[Vraag wat je wil] aan een beleidsambtenaar bij het Rijk

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 08:52 schreef klappernootopreis het volgende:
Hoe denk jij over aanbestedingen die qua begroting vér over de schreef gaan? Ik doel hierbij op de Noord Zuid lijn, infrastructuur en rijksgebouwen.

Me dunkt dat als een aannemer een prijsafspraak maakt dat zij zich hier aan dienen te houden.
Bijv. de kosten van de aanleg van de Betuweroute, in de planologische kernbeslissing uit 1992 geschat op ¤2,3 miljard, bedroegen uiteindelijk een veelvoud daarvan, ¤4,7 miljard, waarvan ¤1,7 miljard voor de Havenspoorlijn en ¤2,8 miljard voor het gedeelte langs de A15.

Kijk, als ik een keuken laat verbouwen en de aannemer spreekt met me af dat dit me 8000 euro gaat kosten, dan accepteer ik geen rekening van 12.000. Blijkbaar is het rijk (de belastingbetaler) een plaats waar aannemers ongelimiteerd kunnen plunderen.

Ik vind het zelf een vorm van bedrog om een aanbesteding er politiek door te drukken als je weet dat die kosten niet reëel zijn.

Dit is een vraag waar behoorlijk wat in zit. Even los van de kleuring die je geeft valt er wel een antwoord op te geven. Er is een aantal oorzaken hiervoor.
1. scopewijzigingen
2. aanbestedingsresultaten
3. tegenvallers

scope-wijzigingen
Het klassieke voorbeeld is de Betuweroute. Het beeld is dat die lijn veel en veel te duur is geworden met grove kostenoverschrijdingen etc. Kijk je beter dan zie je dat de Betuweroute vooral anders is uitgevoerd dan eerder was gedacht. Eind jaren 80 werd gezegd (gechargeerd): rechte lijn van Rotterdam naar Zevenaar en dan naar Duitsland, op maaiveld. Tja, daar werden veel mensen niet zo gelukkig van, dus werd er gelobbyd voor ‘inpassing’ (tunneltjes, geluidschermen, omleidingen e.d.). Daar zit natuurlijk een ander prijskaartje aan dan aan een rechte lijn. Bovendien waren de guldens van de jaren 80 (eerste idee) niet de euro’s van 2007 (jaar van oplevering). Die inflatie werkt ook behoorlijk door. Na vaststelling van het tracebesluit (zeg maar aanlegvergunning) bleef het project erg dicht bij het budget: overschrijding t.o.v. budget was ongeveer 2%. Net niet helemaal binnen budget dus, maar wel een heel ander beeld dan “miljardenoverschrijding”. In vergelijking met jouw voorbeeld: je rekent met een basiskeuken van Ikea met goedkope apparatuur, maar bestelt ondertussen een Bruynzeel met graniet werkblad en Quooker. Ja, dan wordt het duurder. Maar... daar ben je dus ZELF bij... Dat mag je politiek bedrog noemen, het is toch echt een keer of wat (een keer of 16 dacht ik) besproken in de Kamer, in een stuk of drie kabinetten.

aanbestedingstegenvallers
Het kan zijn dat het Rijk (incl. ProRail e.d.) denkt dat een project 100 mln kost. Daar ligt altijd een stevig onderbouwde raming aan ten grondslag, waarbij met allerlei statistische gegevens wordt gewerkt. Eigenlijk betekent dat dat een project waarschijnlijk tussen de 85en 115 mln kost (met meest waarschijnlijke waarde 100mln.). Die raming is ZEER vertrouwelijk. Vervolgens wordt een project aanbesteed. De aannemers schrijven in en komen in de regel ook wel uit tussen die 85 en 115. Wil een aannemer een klus niet hebben (druk, toch niet interessant of iets anders) dan zal hij bijv. 125 inschrijven. Is hij dan toch de enige (of enige geldige) inschrijver dan krijgt hij toch de klus. Er zitten wel grenzen aan (te hoge inschrijving kan ook leiden tot niet gunnen bijvoorbeeld).

