W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Moet je nagaan dat bij deze systemen wij dan precies in het verlengde van het baanvlak van de planeet zitten. En dan te bedenken hoeveel systemen er dan zouden moeten zijn waarbij dat niet zo is.quote:Op vrijdag 19 april 2013 00:49 schreef Misty_eyes het volgende:
De astronomen ontdekten de exoplaneten dankzij metingen met de ruimte-telescoop Kepler. Ze onderzochten Kepler-62 met de zogenoemde transitmethode: als de helderheid van een ster regelmatig een beetje vermindert, draait er een planeet rond die ster. De tijd tussen twee passages en de hoeveelheid licht die de planeet blokkeert geven vervolgens informatie over de grootte van de planeet en de afstand tot de ster.
18-04-2013
Leven is mogelijk miljarden jaren eerder dan de aarde al ontstaan
Een nieuw onderzoek suggereert dat het leven zo’n 9,7 miljard jaar geleden ontstond. En daarmee is het aanzienlijk ouder dan onze aarde die ‘slechts’ 4,5 miljard jaar oud is.
Dat schrijven Alexei Sharov en Richard Gordon in hun paper ‘Life before earth‘. Ze baseren hun conclusie op een onderzoek naar de snelheid waarmee het leven op aarde complexer werd. Uit hun studie blijkt dat de complexiteit van genen exponentieel toeneemt en ongeveer elke 376 miljoen jaar verdubbelde.
Extrapoleren
Met dat als uitgangspunt en de wetenschap hoe complex genen nu zijn en hoe complex ze in de afgelopen miljoenen jaren waren (kennis die we onttrekken aan fossiele resten), kan berekend worden wanneer het leven ongeveer ontstond. De onderzoekers hebben dat gedaan en stellen dat het leven zo’n 9,7 miljard jaar geleden moet zijn ontstaan. “Omdat de aarde slechts 4,5 miljard jaar oud is, kan het leven niet op aarde zijn ontstaan,” concluderen de onderzoekers.”
Het ontstaan van leven. Afbeelding: afkomstig uit het paper van Sharov en Gordon – arXiv:1304.3381.
De reis naar de aarde
Die conclusie levert direct een aantal vragen op. Eén van de meest interessante vragen is natuurlijk: als het leven ouder is dan de aarde en zelfs ouder blijkt te zijn dan het zonnestelsel, hoe zijn de organismen dan op aarde terechtgekomen? Het leven moet dan elders uit de ruimte zijn gekomen, maar hoe heeft het die reis door de ruimte overleefd?
Panspermie
Dat is niet zo lastig geweest als het misschien op het eerste gezicht lijkt, zo stellen de onderzoekers. Ze wijzen erop dat de onderzoeken die aantonen dat bacteriën zelfs in de meest extreme omstandigheden kunnen overleven, zich opstapelen. Het is dan ook het meest waarschijnlijk dat bacteriën uiteindelijk de reis vanuit de ruimte naar de aarde maakten. Wellicht zijn sporen van bacteriën door een botsing tussen een planeet en komeet of planetoïde de ruimte in geslingerd. Omringd door ijs moeten de sporen in staat geweest zijn om het heel lang vol te houden. Lang genoeg om uiteindelijk op aarde te arriveren en daar uit te groeien tot een bacterie. Een andere mogelijkheid is dat het zonnestelsel ontstaan is door de ontploffing van een ster met planeten. “Restanten van planeten van geëxplodeerde supernova kunnen miljarden bacteriële sporen meedragen en misschien zelfs actieve chemosynthetische bacteriën diep onder het oppervlak hebben gehad.” Wanneer de aarde stukjes van deze planeten in zich opnam, is het aannemelijk dat deze direct een diverse gemeenschap van bacteriële soorten en hun virussen in zich opnam.
Gevolgtrekkingen
De studie heeft verschillende implicaties. Zo kunnen we bijvoorbeeld uitsluiten dat intelligente levensvormen het leven bewust op aarde ‘plantten’. “Er was geen intelligent leven in het universum op het moment dat de aarde ontstond, omdat het universum in die tijd acht miljard jaar oud was en de ontwikkeling van intelligent leven ongeveer 10 miljard jaar nodig heeft. Dus het idee dat leven door intelligente organismen naar de aarde werd gebracht is incorrect.” Maar het onderzoek heeft ook gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven. “Besmetting met bacteriële sporen afkomstig uit de ruimte lijkt de meest plausibele hypothese die het vroege verschijnen van leven op aarde kan verklaren,” zo stellen de onderzoekers. “Leven bevindt zich waarschijnlijk zeker op enkele planeten of satellieten in ons zonnestelsel, omdat alle planeten vergelijkbare kansen hadden om besmet te worden met microbieel leven en sommige planeten en satellieten (bijvoorbeeld Mars, Europa en Enceladus) in niches voorzien waarin bepaalde bacteriën kunnen overleven en zich kunnen voortplanten. Als buitenaards leven aanwezig is in het zonnestelsel zou het sterk moeten lijken op de bacteriën op aarde.” Intelligent leven verwachten de onderzoekers niet direct in ons sterrenstelsel aan te treffen. “Het antwoord op de Fermiparadox kan wel eens zijn dat wij ons onder de eerste beschavingen die in ons sterrenstelsel zijn ontstaan, bevinden of misschien zelfs de enige beschaving totnogtoe zijn.”
Tenslotte hebben de onderzoekers slecht nieuws voor wetenschappers die op dit moment proberen om het proces van het ontstaan van leven in het laboratorium te simuleren. “Pogingen om het ontstaan van leven in het laboratorium na te doen, kunnen wel eens veel lastiger zijn dan men verwacht, omdat zulke experimenten heel veel opeenvolgende zeldzame gebeurtenissen die gedurende verschillende miljarden jaren voordat organismen complex werden, optraden, mee moeten nemen.” Het onderzoek van Sharov en Gordon spreekt het idee dat het leven op aarde snel evolueerde immers tegen.
Het werk van Sharov en Gordon is zeker geen hard bewijs dat het leven ouder is dan de aarde en dat het leven inderdaad zo op aarde is beland. Wel schetst het een interessante hypothese waar wetenschappers mee aan de slag kunnen.
Scientias.nl
Leven is mogelijk miljarden jaren eerder dan de aarde al ontstaan
Een nieuw onderzoek suggereert dat het leven zo’n 9,7 miljard jaar geleden ontstond. En daarmee is het aanzienlijk ouder dan onze aarde die ‘slechts’ 4,5 miljard jaar oud is.
Dat schrijven Alexei Sharov en Richard Gordon in hun paper ‘Life before earth‘. Ze baseren hun conclusie op een onderzoek naar de snelheid waarmee het leven op aarde complexer werd. Uit hun studie blijkt dat de complexiteit van genen exponentieel toeneemt en ongeveer elke 376 miljoen jaar verdubbelde.
Extrapoleren
Met dat als uitgangspunt en de wetenschap hoe complex genen nu zijn en hoe complex ze in de afgelopen miljoenen jaren waren (kennis die we onttrekken aan fossiele resten), kan berekend worden wanneer het leven ongeveer ontstond. De onderzoekers hebben dat gedaan en stellen dat het leven zo’n 9,7 miljard jaar geleden moet zijn ontstaan. “Omdat de aarde slechts 4,5 miljard jaar oud is, kan het leven niet op aarde zijn ontstaan,” concluderen de onderzoekers.”
Het ontstaan van leven. Afbeelding: afkomstig uit het paper van Sharov en Gordon – arXiv:1304.3381.
