Nijmegen!!!

Nijmegen in het Nijmeegs: Nimwèège, vergelijk Duits: Nimwegen) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland. De gemeente heeft circa 161.000 inwoners en is daarmee de grootste in de provincie en de tiende van Nederland.

De stad Nijmegen ligt grotendeels op de linkeroever van de Waal, aan de voet van een stuwwal. Een deel van de gemeente ligt aan de overzijde van de rivier. Het betreft hier de zogenaamde Waalsprong, een recent geannexeerd gebied, waarin zich het dorp Lent en een deel van Oosterhout bevinden.

De gemeente Nijmegen maakt deel uit van de Stadsregio Arnhem Nijmegen (KAN) en grenst aan de gemeenten Lingewaard, Overbetuwe, Beuningen, Wijchen, Heumen, Groesbeek en Ubbergen.

De huidige burgemeester van Nijmegen is Thom de Graaf (D66)

Geschiedenis

Nijmegen claimt de oudste stad van Nederland te zijn en vierde in 2005 haar 2000-jarig bestaan. In de Middeleeuwen werd de stad een aanzienlijk centrum van het Frankische Rijk. Later werd zij de voornaamste van de vier Gelderse hoofdsteden en bovendien een hanzestad.

De Waalbrug in Nijmegen In het kader van de katholieke emancipatiebeweging kreeg Nijmegen in 1923 een universiteit met rooms-katholieke signatuur, de huidige Radboud Universiteit Nijmegen (voorheen Katholieke Universiteit Nijmegen).
Nijmegen lag ook regelmatig in de vuurlinie van een oorlog. De laatste keer gebeurde dat in de Tweede Wereldoorlog, op 22 februari 1944. Nijmegen leed toen zware schade bij een geallieerd bombardement op de binnenstad.

Na de oorlog
Door verwaarlozing en armoede was de Benedenstad (het deel van het centrum dat in het lage deel, aan de Waal, is gelegen -- wat de Duitsers de Altstadt noemen) na de Tweede Wereldoorlog in verval geraakt. Hoewel de Benedenstad min of meer gespaard bleef door de oorlogshandelingen, was de toestand van dit stadsdeel door de vele reeds gesloopte panden en slechte woonomstandigheden (verkrotte, onbewoonbaar verklaarde panden, huizen zonder sanitair e.d.) zodanig, dat na jarenlange discussies en plannenmakerij in 1972 besloten werd tot grootschalige sloop en herbouw. In 1975 is de Benedenstad uitgeroepen tot "beschermd stadsgezicht", maar toen waren de meeste middeleeuwse panden al gesloopt. Slechts (delen van) enkele straten zijn nog oorspronkelijk gebleven en gerestaureerd.
Nijmegen staat sinds de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw bekend als rode stad. Er waren in die jaren veel marxisten te vinden die door de relatief grote populatie aan studenten erg opvielen. Bijnaam van Nijmegen was dan ook een tijdje 'Havana aan de Waal'. Een gewelddadige confrontatie tussen de linkse krakers en het Nijmeegse bestuur vond plaats in februari 1981, de Pierson-rellen. Frits Bolkestein sprak in de jaren 1990 nog van 'Marxograd aan de Waal'. Thans is het 'rode aspect' in sterk afgezwakte vorm herkenbaar aan een links stadsbestuur. Het zeskoppige college van B&W bestaat sinds 2002 uit GroenLinks, PvdA en SP.

Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft de stad zich flink uitgebreid, maar dat gebeurde eenzijdig in westelijke en vooral zuidwestelijke richting. De dorpen Hatert, Hees en Neerbosch werden opgeslokt door stadswijken met dezelfde naam. De belangrijkste uitbreiding was de bouw van de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt vanaf 1966, ten westen van het Maas-Waalkanaal. De structuur van de stad werd zo zeer onevenwichtig: het centrum ligt geheel in het noorden, maar de stadsuitbreiding vond kilometers daarvandaan in zuidwestelijke richting plaats. Tot voor kort was de Waal een onneembare barrière die de noordgrens van de bebouwing bepaalde. Sinds eind jaren '90 echter wordt er gebouwd aan de VINEX-locatie Waalsprong, ten noorden van de Waal.

