Het Astronomie topic #4

03-09-2010

Tweede bewijs supersnelle poolverschuiving

De magnetische polen van de aarde wisselen ongeveer iedere 300.000 jaar over een periode van 5.000 jaar van plaats. Circa 16 miljoen jaar geleden werden over een periode van amper enkele jaren de aardse magnetische polen gekeerd. Volgens de bestaande modellen is zo'n snelle poolverschuiving onmogelijk, maar voor de tweede keer werd het bewijs gevonden dat het wél mogelijk is.



In 1995 ontdekte men in Oregon een oude lavastroom met een ongebruikelijk magnetisch patroon. Uit onderzoek bleek dat het magnetisch veld van de lavastroom zo'n 6 graden per dag verschoof, en dat is 10.000 keer sneller dan normaal. Er was niemand die deze uiterst vreemde vaststelling wou geloven.

Bogue Scott (Occidental College in Los Angeles) en Jonathan Glen (United States Geological Survey in Menlo Park, Californië) zeggen in het vakblad Geophysical Research Letters dat ze een tweede voorbeeld van supersnelle magnetische verschuiving gevonden hebben. Onderzoek van lavarotsen in Nevada tonen aan dat het aardse magnetische veld zich in 1 jaar tijd met 53 graden verplaatste. Aan dat tempo zou een volledige poolverschuiving minder dan vier jaar in beslag nemen.

Op dit ogenblik loopt de aarde achter op zijn volgende poolverschuiving. Een supersnelle poolverschuiving zou een wereldwijde chaos kunnen veroorzaken, en niet in het minst voor de navigatie en migratie van vogels.

(Grenswetenschap)

07-09-2010

Kannibalistische sterrenstelsels opgespoord



Bij een kleine, experimentele hemelsurvey hebben astronomen duidelijke bewijzen gevonden voor het kannibalistische gedrag van sterrenstelsels. Daarbij zijn voor het eerst bij stelsels buiten onze directe kosmische omgeving de restanten van opgeslokte dwergstelsels waargenomen.

Volgens de meest gangbare theorie hebben spiraalvormige sterrenstelsels zoals ons Melkwegstelsel hun forse omvang bereikt door kleine sterrenstelsels te verorberen. Terwijl zij worden verslonden, worden deze dwergstelsels letterlijk aan flarden getrokken. De verwachting is dan ook dat in de omgeving van veel spiraalstelsels nog restanten van dwergstelsels te vinden moeten zijn.

Om dat te onderzoeken heeft een internationaal team van astronomen een achttal spiraalstelsels nader bekeken. Deze stelsels waren geselecteerd op basis van 'verdacht' ogende opnamen die door amateurastronomen op internet waren gezet. Bij nadere inspectie bleken de acht inderdaad omgeven te zijn door de restanten van reeds opgeslokte dwergstelsels.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrekunde)

07-09-2010

Natuurwetten lijken niet overal gelijk



De elektromagnetische kracht is niet overal in het heelal even sterk. Dat concludeert een team astronomen van de universiteit van New South Wales (Australië) na nieuw onderzoek, dat vandaag tijdens een grote bijeenkomst van Europese astronomen in Lissabon wordt gepresenteerd.

Bij hun onderzoek hebben de astronomen gekeken naar zogeheten quasars: extreem verre sterrenstelsels met een superzwaar zwart gat in hun kern die enorme hoeveelheden licht uitzenden. Tijdens zijn reis door het heelal wordt dit licht deels geabsorbeerd door de wolken van gas die het onderweg tegenkomt. En uit dat absorptieproces kunnen astronomen afleiden hoe de natuurwetten zich op miljarden lichtjaren afstand van de aarde gedragen.