Een aannemer die de klus heel graag wil hebben zal wat lager zitten. Op het moment dat alle aannemers druk zijn dan zullen de prijzen hoger zijn, zitten ze verlegen om opdrachten dan schrijven ze lager in. Met lage inschrijvingen is een opdrachtgever niet perse gelukkig. Er kan (is niet altijd zo, soms wel) een sport ontstaan om maar gaten in het contract te zoeken om meerwerk te rechtvaardigen (een vechtcontract heet dat dan). De sfeer tussen opdrachtgever en opdrachtnemer wordt er dan vaak niet beter op. Maar goed, in verreweg het merendeel van de gevallen heeft de winnende inschrijving een reële bieding gedaan en wil hij ook gewoon een mooi werk opleveren voor de afgesproken prijs en planning. En vaak lukt dat ook.

tegenvallers
Ja, die gebeuren. Daar is ook ruimte voor (er is altijd een post onvoorzien). Vaak is dat genoeg, soms niet. Wanneer dat aan de hand is, ja, dan heb ik er wel werk aan. En nee, dat is niet altijd gezellig. Maar, het helpt wel als je respect houdt voor elkaars positie en niet gaat jij-bakken. En wanneer je het hoofd koel houdt dan kom je (in gezamenlijkheid) eigenlijk altijd wel tot een oplossing.

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 10:24 schreef trein2000 het volgende:
In hoeverre heb jij contact met (ondersteuning van) kamerleden? Of is dat echt voorbehouden aan de PA?

Vaak via PA inderdaad. Ik spreek nooit met Kamerleden (zie oekaze van Kok).

Er zijn wel wat uitzonderingen: technische briefing. Daarin wordt een onderwerp (besloten) besproken tussen ambtenaren en Kamerleden. Dat is besloten omdat ambtenaren niet perse het beleid hoeven uit te spreken, maar de inhoud van de materie kunnen delen met Kamerleden. En Kamerleden hoeven de zaken niet politieker te maken dan nodig is. En dan blijkt dat Kamerleden best wel slimme mensen zijn...

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 10:37 schreef PrisTheShiz het volgende:
Wat vindt jij van het eeuwige reoganiseren? Wordt je er onrustig van?

Tja, verandering is de enige constante heh...

Of ik er onrustig van word? Niet echt. Geeft het energie? Niet echt. Reorganisaties zijn er van tijd tot tijd. Soms een taakstelling vanuit een kabinet, soms omdat onderwerpen andere bewindspersonen krijgen. Bijvoorbeeld: bij de laatste formatie is een derde van de formatie van IenW overgeheveld naar BZK, omdat een onderwerp naar BZK ging.

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 11:57 schreef trein2000 het volgende:

[..]

Zijn er grote verschillen tussen de departementen dan? Maakt het uit of je omgevingswet doet met IenM of BZK op je visitekaartje?

Het maakt uit in zoverre dat de verantwoordelijke bewindspersoon een andere is. In plaats van dat IenW stelselverantwoordelijk is, is IenW nu ‘inbrenger’ van belangen, kennis e.d. Voor de mensen die bij het stelsel werkte maakt het wat minder uit. Wel zitten ze nu bij BZK in het gebouw. Maar goed, gezien de drukte op de Rijnstraat is dat geen straf...

[ Bericht 0% gewijzigd door VraagWatJeWil op 07-05-2019 12:51:06 ]

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 15:41 schreef La_Tramposa het volgende:
Als mede-beleidsambtenaar heb ik niet direct vragen maar ik vond het wel heel leuk om dit topic te lezen, en complimenten voor hoe je alle vragen hebt beantwoord

graag gedaan! Waar zit je als ik vragen mag? (kan ook per DM als je niet in het het topic wil)

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 15:46 schreef Goverman het volgende:
Wat was het spannendste project waar je aan hebt gewerkt?

Poeh, dat zijn er wel wat. Projecten sec zijn niet het meest 'spannend'. Gedoe bij projecten wel. Onder andere een project bij Utrecht, maar ook de eerder genoemde A4 Midden-Delfland. Ook spannend is het om voor de rechter te staan (als dossierhouder, samen met een jurist van de juridische directie). En verder zijn sommige beleidsklussen wel spannend. En ik denk dat het dossier stint me nog lang bij blijft.

