Berlijn blijft mooi, ook de 20e keer....
![28369889880_d7cf1beafc_c.jpg]()
Ook in de zomer van 2016 rijdt er weer een nachttrein tussen Berlijn en Malmö. De trein is al jaren populair onder jongeren die deze verbinding gebruiken tijdens hun Interrailtour. De trein bestaat sinds enkele jaren niet meer uit slaaprijtuigen van de Zweedse staatsspoorwegen SJ maar uit ligrijtuigen van Veolia. Hierdoor heeft de trein niet meer het predikaat Euronight maar is het 'gewoon' een D-trein.
De trein maakt tussen Sassnitz en Trelleborg gebruik van de veerpont van Scandlines. De tractie tussen Berlijn en Sassnitz wordt al jaren geleverd door een van de drie Holzrollers van GVG, de Georg Verkehrsorganisation GmbH.
De nachttrein vertrekt drie keer per week rond 19:30 vanaf het Hauptbahnhof in de Duitse hoofdstad. Dat is twee en een half uur eerder dan voorgaande jaren waardoor de aanvoertrein nu met daglicht fotografeerbaar is. Op zondag 24 juli 2016 is lok 109-3 onderweg met het ledig materieel vanaf het opstelterrein in Berlin-Lichtenberg naar Berlin Hbf (tief) als het hier op de Innenring ter hoogte van S-Bahnhof Storkower Straße passeert.
![28659406905_99ca4b1573_c.jpg]()
Op maandagmorgen 25 juli 2016 was het voor een paar uur zonnig in en rond Berlijn. Uiteindelijk zou dit een van de spaarzame momenten blijken te zijn in de week dat ik in Berlijn was. Op maandag rijdt elke week een kalkslurrytrein met een 232'er over de Ostbahn naar Polen. Deze trein rijdt doorgaans ook op woensdag alleen dan veel onregelmatiger dan op maandag.
Deze ochtend besloot ik in Fredersdorf bei Berlin te gaan staan, alwaar ik al snel werd vergezeld door twee lokale fotografen. Het maakte het wachten wat aangenamer. Tot Strausberg wordt de Ostbahn ook gebruikt door S-Bahn lijn S5 die daarna afbuigt naar Strausberg Nord. Het emplacement in Fredersdorf bestaat naast de twee perronsporen voor de S-Bahn uit een doorgangsspoor en drie wachtsporen die met name gebruikt worden voor de cement- en kolentreinen die het nabijgelegen Rüdersdorf als herkomst/bestemming hebben.
Sinds enkele jaren staat de S-Bahn Berlin reclame toe op de treinstellen waardoor ze een leuk jachtobject zijn geworden. De voor de Duitse TV-satellietfabrikant Technisat wervende 481/482 064 is samen met de 481/482 378, 481/482 385 en 481/482 336 onderweg als S5 van Berlin-Spandau naar Strausberg Nord en maakt hier een tussenstop in Fredersdorf. Die goederentrein kwam uiteindelijk niet opdagen helaas...
![28590970361_c59aeefe9f_c.jpg]()
Op de meeste dagen in de week rijden de Poolse staatsspoorwegen PKP in samenwerking met de Deutsche Bahn vier EC-treinparen tussen Berlijn en Warschau. Ze vormen de belangrijkste spoorverinding tussen Duitsland en Polen en leggen het ruim 500 km lange traject af in een kleine 6 uur. Daarnaast rijdt er één EC-treinpaar per dag tussen Berlijn en het aan de Oostzee gelegen Gdynia.
De PKP heeft in 2008 een order van 10 loks van het type ES64-U4 geplaatst bij Siemens waarna ze tussen 2009 en 2010 aan PKP IC zijn uitgeleverd. De locomotieven zijn de afgelopen jaren regelmatig bestickerd. Zo kregen alle loks tijdens het EK-voetbal van 2012 in Polen en Oekraïne een outfit van een van de deelnemende landen of stadions aangemeten. In 2013 volgden twee exemplaren met het wit-groene Heineken Open'er Festival en in 2014 werd dit overgedaan met twee witte loks wervend voor het Open'er Festival. Eind 2014 sloot PKP IC een overeenkomst met T-mobile voor Wifi in de trein. In totaal vijf loks zijn sindsdien in het T-mobile-roze gestoken. Inmiddels heeft de 5 370 002 extra stickers gekregen van Huawei en T-Mobile.
