quote:
Poolse jongeren stemmen met hun voeten
Door correspondent Thijs Papôt
19-10-2007
De komende verkiezingen in Polen zijn de eerste in het voormalige Oostblok waarbij een groep jongeren naar de stembus kan die na de val van het communisme is geboren. Zij herkennen zich niet in de conservatieve en moralistische politieke agenda van premier Jaroslaw Kaczynski en diens tweelingbroer, president Lech Kaczynski. Maar terwijl de premier kan rekenen op zijn gedreven electoraat, stemmen veel Poolse jongeren 'met hun voeten.'
"In Polen wordt sinds twee jaar de wet weer gerespecteerd en nageleefd," zegt Ryszard Sulej (55) resoluut. "Want corruptie was en is nog altijd een groot probleem in Polen," vult zijn vrouw Maria (54) aan. "Bij het afgeven van bouwvergunningen bijvoorbeeld." Dankzij het nadrukkelijke anti-corruptie beleid van premier Jaroslaw Kaczynski wordt in Polen gebroken met de cultuur van vriendjespolitiek en envelopjes schuiven, meent het echtpaar, dat in het dagelijks leven voor de klas staat in Kutno, een provinciestadje ten westen van Warschau.
Twee jaar gekwakkeld
Beiden zullen zondag daarom opnieuw op de Recht en Rechtvaardigheidspartij (PiS) van premier Jaroslaw Kaczynski stemmen. Want Kaczynski heeft volgens hen meer tijd nodig om Polen moreel weer in het gareel te brengen, en de zelfverrijkende kongsi van zakenlui en oud-communisten te ontmaskeren. 'Cut their heads!' gromt Ryszard, terwijl hij zijn hand langs zijn keel strijkt.
Als het aan Maria lag, kwamen er helemaal geen vervroegde verkiezingen. "Dat is de schuld van de oppositie." Maar dochter Magda heeft een andere lezing: "Er komen verkiezingen omdat Jaroslaw Kaczynski niet bereid is om de macht te delen met anderen. Daarom hebben we twee jaar gekwakkeld met een minderheidsregering."
Miljarden zloty's
Polen is diep verdeeld over de politieke koers van het land, en de electorale scheidslijn loopt dwars door de huiskamer van het gezin Sulej. Magda (27) herkent zich niet in de politieke agenda van Jaroslaw Kaczynski. Als twintiger heeft ze het communisme nauwelijks bewust meegemaakt, en de nadruk op de afrekening met het verleden komt haar theatraal voor: "Het is allemaal veel te veel spektakel, mensen worden zonder grondige verdenking beschuldigd of zelfs gearresteerd."
En dan schalt de stem van Zbigniew Religa vanuit de televisie door de huiskamer van de familie Sulej. "Waarom maken we er toch zo'n probleem van dat mensen naar Ierland en Groot-Brittannië emigreren om daar te werken?" bast de Poolse minister van Gezondheid en partijgenoot van Kaczynski. "Ze verdienen immers miljarden zloty's, die ze naar hun families in Polen opsturen."
In de clinch
Er klinkt applaus. Maar Magda ziet wel een probleem in de massale uittocht uit Polen. Het Poolse bedrijfsleven kampt met steeds grotere arbeidskrapte, Polen verliest zijn concurrentievermogen. "Het moet aantrekkelijk gemaakt worden voor Polen in het buitenland om terug te keren," vindt Magda. Zelf overweegt ze regelmatig haar werkzaamheden bij een NGO in Warschau te verruilen voor een buitenlands avontuur. "Maar wil ik als academicus in een Ierse pub gaan staan?"
Het is misschien wel de grootste paradox van Polen: een pro-Europese bevolking die naar alle delen van de Europese Unie uitwijkt, en een regering die zich eurosceptisch opstelt, en voortdurend met Brussel in de clinch ligt. "Een goede zaak," zegt Ryszard, "want eindelijk wordt de Poolse stem in Europa gehoord." Maar de Poolse bevolking is beslist niet anti-Europees, zegt politicoloog Mikolaj Czesnik. "Daarom is de boodschap van de tweelingbroers Kaczynski een andere: Europa is goed voor ons, maar als we ons harder tegenover Brussel opstellen, krijgen we meer. En dat lijkt soms ook te lukken."
Fanatieke oudjes
"Maar niemand is gediend met zo'n houding," zegt Magda, die verwacht dat de betrekkingen met het buitenland snel zullen normaliseren als het neoliberale Burgerplatform de verkiezingen wint. Sinds partijleider Donald Tusk zijn rivaal Kaczynski vorige week op overtuigende wijze aftroefde in een verkiezingsdebat, gaat deze oppositiepartij nipt aan de leiding in de peilingen.
Maar voor een verkiezingszege moet Tusk wél op kunnen rekenen op de jonge Polen. 'Red het land, verstop de identiteitskaart van je oma!', luidde het ludieke ketting-sms'je waarmee Poolse jongeren elkaar begin deze maand attendeerden op hun aandeel in de verkiezingsuitslag. Als alleen de 'fanatieke oudjes' hun electorale plicht vervullen, blijven de Kaczynski's aan de macht, is de onderliggende boodschap. Polen kent traditioneel een lage verkiezingsopkomst van rond de 40%. Ten tijde van het communisme was niet-stemmen een vorm van protest, aldus Czesnik. "Nu stemmen veel jongeren met hun voeten: ze vertrekken naar het buitenland."
http://www.wereldomroep.nl/actua/europa/071019polenverkiezingen