De reis naar de aarde
Die conclusie levert direct een aantal vragen op. Eén van de meest interessante vragen is natuurlijk: als het leven ouder is dan de aarde en zelfs ouder blijkt te zijn dan het zonnestelsel, hoe zijn de organismen dan op aarde terechtgekomen? Het leven moet dan elders uit de ruimte zijn gekomen, maar hoe heeft het die reis door de ruimte overleefd?
Panspermie
Dat is niet zo lastig geweest als het misschien op het eerste gezicht lijkt, zo stellen de onderzoekers. Ze wijzen erop dat de onderzoeken die aantonen dat bacteriën zelfs in de meest extreme omstandigheden kunnen overleven, zich opstapelen. Het is dan ook het meest waarschijnlijk dat bacteriën uiteindelijk de reis vanuit de ruimte naar de aarde maakten. Wellicht zijn sporen van bacteriën door een botsing tussen een planeet en komeet of planetoïde de ruimte in geslingerd. Omringd door ijs moeten de sporen in staat geweest zijn om het heel lang vol te houden. Lang genoeg om uiteindelijk op aarde te arriveren en daar uit te groeien tot een bacterie. Een andere mogelijkheid is dat het zonnestelsel ontstaan is door de ontploffing van een ster met planeten. “Restanten van planeten van geëxplodeerde supernova kunnen miljarden bacteriële sporen meedragen en misschien zelfs actieve chemosynthetische bacteriën diep onder het oppervlak hebben gehad.” Wanneer de aarde stukjes van deze planeten in zich opnam, is het aannemelijk dat deze direct een diverse gemeenschap van bacteriële soorten en hun virussen in zich opnam.
Gevolgtrekkingen
De studie heeft verschillende implicaties. Zo kunnen we bijvoorbeeld uitsluiten dat intelligente levensvormen het leven bewust op aarde ‘plantten’. “Er was geen intelligent leven in het universum op het moment dat de aarde ontstond, omdat het universum in die tijd acht miljard jaar oud was en de ontwikkeling van intelligent leven ongeveer 10 miljard jaar nodig heeft. Dus het idee dat leven door intelligente organismen naar de aarde werd gebracht is incorrect.” Maar het onderzoek heeft ook gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven. “Besmetting met bacteriële sporen afkomstig uit de ruimte lijkt de meest plausibele hypothese die het vroege verschijnen van leven op aarde kan verklaren,” zo stellen de onderzoekers. “Leven bevindt zich waarschijnlijk zeker op enkele planeten of satellieten in ons zonnestelsel, omdat alle planeten vergelijkbare kansen hadden om besmet te worden met microbieel leven en sommige planeten en satellieten (bijvoorbeeld Mars, Europa en Enceladus) in niches voorzien waarin bepaalde bacteriën kunnen overleven en zich kunnen voortplanten. Als buitenaards leven aanwezig is in het zonnestelsel zou het sterk moeten lijken op de bacteriën op aarde.” Intelligent leven verwachten de onderzoekers niet direct in ons sterrenstelsel aan te treffen. “Het antwoord op de Fermiparadox kan wel eens zijn dat wij ons onder de eerste beschavingen die in ons sterrenstelsel zijn ontstaan, bevinden of misschien zelfs de enige beschaving totnogtoe zijn.”
Tenslotte hebben de onderzoekers slecht nieuws voor wetenschappers die op dit moment proberen om het proces van het ontstaan van leven in het laboratorium te simuleren. “Pogingen om het ontstaan van leven in het laboratorium na te doen, kunnen wel eens veel lastiger zijn dan men verwacht, omdat zulke experimenten heel veel opeenvolgende zeldzame gebeurtenissen die gedurende verschillende miljarden jaren voordat organismen complex werden, optraden, mee moeten nemen.” Het onderzoek van Sharov en Gordon spreekt het idee dat het leven op aarde snel evolueerde immers tegen.
Het werk van Sharov en Gordon is zeker geen hard bewijs dat het leven ouder is dan de aarde en dat het leven inderdaad zo op aarde is beland. Wel schetst het een interessante hypothese waar wetenschappers mee aan de slag kunnen.
Scientias.nl
tnx.quote:
[..]
Interessant!
Hier de paper: http://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1304/1304.3381.pdf
Ze maken dus de assumptie dat de snelheid van complexer worden constant is.
In Baden-Badener Badeseen kann man Baden-Badener baden sehen.
Nee, er is een logaritmisch verband zoals je kunt zien in de grafiek. De snelheid neemt toe. De versnelling is constant.quote:
Ze maken dus de assumptie dat de snelheid van complexer worden constant is.
I feel kinda Locrian today
We weten niet eens zeker of het universum 13,7 miljard jaar oud is. Het kan zijn dat het licht nog niet verder dan dat heeft kunnen bereiken ;-)quote:
18-11-2012
Het einde van het universum wordt niet fraai
[ afbeelding ]
Het is misschien wat vroeg om er over na te denken, maar ooit gaat het gebeuren: het einde van ons heelal. En ondanks dat het nog een eindje weg is, is het wel interessant om eens na te denken over hoe het universum mogelijk aan haar einde gaat komen.
Laten we u gerust stellen: het universum zal de komende paar miljard jaar nog niet verdwijnen. Maar dat betekent niet dat het eeuwig zal blijven. Want omdat het universum een geboorte had (de oerknal) heeft het ook een dood. Maar hoe dat precies in zijn werk gaat, daarin verschillen kosmologen nog van mening.
Theorieën
Er zijn een paar mogelijke oorzaken waardoor het universum op gaat houden te bestaan, en we mogen blij zijn dat we die niet gaan meemaken. Geen van allen zijn ze namelijk heel uitnodigend. De meest geaccepteerde theorieën variëren van het uit elkaar trekken van het universum, een complete stilstand, of zelfs een grote implosie, vergelijkbaar met de Big Bang. Om te begrijpen hoe dat werkt, moeten we echter eerst kijken naar wat het universum precies is, en hoe het werkt.
Massa’s energie
Het universum ontstond zo’n 13,7 miljard jaar geleden met de oerknal. Het heelal dijde toen met enorme snelheid uit, en dat uitdijen is nu nog steeds aan de gang. Dat komt omdat de enorme hoeveelheid energie die met de oerknal vrij kwam, ergens naartoe moet. Het materiaal dat tegelijk ook de ruimte in kwam, vormt nu nog steeds sterren, planeten, ruimtegassen en dergelijke. De logica zegt dus dat het uitdijen een keer moet stoppen, of in ieder geval minder zou moeten worden. Immers, de energie is na een tijdje op. Maar dat gebeurt niet. Sterker nog, het heelal verspreidt zich juist steeds sneller.
Donkere Energie
Die snelle uitdijing komt door het mysterieuze donkere energie. “Wat dat is, weten we eigenlijk niet,” zegt Luc Hendriks. Hij is student sterrenkunde, en schrijft zelf veel over kosmologie. Hij legt aan Scientias.nl de mogelijke theorieën van het ultieme einde uit. “Donkere energie is een naam voor een fenomeen dat we nog niet goed begrijpen. Het moet uitleggen wat er gebeurt in de ruimte.” Want de ruimte is vacuüm, maar perfect vacuüm bestaat volgens Hendriks niet. “Er zit wel iets in de ruimte, een bepaalde negatieve energie. Waar die precies uit bestaat en hoe die werkt, weten we niet. Maar wat we wel weten, is dat die negatieve energie er voor zorgt dat de ruimte juist uitdijt. En omdat de ruimte uitdijt, ontstaat er weer meer vacuüm. Met weer meer energie.”