De resultaten van het onderzoek wijzen er op dat de zogeheten fijnstructuurconstante, die de sterkte van de elektromagnetische kracht karakteriseert, niet in alle richtingen waarin gekeken wordt gelijk is. De wetten van de natuurkunde lijken dus niet zo onwrikbaar vast te liggen als doorgaans wordt aangenomen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

08-09-2010

Ruimtesonde begint aan onderzoek komeet



Ruim vijf jaar na zijn ontmoeting met komeet Tempel 1 is de Amerikaanse ruimtesonde Deep Impact begonnen met het maken van opnamen van zijn tweede reisdoel: komeet Hartley 2. Daarmee zal hij doorgaan tot na de dichtste nadering van dit kleine, ijsachtige hemellichaam op 4 november. Ditmaal zal er overigens geen projectiel op de komeet worden afgeschoten, zoals eerder bij Tempel 1.

De ontmoeting met Hartley 2 is eigenlijk een toegift. Deep Impact heeft zijn bezoek aan Tempel 1 destijds dermate goed doorstaan, dat al snel werd besloten om zijn missie te verlengen. De komende 79 dagen zullen de beide camera's en de spectrometer aan boord van de ruimtesonde vrijwel continu op de komeet gericht zijn.

Het onderzoek van Hartley 2 moet meer inzicht geven in de aard van de compacte kern van de komeet. Uit eerder onderzoek is gebleken dat kometen nogal grote onderlinge verschillen vertonen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allsoversterrenkunde)

14-09-2010

Kannibalistische ster ondergaat verjongingskuur



Er zijn aanwijzingen gevonden dat de zonachtige ster BP Piscium in recente tijden een soortgenoot of een forse gasplaneet heeft opgeslokt. Dat blijkt uit het feit dat de ster, ondanks zijn gevorderde leeftijd, is omgeven door een schijf van gas en stof, en twee materiestromen of jets uitstoot.

De combinatie van gasschijf en jets is kenmerkend voor een jonge ster. Maar er zijn sterke aanwijzingen dat BP Piscium eigenlijk een oude ster is. Zo produceert hij, anders dan jonge sterren, maar weinig röntgenstraling. Bovendien bevat zijn atmosfeer slechts weinig lithium, wat karakteristiek is voor een oude ster.

Sterren zoals onze zon zwellen op zodra de voorraad brandstof in hun kern opraakt. Het heeft er alle schijn van dat BP Piscium bij dat opzwellen een forse planeet of een begeleidende ster heeft verzwolgen. Hierdoor is hij als het ware weer opgeleefd en zich als een veel jongere ster gaan gedragen. De omringende gasschijf zou dan het overblijfsel zijn van de onfortuinlijke planeet of ster.

Volgens de astronomen die de ster hebben onderzocht, hoeft het hier niet bij te blijven. Volgens hen is het denkbaar dat uit de gasschijf rond BP Piscium een nieuwe generatie planeten ontstaat.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

14-09-2010

UvA heeft primeur met experimenten in ruimte

AMSTERDAM – De Universiteit van Amsterdam (UvA) gaat als eerste universiteit ter wereld experimenten uitvoeren in de ruimte vanaf de aarde.

© EPA
De onderdelen van de proeven zijn afgelopen vrijdag met een Russische Sojoezraket de ruimte in geschoten richting het internationale ruimtestation ISS.

Dit meldt het Parool dinsdag. Daarmee heeft de universiteit een primeur, want het is voor het eerst dat onderzoekers vanaf de aarde experimenten uitvoeren in de ruimte. Normaliter zijn het astronauten die dergelijke proeven uitvoeren, nu gebeurt dit voor het eerst op afstand.

Internet

Dit wordt mogelijk gemaakt door een internetverbinding, zo vertelt Peter Schall van de UvA aan de krant. “We kunnen het experiment via een internetverbing en video-beelden niet alleen vanaf de aarde volgen, maar we kunnen het experiment nu ook aanpassen."

"De bediening gaat via het European Space Astronomy Centre bij Madrid, waardoor we goed kunnen overleggen met onze collega’s daar”, aldus Schall.

Het team wetenschappers doet het bijzondere onderzoek naar microscopisch kleine deeltjes. Volgens Schall is nog niet eerder een dergelijk experiment gedaan zonder zwaartekracht. “De resultaten kunnen verrassend zijn.”

