Kabinet: zware ingrepen onvermijdelijk
De Miljoenennota 2010 waarschuwt dat zeer pijnlijke keuzes nodig zijn om de overheidsfinanciën straks weer op orde te brengen, omdat de staatsschuld nu gierend snel oploopt.
Baby
"Als elke baby die dit jaar geboren wordt de onbalans van dit jaar (30 millard euro) zou moeten dragen, bedraagt de rekening 160.000 euro per baby," schrijft minister Bos in zijn Miljoenennota.
Niets doen geen optie
"We weten één ding zeker: na de crisis zullen we te maken hebben met hardnekkige problemen, met name op de arbeidsmarkt en bij de overheidsfinanciën. Niets doen is geen optie, moeilijke keuzes zullen onvermijdelijk zijn," waarschuwt Bos. Volgens het kabinet zijn 'fundamentele politieke heroverwegingen ' nodig, en een breed maatschappelijk debat 'over de vraag hoe we er - met minder middelen - toch voor kunnen zorgen dat Nederland er in 2020 schoner, slimmer, sterker, solidair en solide voor staat."
Het kabinet wil een reeks heilige huisjes ter discussie stellen, zodat in sommige gevallen 20% kan worden bezuinigd op de overheidsuitgaven. Een overzicht:
BELASTINGEN
Het hele belastingstelsel wordt onder de loep genomen om te kijken welke vernieuwingen mogelijk zijn. Daarbij gaat wordt vooral gekeken naar de 'solide en solidaire' financiering en naar de verdeling van de lasten over burgers.
WONEN
Alle heilige huisjes als het gaat om wonen komen ter discussie. "Het geheel aan (fiscale) subsidies, belastingen, regels en instituties rond wonen: (ver) bouwen, (ver)kopen, (ver) huren, verhuizen. In de woningmarkt gaat niet alleen rijksgeld om, maar er is ook sprake van een omvangrijk maatschappelijk vermogen dat wordt beheerd door de woningcorporaties."
ONTWIKKELINGSSAMENWERKING
Het budget voor Ontwikkelingssamenwerking staat ter discussie, en de uitgaven voor vredesoperaties, het aantal buitenlandse diplomatieke posten, en financiële bijdragen aan internationale organisaties.
VOLKSGEZONDHEID
Alle uitgaven voor langdurige zorg (AWBZ) worden onder de loep genomen, dat geldt ook voor de kosten van de curatieve zorg, het genezen van patiënten.
TOESLAGEN/KINDERBIJSLAG
Alle toeslagen (voor huur, kinderen en zorg) komen ter discussie, ook vanwege de uitvoeringskosten van de Belastingdienst. Ook alle tegemoetkomingen voor ouders met kinderen worden tegen het licht gehouden.
MOBILITEIT
Verder onderzoek naar het 'beprijzen' (betalen voor) aanleg van infrastructuur en wegen.
ENERGIE/KLIMAAT
Aanpakken van fiscale stimulansen die 'niet-duurzaam' zijn, d.w.z. die slecht zijn voor het milieu.
OVERHEID
Een nieuwe saneringsronde bij de overheid ligt in het verschiet: "Dit richt zich op het aantal ambtenaren bij de verschillende besturuslagen, en de mogelijkheden deze te reduceren."
ONDERWIJS
Het onderwijs moet over de hele linie produktiever, en de hele financiering zal worden doorgelicht.
Verder wil het kabinet dat topambtenaren de volgende thema's gaan doorvlooien om te zien of er te bezuinigen valt: leefomgeving en natuur, innovatie, de arbeidsmarkt, de WW, asiel, immigratie en integratie, veiligheid en terrorisme en de bedrijfsvoering bij de overheid.