Of crowdfundingcijfers dit ook doen weet ik niet.

Anyway, mijn oorspronkelijke punt was eigenlijk dat de formule in de vorm zoals crowdfundingcijfers die gebruikt (met totale afboeking/totale investeringsbedrag) onder voorwaarden wel degelijk equivalent is aan de AFM formule.