De wetenschappers gaan het onderzoek deze week uitvoeren.


© NU.nl

(nu.nl)

15-09-010

Europese satellieten ontdekken nieuwe supercluster



De Europese satelliet Planck, die sinds augustus vorig jaar de hemel op microgolflengten onderzoekt, heeft zijn eerste beelden van clusters van sterrenstelsels afgeleverd. Uit vervolgonderzoek met de röntgensatelliet XMM-Newton is gebleken dat een van die grote verzamelingen van sterrenstelsels zelfs een tot nog toe onbekende supercluster is.

De materie in het heelal is niet gelijkmatig verdeeld. Sterren hebben zich verzameld in sterrenstelsels die, vaak in groepen van enkele honderden, op hun beurt enorme clusters vormen. Nog groter van schaal zijn de superclusters: kolossale samenscholingen van groepjes en clusters van sterrenstelsels.

De Planck-satelliet is niet gelanceerd om clusters of superclusters op te sporen. Hij brengt de kosmische achtergrondstraling - het afgekoelde restant van de straling die vrijkwam bij de oerknal - in kaart. Waar die straling onderweg een cluster passeert, neemt haar energie in waarneembare mate toe. Hierdoor kan Planck indirect toch vaststellen waar zich clusters van sterrenstelsels moeten bevinden.

De meeste clusters die Planck aldus heeft waargenomen, waren al bekend. Maar nu is met behulp van deze indirecte detectiemethode voor het eerst ook een verzameling van ten minste drie afzonderlijke clusters ontdekt - een supercluster dus. De komende maanden zullen de gegevens van de Planck-satelliet verder onderzocht worden op sporen van clusters van sterrenstelsels.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

16-09-2010

Oerbombardement op de maan begon groots



Amerikaanse planeetwetenschappers hebben met behulp van de Lunar Reconnaissance Orbiter een catalogus gemaakt van alle kraters op de maan die groter zijn dan twintig kilometer. Dankzij dit overzicht van 5185 maankraters hebben zij een beter beeld gekregen van de chaotische begintijd van ons zonnestelsel, toen manen en planeten het doelwit waren van ontelbare inslagen (Science, 17 september).

Het pokdalige uiterlijk van de maan is grotendeels het gevolg van het spervuur van kometen en planetoïden, dat zich kort na het ontstaan van het zonnestelsel (4,5 miljard jaar geleden) heeft voltrokken. Omdat de sporen van de inslagen op de maan goeddeels intact zijn gebleven, is het mogelijk om hieruit het verloop van dit grote bombardement te reconstrueren.

Jarenlang zijn wetenschappers ervan uitgegaan dat de relatieve aantallen kleine en grote objecten in de loop van het 'oerbombardement' ruwweg gelijk zijn gebleven. Maar in 2005 opperde de Amerikaanse geoloog Robert Strom dat deze voorstelling van zaken wel eens te simplistisch kon zijn. De nieuwe inventarisatie van maankraters lijkt zijn hypothese te bevestigen: tot 3,8 miljard jaar geleden was er waarschijnlijk een overschot aan grote projectielen.

Wat de oorzaak is van het plotseling 'opraken' van grote inslaande objecten is nog onduidelijk. Het is denkbaar dat de planetoïdengordel voorbij de baan van Mars tot rust is gekomen nadat de grote buitenplaneten Jupiter en Saturnus eenmaal hun definitieve omloopbaan hadden ingenomen. Ook is het mogelijk dat er in de begintijd van het zonnestelsel een tijdelijk overschot aan kometen was.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

16-09-2010

Nieuwe 3D-computersimulatie geeft beter beeld van supernova-explosies



Onderzoekers van de Princeton-universiteit zijn er in geslaagd om driedimensionale computermodellen te maken die meer inzicht geven in het verloop van een supernova-explosie. De simulaties zijn gebaseerd op het idee dat zo'n explosie niet de symmetrie van een bol vertoont, maar duidelijk asymmetrisch verloopt.