21e eeuw
Eind 2003 kwamen de gemeente en de politie van Nijmegen in opspraak vanwege de honderden centrumverboden die werden verordonneerd voor mensen die zich schuldig maken aan de in de Algemene Plaatselijke Verordening opgenomen vergrijpen. Een centrumverbod is een voorbeeld van een gebiedsverbod, een (tijdelijk) verbod om in een bepaald gebied te verblijven.

In 2004 haalde de gemeente de landelijke media na een besluit van de gemeenteraad om SUV's (grote terreinwagens) niet meer in het centrum te laten parkeren. Als argumenten werden vooral de milieuvervuiling en de onveiligheid van deze auto's naar voren gebracht. Het besluit leidde tot een kortstondige landelijke discussie over dit onderwerp. Het College van B&W besloot het besluit van de gemeenteraad naast zich neer te leggen, omdat Nederlandse en Europese regels uitvoering van het voorstel in de weg staan.

In november 2005 werd in het centrum van de stad de plaatselijk bekende activist Louis Sévèke met een vuurwapen om het leven gebracht. Hij was voornamelijk bekend geworden door zijn strijd tegen de voormalige Binnenlandse Veiligheidsdienst, tegenwoordig de AIVD.

Voor de periode 2010-2020 staat de bouw van het Waalfront gepland. Deze nieuwe buurt zal komen te liggen op de locatie van het huidige oude havengebied in de Biezen, langs de Waal.

Tevens staat voor 2009-2011 de bouw van een nieuwe oeververbinding, de Stadsbrug gepland.


Bezienswaardigheden

De Grote Markt in Nijmegen
Kronenburgerpark, 1900
monumentaal pand
De horizon van Nijmegen, gezien vanaf de Waalbrug.
St. Canisiussingel rond 1911
Standbeeld Petrus Canisius p.m. 1925
Nijmeegse Vierdaagse
Het Quack-monument
Botanische Tuin Radboud Universiteit
de Grote of Sint-Stevenskerk
het Stadhuis
de Waag op de Grote Markt
het Valkhof met de Barbarossaruïne en de Sint-Nicolaaskapel
resten van de omwalling: het Hunnerpark met de Belvedère en het Kronenburgerpark met de Kruittoren
stukjes Romeinse geschiedenis door de hele stad
middeleeuwse bebouwing in de Benedenstad, bij de Lange Hezelstraat
Goffertpark
De Vereeniging, concertgebouw van architect Oscar Leeuw
Ruiterstandbeeld Keizer Karel, Keizer Karelplein, 1962, door Albert Termote
Beeld van "Stephanus", Berg en Dalseweg, 1951, door Albert Termote
Lutherse kerk Prins Hendrikstraat 79 van architect Derk Semmelink
Keizerbeelden en de madonna aan het Raadhuis, door Albert Termote
De voormalige gereformeerde kerk aan de Begijnenstraat van architect B. Bouwman
De Titus Brandsma Gedachteniskerk (voormalige Sint-Jozefkerk) van architect B.J.C. Claase
De moderne katholieke Dominicuskerk van architect Th. Nix
Het complex FiftyTwoDegrees ontworpen door Francine Houben en Francesco Veenstra
Het Quack-monument of Maria-Adolffontein
Het Benzinestation Auto Palace uit 1936, nu Rijksmonument

Musea
Natuurmuseum Nijmegen
Museum Het Valkhof
Velorama
Anatomisch Museum
muZIEum
Stratemakerstoren