LHC De Large Hadron Collider in Zwitserland is precies gebouwd voor dit doel: uitzoeken wat donkere energie is, en waar het heelal precies uit bestaat. Zodra we dat weten, kunnen we stukje bij beetje uitvinden welke theorie zou kloppen.
Geen idee
Wat betekent dat uitdijen nou voor ons? Hoe lang gaat dat door? Stopt het überhaupt ooit wel eens? “Dat is juist het frustrerende,” zegt Hendriks. “We hebben op dit moment niet genoeg kennis over het universum om te weten wat er kan gebeuren, hoe ‘de ruimte’ zelf reageert.” Wel weten we wat er kan gebeuren met de materie in het universum – een groot verschil met de ruimte zelf.
Big Rip
Eén van de theorieën is de zogeheten Big Rip. Een Big Rip ontstaat wanneer, volgens de bovenstaande theorie, het universum steeds sneller en sneller uit blijft dijen. Dat zou dan na een tijdje zó snel gaan, dat het universum letterlijk ‘uit elkaar wordt getrokken’. De expansie van het heelal zorgt er dan voor dat sterren, planeten, maar ook zelfs atomen, helemaal uit elkaar klappen. Wat er daarna gebeurt, is ook niet helemaal zeker. Mocht het universum zich dan nog steeds sneller uitbreiden, dan zal de kapotgetrokken materie niet meer bestaan, maar wat dat betekent voor ‘het heelal’, daar wordt nog over gespeculeerd.
Big Freeze
Een andere, en meer geaccepteerde theorie is een zogenaamde Big Freeze, ook wel Big Chill genoemd. Een Big Freeze is een langzame, stervende dood van alle materie in ons universum. “In het scenario van een Big Freeze gaat de uitdijing van het heelal voor altijd door, maar zal de snelheid uiteindelijk wel afnemen,” zegt Hendriks. “Toch zal het nooit tot stilstand komen; het zal oneindig doorgaan, maar wel zo dicht tegen stilstand aanzitten dat het bijna niet meer waarneembaar is.”
Wanneer zo’n Big Freeze voor komt, zal na een tijdje alle energie in het heelal verdwijnen. Dat betekent dat sterren uitdoven, zwarte gaten al hun Hawking-straling verliezen en dus ook verdwijnen, en het universum vervolgens leeg is met enkel wat overgebleven quarks en neutronen. Die hebben niet genoeg massa en levensduur om nog iets te betekenen, en het universum zal letterlijk dood en leeg zijn. Een nogal bleek vooruitzicht.
Niet waterdicht Er worden wel eens voorspellingen gedaan over een tijdstip wanneer het universum zou kunnen eindigen, maar die zijn eigenlijk nooit waterdicht.Big Crunch
Iets spectaculairder is een eventuele Big Crunch. Voorstanders van deze theorie redeneren dat het heelal als een soort elastiek werkt, en dat het na een tijdje helemaal ‘uitgerekt’ is. Wanneer dat voorkomt, zal het weer in gaan krimpen – steeds sneller en sneller, hoe dichter het bij het middelpunt komt. En als het dan zo ver is, komt er eigenlijk een soort omgekeerde oerknal. Alles klapt dan in elkaar in een gigantische implosie.
Een Big Crunch zou, volgens sommige aanhangers, een nieuwe oerknal kunnen betekenen. De energie die er dan bij elkaar komt, zou genoeg kunnen zijn voor weer een nieuwe Big Bang. En dan is het logisch om aan te nemen dat een dergelijk voorval al eerder is voorgekomen. Dat betekent dat ons universum als het ware ‘pulseert’.
Paar miljard/biljoen
Over hoe lang het duurt voordat we één van deze catastrofale eindes zullen meemaken, durft Hendriks geen uitspraken te doen. “Ook dat heeft te maken met hoe je naar het universum kijkt, en hoe weinig we ervan denken te weten. Snaartheoretici denken dat het al binnen enkele miljarden jaren kan gebeuren, maar weer anderen houden het op een paar biljoen jaar.”
De Big Rip, Big Freeze en Big Crunch zijn bovenal theorieën. Wat er daadwerkelijk gaat gebeuren met het universum, zullen we waarschijnlijk pas weten als het op het punt staat te gebeuren. Maar dat duurt gelukkig nog even.
(scientias.nl)
Wetenschap is interessant, maar ook niet altijd betrouwbaar!
Hun tekst staat vol referenties, het is soms niet helemaal duidelijk of het gaat om hun mening of dat ze het presenteren als een standpunt van...
Stel dat er naast de exponentiële term een tweede term is, bvb 1 extra bp elke ( 5000* sqrt(totaal bps)) jaar. Af en toe zal toevoegen van een bp ergens in het bestaande genoom nuttig blijken, maar hoe groter het genoom, hoe kleiner de kans dat het op de juiste plaats beland. Dan krijg je:
Ik zie niet direkt iets in hun uiteenzetting dat zoiets uitsluit. Behalve misschien:
Niet al te serieux te nemen, want m'n kennis beperkt zich tot wat ik op wikipedia lees, maar soit..
Edit: References (enkel de astronomie gerelateerde) van de paper die online te vinden waren, met link :
Nogal presumptious...quote:Paleontological records indicate that major evolutionary changes occurred during very short intervals that separated long epochs of relative stability. If the concept of punctuated equilibrium is applied to the global trend of the increase of functional complexity of organisms (Fig. 1), then it may be argued that rates of evolution are so unstable that any extrapolation of them into the past is meaningless. In particular, it was suggested that the rates of primordial evolution were much higher than normal simply because of the absence of competition (Koonin and Galperin, 2003). The notion of unusually rapid primordial evolution was suggested also by other scientists (Davies, 2003; Lineweaver and Davis, 2003). These attempts to explain the presumed origin of life on Earth are strikingly similar to stretching and shrinking of time scales in Biblical Genesis to fit preconceptions (Schroeder, 1990).
Stel dat er naast de exponentiële term een tweede term is, bvb 1 extra bp elke ( 5000* sqrt(totaal bps)) jaar. Af en toe zal toevoegen van een bp ergens in het bestaande genoom nuttig blijken, maar hoe groter het genoom, hoe kleiner de kans dat het op de juiste plaats beland. Dan krijg je:
Ik zie niet direkt iets in hun uiteenzetting dat zoiets uitsluit. Behalve misschien:
Maar het aantal mogelijkheden met n1+n2+n3+n4=N baseparen is N!/(n1!+n2!+n3!+n4!); wat per basepaar ongeveer een factor 4 stijgt. Ook al hebben complexe organismen meer succesvolle mutatiemogelijkheden, het totaal aantal mogelijke mutaties stijgt veel sneller.quote:Another factor that may have reduced the rates of primordial evolution was the absence of welltuned molecular mechanisms, which are now present in every cell. In particular, there was no basic metabolism to produce a large set of simple organic molecules (e.g., sugars, amino acids, nucleic bases), and no template-based replication of polymers (see section 4). These two obstacles substantially reduced the frequency of successful mutations; and, as a result, the initial rate of complexity increase was likely even slower than shown in Fig. 1. Thus, there is no basis for the hypothesis that the evolution of such complex organisms as bacteria with genome size of ca. 5×105 bp could have been squeezed into <500 million years after Earth’s cooling.
Niet al te serieux te nemen, want m'n kennis beperkt zich tot wat ik op wikipedia lees, maar soit..
Edit: References (enkel de astronomie gerelateerde) van de paper die online te vinden waren, met link :
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.