Bij een supernova-explosie stort de kern van een zware ster die zonder brandstof is komen te zitten ineen. Op een zeker moment komt die instorting echter abrupt ten einde, wat wordt gevolgd door een naar buiten gerichte schokgolf die de buitenlagen van de ster de ruimte in blaast. In één klap komt daarbij net zo veel energie vrij als onze zon in de loop van haar hele leven produceert. Na afloop blijft alleen het uiterst compact restant van de kern over: een neutronenster of, in extreme gevallen, een zwart gat.

In grote lijnen wordt de aanleiding tot de supernova-explosie wel goed begrepen. Maar wat er precies gebeurt zodra de ineenstorting van de kern tot stilstand komt, is nog onduidelijk. Omdat het verschijnsel zich nu eenmaal niet direct laat bestuderen, kan alleen worden geprobeerd om het proces met behulp van een computermodel zo goed mogelijk na te bootsen.

Tot nog toe werd daarbij veelal gebruik gemaakt van één- of tweedimensionale modellen, die doorgaans echter geen realistische weergave van het verloop van de explosie opleverden. De Princeton-onderzoekers zeggen er, dankzij het inzetten van nog krachtigere supercomputers, echter in te zijn geslaagd om computersimulaties te maken die het waargenomen gedrag van supernova-explosies dicht benaderen. Daarbij hebben zij gebruik gemaakt van dezelfde wiskundige vergelijkingen die het gedrag van stromende vloeistoffen beschrijven - in feite dezelfde vergelijkingen die ook worden gebruikt bij het opstellen van weersverwachtingen en klimaatmodellen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

Een verbluffend filmje

In deze tien minuten durende film zien we wat er met de Aarde gebeurt als er een enorme asteroïde in zee stort

19-09-2010

Astronoom van de paus: "Ja, ik zou aliens dopen"



"Een buitenaards wezen, ongeacht hoeveel tentakels het heeft, kan een ziel hebben", zo meent de astronoom in dienst van het Vaticaan, "en desgevraagd zou ik hen ook dopen".


Guy Consolmagno, astronoom in dienst van het Vatikaan, raakte in wetenschap geïnteresseerd door science fiction te lezen.



Guy Consolmagno zou naar eigen zeggen "verheugd" zijn mochten we intelligent leven aantreffen in het zwerk. Mocht de mens - gods creatie in Consolmagno's overtuiging - dan ook nog in staat zijn te communiceren met aliens, zou hij die buitenaardsen ook nog bekeren.

"Elke entiteit heeft een ziel"
Consolmagno is naast astronoom en wetenschapper ook de bewaarder van de meteorietencollectie van de paus en werkt op de sterrenwacht van het Vaticaan. Hij was het voorbije weekend gastspreker op het British Science Festival in Birmingham. "De traditionele definitie van een ziel is dat je intelligentie hebt, vrije wil en de vrijheid om lief te hebben en beslissingen te nemen. Elke entiteit, hoeveel tentakels die ook heeft, heeft een ziel", verklaarde hij.

Niet echt realistisch
Of hij een buitenaards wezen zou dopen, werd hem gevraagd. "Enkel als ze erom zouden vragen. Maar de kans dat we ze vinden, dat ze intelligent zijn en dat we in staat zijn ermee te communiceren maakt dat dit wellicht niet echt een realistische vraag is".

Stephen Hawking
Consolmagno raakte geboeid in wetenschap door science fiction te lezen. Hij beklemtoont dat het Vatikaan goed op de hoogte is van de jongste ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek. De Pontificale Wetenschappelijke Academie, waarvan Stephen Hawking lid is, houdt de kardinalen en de paus op de hoogte. Hawking merkte recent op dat de wetten van de fysica de behoefte aan een god tenietdoen. Consolmagno daarover: "Stephen Hawking is een briljant fysicus en als het over theologie gaat, kan ik enkel zeggen dat hij een briljant fysicus is". (lb)

(HLN)

21-09-2010

Maanwater hindert sterrenkundig onderzoek



De recente ontdekking van kleine hoeveelheden water in de maanbodem kan gevolgen hebben voor de plannen die astronomen met de maan hebben. Chinese wetenschappers hebben berekend dat de verstrooiende werking van de afbraakproducten van waterdamp de beeldkwaliteit van bepaalde telescopen op de maan sterk kan verminderen.

