Zelf een 'literaire thriller' schrijven

quote:

Op zaterdag 6 juni 2009 10:03 schreef Pietverdriet het volgende:
Literaire Thriller, de naam alleen al...

"Het stempel 'literair' dat veel misdaadromans opgeplakt krijgen, is een onverkwikkelijke leugen. De meeste lezers van Saskia Noort weten echt wel dat ze niet met Tolstoj op de bank zitten."

Aldus Bas Heijne in het boekenkatern van NRC Handelsblad gisteren

We zijn het dus eens. Nog een citaat: "Zoals de mode tegenwoordig krampachtige pogingen doet om voor kunst te worden aangezien, zo proberen steeds meer uitgevers hun misdaadromans het stempel 'literair' te geven, zodat de koper in de boekhandel zich niet meer hoeft te schamen."

Tja.

De droom wordt me nu toch een beetje uit handen geslagen. Een 'literaire thriller' (ook wel: doorzonthriller) is een genre op zich, en dat genre lijkt zich vooral te onderscheiden door vlakheid, herkenbaarheid bij de lezer, clichés en sjablonen.

Ik vraag het nog maar eens: Heeft iemand De verbouwing van Saskia Noort gelezen? Ik kan het wel gaan kopen, maar iets in mij komt in opstand - ik vind het zonde van mijn tijd om een roman te lezen waarvan ik eigenlijk de plot al kan voorspellen. Ik weet dat het boek gaat over een plastisch chirurge genaamd Mathilde. Zij is mooi, succesvol, rijk, moeder van een zoon en gelukkig getrouwd. Maar schijn bedriegt. Terwijl het huis van Mathilde en haar echtgenoot wordt verbouwd door een holistische aannemer - en dat vind ik dan wel weer een leuk gegeven - die de werkzaamheden laat slepen en traineren, krijgt Mathilde hulp uit onverwachtse hoek: een ex-vriendje meldt zich. En dit ex-vriendje blijkt haar mee te sleuren in een kolk van gebeurtenissen waarop zij alle grip verliest. Zoiets. Dus dat ex-vriendje zal wel een criminele achtergrond hebben, daar kun je vergif op innemen, of hij heeft zich in de nesten gewerkt en nu trekt hij Mathilde mee in zijn duistere wereld. De zoon wil ook niet deugen, geloof ik.

Intussen brainstorm ik rustig verder... aan de over van de Seine

quote:

Op zaterdag 6 juni 2009 01:15 schreef OllieA het volgende:
Nou ja, tja. Long- en prostaatkanker tegelijkertijd is wel wat veel hoor... Maar we slaan ons er dapper doorheen, en ik ben blij dat je mijn korte zinnetje gaat opnemen in je nieuwe klapper. Toch leuk dat het een oeuvre wordt!

Natuurlijk neem ik jouw zinnetje op. Dat is wel het minste wat ik kan doen voor een stervende

De stand van zaken...

Vandaag ben ik begonnen aan een synopsis. Ik heb een idee, dat is één, en ik ben nu aan het nadenken over de vertelvorm. Dat is ingewikkeld, want in een thriller (of een suspenseverhaal) draait het niet alleen om de vraag HOE je het opschrijft (de stijl) en WAT je vertelt (het thema) maar vooral ook om de TIMING: op welk moment in het verhaal geef je welke informatie prijs? Welke hints stop je waar in de tekst? Hoe presenteer je de vooruitwijzingen? Enzovoort.

Het verhaal moet helemaal kloppen voordat ik begin met schrijven. Daarom heb ik besloten om het simpel te houden: zo min mogelijk personages. Ik kom tot nu toe uit op 3 hoofdpersonen en 3 bijfiguren. Het wordt een verhaal over een familiegeheim. Dat is inderdaad niet erg origineel, maar ik wil met suspense schrijven (of: leren met suspense te schrijven) en de klassieke doorzonthriller - geweld, criminaliteit, bloed - spreekt bij nader inzien niet erg tot mijn verbeelding.