Op maandag 25 juli vertrok de 5 370 002 met EC 55 uit het Berliner Hauptbahnhof en rijdt het hier over de brug over het Berlin-Spandauer-Schifffahrtskanal. Op de achtergrond is de Humboldthafen te zien.
![28639879726_968ef10d3f_c.jpg]()
Berlijn is als hoofdstad van Duitsland een van de belangrijkste bestemmingen van de ICE-treinen die door DB Fernverkehr wordt geëxploiteerd. Daarbij zijn ook nog eens meerdere ICE-materieeltypen aan te treffen: ICE-1 op de relatie München/Zürich-Basel-Frankfurt/Main-Kassel-Braunschweig-Berlijn, ICE-2 op de relatie Köln/Bonn Flughafen/Düsseldorf-Hannover-Berlijn en ICE-T op de relatie Hamburg-Berlijn-Leipzig-Nürnberg-München. Daarnaast rijden enkele ICE-treinen rond Berlijn ook met het nieuwere ICE-3.
Het merendeel van deze ICE-treinen rijden inmiddels door de Noord-Zuid-tunnel van/naar Berlin Hauptbahnhof, alleen de ICE's tussen Berlijn en Basel-Zürich/München rijden nog over de Stadtbahn. Uitzonderingen daargelaten rijdt bijna alle hierboven genoemde ICE-verbindingen volgens een uurdienstregeling.
Op dinsdag 26 juli 2016 arriveerde ICE-stel 401 063/563 als ICE 690 uit München Hbf in Berlijn en rijdt hier op de Stadtbahn ter hoogte van de Jannowitzbrücke het eindstation Berlin Ostbahnhof tegemoet.
![28574308032_23aca22039_c.jpg]()
Met ingang van de nieuwe dienstregeling per 11 december 2016 stopt DB Autozug met alle nachttreinen in Duitsland. Sommige verbindingen worden overgenomen door de ÖBB, maar de nachttrein Keulen-Warschau heeft vooralsnog helaas geen toekomst.
De Jan Kiepura, zoals de naam van deze nachttrein officieel heet, had in de voorbije jaren verschillende bestemmingen in West-Europa zoals Oostende, Frankfurt(Main) en ook Amsterdam. De afgelopen jaren bevonden zich zelfs nog rijtuigen naar Minsk en Moskou in deze nachttrein, maar dat is inmiddels verleden tijd.
Wat anno 2016 overblijft zijn drie of vier rijtuigen naar Warschau. Ze liften vanaf Berlijn mee in de eerste Eurocity van de dag naar de Poolse hoofdstad, waarmee de aankomsttijd op de eindbestemming alleen nog maar later is geworden. Nachttrein onwaardig eigenlijk, als je heel eerlijk bent.
Op donderdag 28 juli 2016 trok lok 5 370 010 van de Poolse Staatsspoorwegen PKP de gecombineerde Eurocity 41 en Euronight 447 langs Berlin-Köpenick op weg richting Frankfurt/Oder.
![28650615286_9525a2a711_c.jpg]()
Begin mei 2016 heeft lok 182 002 van DB Regio totaalreclame gekregen met de tekst "Es gibt immer was zu entdecken mit dem RE1". Het is een prima vervanger voor de voormalige BUGA lok 182 013, die na een crash nu weer in het DB-Verkehrsrot terug op de baan is.
De fraaie lok kwam op donderdag 28 juli 2016 met vijf Doppelstockwagen aan de haak als RE 18169 uit Magdeburg Hbf hier door Berlin-Köpenick op weg naar Frankfurt/Oder. De menigte rechts in beeld staat te wachten op de aankomende S3 naar Berlin Ostkreuz die achter de fotograaf het station binnenrijdt.
![28595108452_64137da633_c.jpg]()
Zoals ik al eerder schreef neemt het aantal getrokken nachttreinen in Duitsland in rap tempo af, zeker nu DB Autozug heeft aangekondigd hiermee aan het einde van dit dienstregelingjaar te stoppen. Naast de Oostenrijkers, die wel brood zien in een deel van het Duitse nachtelijke vervoer, zijn ook de Russische spoorwegen (RZD) al sinds jaar en dag meester in het rijden van nachttreinen. Dat is ook logisch want in Rusland zijn de afstanden enorm en ligt het gebruik ervan erg hoog, ondanks de tijdwinst die met het vliegtuig behaald kan worden.