Tijdens de koude nachten ontstaat er als het ware een flinterdun laagje dauw op de maan, dat na zonsopkomst verdampt. Door de ultraviolette straling van de zon wordt de waterdamp afgebroken tot waterstof- en hydroxylmoleculen. De Chinese berekeningen laten zien dat de hoeveelheden hydroxyl in de uiterst ijle maanatmosfeer hierdoor mogelijk vele malen hoger zijn dan tot nu toe werd gedacht.

Die conclusie is in het bijzonder van belang voor de Chinese maanlander Chang'e 3, die in 2013 gelanceerd moet worden. Deze maanlander wordt uitgerust met een UV-telescoop, en met name op bepaalde ultraviolette golflengten is de verstrooiende werking van hydroxyl zeer hinderlijk. Gewone optische telescopen en radiotelescopen hebben overigens geen last van het hydroxyl.


© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

14-09-2010

Storm op de Zon kan in 2013 voor chaos op Aarde zorgen



In 2013 zou een enorme zonnevlam op de hele planeet voor chaos kunnen zorgen. Blackouts en verstoorde satellieten zouden een gevolg van het fenomeen kunnen zijn. Daarvoor hebben wetenschappers van NASA op een conferentie gewaarschuwd.



Rond 2013 zullen het magnetische veld van de Zon en het aantal zonnevlekken een piek bereiken. Dat zou voor enorme straling kunnen zorgen. De daaropvolgende storm zou tot een geomagnetische storm op Aarde kunnen leiden. Dan kunnen elektriciteitsnetwerken op onze planeet voor enkele uren uitvallen, maar in het slechtste geval kan het probleem zelfs dagen tot maanden duren.



Cyclus
Op een conferentie waarschuwden experts voor een mogelijke storm op de Zon. Aangezien de ontwikkelde wereld sterk afhankelijk is van elektriciteit zou het leven tot stilstand kunnen komen. De Zon maakt een cyclus van ongeveer elf jaar door waarin de zonneactiviteit lager of hoger ligt. Nu komt er een einde aan een relatief rustige periode. Wetenschappers voorspellen een ongezien niveau van magnetische energie.

Schade
De enorme vuurringen zouden op onze planeet een economische schade kunnen veroorzaken die twintig keer hoger ligt dan deze van orkaan Katrina. NASA onderzoekt de bedreiging met tientallen satellieten. Het probleem werd twee jaar geleden al eens onderzocht in een studie die de impact op de bevolking berekende. Elektriciteitsnetwerken, gps, luchtverkeer, radiocommunicatie,... dreigen door de enorme activiteit op de zon uit te vallen.

Op de conferentie waarschuwden wetenschappers ook voor het gebruik van atoombommen. Als een atoombom in de bovenste atmosfeer zou ontploffen, zou die explosie op Aarde een gelijkaardig effect kunnen hebben. (gb)

(HLN)

23-09-2010

Opzienbarende megabotsing in heelal



De grootste botsing ooit tussen clusters van sterrenstelsels is momenteel aan de gang. Met deze extreme botsing is een dertig jaar geleden geopperde theorie eindelijk bevestigd: clusterbotsingen veroorzaken gigantische schokgolven, in dit geval met een lengte van honderd keer onze eigen Melkweg. Astronomen van de Sterrewacht Leiden hebben dat ontdekt, zo heeft de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie bekendgemaakt.