Misschien komt er nog bloed aan te pas, dat zal moeten blijken, maar ik geloof dat mijn aankondiging om een 'literaire thriller' te schrijven (à la Saskia Noort/Esther Verhoef) een vorm van zelfoverschatting was - alsof ik dat wel even zou doen. Dat is natuurlijk onzin. Sowieso geloof ik dat je alleen een goed verhaal kunt schrijven met passie, obsessie, aandacht, fascinatie. Er moet, kortom, een persoonlijk raakvlak zijn. Ik kom dan al snel uit bij het thema 'familie', maar gelukkig kun je daar alle kanten mee uit, en het enige verschil met de klassieke 'doorzon'-thematiek is dat het hier gaat om spanning die van binnenuit komt (ik bedoel: vanuit de familie zelf, vanuit het 'vertrouwde'), en dus niet om dreiging van buitenaf (bijvoorbeeld in in de vorm van een dubieuze ex-vriend die plotseling opduikt.)

Een paar ideeën die hier zijn aangedragen, heb ik geprobeerd in het verhaal te verwerken. Ik kan nu nog niet inschatten of het me lukt om de synopsis rond te krijgen, maar ik zwoeg nog even voort. Ik heb eerst een samenvatting geschreven: het hele verhaal van a tot z. Daarbij ben ik inderdaad, zoals Broer al suggereerde, uitgegaan van de ontknoping - het grote geheim, dus. Alles wat daaraan vooraf gaat, staat in die samenvatting. Hoe het zo gekomen is, waarom, wanneer, wie erbij betrokken waren, wat de gevolgen zijn geweest, enzovoort. Met de synopsis (de losse hoofdstukken in chronologische volgorde) ben ik ongeveer op de helft - ik heb een proloog bedacht, plus tien hoofdstukken die samen het eerste deel vormen. Morgen ga ik werken aan deel 2, en dat is tevens het slotdeel.

Het grootste probleem is, als gezegd, de vertelvorm. Dit type verhaal kun je niet chronologisch vertellen - het verleden speelt een belangrijke rol, en dus moeten er flashbacks in. Het valt me op dat er werkelijk duizend manieren zijn waarop je zoiets kunt vertellen, en het vervelende is natuurlijk dat maar één manier de juiste is, namelijk: de meest logische. Maar ja... bomen & bossen

Ik ben toch wel beniewd hoe de literaire thrillerschrijfsters dit aanpakken. Heeft iemand van jullie er ervaring mee? Is het echt zo belangrijk om een heel gedetailleerde en dichtgeschroeide synopsis te hebben, of kun je een suspenseverhaal ook intuïtief schrijven? (Ik kan het me niet voorstellen)

quote:

Op donderdag 11 juni 2009 00:44 schreef broer het volgende:
Het klinkt inmiddels als een aardig serieus plan. Ga je ook weer 'voorpublicaties' op FOK! zetten als het zover is?

Ik probeer mezelf voor het blok te zetten door het serieus te maken Tegelijk zie ik het als een (nieuw) experiment, en dus kan het ook mislukken. Ik heb eigenlijk geen idee waar ik aan begin. Normaal schrijf ik voor de vuist weg, op intuïtie, maar voor dit type verhaal heb je eigenlijk het brein van een grootschaakmeester nodig, heel koel en analystisch. Dat is precies mijn zwakste punt. Het kan dus nog lachen worden Maar ik wil het proberen, ik geef het een kans.

Als het lukt, ga ik zeker voorpubliceren. Ik heb geen redacteur - ik kan alle adviezen en commentaar goed gebruiken. Bij mijn vorige project, Dagboek van een kindermeisje, hielpen de reacties me vooral bij het bepalen van het tempo. En tempo is in dit verhaal heel belangrijk, denk ik.

quote:

Op donderdag 11 juni 2009 01:07 schreef wonderer het volgende:
Ik denk dat een technisch perfecte synopsis geen goed boek gaat vormen als het niet met enige bezieling is geschreven. Dan is het een technisch kunststukje, geen verhaal. Maar met alleen bezielig kom je ook niet ver. Dus we komen uit op de bekende gulden middenweg, het evenwicht.