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 16:57 schreef HSG het volgende:

[..]

En heb je dan ook nog een proeftijd als je al rijksambtenaar bent?

Niet dat ik weet. Misschien moet je wel opnieuw de eed afleggen bij een nieuw departement of een VOG inleveren. Maar dat weet ik niet precies. (ik heb het niet meegemaakt recentelijk)

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 18:39 schreef Peter het volgende:
Wat vind je van de kwaliteit van Kamervragen?
& Zijn ze vaak mediavolgend ( er is een stuk in de media, dus er worden vragen gesteld)?

Dat verschilt. Sommige vragen naar aanleiding van een mediabericht zijn het niveau 'ik ga er gelijk vragen over stellen aan de minister' en als Kamerlid laten zien 'dat je de situatie serieus neemt'. Het noemen dat je een vraag stelt lijkt dan wel eens belangrijker dan het antwoord. Daar is op zicht niets mis mee.

Het merendeel van de vragen is wel inhoudelijk, maar vaak ook wel politiek gekleurd. En een en ander is afhankelijk van de beleidsmedewerker van de fractie. Wanneer dat een liefhebber van de materie is (dat is bij treinen wel eens zo), ja, dan zijn de vragen wel gedetailleerder. Over het algemeen gaat het prima.

In de prioritering staan Kamervragen altijd bovenaan. Bij een mondelinge vraag (die worden op dinsdagochtend aangemeld, waarna einde ochtend duidelijk is of die vraag dan ook echt doorgaat) is het alles uit je handen laten vallen en daar de voorbereiding van doen...

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 19:07 schreef vlindertje89 het volgende:
Welke competenties / eigenschappen zijn volgens jou als beleidsmedewerker bij de overheid (dus breed, niet voor jouw ministerie specifiek) het meest belangrijk? Wat moet je echt in je hebben, waar moet je tegen kunnen? Welke eigenschappen onderscheiden de middelmatige van de goede beleidsmedewerkers?

En hoevaak zijn die kamerdebatten waar je bij moet zijn? Is dat wekelijks, tweewekelijks, puur afhankelijk van 'de actualiteit'? En verschilt de frequentie daarvan nog tussen ministeries?

Belangrijke competenties zijn het hebben van brede blik op materie (politiek/bestuurlijk, maar ook juridisch, technisch/inhoudelijk, economisch/financieel en psycho-rationeel kijken). Ofwel: een probleem vanuit meer invalshoeken benaderen en ook bedenken (en nagaan) waarom anderen daar anders over denken. Verder zijn integriteit, resultaatgedrevenheid en aanspreekbaarheid wel belangrijk. E.e.a. is wel afhankelijk van de functie. Een meer juridische klus vraagt om een meer nauwkeurige blik, terwijl een visie maken meer vraagt om verbindingen leggen en breed kunnen denken.

Het onderscheid zit in de achtergrond. Ik zelf denk dat het een verrijking is dat een beleidsmedewerker wat met bijvoorbeeld toezicht, onderzoek of uitvoering heeft gedaan. Ofwel: de andere kant van beleid - uitvoering snapt. Daarin kun je een (extra) toegevoegde waarde zijn ten opzichte van mensen die vooral beleidsmatige functies hebben gehad. Maar het is vooral ook algemene kennis en slimheid die bepalend zijn, net als interesse en een gezonde dosis arbeidsethos.

quote:

Op dinsdag 7 mei 2019 19:36 schreef Scorpion_17 het volgende:
Waarom is jullie beleidscultuur ten aanzien van transparantie via de Wet openbaarheid van bestuur zoveel verslechterd afgelopen jaren? Het is dramatisch. Van alles is openbaar tenzij naar niks is openbaar tenzij.

Ik weet niet of het de afgelopen jaren is verslechterd of niet. Ik kan me jouw constatering goed voorstellen en het is ook wel frustrerend om bij WOB-verzoeken het meeste tijd kwijt te zijn met weglakken en afstemmen over of een passage al of niet terecht is weggelakt. Ik denk dat dit per departement / overheid verschilt.