Parken
Goffertpark
Hunnerpark
Julianapark
Kronenburgerpark
Valkhof

Jaarlijkse evenementen
Nijmeegse Vierdaagse (meerdaagse langeafstandsmars in derde week van juli met internationaal deelnemersveld)
Vierdaagsefeesten (festiviteiten rondom de Nijmeegse Vierdaagse)
Batavierenrace (estafetteloop voor studenten, tussen Nijmegen en Enschede)
Zevenheuvelenloop (hardloopwedstrijd met finish in Nijmegen)
Marikenloop (hardloopwedstrijd, uitsluitend voor vrouwen)
Fietsvierdaagse (een week na de Nijmeegse Vierdaagse)
Kermis (in juni en in oktober)
Carnaval (waarin Nijmegen Knotsenburg heet naar Fort Knotsenburg wat bij het huidige dorp Lent gelegen was)
Mariken Winterfestival

Cultuur
Nijmegen kent van oudsher een rijk en bloeiend cultureel leven. Belangrijke culturele instellingen zijn:

Doornroosje, poppodium
De Keizer Karel Podia, met De Vereeniging en de Stadsschouwburg
De Letterentafel, een samenwerkingsverband van boekhandels, culturele instellingen, schrijvers en uitgevers
De Lindenberg, Nijmeegs centrum voor de kunsten
LUX, een podium voor internationale cinema, theater, muziek, debat, multimedia en beeldcultuur
De Openbare bibliotheek, gevestigd in het 'cultureel kwartier' aan de Mariënburg, jaarlijks wordt de Bibliotheek Nijmegen Literatuurprijs uitgereikt.
Het Steigertheater
De Stichting Literaire Activiteiten Nijmegen
Het Vlaams Cultureel Centrum
Het Vrijdagtheater
De Wintertuin
Extrapool, kunstenaarsinitiatief en podium voor alternatieve en experimentele muziek, beeldende kunst en film

Verkeer en vervoer
Vanuit Nijmegen zijn de Randstad, noord-Limburg, de provincie Noord-Brabant en de noordelijke provincies van Nederland makkelijk te bereiken per auto en per openbaar vervoer. Ook het Duitse Ruhrgebied en de Belgische regio Antwerpen zijn goed te bereiken met de auto.

Belgisch Limburg en het zuidelijke deel van Nederlands Limburg zijn vanuit Nijmegen minder goed bereikbaar. Waarschijnlijk zal dat verbeteren zodra de A73-zuid voltooid is.


Station Nijmegen


Provinciale weg N325 door Lent


De Waalbrug in Nijmegen, gezien vanaf het Valkhof


De Snelbinder


De Kruittoren


Het Keizer Karelplein


Wegverkeer

Rijkswegen
A15 loopt ten noorden van de Waalsprong Nijmegen, met aansluiting Nijmegen-Noord. De A15 geeft verbinding in de richting van de A325 bij Knooppunt Ressen en de A50 bij Knooppunt Valburg.
A73 / E31 loopt ten westen van Nijmegen, met aansluitingen Dukenburg, N326 en Knooppunt Neerbosch. De A73 geeft verbinding in de richting Venlo en richting de A50 bij Knooppunt Ewijk

Provinciale wegen
A325 vanuit Arnhem, gaat na Knooppunt Ressen over in de N325 en loopt via de Waalbrug, langs Beek naar de Duitse grensplaats Wyler, waar de weg verder gaat als Bundesstraße 9. Dit is de voormalige Rijksweg 52.
A326 begint bij Knooppunt Bankhoef aan de A50, gaat bij Bijsterhuizen verder als autoweg N326, kruist de A73 en loopt vervolgens als Wijchenseweg en Graafseweg via het Keizer Karelplein en de Oranjesingel naar het Keizer Trajanusplein, waar de weg aansluit op de N325.
N844 verbindt Malden met Nijmegen. Binnen de Nijmeegse bebouwde kom gaat deze weg verder als de St. Annastraat.

Bruggen
Waalbrug (Nijmegen)
Snelbinder (brug) / Fietsbrug van Lent over de Waal naar Nijmegen.
Stadsbrug (Nijmegen), een toekomstige oeververbinding aan de westkant van de stad


Bussen
Het stadsvervoer per autobus wordt verzorgd door Novio. Novio onderhoudt een aantal stadslijnen die elke wijk van de stad ontsluiten. Novio werkt hierin samen met Hermes. Samen met NIAG onderhoudt Novio ook twee lijnen naar Kranenburg en Kleef in Duitsland. Hermes verzorgt verder nog een aantal streeklijnen naar Grave, Uden, Druten, Millingen aan de Rijn, in samenwerking met Connexxion naar Arnhem en in samenwerking met Veolia Transport naar Gennep en Venlo.

