Een inhoudelijke reactie, dankjewel kleinduimpje3!
quote:
Op zaterdag 20 september 2008 19:07 schreef kleinduimpje3 het volgende:[..]
Goede karakterisering van het gnosticisme en goede OP. To the pointe reacties graag!
Jij zegt dat het historisch gezien zeer onwaarschijnlijk lijkt dat Jezus gnostische leer verkondigde.
Allereerst: iets wat zeer onwaarschijnlijk is kan niettemin toch wel waar zijn.
De wonderen van Jezus en diens opstanding uit de doden en meer van dat soort zaken zijn ook zeer onwaarschijnlijk maar worden door gelovigen toch als waar aangenomen.
Klopt. Maar is een verschil waarom de wonderen en opstanding 'onwaarschijnlijk' zijn en waarom de 'gnostische Jezus' onwaarschijnlijk is.
De wonderen zijn voor de meeste mensen onwaarschijnlijk omdat men niet gelooft in 'wonderen' of het 'bovennatuurlijke'. Niet per se omdat er andere historisch-wetenschappelijke theoriën zijn die de gegevens beter verklaren.
De gnostische Jezus is voor mij onwaarschijnlijk omdat het historisch-wetenschappelijk nogal 'brak' in elkaar zit. De gegevens die we hebben lijken erop te wijzen dat de gnostiek, en de gnostische Jezus, een verdraaiing is van de 'christelijk-traditionele' Jezus. Zie de OP voor onderbouwing.
quote:
Op zaterdag 20 september 2008 19:07 schreef kleinduimpje3 het volgende:Bovendien, als Jezus zo sterk in de joodse traditie zou hebben gestaan, waarom zouden de meest gezaghebbende mensen van het Joodse volk dan hebben geoordeeld dat de meest smadelijke dood het enige was wat Hij verdiende?
Omdat hij natuurlijk in bepaalde opzichten wel degelijk afweek, althans in de ogen van de joodse autoriteiten van die tijd. De belangrijkste reden voor Jezus' veroordeling was zeer waarschijnlijk zijn "blasfemische" teksten. Hij claimde 'God' en de 'messias' te zijn.
Zo beschreef Lukas het verhoor:
Lukas 22:66 Toen het dag werd, kwam de raad van oudsten van het volk bijeen, hogepriesters zowel als schriftgeleerden, en ze leidden Jezus voor in hun raadszitting. 67 Ze zeiden: ‘Als u de messias bent, zeg het ons dan.’ Maar Jezus antwoordde: ‘Als ik het u zeg, gelooft u mij toch niet. 68 En als ik een vraag stel, antwoordt u toch niet. 69 Maar vanaf nu zal de Mensenzoon gezeten zijn aan de rechterhand van de Almachtige.’ 70 Toen zeiden allen: ‘U bent dus de Zoon van God?’ Hij antwoordde: ‘U zegt dat ik het ben.’ 71 Ze zeiden: ‘Waarvoor hebben we nog getuigenverklaringen nodig? We hebben het immers zelf uit zijn eigen mond gehoord!’ Keerde Jezus zich door deze woorden af van het joodse geloof? Juist niet! De 'Mensenzoon' is een typisch joodse messiaanse term die voornamelijk voorkomt in het boek van de profeet Daniël.
Jezus keerde zich niet af van het joodse geloof zoals de gnostici dat deden, hij claimde enkel dat de profetieën van de Tenach vervuld waren, namelijk dat hij de goddelijke, messiaanse verlosser gekomen is waarover de profeten spraken.
De joodse autoriteiten beschouwden dat echter als blasfemisch. Waarschijnlijk lag hij sowieso niet zo goed bij de autoriteiten door zijn populariteit en hoe hij in de tempel tekeer ging.
quote:
Op zaterdag 20 september 2008 19:07 schreef kleinduimpje3 het volgende:Dat Jezus zich niet meer afzet tegen de joodse religie dan noodzakelijk kan verschillende redenen hebben:
1. Als je een persoon wilt overhalen voor jouw visie moet je hem niet meer van je vervreemden dan noodzakelijk om onnodige weerstand te vermijden.
2. Ook de joodse erfenis bestaat uit geschriften van verschillende aard en zijn multi-interpretabel. Bepaalde geschriften en interpretaties bevatten aanknopingspunten, andere niet.