Volgens mij kun je best wat open eindjes hebben, als je stijl het maar goedmaakt. Dat de lezer het je vergeeft, zeg maar. Niet dat je expres dingen moet gaan open laten, maar mocht je iets missen, denk ik niet dat dat veel problemen gaat opleveren.

Volgens mij heb je gelijk. Ik probeer mezelf ook voor te houden dat het uiteindelijk gaat om het vertelplezier. Als dat uit de verf komt - en dat geldt voor alle verhalen - kun je álles vertellen of verkopen. En ik moet er inderdaad voor waken om al te obsessief bezig te zijn met de 'outline', want daarmee kan ik het hele idee doodknuppelen. Ik heb dat wel vaker meegemaakt: dan had ik zo lang en intensief op een idee zitten broeden, dat ik het uiteindelijk niet meer kon opbrengen om het op te schrijven, omdat het voelde als een invuloefening.

Het moet voor mezelf ook een beetje spannend blijven. Dus dat is de balans die ik zoek: genoeg houvast om vooruit te kunnen kijken, maar binnen dat strakke schema moet ruimte overblijven voor plotselinge invallen of verrassende wendingen.

Kortom: niet te lang broeden en piekeren

quote:

En hoe gaat 't met de synopsis? * trommelt met vingers op tafel *

quote:

Maria Finck heeft een tijdelijk baantje als secretaresse bij een klein advocatenkantoor.

Zij is het enige kind van Ada Finck, die onlangs, na een huwelijk van veertig jaar, door haar man is verlaten voor een veel jongere vrouw. Kort na de scheiding wordt bij Ada een tumor ontdekt; zij heeft nog kort te leven. Hoewel Maria op de hoogte is van de trouwplannen van haar vader, besluit zij dit nieuws voor haar zieke moeder verborgen te houden.

Ada wil haar laatste weken thuis doorbrengen, in het gezelschap van dochter Maria en pleegdochter Claire, een succesvol schrijfster die als puber bij de familie in huis is gekomen. Ada lijkt haar tragische lot te aanvaarden en maakt zich op voor haar afscheid.

Dan verdwijnt zij opeens.

Maria weet niet wat haar ertoe heeft bewogen te vertrekken. Waar is ze? Samen met Claire gaat zij op zoek en stuit op het schokkende geheim dat haar moeder haar leven lang gekweld heeft.

Het stukje hierboven is natuurlijk niet de synopsis; die is heel uitgebreid en gedetailleerd. Dit is de tekst die normaal op een achterflap staat - ik realiseer me eigenlijk voor het eerst dat zo'n 'flaptekst' heel nuttig kan zijn, juist bij een thriller of suspenseboek, omdat je alvast vooruit wijst naar de clou: er is dus sprake van een geheim. De lezer weet bij voorbaat waar hij naar moet zoeken, de schrijver en de lezer gaan vanaf hier dus een verbond aan. Tegelijk maakt zo'n concrete tekst het schrijven er natuurlijk moeilijker op, omdat je jezelf vastlegt.

Toen ik een aantal suspenseboeken bekeek, ontdekte ik dat dit de manier is waarop die flapteksten in elkaar zitten. Ze zijn dus heel functioneel.