Driemaal per week rijdt momenteel de Euronight tussen Paris-Est en Moskou Belorusskaja. Deze trein doet in totaal bijna 37,5 uur over deze treinrit die via Straatsburg, Frankfurt(Main), Erfurt, Berlijn, Warschau, Brest en Minsk verloopt. Tussen de Frans/Duitse grens en Berlin-Lichtenberg wordt de trein door een DB-lok serie 101 of 120 gereden waarna in laatstgenoemd station de lokwissel op een van Railpool gehuurde 186'er plaatsvindt. Deze lok trekt de trein tot aan de Pools/Wit-Russische grens bij Terespol/Brest.
Op donderdag 28 juli 2016 heeft de 186 143 een half uur eerder in Berlin-Lichtenberg Euronight 453 overgenomen en is nu op weg naar de Duits/Poolse grens als het hier het in onbruik geraakte voormalige perron van Erkner in oostelijke richting passeert. Door enkele wijzigingen in de dienstregeling vertrekt de trein nu eerder uit Berlijn en komt deze later aan dan vorig jaar, waardoor plaatjes met een rode DB-lok met zonlicht haast niet meer mogelijk zijn.
Overigens neemt het aantal mogelijke fotopunten op deze lijn in rap tempo af. De spoorlijn tussen Berlijn en Frankfurt/Oder wordt namelijk aangepast om snelheden tot 160 km/h te kunnen bereiken, waar dat nu nog max 120 km/h is. Om die reden worden de sporen tussen Köpenick en Erkner vervangen waardoor er momenteel maar één spoor beschikbaar is tussen Köpenick en Rahnsdorf. Alle tussengelegen fotopunten zijn inmiddels niet meer bruikbaar door de bouw van nieuwere portalen die dichter op elkaar staan en er wordt tevens kilometers geluidswand geplaatst...
![28627653651_1ae518120e_c.jpg]()
Sinds 1999 staat het Museumsinsel in Berlijn op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Museumsinsel is een eiland in de rivier de Spree, die door Berlijn stroomt. Op dit eiland bevinden zich vijf musea, waaronder het Bode-museum, de Alte Nationalgalerie en het Pergamonmuseum. Tevens ligt ook de Berliner Dom op dit eiland.
Nadat de afgelopen jaren onder andere het Bodemuseum en de Alte Nationalgalerie zijn gerestaureerd, is onlangs begonnen met de restauratie van het Perganommuseum. Hierdoor is het klassieke shot met trein op dit fotopunt nu niet mogelijk. Daarom koos ik er op donderdag 28 juli 2016 voor om het geheel iets meer van een afstandje te bekijken. Nog voordat de vele toeristenboten de Spree massaal opvaren kon de passage van de tweede EC naar Warschau van de dag worden vastgelegd, hier met de 5 370 006 aan kop.
![28600253722_98130742a2_c.jpg]()
De Berlijnse metrolijn U1 verbindt het S-Bahnstation Warschauer Straße in Friedrichshain via de wijk Kreuzberg met de Kurfürstendamm in het westelijke stadscentrum. Deze smalprofiellijn telt 13 stations en heeft een lengte van 8,8 kilometer; de reistijd over de gehele lijn bedraagt ruim 20 minuten. De huidige U1 bestaat uit de oostelijke tak van het in 1902 geopende stamtracé, de eerste Berlijnse metrolijn. De van oost naar west lopende lijn ligt grotendeels op een viaduct (Hochbahn), die onder monumentenbescherming staat.
Op U-Bahn-lijn U1 wordt vooralsnog alleen verouderd materieel ingezet van het type A3 (vooral herkenbaar aan de ronde of vierhoekige frontseinen). Sinds december 2015 wordt ook het type G ingezet op de U1, terwijl dit daarvoor alleen op de U2 werd ingezet. In tegenstelling tot alle andere "Baureihen" is type G, dat als bijnaam Gisela heeft, als enige ontwikkeld en gebouwd in de voormalige DDR.