In mijn optiek zet Jezus zich niet af tegen het Joodse geloof of de Tenach, maar eerder tegen de gevestigde joodse orde van die tijd die hij veelal als hypocriet of zelfs 'adderengebroed' betitelde.
Dat hij zich, zoals de gnostici, afzette tegen JHWH en de Oud-Testamentische profeten lijkt zeer onwaarschijnlijk.
quote:
Op zaterdag 20 september 2008 19:07 schreef kleinduimpje3 het volgende:Verder, over wat Jezus niet in het openbaar heeft gesproken maar persoonlijk aan zijn leerlingen heeft overgedragen kunnen we slechts gissen.
We weten immers dat hij tot het volk vooral in gelijkenissen sprak.
Ik wil hierbij ook nog de slotwoorden van het Johannes evangelie aanhalen:
Er zijn echter nog vele andere dingen, die Jezus gedaan heeft: indien deze één voor één beschreven werden, dan zou, naar ik meen, de wereld zelf de boeken, die geschreven werden, niet kunnen bevatten.
Dit is een heel belangrijk punt, goed dat je het aanhaalt.
Dat het Evangelie van Johannes een geheime leer van Jezus wilt impliceren is wel wat onwaarschijnlijk, zie bijvoorbeeld deze tekst:
Johannes 18:19 De hogepriester ondervroeg Jezus over zijn leerlingen en over zijn leer. 20 Jezus zei: ‘Ik heb in het openbaar tot de wereld gesproken. Ik heb steeds onderricht gegeven op plaatsen waar de Joden bij elkaar komen, in synagogen en in de tempel, en nooit heb ik iets in het geheim gezegd. 21 Waarom ondervraagt u mij? Vraag het toch aan de mensen die mij gehoord hebben, zij weten wat ik gezegd heb.’ Andere evangeliën en oude bronnen vertellen ongeveer hetzelfde. Dat Jezus een geheime esoterische leer had o.i.d. lijkt onwaarschijnlijk.
Was er dan geen verschil in hoe hij met 'de menigte' sprak en met zijn volgelingen? Jawel.
Markus 4:10 Toen hij weer alleen was met zijn volgelingen en met de twaalf, stelden ze hem vragen over de gelijkenissen. 11 Hij zei tegen hen: ‘Aan jullie is het geheim van het koninkrijk van God onthuld; maar zij die buiten blijven staan, krijgen alles te horen in gelijkenissen, 12 “opdat ze scherp zien, maar geen inzicht hebben, opdat ze goed horen, maar niets begrijpen, anders zouden ze zich bekeren en vergeving krijgen.”’Let op, dit zegt Jezus tot "zijn volgelingen EN de twaalf", niet alleen de 'uitverkoren' discipelen dus.
Jezus vertelt hier dat hij voor de 'buitenstaanders' vooral zijn leer, en geheimen, vertelt in 'gelijkenissen'. Zodat zij het eenvoudiger begrijpen en geprikkeld worden om hopelijk zich te bekeren.
Maar houdt hij geheimen achterwege? Nee, Jezus zegt zelf: "ze krijgen ALLES te horen".
Kortom, uit de oudste bronnen blijkt niet dat Jezus een 'geheime leer' had. Wel sprak hij vermoedelijk duidelijk en opener over bepaalde zaken tegen zijn directe volgelingen.
Prof. dr. R. Roukema, en 'gnostiek-expert', verwoordt het zo:
quote:
Wij kunnen concluderen dat er behalve het onderricht van Jezus dat in de nieuwtestamentische evangeliën is opgetekend nog meer tradities hebben gecirculeerd die ten dele van hem afkomstig kunnen zijn. Het is aannemelijk dat Jezus in de besloten kring van zijn leerlingen heeft gesproken over zijn mystieke en visionaire ervaringen. Het is echter volkomen onbewijsbaar, en in feite uitgesloten, dat Jezus naast zijn publieke onderricht een geheime, esoterische leer had die nu in evangeliën op naam van, bijvoorbeeld, Thomas en Judas weer aan het licht is gekomen. De populaire opvatting dat de kerk het ware onderricht van Jezus heeft verdonkeremaand en dat de 'ketters' dit hebben bewaard, is fictie en heeft geen historische grond.
Bron: Riemer Roukema, Jezus, de gnosis en het dogma, (Zoetermeer: Uitgeverij Meinema 2007), blz. 193