En verder... verder heb ik dit weekend wat research gedaan, om niet te zeggen dat ik de nodige deep throat-informatie bij elkaar heb gesprokkeld Ik was op een feestje en daar liep ik een schrijfster van 'literaire thrillers' tegen het lijf en ik vroeg haar hoe zij te werk ging. Zij gaf me de volgende tips:

* Een gedetailleerde synopsis maken;
* Een flaptekst schrijven (zie boven);
* Een uitgever benaderen (oké, die stap slaan we over);
* Elke dag 800 woorden schrijven, weer of geen weer (dat heet "vlieguren maken");
* Elke week (à 5 werkdagen per week) dus 4000 woorden schrijven in de avonduren;
* Na 5 maanden is het boek - tussen de 70.000 en de 80.000 woorden - af

Ja, dat klinkt allemaal heel simpel. De uitdrukking 'vlieguren maken' klinkt mij als muziek in de oren, maar ik kan me niet voorstellen dat ik ooit zo pragmatisch zou kunnen werken. Op zich lijkt 4000 woorden per week me nog wel haalbaar, maar het is wel even iets anders om dat vijf maanden lang gedisciplineerd en op de automatische piloot - want daar komt het dan wel op neer - vol te houden.

Conclusie: deze schrijfster moet wel met een fantastische synopsis werken. Of dat inderdaad het geval is, kan ik nog niet beoordelen. Ik heb haar boek vanmiddag opgestuurd gekregen; ik ga het eerst maar eens lezen.
Toch vind ik het erg knap. Ik hou wel van zo'n pragmatische aanpak. Niet lullen maar doen.

quote:

Op woensdag 17 juni 2009 23:45 schreef broer het volgende:
Weet je al wat Het Geheim is? Of is dat voor jou ook nog een vraag?

Ik neem aan dat Maria eigenlijk een andere vader heeft? Of dat Claire stiekem een onwettige dochter is die ze tijdens een jaar 'rondreizen' heeft gekregen?

Ja, ik weet wat het geheim is. De oplossingen die jij aandraagt, liggen voor de hand en het is ook de bedoeling dat je in die richting denkt - maar verder zeg ik niks

Ik zou natuurlijk ook kunnen kiezen voor een raadselachtige flaptekst à la Esther Verhoef, die op het geschenkboekje Erken mij alleen het volgende prijs geeft: "Mensen kunnen je alleen negeren als je dat toelaat." En dan in kleinere letters: "Erken mij is een indringende thriller over machtsmisbruik, egoïsme, en een vrouw die tot het uiterste wordt gedreven." _{Op de achtergrond horen wij aanzwellende trommels}

quote:

Op woensdag 17 juni 2009 23:47 schreef broer het volgende:
Overigens zou zo'n strakke aanpak ook wel wat voor mij zijn. De discipline dwingt je te werken.

Ik weet alleen niet of ik die discipline wel zou hebben.

Ik heb hetzelfde probleem, maar ik denk dat het minder te maken heeft met discipline en meer met de mate waarin ik mezelf al dan niet serieus neem. Als je elke dag denkt dat je 800 meesterlijke woorden moet schrijven, begin je er niet aan. Daarentegen: als je gewoon, net als die thrillerschrijfster met de vlieguren en het straffe werktempo, besluit om in elk geval DIE opdracht te vervullen, heb je na 5 maanden inderdaad een boek geschreven. Misschien een slecht boek, dat is goed mogelijk. Maar ik schrijf in 5 maanden liever een slecht boek dan helemaal geen boek, en vervolgens neem ik dan nog eens 5 maanden de tijd om aan dat slechte boek te schaven.

Overigens beweerde de thrillerschrijfster dat zij nooit iets herschreef. Dat wekte mijn argwaan. Hoe kan dat nou? Ik heb nog nooit iets niet herschreven, en dan heb ik het over kleine stukjes - en zij rammelt er in één vloeiende beweging 80.000 woorden uit, zonder ooit over haar schouder te kijken?! Misschien is dat ook wel haar geheim: zij hoeft niet goed te schrijven, zij wil gewoon productie draaien. Voor mij moet het er wel tussenin liggen. Productie draaien lijkt me geweldig, maar ik moet het de volgende dag wel zonder buikpijn kunnen teruglezen