Terwijl in West-Berlijn in de jaren 70 van de vorige eeuw nieuw metromaterieel instroomde reed men in Oost-Berlijn door met materieel uit het begin van de eeuw. Dit was inmiddels al ruim 70 jaar oud en was toe aan vervanging. Ondanks opties om oud S-Bahn materieel om te bouwen of metrostellen vanuit Moskou over te nemen werd steeds tegen problemen opgelopen in verband met het smallere profiel. Er zat niets anders op dan zelf een nieuwe serie te ontwerpen. Lokomotivbau Elektrotechnische Werke (LEW) uit het bij Berlijn gelegen Hennigsdorf bouwde zodoende tussen 1974 en 1979 in totaal 123 stellen van dit type, waarvan er anno 2016 nog steeds een aantal in Berlijn rondrijden.
Op donderdag 28 juli 2016 zijn de vierwagenstellen 1089 en 1084 onderweg op de U1 en rijden hier op de Hochbahn boven het Landwehrkanal in de wijk Kreuzberg. Ze naderen het station Möckernbrücke op weg van de Warschauer Straße naar Uhlandstraße.
![28652263361_f36e7305f6_c.jpg]()
U-Bahnhof Gleisdreieck in Berlijn is een ongelijkvloers kruisingsstation van de metrolijnen U1 en U2. De situatie rond dit station is er een met een rijke historie. Ruim 100 jaar geleden lag er hier een Gleisdreieck en kon van en naar elke richting gereden worden. Dit leidde soms tot gevaarlijke situaties indien een rood sein over het hoofd gezien werd. Op 26 september 1908 gebeurde er daadwerkelijk een ongeluk: een treinstel botste tegen de zijkant van een andere trein, waardoor twee wagons ontspoorden en van het viaduct naar beneden stortten; 21 mensen kwamen om het leven. Naar aanleiding van het ongeval werd besloten de spoordriehoek om te bouwen tot de huidige situatie.
BVG-vierwagenstellen 1081 en 1087 arriveren hier als U1 op station Gleisdreieck en zullen daarna ondergronds verder gaan naar eindpunt Uhlandstraße. Het fraaie bakstenen gebouw op de achtergrond is het Kühlhaus Gleisdreieck Berlin, het staat op de monumentenlijst en is vandaag de dag in gebruik als kunst- en cultureel centrum.
![28745244915_12fb086455_c.jpg]()
De Oberbaumbrücke is een brug over de Spree in Berlijn. De brug verbindt de wijken Kreuzberg en Friedrichshain en bestaat uit twee niveaus, één voor het autoverkeer en voetgangers en één voor de metrolijn U1.
De eerste Oberbaumbrücke lag iets ten zuiden van het Spreeinsel (huidige Museumsinsel) en was onderdeel van de stadsmuur van Berlijn. In het midden van de brug bevond zich een smalle doorgang, waar tol geheven werd. 's Nachts werd deze doorgang afgesloten met een slagboom, de zogenaamde Baum. Terwijl zich in het westen van de stad de Unterbaum (nederslagboom, stroomafwaarts) bevond, was er stroomopwaarts van de Spree in het oosten van Berlijn de Oberbaum. In 1732 werd de stadsmuur enkele kilometers verplaatst en werd een nieuwe (houten) brug aangelegd op de huidige locatie.
Deze houten brug voldeed als gevolg van de verkeerstoename eind 19e eeuw niet meer. Er werd een nieuwe brug ontworpen die, met het oog op de bouw van een metrolijn, naast autoverkeer en voetgangers ook ruimte moest bieden aan de metro. Tussen 1894 en 1898 verrees zo de derde Oberbaumbrücke: een bakstenen bouwwerk met twee 34 meter hoge torens in het midden.
Op 15 februari 1902 vond de openingsrit van de Berlijnse metro plaats en reed er voor het eerst een trein over de brug. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Oberbaumbrücke ernstig beschadigd door bombardementen. Na de oorlog werd de brug provisorisch hersteld. Berlijn was inmiddels verdeeld in vier sectoren en de Oberbaumbrücke kwam op de grens van de Sovjet- en de Amerikaanse sector te liggen. De bouw van de Berlijnse Muur leidde in 1961 tot de sluiting van de brug. In 1963 werd op de Oberbaumbrücke een grensovergang voor voetgangers ingericht, die enkel door inwoners van West-Berlijn gebruikt mocht worden. Na de val van de Muur in 1989 en de Duitse Hereniging werd de brug gerenoveerd. De eerste metro reed pas in oktober 1995 weer over de Oberbaumbrücke.