[ Bericht 49% gewijzigd door meth1745 op 22-04-2013 22:13:05 (references) ]
Whatever, het punt is dat het een assumptie is dat dit zo naar het verleden doorgaat en daarom het leven ouder is dan het universum.quote:Op maandag 22 april 2013 07:24 schreef starla het volgende:
[..]
Nee, er is een logaritmisch verband zoals je kunt zien in de grafiek. De snelheid neemt toe. De versnelling is constant.
In Baden-Badener Badeseen kann man Baden-Badener baden sehen.
23-04-2013
Water in atmosfeer Jupiter door botsing met komeet
© photo news.
De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft de afkomst ontdekt van het water dat zich in de bovenste lagen van de planeet Jupiter bevindt. Het water is afkomstig van de komeet Shoemaker-Levy 9 die in juli 1994 met de reuzenplaneet is gebotst. Dat meldt het Europese Ruimtevaartbureau ESA.
Tijdens de week van de impact zijn fragmenten van de "staartster" in het zuidelijk halfrond van de reuzenplaneet ingeslagen. Wekenlang waren er donkere inkepingen te zien in de atmosfeer van Jupiter. Het was de eerste keer dat wetenschappers naar een botsing van hemellichamen in ons zonnestelsel konden loeren.
De in 1995 gelanceerde Europese infrarode ruimtetelescoop ISO ontdekte in 1997 als eerste en verrassend water in de bovenste lagen van de dampkring van Jupiter. Wetenschappers vermoedden sindsdien dat dit water van Shoemaker-Levy 9 kwam, maar vonden geen direct bewijs.
Tot zestien jaar na de inslag heeft de telescoop Herschel - die aan de universiteit van Luik werd getest - driedimensionaal de horizontale en verticale verdeling van water in de bovenste lagen van de Joviaanse atmosfeer in kaart gebracht. Een team van astronomen - geleid door Thibault Cavalié van het Laboratorium voor Astrofysica in Bordeaux - stelde daarbij vast dat er in het zuidelijk halfrond van de planeet twee tot drie keer meer water was dan in het noordelijk halfrond. De hoogste concentratie werd ontdekt rond de plaatsen van impact en op grote hoogte.
(HLN)
Water in atmosfeer Jupiter door botsing met komeet
© photo news.
De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft de afkomst ontdekt van het water dat zich in de bovenste lagen van de planeet Jupiter bevindt. Het water is afkomstig van de komeet Shoemaker-Levy 9 die in juli 1994 met de reuzenplaneet is gebotst. Dat meldt het Europese Ruimtevaartbureau ESA.
Tijdens de week van de impact zijn fragmenten van de "staartster" in het zuidelijk halfrond van de reuzenplaneet ingeslagen. Wekenlang waren er donkere inkepingen te zien in de atmosfeer van Jupiter. Het was de eerste keer dat wetenschappers naar een botsing van hemellichamen in ons zonnestelsel konden loeren.
De in 1995 gelanceerde Europese infrarode ruimtetelescoop ISO ontdekte in 1997 als eerste en verrassend water in de bovenste lagen van de dampkring van Jupiter. Wetenschappers vermoedden sindsdien dat dit water van Shoemaker-Levy 9 kwam, maar vonden geen direct bewijs.
Tot zestien jaar na de inslag heeft de telescoop Herschel - die aan de universiteit van Luik werd getest - driedimensionaal de horizontale en verticale verdeling van water in de bovenste lagen van de Joviaanse atmosfeer in kaart gebracht. Een team van astronomen - geleid door Thibault Cavalié van het Laboratorium voor Astrofysica in Bordeaux - stelde daarbij vast dat er in het zuidelijk halfrond van de planeet twee tot drie keer meer water was dan in het noordelijk halfrond. De hoogste concentratie werd ontdekt rond de plaatsen van impact en op grote hoogte.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-04-2013
NASA-film vat drie jaar zon samen in drie minuten
!
Sinds 2010 maakt NASA's Solar Dynamics Observatory (SDO) voortdurend foto's van de zon: iedere twaalf seconden in tien verschillende golflengten. Bovenstaande video laat in drie minuten tijd de zonneactiviteit van de afgelopen drie jaar zien, met twee afbeeldingen per dag.
De ruimtesonde Solar Dynamics Observatory (SDO) werd in 2010 gelanceerd en bestudeert tot en met 2015 de zon. De Amerikaanse ruimteorganisatie wil zo meer te weten komen over de invloed van de zon op de aarde. De beelden zijn gemaakt met de Atmospheric Imaging Assembly (AIA), een van de drie instrumenten aan boord van de ruimtesonde. Door middel van vier telescopen wordt de zon op verschillende ultraviolette niveaus bekeken.
Zonnemaximum
Eigenlijk laat de video een lange aanloop naar het zogenoemde zonnemaximum zien: de zon heeft een cyclus van ongeveer elf jaar, en in die periode komt een zonnemaximum en -minimum voor. Dit jaar zou er weer een zonnemaximum plaatsvinden. Tijdens zo'n maximum produceert de zon veel zonnevlekken en sterke zonnevlammen. Het lijkt erop dat het zonnemaximum deze keer niet heel krachtig is, omdat het een zonnemaximum met twee pieken is.
In de video zijn een aantal hoogtepunten te zien. Zo is er bij 00:30 en 02:28 een gedeeltelijke zonsverduistering door de maan. Op 5 juni 2012 (01:51) vond een Venusovergang plaats, waarbij vanaf de aarde gezien de planeet Venus voor de zon langs schuift.
Klasse X
Op 9 augustus 2011 was de grootste zonnevlam van deze cyclus tot nu toe te zien. Het was een zonnevlam in de klasse X. Die heftige uitbarstingen kunnen onder andere elektriciteitscentrales en radioverbindingen op aarde beïnvloeden.
Een compositie van 25 aparte beelden van de zon in de periode van 16 april 2012 tot 15 april 2013. Het laat duidelijk de actieve regio's rond de zonne-evenaar zien. © NASA.
(HLN)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 24-04-2013 15:25:13 ]
NASA-film vat drie jaar zon samen in drie minuten
!
Sinds 2010 maakt NASA's Solar Dynamics Observatory (SDO) voortdurend foto's van de zon: iedere twaalf seconden in tien verschillende golflengten. Bovenstaande video laat in drie minuten tijd de zonneactiviteit van de afgelopen drie jaar zien, met twee afbeeldingen per dag.
De ruimtesonde Solar Dynamics Observatory (SDO) werd in 2010 gelanceerd en bestudeert tot en met 2015 de zon. De Amerikaanse ruimteorganisatie wil zo meer te weten komen over de invloed van de zon op de aarde. De beelden zijn gemaakt met de Atmospheric Imaging Assembly (AIA), een van de drie instrumenten aan boord van de ruimtesonde. Door middel van vier telescopen wordt de zon op verschillende ultraviolette niveaus bekeken.
Zonnemaximum
Eigenlijk laat de video een lange aanloop naar het zogenoemde zonnemaximum zien: de zon heeft een cyclus van ongeveer elf jaar, en in die periode komt een zonnemaximum en -minimum voor. Dit jaar zou er weer een zonnemaximum plaatsvinden. Tijdens zo'n maximum produceert de zon veel zonnevlekken en sterke zonnevlammen. Het lijkt erop dat het zonnemaximum deze keer niet heel krachtig is, omdat het een zonnemaximum met twee pieken is.
In de video zijn een aantal hoogtepunten te zien. Zo is er bij 00:30 en 02:28 een gedeeltelijke zonsverduistering door de maan. Op 5 juni 2012 (01:51) vond een Venusovergang plaats, waarbij vanaf de aarde gezien de planeet Venus voor de zon langs schuift.