De botsing is overigens een vrij langdradige aangelegenheid. "Het duurt nog wel een miljard jaar voordat de clusters uitgebotst zijn", aldus Reinout van Weeren van de Sterrenwacht Leiden. De ontdekking is volgens hem wetenschappelijk van groot belang. "Wij weten nu meer over het ontstaan van sterrenstelsels. Met de botsing smelten de stelsels samen tot een groot sterrenstelsel."

Het grote cluster in wording, dat de naam 'CIZAJ2242.8+5301' heeft gekregen, bevindt zich zo'n 2400 miljoen lichtjaar hiervandaan. Door de betere apparatuur is de botsing nu wel waarneembaar, wat vroeger niet het geval was.

De ontdekking werd een jaar geleden gedaan met onder meer de Westerbork-radiotelescoop in Drenthe. "We hadden toen meteen al een idee wat er aan de hand was, maar voordat alles is nagerekend en gecheckt, gaat daar wel wat tijd overheen", aldus Van Weeren.
Clusters van sterrenstelsels behoren tot de grootste structuren in het heelal. De clusters bevatten, naast de sterrenstelsels, ook enorme hoeveelheden ijl en heet gas. (belga/mvl)

(HLN)

24-09-2010

Ruimtevaart centraal tijdens Spaceweek 2010



Nederland is in de ban van ruimtevaart tijdens de Spaceweek 2010. Van 1 tot 10 oktober zetten ruimtevaartinstellingen in het hele land hun deuren open. Er zijn symposia, filmpremières en space classes speciaal voor jongeren. Spaceweek 2010 maakt deel uit van de Oktober Kennismaand en is een initiatief van Netherlands Space Office (NSO) in samenwerking met partners uit de Nederlandse ruimtevaart.

De World Space Week is een internationaal feest dat sinds 1999 jaarlijks in tientallen landen wordt gevierd. De Verenigde Naties namen het initiatief. Ze riepen de World Space Week in het leven als 'internationale viering van wetenschap en technologie'. Volgens de VN moest het feest beginnen op 4 oktober, de dag waarop - in 1957 - de allereerste satelliet werd gelanceerd.

Nederland heeft veel te bieden als het gaat om ruimtevaart. Daarom is de Spaceweek hier van 1-10 oktober. Negen dagen waarin mensen uit de ruimtevaart hun passie delen met het brede publiek. Ingenieurs die dag in dag uit werken aan nieuwe technieken om het heelal te doorgronden. Wetenschappers die zich voorbereiden op de volgende ruimtemissie van André Kuipers in 2011. En medewerkers uit de industrie die raket- en satellietonderdelen bouwen, op Nederlandse bodem.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

http://www.spaceweek.nl/

(allesoversterrenkunde)

24-09-2010

Lichtshow op Saturnus gefilmd



Nieuwe videobeelden van Saturnus moeten meer inzicht geven in het poollicht dat zich hoog in de atmosfeer van de planeet afspeelt. De beelden laten zien hoe het lichtschijnsel in de loop van twee dagen varieert.

Net als bij de aarde ontstaat het poollicht op Saturnus doordat geladen deeltjes van de zon door het magnetische veld van de planeet naar de polen worden geleid. Hoog in de atmosfeer komen de deeltjes in botsing met gasmoleculen, waardoor deze laatste licht gaan uitzenden. Bij Saturnus spelen daarnaast ook enkele manen een rol bij het optreden van poollicht.

Uit de videobeelden blijkt dat de intensiteit van het poollicht in de loop van een Saturnusdag, die bijna elf uur duurt, aanzienlijk varieert. Aan de middag- en middernachtzijde van de polen is het schijnsel enkele uren lang duidelijk helderder dan elders. Dat wijst er op dat de variaties verband houden met de richting van de zon. Andere structuren in het poollicht zijn de volgende dag op hetzelfde tijdstip weer op dezelfde plek te zien, wat er op kan wijzen dat in dit geval de richting van het magnetische veld van Saturnus bepalend is.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

• Two Days In The Life Of Saturn's Aurora - The Movie


(allesoversterrenkunde)

24-09-2010

Ontbrekend stof kan planeten verraden



Nieuwe supercomputermodellen waarmee de interacties tussen stofdeeltjes worden nagebootst, laten zien hoe ons zonnestelsel er wellicht uitziet voor buitenaardse astronomen. De modellen geven ook aan hoe het voorkomen van ons planetenstelsel in de loop van de tijd is veranderd.