Trein
Nijmegen heeft vier NS-stations:

Nijmegen
Nijmegen Dukenburg (aan de Brabantse lijn in de richting 's-Hertogenbosch - Roosendaal)
Nijmegen Heyendaal (aan de Maaslijn in de richting Venlo)
Nijmegen Lent (aan de spoorlijn naar Arnhem)
In Nijmegen stoppen de intercity Nijmegen - Zwolle, de intercity Arnhem - Roosendaal, de intercity Nijmegen - Den Helder, de intercity Nijmegen - Den Haag Centraal (alleen tijdens het spits), de stoptrein Nijmegen - 's-Hertogenbosch en de stoptrein Nijmegen - Venlo - Roermond (de Maaslijn). De trein naar Venlo/Roermond wordt geëxploiteerd door Veolia, de overige treinen door NS.

Er heeft ook een spoorverbinding met Kleef bestaan. Deze is echter op 2 juni 1991 gesloten voor reizigersvervoer, omdat de exploitatie niet rendabel was. Tegenwoordig is deze verbinding overgenomen door bussen van de NIAG.


Prijzen
2000 - Oudste stad van Nederland (vanaf 2000 bewezen)
2007 - Schoonste Stad van Nederland
2007 - City of Health

Aan het begin van de 19e eeuw telde Nijmegen slechts een goede 10.000 inwoners. In 1875 was dit meer dan verdubbeld tot ongeveer 24.000 en tegen de eeuwwisseling was het inwonertal opgelopen tot 44.000. Dit zijn weliswaar geen spectaculaire aantallen als men naar de absolute cijfers kijkt, maar het is verhoudingsgewijs een verviervoudiging, in het laatste kwart van de 19e eeuw is de bevolking bijna verdubbeld.

De grote groei deed zich voor in de 20e eeuw. Vlak na de Eerste Wereldoorlog liep Nijmegen richting de 70.000 inwoners, een paar jaar na de Tweede Wereldoorlog overschreed het reeds de 110.000 inwoners. De 150.000e inwoner werd in 1971 ingeschreven, maar door daling van de gezinsgrootte en gelijkblijvende woningvoorraad trad toen een stagnatie en zelfs bevolkingsdaling op (op 1 januari 1995 telt Nijmegen 147.561 inwoners en 65.020 woningen), die pas in opwaartse zin (letterlijk!) werd doorbroken bij de overgang naar de 21e eeuw, door grootschalige nieuwbouw ten noorden van de stad.

Gezondheidszorg
Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Sint Maartenskliniek
Universitair Medisch Centrum St Radboud

Onderwijs
Nijmegen kent enkele basisscholen en scholen en colleges voor middelbaar onderwijs. In Nijmegen staan verschillende instituten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en er is een regionaal opleidingencentrum (ROC) gevestigd. De stad heeft sinds 1923 een universiteit, de Radboud Universiteit Nijmegen.


