Wat gebeurde er ook al weer met die woningmarkt?
Oh ja:
Nederland vergrijst. Wie betrekken straks al die eensgezinswoningen waar nu babyboomers in wonen? Gezinnen met kinderen hebben geen behoefte meer aan zoveel woningen, want Nederland vergrijst. Het marktsegment dat daar in gaat, zijn de mensen die nu (bijvoorbeeld na een echtscheiding) in een appartement wonen. Maar dat kan alleen als de prijzen dalen.
Gezingsverdunning stoptJarenlang was de toename van echtscheidingen een belangrijke drijfveer van de woningmarkt. Steeds minder mensen per woning betekende namelijk dat meer woningen nodig waren. Maar die culturele revolutie ligt achter ons. Het aantal echtscheidingen nadert stabiliteit en komt in evenwicht met het aantal huwelijken. Het neemt zelfs af want mensen kunnen -met deze woningmarkt en de omvang van de hypotheekschulden- de echtscheiding vaak niet meer betalen.
Er is een overschot aan appartementenGezinsverdunning en vergrijzing leiden welliswaar tot minder vraag naar eensgezinswoningen, ze leidden tot meer vraag naar appartementen. En laat hier nu toevallig een overschot aan bestaan! Woningbouw werd namelijk jarenlang beperkt door bureaucratie rondom bouwvergunningen. Appartementencomplexen hadden hier relatief minder last van zodat Nederland vol staat met appartementencomplexen die niemand wil.
De hypotheekrenteaftrek wordt beperkt De vraag is niet of, de vraag is hoe en wanneer de hypotheekrenteaftrek wordt beperkt. Zelfs een kleine vermindering zal leiden tot een forse daling van de woningprijzen.
De WOZ neemt toeOndanks de dalende huizenprijzen heffen gemeenten steeds meer WOZ-belasting. Gemeenten hebben namelijk meer geld nodig (of zeggen dat ze dat nodig hebben) omdat ze steeds meer bevoegdheden krijgen. Maar gemeenten kunnen nauwelijks andere belastingen heffen dan WOZ. Aangezien die belasting wordt geheven over woningwaarde, wordt het hebben van een woning hierdoor steeds minder aantrekkelijk.
De verhoging van de NHG is tijdelijkDe verhoging van de NHG grens naar ¤ 350.000 is slechts tijdelijk. De NHG is moeilijk duurzaam te financieren zo. Bovendien betalen de veelgeplaagde gemeenten een deel van de kosten van de NHG. Dus dit feestje zal een keer ophouden.
Nederland heeft al tot zijn max geleendDe stijging van de huizenprijzen over de laatste twee decennia werd gefinancierd met geleend geld. Welnu, de kredietcrisis heeft die kraan dichtgedraaid. Meer lenen is simpelweg niet meer mogelijk.
Einde starterssubsidies en startersleningenDe meeste gemeenten hebben de starterssubsidies en startersleningen inmiddels grotendeels afgeschaft. Uit de gemeentekas kunnen die nauwelijks meer worden betaald. En het is maar beter om starters tegen dergelijke sub prime hypotheken te beschermen.
Leegstand kantorenOp dit moment staat 20% van de kantoorruimte leeg. Een groot deel hiervan is niet zonder meer om te zetten in kantoorruimte. Een ander deel is dat wel. Bovendien zijn er kantoren gevestigd in vila's en andere, voormalige woningen. Het is aannemelijk dat een deel hiervan op de woningmarkt zal komen.
Banken nemen minder risico'sBanken zijn steeds minder happig om mensen zonder zekere arbeidscontracten aan een hypotheek te helpen. Dit betekent dat een steeds grotere groep starters niet kan starten.
Banken lenen lagere bedragen uitDe bedragen die mensen kunnen lenen, zijn ten gevolge van de kredietcrisis een stuk lager. Er gelden nu andere normen dan voorheen. Zo kan men per 1 augustus 2011 niet meer dan 50% aflossingsvrij lenen. Op zich verstandig, maar dergelijke leningen zullen niet meer bijdragen aan de huizenbubbel.
Krimpregio's. Sommige regio's stromen simpelweg leeg. Het spreekt vanzelf dat woningen hier sterk in waarde zullen dalen.
Prijsdaling is een self fulfilling prophecyDat vastgoed geen risicovrije belegging is, is sinds 2008 wel bewezen. Mensen geloven simpelweg niet meer dat de prijzen altijd maar stijgen, en zijn dus ook niet zonder meer bereid om de overdrachtsbelasting te betalen.
Een generatie met onverkoopbare starterswoningen en restschuldenDe laatste generatie die de woningmarkt op ging, heeft vaak schandalig veel betaald voor gigantisch kleine woningen. Die starterswoningen zijn nu moeilijk verkoopbaar. Dat betekent dat deze mensen geen financiële armslag hebben om door te stromen naar een betere woning.
Erfpacht besmetEen huis bouwen op andermans grond? Dat dat niet handig is, ligt niet alleen voor de hand, maar is inmiddels ook bewezen. Een huis met erfpacht is de komende jaren een no-go area voor vele huizenkopers. En dat is maar goed ook.
Dat betekent evenwel dat een grote groep mensen met slecht verkoopbare woningen zit en niet meer mee kan doen met de woningmarkt. Ook is het voor beleggers niet meer aantrekkelijk om woningen en kavels te scheiden.
Kopen niet meer goedkoper dan hurenNatuurlijk heeft het kopen van een woning zijn voordelen ten opzichte van huren. Maar niet tegen iedere prijs. Die woningprijzen zijn (met geleend geld) de afgelopen decennia zover gestegen, dat kopen economisch niet meer aantrekkelijk is.
MigratieEn tot slot het klassieke huizenmarkttopic bij extreem rechts: "Buitenlanders pikken onze huisjes in". Nu was het effect van immigratie op de woningbehoefte altijd erg klein in vergelijking met het effect van al die autochtone echtscheidingen. En bovendien werken er veel allochtonen in de bouw. Maar goed, hier is wel sprake van een trendbreuk: Steeds meer ontwikkelingslanden ontwikkelen zich razendsnel. Dat betekent dat de immigratiestroom langzaam maar zeker opdroogt.
De enige immigratie die er nog is, is in regio's die sterk vergrijzen en veel krimp kennen. Iemand moet tenslotte die gepensioneerde Limburgse aspergestekers verzorgen en iemand anders moet ze vervangen. Maar al met al is dit een veel kleinere factor dan vroeger, en valt in het niet bij zaken als vergrijzing.
(Dit werk (dat wil zeggen de tekst in deze posting) is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Unported licentie.)[ Bericht 0% gewijzigd door droom_econoom8 op 13-05-2011 21:35:22 ]