Klasse X
Op 9 augustus 2011 was de grootste zonnevlam van deze cyclus tot nu toe te zien. Het was een zonnevlam in de klasse X. Die heftige uitbarstingen kunnen onder andere elektriciteitscentrales en radioverbindingen op aarde beïnvloeden.
Een compositie van 25 aparte beelden van de zon in de periode van 16 april 2012 tot 15 april 2013. Het laat duidelijk de actieve regio's rond de zonne-evenaar zien. © NASA.
(HLN)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 24-04-2013 15:25:13 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
Die stond ook in het artikel, ik had er per ongeluk een img van gemaaktquote:
(macht der gewoonte )
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
24-04-2013
Astronomen ontdekken ‘groenste’ sterrenstelsel ooit
Wetenschappers hebben een uitzonderlijk ‘groen’ of duurzaam sterrenstelsel ontdekt. Het sterrenstelsel zet bijna 100 procent van de grondstoffen die het tot zijn beschikking heeft om in sterren. En dat is uitzonderlijk: vaak gebruiken sterrenstelsels maar een fractie van hun grondstoffen en laten de rest nutteloos rondslingeren.
“Dit sterrenstelsel is opvallend efficiënt,” vertelt onderzoeker Jim Geach. “Het zet het maximale percentage van zijn gasvoorraden om in nieuwe sterren.”
Duurzamer
Sterren ontstaan wanneer gaswolken in sterrenstelsels instorten. In de meeste sterrenstelsels vormt slechts een fractie van het gas uiteindelijk sterren: het grootste deel van het gas wordt simpelweg niet gebruikt. Maar in sterrenstelsel SDSSJ1506+54 gaan dingen anders. Efficiënter. Duurzamer.
Hoe kan dat?
Als een gaswolk instort, neemt de dichtheid toe. Op een gegeven moment is de dichtheid groot genoeg om atomen in de wolk samen te drukken en het proces van kernfusie in gang te zetten. Dat is het moment waarop een ster officieel ‘geboren wordt’. Maar dit proces kan niet altijd doorgang vinden: soms kunnen andere pasgeboren sterren in de buurt met hun winden en straling het gas wegblazen, waardoor uit dit gas geen nieuwe ster kan ontstaan. In sterrenstelsel SDSSJ1506+54 ontstaan sterren precies op het moment voordat andere sterren het gas weg kunnen blazen. En daardoor wordt het gas heel efficiënt gebruikt.
Op dit moment produceert het sterrenstelsel in een zeer rap tempo nieuwe sterren. Mogelijk wordt die snelheid veroorzaakt doordat twee sterrenstelsels met elkaar zijn samengesmolten. Doordat SDSSJ1506+54 zo’n haast heeft, zal het niet lang duren (hooguit enkele tientallen miljoenen jaren) voor het gas helemaal op is en er geen sterren meer worden gevormd.
scientias.nl
Astronomen ontdekken ‘groenste’ sterrenstelsel ooit
Wetenschappers hebben een uitzonderlijk ‘groen’ of duurzaam sterrenstelsel ontdekt. Het sterrenstelsel zet bijna 100 procent van de grondstoffen die het tot zijn beschikking heeft om in sterren. En dat is uitzonderlijk: vaak gebruiken sterrenstelsels maar een fractie van hun grondstoffen en laten de rest nutteloos rondslingeren.
“Dit sterrenstelsel is opvallend efficiënt,” vertelt onderzoeker Jim Geach. “Het zet het maximale percentage van zijn gasvoorraden om in nieuwe sterren.”
Duurzamer
Sterren ontstaan wanneer gaswolken in sterrenstelsels instorten. In de meeste sterrenstelsels vormt slechts een fractie van het gas uiteindelijk sterren: het grootste deel van het gas wordt simpelweg niet gebruikt. Maar in sterrenstelsel SDSSJ1506+54 gaan dingen anders. Efficiënter. Duurzamer.
Hoe kan dat?
Als een gaswolk instort, neemt de dichtheid toe. Op een gegeven moment is de dichtheid groot genoeg om atomen in de wolk samen te drukken en het proces van kernfusie in gang te zetten. Dat is het moment waarop een ster officieel ‘geboren wordt’. Maar dit proces kan niet altijd doorgang vinden: soms kunnen andere pasgeboren sterren in de buurt met hun winden en straling het gas wegblazen, waardoor uit dit gas geen nieuwe ster kan ontstaan. In sterrenstelsel SDSSJ1506+54 ontstaan sterren precies op het moment voordat andere sterren het gas weg kunnen blazen. En daardoor wordt het gas heel efficiënt gebruikt.
Op dit moment produceert het sterrenstelsel in een zeer rap tempo nieuwe sterren. Mogelijk wordt die snelheid veroorzaakt doordat twee sterrenstelsels met elkaar zijn samengesmolten. Doordat SDSSJ1506+54 zo’n haast heeft, zal het niet lang duren (hooguit enkele tientallen miljoenen jaren) voor het gas helemaal op is en er geen sterren meer worden gevormd.
scientias.nl
24-04-2013
Hieperdepiep hoera: Hubble is jarig!
Vandaag is het precies 23 jaar geleden dat Hubble gelanceerd werd en dienst ging doen als ruimtetelescoop. Een mooi moment om de mooiste foto’s die de telescoop in zijn lange carrière maakte eens op een rij te zetten!
De jarige Hubble trakteerde ons al vroeg dit jaar. De ruimtetelescoop maakte een spectaculaire foto van de Paardenkopnevel en gaf deze ter ere van zijn verjaardag vrij. Het kiekje pronkt nu al in onze top 7 mooiste foto’s die Hubble ooit maakte. En zeg nu zelf: dat is terecht, toch?
De paardenkopnevel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Maar er zijn nog veel meer mooie foto’s. Bijvoorbeeld deze met daarop twee sterrenstelsels die een soort roos lijken te vormen. Hubble maakte de foto enkele jaren geleden, waarop NASA en ESA deze ter ere van zijn 21e verjaardag vrijgaven.
Op deze foto ziet u twee sterrenstelsels die elkaar overduidelijk beïnvloeden. Wetenschappers denken dat het kleine sterrenstelsel ooit door het grote sterrenstelsel heen is gereisd. Foto: NASA / ESA / Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Hubble is in zijn lange carrière ook getuige geweest van flink wat geweld. En als een ware paparazzo legde de ruimtetelescoop dat geweld voor ons op de gevoelige plaat vast. Een mooi voorbeeld is deze foto waarop twee botsende sterrenstelsels pronken. Terwijl ze botsen, ontstaan er miljarden nieuwe sterren.
Het antennestelsel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Een stuk rustgevender, ja bijna mystiek zelfs, is deze foto van het Sombrerostelsel. Hoe dit stelsel aan zijn naam komt, hoeven we u vast niet uit te leggen.
Het sombrerostelsel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Eén van mijn persoonlijke favorieten: deze foto van een stukje van de Carinanevel. Torens van gas en stof van ongeveer drie lichtjaar(!) hoog schitteren op deze foto. Met een beetje fantasie is er van alles in te zien.
NASA noemde deze foto ‘mystieke bergen’. Maar er is nog veel meer in te zien. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Nog twee foto’s waar u al uw creativiteit in kwijt kunt. U ziet torens van gas en stof in de Adelaarsnevel. Om u een idee te geven van de omvang van deze giganten: de toren links is 9,5 lichtjaar hoog.
Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
scientias.nl
Hieperdepiep hoera: Hubble is jarig!
Vandaag is het precies 23 jaar geleden dat Hubble gelanceerd werd en dienst ging doen als ruimtetelescoop. Een mooi moment om de mooiste foto’s die de telescoop in zijn lange carrière maakte eens op een rij te zetten!
De jarige Hubble trakteerde ons al vroeg dit jaar. De ruimtetelescoop maakte een spectaculaire foto van de Paardenkopnevel en gaf deze ter ere van zijn verjaardag vrij. Het kiekje pronkt nu al in onze top 7 mooiste foto’s die Hubble ooit maakte. En zeg nu zelf: dat is terecht, toch?
De paardenkopnevel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Maar er zijn nog veel meer mooie foto’s. Bijvoorbeeld deze met daarop twee sterrenstelsels die een soort roos lijken te vormen. Hubble maakte de foto enkele jaren geleden, waarop NASA en ESA deze ter ere van zijn 21e verjaardag vrijgaven.
Op deze foto ziet u twee sterrenstelsels die elkaar overduidelijk beïnvloeden. Wetenschappers denken dat het kleine sterrenstelsel ooit door het grote sterrenstelsel heen is gereisd. Foto: NASA / ESA / Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Hubble is in zijn lange carrière ook getuige geweest van flink wat geweld. En als een ware paparazzo legde de ruimtetelescoop dat geweld voor ons op de gevoelige plaat vast. Een mooi voorbeeld is deze foto waarop twee botsende sterrenstelsels pronken. Terwijl ze botsen, ontstaan er miljarden nieuwe sterren.
Het antennestelsel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Een stuk rustgevender, ja bijna mystiek zelfs, is deze foto van het Sombrerostelsel. Hoe dit stelsel aan zijn naam komt, hoeven we u vast niet uit te leggen.
Het sombrerostelsel. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Eén van mijn persoonlijke favorieten: deze foto van een stukje van de Carinanevel. Torens van gas en stof van ongeveer drie lichtjaar(!) hoog schitteren op deze foto. Met een beetje fantasie is er van alles in te zien.
NASA noemde deze foto ‘mystieke bergen’. Maar er is nog veel meer in te zien. Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
Nog twee foto’s waar u al uw creativiteit in kwijt kunt. U ziet torens van gas en stof in de Adelaarsnevel. Om u een idee te geven van de omvang van deze giganten: de toren links is 9,5 lichtjaar hoog.
Foto: NASA / ESA / the Hubble Heritage Team (STScI / AURA).
scientias.nl
24-04-2013
Komeet ISON kan wel eens een ongewone meteorenregen veroorzaken
De komeet die in november van dit jaar langs de aarde suist, lijkt een verrassing voor ons in petto te hebben. De komeet lijkt ons krap twee maanden later ook nog eens te trakteren op een wel heel bijzondere meteorenregen.
Dat blijkt uit computermodellen die de baan van stof die komeet ISON achterlaat, in kaart brengen. De modellen wijzen erop dat de aarde zich op 12 januari 2014 door die baan van stof beweegt. Daarbij zullen de stofdeeltjes met onze planeet – of beter gezegd onze atmosfeer – in aanraking komen.
Meteorenregen
Wanneer de aarde normaal gesproken door een baan van stof beweegt, resulteert dat in een meteorenregen. We zien dat bijvoorbeeld elk jaar in augustus gebeuren wanneer onze aarde door het spoor van stofdeeltjes dat de komeet 109P/Swift-Tuttle heeft achtergelaten, beweegt. Het resulteert in de Perseïden: streepjes licht (in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd) die langs de hemel schieten. We zijn er dan getuige van hoe stofdeeltjes in de atmosfeer verbranden.
Gestopt
Computermodellen wijzen er nu dus op dat we in januari 2014 met dank aan komeet ISON ook een meteorenregen mogen verwachten. Toch zal deze er heel anders uitzien dan de Perseïden, zo voorspelt onderzoeker Paul Wiegert. Het stofspoor dat ISON achterlaat, bestaat namelijk uit heel fijn stof dat met een snelheid van zo’n 56 kilometer per seconde in de atmosfeer belandt. Omdat de stofdeeltjes zo klein zijn, zal het bovenste deel van de atmosfeer deze heel snel tot stoppen dwingen. “In plaats van in een lichtflits te verbranden, zullen de stofdeeltjes langzaam naar beneden, richting de aarde, drijven,” vertelt Wiegert.
Lichtende nachtwolken
Van die meteorenregen gaan wij waarschijnlijk niets zien. Want deze meteorenregen verloopt heel traag en het kan wel maanden of jaren duren voor de stofdeeltjes zich uit de bovenste laag van de atmosfeer losmaken. Maar dat wil niet zeggen dat er dan helemaal niets te zien is. Het is mogelijk dat het stof, zo lang het zich daarboven in de atmosfeer bevindt, lichtende nachtwolken veroorzaakt (zie de foto hieronder). Dat zijn wolken die blauwachtig licht afgeven. Recent onderzoek wijst erop dat deze wolken ontstaan door toedoen van ruimtestof (zoals dat afkomstig van ISON). Het stof doet dienst als een verzamelpunt voor watermoleculen. Die vormen rondom het stof ijskristallen en zo ontstaat zo’n ‘ijzige’ lichtende nachtwolk die, zelfs nog een tijdje na zonsondergang, zonlicht weerkaatst. Het is niet ondenkbaar dat komeet ISON met zijn vrijwel onzichtbare meteorenregen de basis legt voor het ontstaan van deze bijzondere wolken.
Een lichtende nachtwolk. Foto: Hrald (via Wikimedia Commons).
Maar dat is niet de enige reden waarom de verwachte meteorenregen zo ‘ongewoon’ is. De modellen van Wiegert voorspellen namelijk nog iets bijzonders. “De meteorenregen gaat onze planeet vanuit twee richtingen tegelijkertijd raken.” Als de aarde zich door het stofspoor van de komeet beweegt, krijgt deze namelijk te maken met twee stofwolken. De ene volgt de komeet ISON, richting de zon. De andere beweegt zich in de tegengestelde richting: van de zon vandaan. Het laatstgenoemde stofspoor wordt namelijk door de straling van de zon weggeduwd. Naar verwachting gaan de twee soorten stofsporen twee tegenovergestelde zijden van de aarde tegelijkertijd raken. “Volgens mij is zo’n dubbelslag nog nooit voorgekomen,” stelt Wiegert.
scientias.nl
Komeet ISON kan wel eens een ongewone meteorenregen veroorzaken
De komeet die in november van dit jaar langs de aarde suist, lijkt een verrassing voor ons in petto te hebben. De komeet lijkt ons krap twee maanden later ook nog eens te trakteren op een wel heel bijzondere meteorenregen.
Dat blijkt uit computermodellen die de baan van stof die komeet ISON achterlaat, in kaart brengen. De modellen wijzen erop dat de aarde zich op 12 januari 2014 door die baan van stof beweegt. Daarbij zullen de stofdeeltjes met onze planeet – of beter gezegd onze atmosfeer – in aanraking komen.
Meteorenregen
Wanneer de aarde normaal gesproken door een baan van stof beweegt, resulteert dat in een meteorenregen. We zien dat bijvoorbeeld elk jaar in augustus gebeuren wanneer onze aarde door het spoor van stofdeeltjes dat de komeet 109P/Swift-Tuttle heeft achtergelaten, beweegt. Het resulteert in de Perseïden: streepjes licht (in de volksmond ook wel vallende sterren genoemd) die langs de hemel schieten. We zijn er dan getuige van hoe stofdeeltjes in de atmosfeer verbranden.