De planeten van ons zonnestelsel zijn van grote afstand waarschijnlijk te lichtzwak om waarneembaar te zijn. Toch zouden buitenaardse waarnemers Neptunus, de buitenste planeet, gemakkelijk kunnen ontdekken: deze heeft namelijk een smalle zone schoongeveegd in het stof dat uit de zogeheten Kuipergordel afkomstig is. De Kuipergordel is een uitgestrekt gebied buiten de baan van Neptunus waar zich miljoenen ijsachtige hemellichamen bevinden, die door onderlinge botsingen veel stof produceren.

Volgens astronomen is de Kuipergordel een oude, afgeslankte versie van de puinschijf die rond sterren als Wega en Fomalhaut is waargenomen. De computermodellen laten zien hoe zo'n puinschijf in de loop van de miljoenen jaren evolueert, en welke invloed eventuele planeten op die ontwikkeling hebben. Aan de hand van de resultaten van de modellen hebben de onderzoekers infraroodbeelden nagebootst die tonen hoe ons zonnestelsel er van grote afstand uitziet.

Het onderzoek zal worden gebruikt om de stofringen rond andere sterren te interpreteren. Mogelijk dat op die manier ook nieuwe planeten kunnen worden opgespoord.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

26-09-2010

Sterrenhoop slokt al een miljard jaar zijn hete reuzenplaneten op


De sterrenhoop 47 Tucanae in het sterrenbeeld Toekan: honderdduizenden sterren, maar geen enkele hete reuzenplaneet. foto ESO/VLT

Astronomen hebben ontdekt waarom in de op één na grootste sterrenhoop in ons melkwegstelsel, 47 Tucanae, nog geen enkele ‘hete Jupiter’ is gevonden, geen enkele reuzenplaneet die dicht rond zijn ster draait. Dit komt doordat vrijwel alle planeten van dit type weer door hun sterren zijn opgeslokt. Dat concluderen de Amerikaanse astronomen John Debes en Brian Jackson in een artikel dat binnenkort in de Astrophysical Journal verschijnt. Sterrenhopen zijn niet altijd de beste objecten voor het zoeken naar exoplaneten.

Hete Jupiters verraden hun aanwezigheid als hun baanvlak naar de aarde is gericht en ze dus tijdens iedere omloop voor hun ster langs bewegen. Het sterlicht vertoont dan periodiek een ‘dipje’. Van de sterren in de buurt van de zon heeft 1 procent zo’n reuzenplaneet en daarom werd verwacht dat in 47 Tucanae – een opeenhoping van honderdduizenden sterren – gemakkelijk vele van zulke planeten te vinden zouden zijn. Men kan er immers vele sterren tegelijk in de gaten houden. Maar niet één van de bestudeerde sterren vertoont de periodieke dipjes van een planeet.

Nu is bekend dat grote planeten die op korte afstand rond een ster draaien een getijdenbult in het sterlichaam veroorzaken. Door de omloopbeweging van de planeet golft deze bult door de ster heen (net zoals een getijdengolf door de oceanen), maar hij loopt wel wat op de planeet achter. De planeet wordt hierdoor geleidelijk afgeremd en gaat in een steeds kleinere baan draaien. Uiteindelijk komt hij zo dicht bij de ster dat hij wordt opgeslokt.