Bekende Nijmegenaren

Emile Selbach, beroemd geworden als de zwaarste hotelier van Europa. Hij woog meer dan 200 kg.
Dries van Agt, politicus
Hans Alders, politicus
Monseigneur Bluyssen, bisschop
Frank Boeijen, zanger
Marcel Boekhoorn, investeerder
Godfried Bomans, schrijver
Michiel Braam, jazzpianist
Titus Brandsma, journalist, theoloog en martelaar (eind 2005 gekozen tot de Grootste Nijmegenaar aller tijden)
Johannes Brugman, pater en redenaar
Petrus Canisius, theoloog
Kitty Courbois, actrice
Antoon Croonen, architect
Daphne Deckers, presentatrice/schrijfster (groeide op in Persingen)
Frank Demouge, voetballer
Anton van Duinkerken, letterkundige
Theo Engelen, boekenschrijver
Jos Frederiks, basketballer
Willibrord Frequin, tv-journalist
Dennis Gentenaar, voetballer
Roy Grootaert, voetballer
Jac. van Ginneken S.J, befaamd taalkundige en hoogleraar
Graodus fan Nimwegen (pseudoniem van Theo Eikmans), volkszanger
Eddie van Halen, muzikant
Danny Hoekman, voetbaltrainer en voetballer
Charles Hammes, beeldend kunstenaar
Willy Hautvast, componist
Pé Hawinkels, letterkundige
Hendrik Hoogers, tekenaar, maker van de serie Memorie-prenten van de Valkhofburcht. Tevens burgemeester van Nijmegen.
Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen
Jos Hermens, atleet en manager van atleten
Saadia Himi, Miss Netherlands Earth 2004
Jan van Hoof, Verzetsstrijder
Jan Jansen, Schoenontwerper
Joris Ivens, cineast
Jan Kan, politicus en voetballer
Frans Kellendonk, schrijver
Baron Krayenhoff, natuurkundige, arts, generaal, waterbouwkundige, cartograaf, minister van oorlog
Gebroeders Van Limburg, miniatuurschilders
Joris Linssen, presentator en zanger
Eugène Lücker, kunstschilder en etser
Æneas Mackay jr., minister-president in het kabinet-Mackay van 1888 tot 1890
Johan Maelwael, kunstschilder
Kamiel Maase, Atleet
Prinses Margarita en haar broer Jaime, kinderen van prinses Irene
Alfred Mazure, auteur-tekenaar van de Dick Bos-reeks
Eefke Mulder, wereldkampioene hockey en oudere zus van Maud
Maud Mulder, hockeyster en zangeres
Robert Noorduyn, vliegtuigbouwer
Cees van der Pluijm, schrijver, acteur, presentator en communicatiedeskundige
Fons de Poel, tv-journalist/presentator
Emile Selbach, hotelier
Derk Semmelink, architect
Ed van Teeseling, beeldhouwer
Perry Ubeda, kickbokser (thaibokser)
Kees Vendrik, politicus
Stuuf Wiardi Beckman, politicus en verzetsstrijder
Ton Willems, beeldhouwer
Geert van Wou, klokkengieter
Chris van der Weerden, voetballer
Gerard Kleisterlee, CEO

Bestuurlijke indeling van Nijmegen
De gemeenteraad heeft de gemeente Nijmegen met ingang van 1 januari 2007 onderverdeeld in 9 stadsdelen (CBS-wijken), die weer bestaan uit 44 wijken (CBS-buurten), namelijk:

Nijmegen-Centrum
Benedenstad
Stadscentrum
Nijmegen-Oost
Bottendaal
Galgenveld
Altrade
Hunnerberg
Hengstdal
Kwakkenberg
Groenewoud
Ooyse Schependom
Nijmegen-Oud-West
Biezen (met Waterkwartier)
Wolfskuil
Nijmegen-Nieuw-West
Heseveld
Hees
Neerbosch-Oost
Haven- en industrieterrein
Nijmegen-Midden
Nije Veld (met Willemskwartier)
Hazenkamp
Goffert
St. Anna
Heijendaal
Nijmegen-Zuid
Hatertse Hei
Grootstal
Hatert
Brakkenstein
Dukenburg
Tolhuis
Zwanenveld
Meijhorst
Lankforst
Aldenhof
Malvert
Weezenhof
Vogelzang
Staddijk
Lindenholt
't Acker
De Kamp
't Broek
Kerkenbos
Westkanaaldijk
Bijsterhuizen
Neerbosch-West
Nijmegen-Noord (Waalsprong)
Oosterhout
Ressen
Lent

Stedenband
Albany (Verenigde Staten)
Gaziantep (Turkije)
Higashimatsuyama (Japan)
Masaya (Nicaragua)
Pskov (Rusland)

[ Bericht 0% gewijzigd door mantzel op 19-04-2008 01:49:02 ]