Gestopt
Computermodellen wijzen er nu dus op dat we in januari 2014 met dank aan komeet ISON ook een meteorenregen mogen verwachten. Toch zal deze er heel anders uitzien dan de Perseïden, zo voorspelt onderzoeker Paul Wiegert. Het stofspoor dat ISON achterlaat, bestaat namelijk uit heel fijn stof dat met een snelheid van zo’n 56 kilometer per seconde in de atmosfeer belandt. Omdat de stofdeeltjes zo klein zijn, zal het bovenste deel van de atmosfeer deze heel snel tot stoppen dwingen. “In plaats van in een lichtflits te verbranden, zullen de stofdeeltjes langzaam naar beneden, richting de aarde, drijven,” vertelt Wiegert.
Lichtende nachtwolken
Van die meteorenregen gaan wij waarschijnlijk niets zien. Want deze meteorenregen verloopt heel traag en het kan wel maanden of jaren duren voor de stofdeeltjes zich uit de bovenste laag van de atmosfeer losmaken. Maar dat wil niet zeggen dat er dan helemaal niets te zien is. Het is mogelijk dat het stof, zo lang het zich daarboven in de atmosfeer bevindt, lichtende nachtwolken veroorzaakt (zie de foto hieronder). Dat zijn wolken die blauwachtig licht afgeven. Recent onderzoek wijst erop dat deze wolken ontstaan door toedoen van ruimtestof (zoals dat afkomstig van ISON). Het stof doet dienst als een verzamelpunt voor watermoleculen. Die vormen rondom het stof ijskristallen en zo ontstaat zo’n ‘ijzige’ lichtende nachtwolk die, zelfs nog een tijdje na zonsondergang, zonlicht weerkaatst. Het is niet ondenkbaar dat komeet ISON met zijn vrijwel onzichtbare meteorenregen de basis legt voor het ontstaan van deze bijzondere wolken.
Een lichtende nachtwolk. Foto: Hrald (via Wikimedia Commons).
Maar dat is niet de enige reden waarom de verwachte meteorenregen zo ‘ongewoon’ is. De modellen van Wiegert voorspellen namelijk nog iets bijzonders. “De meteorenregen gaat onze planeet vanuit twee richtingen tegelijkertijd raken.” Als de aarde zich door het stofspoor van de komeet beweegt, krijgt deze namelijk te maken met twee stofwolken. De ene volgt de komeet ISON, richting de zon. De andere beweegt zich in de tegengestelde richting: van de zon vandaan. Het laatstgenoemde stofspoor wordt namelijk door de straling van de zon weggeduwd. Naar verwachting gaan de twee soorten stofsporen twee tegenovergestelde zijden van de aarde tegelijkertijd raken. “Volgens mij is zo’n dubbelslag nog nooit voorgekomen,” stelt Wiegert.
scientias.nl
26-04-2013
Zware pulsar stelt algemene relativiteitstheorie op de proef
Artist’s impression van de bizarre dubbelster: links de witte dwerg, rechts de pulsar. (ESO/L. Calçada)
Astronomen, onder wie Joeri van Leeuwen en Jason Hessels van de Universiteit van Amsterdam en Vlad Kondratiev van ASTRON, hebben een dubbelster opgespoord die bestaat uit een ongewoon zware neutronenster en een witte dwergster. Met dit bizarre tweetal kon Einsteins zwaartekrachtstheorie – de algemene relativiteitstheorie – sterker op de proef worden gesteld dan voorheen. Maar tot nu toe komen de waarnemingen exact overeen met Einsteins voorspellingen (Science, 26 april 2013).
De neutronenster, die 25 keer per seconde om zijn as tolt, is een pulsar die radiogolven uitzendt die met radiotelescopen op aarde kunnen worden ontvangen. De witte dwerg, die met een omlooptijd van tweeënhalf uur om de pulsar cirkelt, is waarneembaar met gewone, optische telescopen, zoals de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili.
De pulsar is het overblijfsel van een supernova-explosie. Hij is tweemaal zo zwaar als de zon, maar slechts twintig kilometer groot. De begeleidende witte dwerg is het gloeiende overblijfsel van een zonachtige ster die zijn atmosfeer heeft afgestoten en langzaam afkoelt.
De algemene relativiteitstheorie, die de zwaartekracht verklaart als een gevolg van de kromming van de ruimtetijd door de aanwezigheid van massa en energie, heeft sinds haar publicatie, bijna een eeuw geleden, alle tests doorstaan. Maar naar verwachting is dit toch niet de definitieve zwaartekrachtstheorie: onder extreme omstandigheden, zoals die in een zwart gat, schiet Einsteins theorie tekort.
Natuurkundigen hebben al diverse alternatieve zwaartekrachtstheorieën ontwikkeld die andere voorspellingen doen dan de algemene relativiteitstheorie. Om dergelijke theorieën te kunnen toetsen, moet onderzoek worden gedaan van extreem sterke zwaartekrachtsvelden. De nu ontdekte dubbelster biedt die mogelijkheid.
Een compacte dubbelster als deze zendt zwaartekrachtsgolven uit en verliest daardoor energie. Dit leidt ertoe dat de afstand tussen de beide objecten heel langzaam kleiner wordt en hun omlooptijd afneemt. De algemene relativiteitstheorie en de alternatieve theorieën doen verschillende voorspellingen voor die afneming.
De astronomen hebben nu waarnemingen van de witte dwerg gecombineerd met een zeer nauwkeurige timing van de pulsen die de zware neutronenster uitzendt. De waarnemingen zijn zo nauwkeurig, dat een verandering in de omlooptijd van 8 miljoenste van een seconde per jaar kon worden gemeten. En dat is precies wat Einsteins theorie voorspelt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Zware pulsar stelt algemene relativiteitstheorie op de proef
Artist’s impression van de bizarre dubbelster: links de witte dwerg, rechts de pulsar. (ESO/L. Calçada)
Astronomen, onder wie Joeri van Leeuwen en Jason Hessels van de Universiteit van Amsterdam en Vlad Kondratiev van ASTRON, hebben een dubbelster opgespoord die bestaat uit een ongewoon zware neutronenster en een witte dwergster. Met dit bizarre tweetal kon Einsteins zwaartekrachtstheorie – de algemene relativiteitstheorie – sterker op de proef worden gesteld dan voorheen. Maar tot nu toe komen de waarnemingen exact overeen met Einsteins voorspellingen (Science, 26 april 2013).
De neutronenster, die 25 keer per seconde om zijn as tolt, is een pulsar die radiogolven uitzendt die met radiotelescopen op aarde kunnen worden ontvangen. De witte dwerg, die met een omlooptijd van tweeënhalf uur om de pulsar cirkelt, is waarneembaar met gewone, optische telescopen, zoals de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili.
De pulsar is het overblijfsel van een supernova-explosie. Hij is tweemaal zo zwaar als de zon, maar slechts twintig kilometer groot. De begeleidende witte dwerg is het gloeiende overblijfsel van een zonachtige ster die zijn atmosfeer heeft afgestoten en langzaam afkoelt.
De algemene relativiteitstheorie, die de zwaartekracht verklaart als een gevolg van de kromming van de ruimtetijd door de aanwezigheid van massa en energie, heeft sinds haar publicatie, bijna een eeuw geleden, alle tests doorstaan. Maar naar verwachting is dit toch niet de definitieve zwaartekrachtstheorie: onder extreme omstandigheden, zoals die in een zwart gat, schiet Einsteins theorie tekort.