Debes en Jackson hebben met behulp van een computermodel onderzocht wat er als gevolg van deze afremming in een sterrenhoop gebeurt. Daaruit blijkt dat al na een miljard jaar eenderde van alle hete reuzenplaneten is opgeslokt. Na 10 miljard jaar zou nog maar een paar procent van dit soort planeten over zijn. Dit verklaart waarom in 47 Tucanae, die ruim 11 miljard jaar oud is, geen hete reuzenplaneten zijn gevonden. Het afremeffect treedt niet op bij koelere planeten die in veel grotere banen om hun ster draaien. Die zijn echter veel moeilijker te vinden omdat daarvoor iedere ster afzonderlijk – en op een andere manier – moet worden waargenomen.

(nrc)

27-09-2010

Nieuwe telescoop ontdekt eerste 'riskante' planetoïde



Met de eerste telescoop van het Panoramic Survey Telescope & Rapid Response System (Pan-STARRS) is een planetoïde ontdekt die de aarde half oktober op een veilige afstand van ongeveer 6,5 miljoen kilometer zal passeren. Het bijzondere aan de ontdekking is dat de planetoïde, die slechts ongeveer dertig meter meet, is opgespoord toen hij meer dan 30 miljoen kilometer van de aarde verwijderd was.

Volgens de wetenschappers van Pan-STARRS is hun surveytelescoop momenteel het meest gevoelige instrument is voor het opsporen van nieuwe planetoïden die de aarde (ooit) dicht kunnen naderen. Weliswaar zijn de meeste grote planetoïden die in de buurt van onze planeet komen inmiddels wel bekend, maar het vermoeden bestaat dat er nog vele exemplaren kleiner dan anderhalve kilometer op ontdekking wachten. Ook die 'kleine' ruimterotsen kunnen bij inslag een verwoestende uitwerking hebben.

De kans dat de nu ontdekte planetoïde, die de aanduiding 2010 ST3 draagt, binnen afzienbare tijd frontaal op de aarde afstevent, is overigens gering. Maar de verwachting is dat met Pan-STARRS de komende jaren nog meer dan een miljoen kleine planetoïden worden opgespoord.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

28-09-2010

Opgepoetste film over eerste stap op de maan in première



Volgende week gaat in Sydney een film van enkele minuten over de eerste stappen van Neil Armstrong op de Maan in première, zo heeft astronoom John Sarkissian tegenover het Franse persbureau AFP gezegd. De beelden vertoefden lange tijd in de vergetelheid en zijn na het terug opduiken opgepoetst.

Volgens de sterrenkundige omvat de film de meest duidelijke beelden van de eerste stappen die de Mens op de Maan heeft gezet. Die eer viel Neil Armstrong te beurt op 21 juli 1969.

De Australische film was in archieven verzeild geraakt en is kortelings teruggevonden, zij het zwaar beschadigd. Beeld voor beeld diende opgepoetst te worden, vooraleer de film werd gedigitaliseerd.

Betere kwaliteit
De beelden van de Apollo-11 missie werden opgevangen door drie grondstations op Aarde: Goldstone in Californië, Honeysuckle Creek en het Parkes-observatorium in Australië. De NASA gebruikte het door Goldstone opgevangen signaal, maar dit station was slecht ingesteld voor de vroeger dan gepland begonnen historische ruimtewandeling, aldus Sarkissian. Op de Australische beelden is Armstrong echt te zien.

In wat men tot nu toe kon zien van de afdaling van Armstrong langs de ladder van de Maanlander Eagle, kon men nauwelijks Armstrong zien, legt Sarkissian uit. "Men ziet iets zwarts, het was zijn been". De teruggevonden beelden zijn van veel betere kwaliteit.

De film gaat op 6 oktober in première, op een awardavond van het magazine Australian Geographic, in aanwezigheid van Buzz Aldrin, de tweede mens op de Maan. (afp/ka)

(HLN)

quote:

Op donderdag 30 september 2010 09:19 schreef KlappernootatWork het volgende:
ExperimentalFrentalMental , heb je dit al gelezen?

http://www.standaard.be/a(...)03NOI&subsection=173

Je loopt een beetje achter beste KlappernootatWork
Centraal Exo-Planeten Topic
Blijkbaar ken je dat topic nog niet?