Natuurkundigen hebben al diverse alternatieve zwaartekrachtstheorieën ontwikkeld die andere voorspellingen doen dan de algemene relativiteitstheorie. Om dergelijke theorieën te kunnen toetsen, moet onderzoek worden gedaan van extreem sterke zwaartekrachtsvelden. De nu ontdekte dubbelster biedt die mogelijkheid.
Een compacte dubbelster als deze zendt zwaartekrachtsgolven uit en verliest daardoor energie. Dit leidt ertoe dat de afstand tussen de beide objecten heel langzaam kleiner wordt en hun omlooptijd afneemt. De algemene relativiteitstheorie en de alternatieve theorieën doen verschillende voorspellingen voor die afneming.
De astronomen hebben nu waarnemingen van de witte dwerg gecombineerd met een zeer nauwkeurige timing van de pulsen die de zware neutronenster uitzendt. De waarnemingen zijn zo nauwkeurig, dat een verandering in de omlooptijd van 8 miljoenste van een seconde per jaar kon worden gemeten. En dat is precies wat Einsteins theorie voorspelt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Voor wie deze nog niet kent: Eyes on the solar system
Is een programmatje waarmee je o.a. de huidige missies van nasa kunt volgen.
Is een programmatje waarmee je o.a. de huidige missies van nasa kunt volgen.
Wil ik jullie toch nog even wijzen op enkele goeie lezingen, vooral die over LOFAR.
(daar ga ik zelf zeker heen !)
zie : www.innaamderwetenschap.nl
(daar ga ik zelf zeker heen !)
zie : www.innaamderwetenschap.nl
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
'BULLET HOLE' IN ISS SOLAR PANEL:
Space station commander Chris Hadfield has photographed a hole in one of the ISS solar panels. "Bullet hole - a small stone from the universe went through our solar array,"
Space station commander Chris Hadfield has photographed a hole in one of the ISS solar panels. "Bullet hole - a small stone from the universe went through our solar array,"
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
03-05-2013
'Schokkend heldere' gammaflits gedetecteerd
Fermi-opname van gammaflits GRB 130427A. (NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration)
Afgelopen zondag (27 april) hebben de NASA-satellieten Fermi en Swift een 'oogverblindend' heldere gammaflits waargenomen. De uitbarsting van gammastraling, afkomstig van een zware supernova-explosie in een sterrenstelsel op 3,6 miljard lichtjaar van de aarde, duurde zó lang dat hij geruime tijd met zowel de beide gammasatellieten als een flink aantal telescopen op aarde kon worden waargenomen.
De Fermi-satelliet detecteerde onder meer gammastraling met een energie van minstens 94 miljard elektronvolt. Dat is ongeveer 35 miljard keer de energie van zichtbaar licht en drie keer zo veel als het vorige energierecord. De gammaflits bleef ruim een halve dag waarneembaar: ook een record.
Gammaflitsen zijn de hevigste explosies in het heelal. Vermoed wordt dat de meeste ervan optreden wanneer de nucleaire 'brandstof' van een zeer zware ster opraakt, waardoor deze laatste onder zijn eigen gewicht bezwijkt. Terwijl de uitgeputte kern van de ster ineenstort tot een zwart gat, banen twee bundels van materiedeeltjes zich met bijna de snelheid van het licht een weg naar buiten.
Nadat deze 'jets' de ster hebben verlaten, vervolgen ze hun weg in de ruimte en stuiten ze op gas dat de ster in een eerder stadium heeft uitgestoten. Het nagloeien van dit gas houdt vaak dagenlang aan.
Zodra deze 'nagloed' voldoende is afgezwakt, is bij relatief nabije gammaflitsen, zoals die van 27 april, doorgaans ook de eigenlijke supernova te zien. Telescopen op aarde houden de recente gammaflits dan ook scherpt in de gaten. Verwacht wordt dat de verborgen supernova medio mei wordt opgespoord. (EE)
(allesoversterrenkunde)
'Schokkend heldere' gammaflits gedetecteerd
Fermi-opname van gammaflits GRB 130427A. (NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration)
Afgelopen zondag (27 april) hebben de NASA-satellieten Fermi en Swift een 'oogverblindend' heldere gammaflits waargenomen. De uitbarsting van gammastraling, afkomstig van een zware supernova-explosie in een sterrenstelsel op 3,6 miljard lichtjaar van de aarde, duurde zó lang dat hij geruime tijd met zowel de beide gammasatellieten als een flink aantal telescopen op aarde kon worden waargenomen.
De Fermi-satelliet detecteerde onder meer gammastraling met een energie van minstens 94 miljard elektronvolt. Dat is ongeveer 35 miljard keer de energie van zichtbaar licht en drie keer zo veel als het vorige energierecord. De gammaflits bleef ruim een halve dag waarneembaar: ook een record.
Gammaflitsen zijn de hevigste explosies in het heelal. Vermoed wordt dat de meeste ervan optreden wanneer de nucleaire 'brandstof' van een zeer zware ster opraakt, waardoor deze laatste onder zijn eigen gewicht bezwijkt. Terwijl de uitgeputte kern van de ster ineenstort tot een zwart gat, banen twee bundels van materiedeeltjes zich met bijna de snelheid van het licht een weg naar buiten.
Nadat deze 'jets' de ster hebben verlaten, vervolgen ze hun weg in de ruimte en stuiten ze op gas dat de ster in een eerder stadium heeft uitgestoten. Het nagloeien van dit gas houdt vaak dagenlang aan.
Zodra deze 'nagloed' voldoende is afgezwakt, is bij relatief nabije gammaflitsen, zoals die van 27 april, doorgaans ook de eigenlijke supernova te zien. Telescopen op aarde houden de recente gammaflits dan ook scherpt in de gaten. Verwacht wordt dat de verborgen supernova medio mei wordt opgespoord. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-05-2013
Hubble fotografeert spooknevel
De goed oude Hubble telescoop, in de ruimte sinds 1990, heeft zo nu en dan nog een verrassing in petto. Zo stuurde de ruimtetelescoop deze prachtige foto naar aarde van wat overblijft van een supernova. Deze spookachtige nevel van gassen is SNR 0519 gedoopt. Het bestaat uit de resten van een ster die waarschijnlijk net zo groot was als onze zon.
Een dikke 600 jaar geleden explodeerde de ster en liet alleen een hoop hete rode gasslierten achter. SNR 0519 ligt 150.000 lichtjaren van de aarde in het sterrenbeeld Dorado dat in noordelijk Europa niet te zien is. Het toont aan met wat voor geweldige krachten een ster soms supernova kan gaan, zodat uiteindelijk alleen een paar sliertjes achterblijven.
(faqt.nl)
Hubble fotografeert spooknevel
De goed oude Hubble telescoop, in de ruimte sinds 1990, heeft zo nu en dan nog een verrassing in petto. Zo stuurde de ruimtetelescoop deze prachtige foto naar aarde van wat overblijft van een supernova. Deze spookachtige nevel van gassen is SNR 0519 gedoopt. Het bestaat uit de resten van een ster die waarschijnlijk net zo groot was als onze zon.
Een dikke 600 jaar geleden explodeerde de ster en liet alleen een hoop hete rode gasslierten achter. SNR 0519 ligt 150.000 lichtjaren van de aarde in het sterrenbeeld Dorado dat in noordelijk Europa niet te zien is. Het toont aan met wat voor geweldige krachten een ster soms supernova kan gaan, zodat uiteindelijk alleen een paar sliertjes achterblijven.
(faqt.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |