quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:51 schreef ArnoKlaassen het volgende:
gewoon afschaffen, belastingen verlagen en iedereen laten zorgen voor zijn eigen hachie.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:51 schreef ArnoKlaassen het volgende:
gewoon afschaffen, belastingen verlagen en iedereen laten zorgen voor zijn eigen hachie.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:51 schreef ArnoKlaassen het volgende:
gewoon afschaffen, belastingen verlagen en iedereen laten zorgen voor zijn eigen hachie.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:53 schreef Boze_Appel het volgende:

[..]

Eerst al het betaalde uitkeren, dan afschaffen en belastingen verlagen. Dan kan daarna iedereen met een buideltje geld naar een verzekeraar om het zelf te regelen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:58 schreef henkway het volgende:

[..]

Dan gaan er 2,5 miljoen mensen in de bijstand, en die is bijna even hoog als de AOW.
dat is het broekzak vestzak idee.
Of iedereen laten bedelen, of afknallen

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:00 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Zelfs dat lost het issue niet op, het probleem is niet de NL AOW verplichtingen, het zijn die van de andere euro landen die een impact gaan hebben op ons.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:01 schreef henkway het volgende:

[..]

Inderdaad
_{heftig zoekend naar linkjes}

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:53 schreef Boze_Appel het volgende:

[..]

Eerst al het betaalde uitkeren, dan afschaffen en belastingen verlagen. Dan kan daarna iedereen met een buideltje geld naar een verzekeraar om het zelf te regelen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:06 schreef The_Masterer het volgende:
Het probleem is niet zozeer dat mensen in de AOW komen maar daar (te) lang in blijven hangen doordat ze niet doodgaan. De huidige medische stand van zaken maakt dat (gelukkig) mogelijk.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:09 schreef Pietverdriet het volgende:
Hier nog wat intressants, maar wel gort droog
http://ies.fsv.cuni.cz/storage/publication/504_wp55_schneider.pdf

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:13 schreef FJD het volgende:

[..]

Kortom, de AOW gerechtigde leeftijd moet omhoog.

AOWers mee laten betalen kan ook wel maar goed dan zal je zien dat er ook weer genivelleerd moet worden want tja sterkste schouders enzo. Dat die sterke schouders ook hun hele leven al extra belasting hebben betaald telt dan opeens niet meer.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:17 schreef henkway het volgende:

[..]

Ik zie daar geen opname van AOW verplichtingen.
Want dat gaat nog wel

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:17 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

In de VS is de welvaardsverdeling Arm vs Rijk, in Nederland is dat niet het geval, daar is het Oud vs Jong.
Ouderen in NL zijn in vergelijking tot jongeren bulkend rijk, ze hebben meestal pensioenen gebaseerd op laatst verdient salaris, (AOW plus bedrijfs pensioen) een afbetaald huis wat door de krappe woning nood enorm veel geld is waard geworden.
Tuurlijk zijn er ouderen die sappelen, en rijke jongeren, maar gemiddeld is dit wel de trend.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:59 schreef henkway het volgende:
Dat jkan niet want het gaat om een omslagstelsel, dat geld is er nog niet.
Dat moet jij nog betalen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:19 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Kijk eens naar Tabel 4, of is het engels te moeilijk?

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:21 schreef henkway het volgende:

[..]

Het is reeler om de AOW er ook premie te laten betalen, aangezien dat flink aantelt omdat er zoveel AOW moeten gaan krijgen.
nivelleren heeft hier niets mee van doen

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:23 schreef henkway het volgende:

[..]

Ja inderdaad , gevonden .

Ja het zijn spanje en griekenland v.n.l, wat ik al wist trouwens dat het die landen zouden zijn

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:24 schreef Pool het volgende:
Gewoon de gepensioneerden mee laten betalen aan de AOW. De babyboomers hebben geluk gehad dat ze met veel mensen tegelijk de AOW van weinig mensen hoefden te financieren. En dan nog hebben ze de staatsschuld toe laten nemen in de tijd dat de beroepsbevolking relatief groot was. Kortom, er is niets mis mee als ze nu zelf ietsjepietsje zwaarder belast worden doordat ze mee moeten betalen aan de oudedagsvoorziening.

Probleem is dat Balkenende in de discussies met Bos maar één keer het woord 'bejaardenbelasting' hoefde te gebruiken en hup, die babyboomers gebruiken hun getalsmatige voordeel door massaal CDA te stemmen. De bejaardenbelangenpartij.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:24 schreef Pool het volgende:
Gewoon de gepensioneerden mee laten betalen aan de AOW. De babyboomers hebben geluk gehad dat ze met veel mensen tegelijk de AOW van weinig mensen hoefden te financieren. En dan nog hebben ze de staatsschuld toe laten nemen in de tijd dat de beroepsbevolking relatief groot was. Kortom, er is niets mis mee als ze nu zelf ietsjepietsje zwaarder belast worden doordat ze mee moeten betalen aan de oudedagsvoorziening.

Probleem is dat Balkenende in de discussies met Bos maar één keer het woord 'bejaardenbelasting' hoefde te gebruiken en hup, die babyboomers gebruiken hun getalsmatige voordeel door massaal CDA te stemmen. De bejaardenbelangenpartij.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:27 schreef FJD het volgende:
De grote landen maken er een pleuriszooi van en Nederland betaalt daar straks net zo vrolijk de rekening van want tja de grote landen hebben toch de touwtjes in handen in Europa

Maar goed, Europa is weer een andere discussie.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:11 schreef henkway het volgende:

[..]

OOk al zou men het vandaag afschaffen dan nog moeten wij blijven betalen de komende 30jaar voor de huidige AOW ers.
Net als nu met de huidige VUTTERS, daar betalen we nog 5 jaar voor, tot ze 65 zijn.
_{( En dan krijgen zij ook AOW en Pensioen)}

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:29 schreef Pietverdriet het volgende:
Nee, Euro(pa) is precies het punt waar het om gaat.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:30 schreef DiRadical het volgende:

[..]

Waar ik nu gedetacheerd zit, gaan ze rond de 55 er nog gewoon uit (met een zak geld)
Ze komen net niet meer in de bijstand en de WW uitkering wordt aangevuld tot 80% van het huidige salaris.
De uikering van de ex-werkgever is niet afhankelijk van eventueel bijwerken (WW natuuurlijk wel)

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:28 schreef Pietverdriet het volgende:
Die maken plannen voor spaarlampen voor profeet Gore.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:45 schreef Pool het volgende:

[..]

We moeten Gore inderdaad negeren. Als het goed is krijgen we dan een paar hele hete zomers, waardoor de bejaarden bij bosjes neervallen. Die stoppen dan met AOW ontvangen en vervolgens gaat een deel van hun erfenis snel de schatkist in om de overige pensioenen te financieren.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:30 schreef DiRadical het volgende:

[..]

Waar ik nu gedetacheerd zit, gaan ze rond de 55 er nog gewoon uit (met een zak geld)
Ze komen net niet meer in de bijstand en de WW uitkering wordt aangevuld tot 80% van het huidige salaris.
De uikering van de ex-werkgever is niet afhankelijk van eventueel bijwerken (WW natuuurlijk wel)

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 17:16 schreef Fastmatti het volgende:
Het probleem zit hem dus echt niet in de AOW. Dit is met gemak op te brengen. Het probleem zit hem in de AWBZ. Daar wordt zo belachelijk veel vergoed dat dit dus echt niet meer op te brengen is.

Bejaarden doen hun auto weg en ineens wordt hun vervoer betaald. Bejaarden doen hun fiets weg en krijgen een rollator. Ouderen krijgen huishoudelijke hulp alleen maar omdat ze oud zijn. Enzovoorst. Dat mogen ze zelf weleens gaan betalen. Net als iedereen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 17:16 schreef Fastmatti het volgende:
Het probleem zit hem dus echt niet in de AOW. Dit is met gemak op te brengen. Het probleem zit hem in de AWBZ. Daar wordt zo belachelijk veel vergoed dat dit dus echt niet meer op te brengen is.

Bejaarden doen hun auto weg en ineens wordt hun vervoer betaald. Bejaarden doen hun fiets weg en krijgen een rollator. Ouderen krijgen huishoudelijke hulp alleen maar omdat ze oud zijn. Enzovoorst. Dat mogen ze zelf weleens gaan betalen. Net als iedereen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:34 schreef henkway het volgende:
Als de ouderen niet gaan meebetalen aan de AOW dan heeft binnenkort iedere werknemer een oudere op zijn nek, want zodra een persoon 65 is dan stopt hij met AOWpremie betalen, maar moet het wel gaan ontvangen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 20:59 schreef Napalm het volgende:
nmooi, dit krijgt een eigen topic. Dat verdient het ook.
[..]

Maar de AOWer laten mee betalen lost het probleem bij lange na niet op. Logisch ook want dan zou je wel 100% moeten inhouden wil je de AOW kunnen betalen van de AOWers.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 19:27 schreef sneakypete het volgende:
Ik snap dat de verzorgingsstaat modernisering behoeft maar niet ten koste van mensen die jarenlang premies en belasting betaald hebben, dat is een grove schande.

quote:

Als je dit stelsel afschaft ga je gewoon terug naar vroeger toen ouderen nog bij hun kinderen moesten inwonen omdat ze niet zelfredzaam waren.

quote:

Bovendien vind ik het sowieso gezeik: de vergrijzing is een tijdelijk fenomeen, nu zit je met veel babyboomers die massaal oud gaan worden, daarna stabiliseert de demografie zich en dalen dus ook de kosten.

quote:

Maar bejaarden gewoon zelf voor hun eigen hachie laten opkomen zal tot massale armoede onder deze groep leiden.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 22:08 schreef dddour het volgende:

Het merendeel van de bejaarden heeft onder zeer gunstige omstandigheden vermogen kunnen opbouwen en huizen kunnen kopen de laatste 50 jaar. Maar jij behoort dus tot de groep die vatbaar is voor het 'zielige oudjes' argument

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 19:27 schreef sneakypete het volgende:

[..]

Iemand met een rollator die kan fietsen? Hoe verzin je het!!

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 22:45 schreef Fastmatti het volgende:

[..]

Dat zeg ik ook niet. Ze kunnen eerst wel een fiets betalen, maar een rollator (die in de vrije markt hooguit een paar tientjes zou mogen kosten) kunnen ze niet betalen. Eerst betalen ze om auto te kunnen rijden zeker 35ct per km, als ze de auto weg doen moet de staat het maar ophoesten.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 22:58 schreef henkway het volgende:

[..]

Daar gaat het niet om, ten eerste zit de rollator in het basispakket en niet de AWBZ en ten tweede is de AWBZ geen probleem, vanwege de kostendekkende jaarbudgetering.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 23:03 schreef longinus het volgende:
Paar onnodige en superdure vliegtuigjes afschaffen, en de missie in afghanistan opdoeken en het is makkelijk te betalen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 22:59 schreef Fastmatti het volgende:
[..]
Kostendekkend Maar wel elk jaar flink verhogen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 23:03 schreef longinus het volgende:
Paar onnodige en superdure vliegtuigjes afschaffen, en de missie in afghanistan opdoeken en het is makkelijk te betalen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 23:41 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

reken dat eens voor?

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 15:45 schreef Pool het volgende:

[..]

We moeten Gore inderdaad negeren. Als het goed is krijgen we dan een paar hele hete zomers, waardoor de bejaarden bij bosjes neervallen. Die stoppen dan met AOW ontvangen en vervolgens gaat een deel van hun erfenis snel de schatkist in om de overige pensioenen te financieren.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 01:38 schreef longinus het volgende:

[..]

Mijn opmerking was eerder cynisch bedoeld, De AOW is een prima regeling ware het niet dat in de vette jaren te weinig opzij is gezet om deze regeling veilig te stellen.
Nu de wereld totaal anders is als toen de regeling werd opgezet gaan ze piepen dat het te duur is, maar laat nu net de mensen aan de beurt zijn die vanaf het begin premie 's hebben afgedragen.

Er zijn veel projecten in Nederland waarbij je het nut in twijfel kan trekken, en die miljarden kosten. Goed voor Nederland zeggen ze maar wel de genen die het hier hebben opgebouwd in de steek willen laten.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 01:38 schreef longinus het volgende:

[..]

Mijn opmerking was eerder cynisch bedoeld, De AOW is een prima regeling ware het niet dat in de vette jaren te weinig opzij is gezet om deze regeling veilig te stellen.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:02 schreef Fastmatti het volgende:
Leuk voor mensen die al 40 jaar AOW-premie hebben betaald. Je pakt dus de groep die altijd en overal al voor betaald heeft. Terwijl de groep die al 40 jaar van een uitkering leeft ongetwijfeld ontzien zal worden. Werken zal weer worden bestraft zelfs als je al met pensioen bent.

Bovendien ligt het natuurlijk niet alleen aan de vergrijzing. Toen de AOW is ingesteld ging men met 16 vaak al werken. Inmiddels is dat al een behoorlijk eind in de 20. Men werkt dus gemiddeld ook een jaar of 8 korter.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 10:44 schreef henkway het volgende:

[..]

Nogmaals de AOW is een omslagstelsel.

quote:

1.2 De vergrijzing begint echt
1.2.1. Veranderende bevolkingssamenstelling
Demografische veranderingen zorgen de komende decennia voor uitdagingen voor de Nederlandse overheidsfinanciën. Het huidige kabinet en de voorgaande kabinetten hebben deze uitdagingen al onderkend. Nieuw in de komende kabinetsperiode is dat de vergrijzing niet langer nadert, maar daadwerkelijk begint.
Het aantal gepensioneerden neemt toe door de stijgende levensverwachting. De ‘grijze druk’, de verhouding tussen gepensioneerden en werkenden, loopt daardoor op van ruim twee op tien op dit moment naar bijna vijf op tien in 2040. De sterke groei van de grijze druk start tegen het eind van de komende kabinetsperiode (zie figuur 1.1). De generatie die vlak na de Tweede Wereldoorlog is geboren (‘babyboom-generatie’) bereikt vanaf 2010 de AOW-gerechtigde leeftijd.
Anders dan veelal wordt gedacht is de grijze druk geen tijdelijk fenomeen. De samenstelling van de bevolking zal blijvend veranderen door de hoge levensverwachting en de historisch lage geboortecijfers.
Figuur 1.1 Ontwikkeling verhouding gepensioneerden t.o.v. werkenden (grijze druk) 1970-2070

Bron: CBS
1.2.2. De overheidsfinanciën zijn niet houdbaar
De demografische veranderingen leiden - bij ongewijzigd beleid- tot een sterke en structurele toename van de overheidsuitgaven, met name bij de AOW en in de gezondheidszorg. De inkomsten uit belasting op pensioenen zullen ook stijgen, maar deze toename is onvoldoende om alle kosten te dekken. Structureel geven we dan ook meer uit dan we binnenkrijgen. Dit betekent dat de overheid geld moet blijven lenen om de collectieve arrangementen te kunnen financieren.
4
Door dit proces ontstaat een ‘haasje-over-effect’: de overheid moet steeds meer lenen om de collectieve arrangementen te kunnen betalen. De rentebetalingen op de schuld nemen hierdoor toe en vervolgens moet weer meer worden geleend. Het feitelijke EMU-saldo blijft in deze situatie dan ook verslechteren.
Het Centraal Planbureau voorziet – bij ongewijzigd beleid- een zodanige verslechtering van de overheidsschuld dat deze langzaam maar zeker uit de hand loopt en onbeheersbaar wordt. De overheidsfinanciën zijn dus niet ‘houdbaar’. Maar wat betekent dit precies? De overheidsfinanciën zijn houdbaar als de bestaande overheidsvoorzieningen kunnen meegroeien met de welvaart zonder dat de belastingen in de toekomst moeten worden verhoogd of dat de overheidsschuld zich uiteindelijk explosief ontwikkelt. Alle generaties hebben dan een gelijk netto-profijt van de overheid.
Om de overheidsfinanciën weer ‘houdbaar’ te maken is een inspanning nodig van circa 3 procent van het BBP (15 miljard euro, zie ook paragraaf 1.6). De vergrijzingsommen van het CPB hebben betrekking op een lange periode en zijn daarom gevoelig voor de gehanteerde aannames, voor nieuwe risico’s en voor nu nog niet voorziene maatschappelijke en economische ontwikkelingen. De Studiegroep is echter van mening dat de sommen op dit moment, met alle mitsen en maren, de best beschikbare indicatie van de omvang van het probleem en de opwaartse en neerwaartse risico’s in de toekomst geven. Daarmee vormen deze sommen het beste vertrekpunt voor het beleid.

1.3. Naar houdbare overheidsfinanciën
1.3.1 Beter vroeg dan laat
Vroeg of laat zullen de overheidsuitgaven weer in lijn moeten worden gebracht met de overheidsinkomsten. Nu beslissen heeft een aantal belangrijke voordelen boven uitstel.
In de eerste plaats is het doorschuiven van de rekening niet gratis. De rekening wordt hoger omdat – vanuit vergrijzingoogpunt- relatief gunstige jaren niet worden gebruikt om te ‘sparen’ voor de toekomst. Uitstel betekent dus niet alleen dat toekomstige generaties een groter deel van de rekening moeten betalen, maar ook dat de totale rekening hoger wordt. Uitstel van maatregelen impliceert oplopende lasten voor toekomstige generaties. Uitstel impliceert ook onzekerheid over het toekomstige begrotingsbeleid van de overheid, over wie de rekening moet betalen. Beide zijn slecht voor het functioneren van de Nederlandse economie. Ontwijkgedrag wordt bovendien makkelijker in een globaliserende wereld waar arbeid en kapitaal steeds mobieler zijn.
In de tweede plaats heeft nu ingrijpen het belangrijke voordeel dat goede overgangstermijnen kunnen worden afgesproken. De ervaring leert dat institutionele veranderingen in de praktijk veel tijd kosten. Bij adequate overgangstermijnen kunnen burgers het gedrag geleidelijk en tijdig
5
aanpassen aan de nieuwe situatie. Dit is wenselijk voor het politieke draagvlak en om verstoringen in de economie te voorkomen. Bovendien vergroot het de betrouwbaarheid van de overheid.
Ten derde geldt dat trends als vergrijzing en globalisering tot gevolg hebben dat schokken in de toekomst minder makkelijk kunnen worden opgevangen dan nu het geval is. Zo zorgt de vergrijzing bijvoorbeeld voor een grotere gevoeligheid voor demografische schokken, zoals een onverwachte stijging van de levensverwachting. Een dergelijke schok betekent bijvoorbeeld dat er meer geld moet worden uitgegeven aan pensioenen en zorg. In een vergrijsde samenleving komt dit harder aan. De groep die langer profiteert van de pensioenen en zorg is immers groter. Hierdoor zijn de totale extra uitgaven als gevolg van een stijging van de levensverwachting hoger.
Tegen deze achtergrond beveelt de Studiegroep aan de komende kabinetsperiode te beslissen over maatregelen die de overheidsfinanciën weer houdbaar maken. Dit betekent niet dat alle maatregelen ook al in 2011 daadwerkelijk tot verbetering van het begrotingssaldo moeten leiden. Houdbaarheid kan namelijk ook worden bereikt door in de toekomst de inkomsten en uitgaven beter met elkaar in overeenstemming te brengen. Dit kan bijvoorbeeld door nu maatregelen te nemen die de oploop van de vergrijzinggerelateerde uitgaven in de toekomst drukken. Indien voor deze aanpak wordt gekozen hoeft er in de komende kabinetsperiode minder “gespaard” te worden en kan worden volstaan met een minder ambitieuze saldodoelstelling voor 2011. Hoe de uitgaven en inkomsten in de toekomst met elkaar in overeenstemming worden gebracht heeft consequenties voor de toekomstige inkomensposities van mensen. Het is dus wel van belang dat hier tijdig duidelijkheid over wordt verschaft zodat mensen hier op in kunnen spelen. Dit vraagt om duidelijke besluiten van het volgende kabinet.

1.3.2. Houdbare keuzes
Door de gevolgen van de vergrijzing helder in kaart te brengen, is het mogelijk om de lasten op een evenwichtige manier te verdelen over generaties, over de nu gepensioneerden, de nu werkenden, hun kinderen, en hun kleinkinderen. De aanpassingen die nodig zijn om tot houdbare overheidsfinanciën te komen zullen alle nu levende generaties op enige manier raken. Als deze maatregelen geleidelijk worden ingevoerd, zoals in de rede ligt, zullen de gevolgen voor alle generaties goed te dragen zijn.
Het volgende kabinet heeft een vrij ruime keuze aan maatregelen die kunnen worden genomen om het houdbaarheidsprobleem aan te pakken. Er zijn globaal drie oplossingsrichtingen: aanpassen van de voorzieningen voor de oude dag, bevorderen van de participatie en sparen door bezuinigingen of lastenverzwaringen. Deze oplossingsrichtingen worden in het onderstaande besproken.
De uitdaging voor het volgende kabinet is om “houdbare keuzes” te maken. De maatregelen 6
moeten niet alleen de houdbaarheid van de overheidsfinanciën herstellen, ze moeten ook houdbaar zijn in sociaal, economisch en bestuurlijk opzicht. Dit betekent dat maatregelen niet alleen beoordeeld dienen te worden op hun bijdrage aan de overheidsfinanciën, maar ook op hun gevolgen voor de verdeling van lasten en lusten binnen en tussen generaties, de economische groei en politiek/bestuurlijke bestendigheid. Dat leidt tot robuuste keuzes die recht doen aan de onzekerheid aan de onzekerheid die onlosmakelijk verbonden is met de lange termijn ontwikkeling.

Aanpassen van vergrijzinggerelateerde instituties
De kern van het houdbaarheidsprobleem is dat de vergrijzinggerelateerde uitgaven, vooral de AOW en de zorgkosten, sterker toenemen dan de overheidsinkomsten. Hierdoor ontstaat er vanaf 2015 een steeds groter wordend gat in de overheidsfinanciën. Een logisch vertrekpunt voor het vinden van een oplossing is dan ook het aanpassen van deze zogenaamde vergrijzinggerelateerde instituties.
Veel van de vergrijzinggerelateerde instituties (de collectieve voorzieningen voor de oude dag en de zorgarrangementen) zijn opgericht in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Sinds die tijd is er veel veranderd. De levensverwachting is sterk gestegen. De tijd dat mensen met pensioen zijn, is ook toegenomen. Op dit moment is de levensverwachting op 65-jarige leeftijd voor mannen nog bijna 16 jaar en voor vrouwen ruim 19 jaar. Het merendeel van deze jaren wordt doorgebracht in goede gezondheid en zonder beperkingen1. Ook de inkomenspositie van de meeste ouderen is -onder meer via de aanvullende, kapitaalgedekte pensioenen- beter dan vroeger het geval was. De verwachting voor de toekomst is dat de levensverwachting verder zal stijgen en dat de inkomenspositie van ouderen verder zal verbeteren. Deze ontwikkelingen geven aanleiding voor de vraag of de vormgeving van deze arrangementen nog aansluit bij de huidige tijd. Deze vraag is niet uniek voor Nederland. Ook andere Europese landen zoeken antwoorden op het vergrijzingvraagstuk. Duitsland en het Verenigd Koninkrijk verhogen bijvoorbeeld geleidelijk de pensioengerechtigde leeftijd naar respectievelijk 67 en 68 jaar.
Een belangrijk voordeel van het aanpassen van de vergrijzinggerelateerde instituties is dat het werkt als een ‘tweesnijdend zwaard’ op de overheidsfinanciën. In de eerste plaats verbeteren de overheidsfinanciën op korte maar (vooral) ook op langere termijn omdat de vergrijzinggerelateerde uitgaven dan minder snel stijgen met de oploop van het aantal ouderen. In de tweede plaats heeft het aanpassen van de vergrijzinggerelateerde instituties het grote voordeel dat de kwetsbaarheid van de economie voor onverwachte schokken wordt verminderd. Afhankelijk van de gekozen maatregel kan ook de arbeidsparticipatie toenemen, waardoor de negatieve effecten van vergrijzing op de economie sterk worden beperkt.
1 Zie SCP (2006), Rapportage ouderen 2006, veranderingen in leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag
7
Voorbeelden van aanpassingen van de vergrijzinggerelateerde instituties zijn onder andere de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, het afschaffen van het ouderentarief in de inkomstenbelasting, grotere eigen bijdragen in de zorg, bijvoorbeeld via hogere eigen risico’s en vermogenstoetsen.
Meer mensen aan het werk
Een deel van het houdbaarheidsprobleem probleem wordt ook veroorzaakt doordat het draagvlak van de collectieve voorzieningen (relatief) kleiner dreigt te worden. Het vergroten van de arbeidsparticipatie leidt tot verbreding van het draagvlak . Hierdoor wordt het in de toekomst makkelijker om de stijgende kosten op te vangen. Gedeeltelijk zal de arbeidsparticipatie in de komende decennia vanzelf stijgen, onder meer omdat het voor jongere generaties vrouwen ‘normaler’ is om te werken dan voor oudere generaties (‘cohorteffecten’) en als gevolg van beleidsmaatregelen die eerder zijn genomen–zoals de aanpassingen in het prepensioen. Deze effecten zijn echter al meegenomen in de vergrijzingsommen van het CPB. Om de arbeidsparticipatie verder te verhogen, zijn nieuwe maatregelen noodzakelijk. Daarbij valt te denken aan nieuwe prikkels voor mensen die op dit moment niet participeren, zoals de individualisering van de algemene heffingskorting of het stimuleren van de uitstroom uit de WW, bijvoorbeeld via duurverkorting van de WW. Daarnaast is een mogelijkheid de fiscale behandeling van het eigen huis aan te passen. De budgettaire opbrengsten hiervan worden aangewend om de belastingtarieven te verlagen en arbeid meer lonend te maken. Dit werkt positief uit voor de arbeidsparticipatie.

‘Sparen’ voor later
Het is ook mogelijk te ‘sparen’ voor de toekomst, door te bezuinigen of de lasten te verzwaren. Hiermee kan een overschot op de begroting worden gecreëerd. Met dit overschot kan de overheidsschuld versneld worden afgebouwd. Hierdoor nemen de rentebetalingen op de overheidsschuld af. Deze ‘rentevrijval’ kan worden gebruikt voor de financiering van de stijgende uitgaven aan bijvoorbeeld de AOW en de gezondheidszorg. Het is uiteraard logisch (en goed gebruik) om daar in te grijpen waar zich ondoelmatigheden voordoen. Sparen sluit goed aan bij het voorzorgmotief: zekerheid verkrijgen voor de toekomst. Zeker bij een keuze voor lastenverzwaring, heeft sparen echter wel een negatief effect op de groei.
Voor elk van de drie bovenstaande ‘oplossingsrichtingen’ geldt dat het verstandig is om gelijktijdig in te zetten op het versterken van de economische structuur en rekening te houden met de verdeling van de lasten over generaties. In tegenstelling tot een groei van de arbeidsparticipatie levert een groei van de arbeidsproductiviteit geen directe bijdrage aan het oplossen van de financiële problematiek in enge zin. Veel overheidsuitgaven stijgen namelijk mee met de economische groei. Dit komt bijvoorbeeld doordat de salarissen van leerkrachten en verpleegkundigen en de sociale uitkeringen meegroeien met de salarisontwikkeling in de marktsector. Economische groei alleen is dan ook niet voldoende voor het oplossen van het
8
vergrijzingsprobleem. Echter, het bevorderen van economische groei wordt met het oog op de vergrijzing steeds belangrijker voor het continueren van onze welvaartsgroei. Een hogere welvaart vergroot bovendien het maatschappelijk draagvlak voor maatregelen die zijn gericht op houdbare overheidsfinanciën. Een sterke en flexibele economie is behulpzaam bij het doorvoeren van noodzakelijke aanpassingen voor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Het bereiken van houdbare overheidsfinanciën zal immers altijd concurreren met maatschappelijke wensen voor intensiveringen van collectieve uitgaven. Een situatie van welvaartsgroei maakt het beter mogelijk om met deze spanning om te gaan. Daarnaast zorgt een flexibele economie er ook voor dat beter kan worden gereageerd op ‘schokken’ in de economie.

Aansluiten bij de kern van het probleem
Het nieuwe kabinet staat voor een forse uitdaging. Tegelijkertijd constateert de Studiegroep dat er een veelheid aan opties is om de problemen aan te pakken en de pijn te spreiden. Bij de vormgeving van de maatregelen is het naar de mening van de Studiegroep zaak om niet alleen te kijken naar de effecten voor de overheidsfinanciën, maar ook naar de te verwachten effecten op de economische groei en de verdeling van risico’s en lasten over generaties. Daarnaast is ook de bestuurlijke houdbaarheid van maatregelen een legitieme overweging.
Tegen deze achtergrond beveelt de Studiegroep aan om aan te sluiten bij de kern van het probleem. Dit betekent dat de nadruk zou moeten komen te liggen op het hervormen van vergrijzinggerelateerde instituties en het vergroten van het draagvlak.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:09 schreef henkway het volgende:

[..]

De AOW bouw je op 2% per jaar dat je in Nederland woont, gedurende 15 jaar tot 65 jaar totaal 100%
de stortingen staan in geen relatie tot het recht. _{(raar maar waar)}

quote:

De huidige AOW ers moeten wel AOW blijven krijgen, dus de inhouding van de premie kan niet onmiddelijk gestopt worden, maar wel gehalveerd (doordat de AOW ers zelf ook mee gaan betalen) en degenen die al 30 jaar betaald hebben zullen het gedurende 30 jaar opgebouwde Pensioen hiervoor gebruiken.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:09 schreef henkway het volgende:

[..]

De AOW bouw je op 2% per jaar dat je in Nederland woont, gedurende 15 jaar tot 65 jaar totaal 100%

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:22 schreef Napalm het volgende:

[..]

Dit kabinet is zo vrienldelijk om voor de Allochtonen die niet 50 jaar hebben gespaard toch de volledige AOW te gaan uitkeren. Dat gaat ook miljarden kosten.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:25 schreef Fastmatti het volgende:
Werken wordt teveel bestraft en het is maar de vraag hoelang de werkende dit blijft accepteren.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:22 schreef Napalm het volgende:

[..]

Dit kabinet is zo vrienldelijk om voor de Allochtonen die niet 50 jaar hebben gespaard toch de volledige AOW te gaan uitkeren. Dat gaat ook miljarden kosten.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:38 schreef henkway het volgende:

[..]

Als ze dit niet doen komen ze in de bijstand. Het verschil is gering
Bijstand Netto 623,10 AOW Bruto 1000,00 Euro

Nu al moet men de AOW voor sommigen aanvullen uit de bijstand

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:33 schreef Napalm het volgende:

[..]

je ziet een aardig deel van de talentvollen (veel verdienen, veel belasting betalen) al vertrekken naar het buitenland. Als men nog meer lasten op de laatste werkenden loslaat dan krijg je dit vanzelf nog meer.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:19 schreef Fastmatti het volgende:

[..]

Wettelijk gezien heb je er geen recht op, moreel gezien wel. Het is toch gewoon walgelijk als je 40 jaar premie betaald en als je dan eindelijk aan de beurt bent wordt de regeling opgeheven.
[..]

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:45 schreef henkway het volgende:

[..]

Inderdaad als men de AOW niet laat vallen, dan zal het onbetaalbaar worden en de werkenden zullen weggaan naar landen waar dit probleem al opgelost is door privatisering van de AOW

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 21:35 schreef sneakypete het volgende:

[..]

Je bedoelt naar landen zonder zorgstelsel, maw eerst cashen in Nederland en dan uitgeven in een land met lage belastingen?

Dat is pas diefstal.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 21:35 schreef sneakypete het volgende:

[..]

Je bedoelt naar landen zonder zorgstelsel, maw eerst cashen in Nederland en dan uitgeven in een land met lage belastingen?

Dat is pas diefstal.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:53 schreef Boze_Appel het volgende:

[..]

Eerst al het betaalde uitkeren, dan afschaffen en belastingen verlagen. Dan kan daarna iedereen met een buideltje geld naar een verzekeraar om het zelf te regelen.

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:34 schreef henkway het volgende:
...
Met twee jaar opschuiven van de AOW leeftijd, schuif je het probleem twee jaar verder, als je 40 of jonger bent, levert dat alleen maar een nog groter probleem op, omdat men in die tijd vijf jaar ouder zal worden.
...

quote:

Op maandag 16 juli 2007 18:52 schreef Pappie_Culo het volgende:
Een goede oplossing is er niet.

AOW afschaffen kan alleen met fikse belastingverlagingen. Treurig feit is nu eenmaal dat er anders mensen op straat komen te leven. Geen tienduizenden, maar ze zijn er zeer zeker.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:11 schreef Pietverdriet het volgende:
De enige oplossing is de komende 50 jaar een zeer sterke economische groei, iets wat je alleen bereikt door veel privatisering en verregaande denivilering, EUROPAWIJD,
Geld verdienen moet zich lonen, ondernemen moet beloond worden, en uitvreten bestraft.
Macht van de vakbonden inperken, eigen verantwoording, afschaffen van subsidies en het verlagen van belastingen. Overheid sterk afbouwen en ambtenarenstatus afschaffen.
Oh, en ophouden over CO2 te zeuren.

Dit leid tot sterkere economische groei, als we gemiddeld 3 a 4% groeien (let wel, gemiddeld, niet in topjaren) dan zijn de europesche pensioenen te betalen, anders niet.

Maar hier zal vrijwel geen enkele politicus aan willen, bittere pillen verkoop je niet. Gewoon net doen of het probleem niet bestaat en voor je eigen hachie zorgen.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:11 schreef Pietverdriet het volgende:
Maar hier zal vrijwel geen enkele politicus aan willen, bittere pillen verkoop je niet.
Gewoon net doen of het probleem niet bestaat en voor je eigen hachie zorgen.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:15 schreef Pappie_Culo het volgende:

[..]

Eens piet, laat de gewone medewerker opdraaien voor dit probleem.

De topman heeft z'n AOW toch niet nodig, dus die kan lekker doorgaan met zakkenvullen. Jan werkt wel harder om een ramp af te wenden.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:15 schreef Pappie_Culo het volgende:

[..]

Eens piet, laat de gewone medewerker opdraaien voor dit probleem.

De topman heeft z'n AOW toch niet nodig, dus die kan lekker doorgaan met zakkenvullen. Jan werkt wel harder om een ramp af te wenden.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:15 schreef Pappie_Culo het volgende:
De topman heeft z'n AOW toch niet nodig, dus die kan lekker doorgaan met zakkenvullen. Jan werkt wel harder om een ramp af te wenden.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:19 schreef FJD het volgende:

[..]

Het principe is juist dat als Jan z'n hele leven harder had gewerkt dat hij dichter bij de toppositie was gekomen Nu is een dergelijke maakbaarheid van je carriere wel erg naief maar goed, dat is denken dat Jan er niets aan kan doen dat hij modaal is gebleven minstens net zo goed.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:28 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Het punt is dat Jan Modaal meer van zijn inkomen moet overhouden en dat kan investeren of consumeren zodat de economie harder groeit, zodat de pensioenverplichting een kleiner deel wordt van het BSP

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:28 schreef Pietverdriet het volgende:
dat kan investeren of consumeren zodat de economie harder groeit, zodat de pensioenverplichting een kleiner deel wordt van het BSP

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:19 schreef FJD het volgende:

[..]

Het principe is juist dat als Jan z'n hele leven harder had gewerkt dat hij dichter bij de toppositie was gekomen Nu is een dergelijke maakbaarheid van je carriere wel erg naief maar goed, dat is denken dat Jan er niets aan kan doen dat hij modaal is gebleven minstens net zo goed.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:43 schreef Napalm het volgende:

[..]

Nope, NL is klein dus heel veel geld "lekt weg" naar het buitenland. Het stimuleren van de Effectieve vraag (ala Keynes) is 30 jaar geleden al opgegeven. Het Keynesiaanse beleid is icm domme, populistische solciale politici de hoofdoorzaak van onze hoge staatsschuld.

Wil je echt wat doen voor de economie zorg dan dat mensen zovele mogelijk geode nuttige opleidingen gaan doen (dat is wat anders dan de eisen verlagen en mensen dan hetzelfde papiertje te geven).

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:03 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

LE-ZEN
Ik had het over EUROPA WIJD

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:19 schreef Fastmatti het volgende:
Dit is ook exact de reden waarom ik tegen elke overheidsbemoeienis voor de pensioenvoorziening ben. Dat er 'democratisch' besloten kan worden dat jij geen recht meer heb op een regeling waar je al 40 jaar voor betaald.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:16 schreef Napalm het volgende:

[..]

1) dat blijkt niet helder

quote:

Op maandag 16 juli 2007 19:11 schreef Pietverdriet het volgende:
De enige oplossing is de komende 50 jaar een zeer sterke economische groei, iets wat je alleen bereikt door veel privatisering en verregaande denivilering, EUROPAWIJD,
Geld verdienen moet zich lonen, ondernemen moet beloond worden, en uitvreten bestraft.
Macht van de vakbonden inperken, eigen verantwoording, afschaffen van subsidies en het verlagen van belastingen. Overheid sterk afbouwen en ambtenarenstatus afschaffen.
Oh, en ophouden over CO2 te zeuren.

Dit leid tot sterkere economische groei, als we gemiddeld 3 a 4% groeien (let wel, gemiddeld, niet in topjaren) dan zijn de europesche pensioenen te betalen, anders niet.

Maar hier zal vrijwel geen enkele politicus aan willen, bittere pillen verkoop je niet. Gewoon net doen of het probleem niet bestaat en voor je eigen hachie zorgen.

quote:

2) de belastingen zijn vooralsnog een nationale zaak. Het weglek effect blijft

quote:

3)zelfs al was EUropa éé0n land met één EUbelasting AOW stelsel, dan nog heb je een groot weglek effect. Zekfs de VS heeft er teveel last van om nog Keynes te volgen. En als Bush het doet krijgt hij emmers met stornt over zihc heen...

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:44 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]


[..]

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:44 schreef Pietverdriet het volgende:

Ik zeg niet dat het makkelijk zal zijn

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:44 schreef Pietverdriet het volgende:
Jaja, daarom gaat het zo goed in de UK

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:49 schreef Napalm het volgende:

onmogelijk denk ik in een land met
A) een democratie
B) met stemgerechtigden met een IQ van onder de 120

omdat ze geen euro hebben?

quote:

Op maandag 16 juli 2007 20:58 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Ik vrees dat jij het gemiddelde drukt.
Denk je werkelijk dat de economische groei in de UK van de afgelopen 25 jaar aan het niet hebben van de Euro ligt?

quote:

Op maandag 16 juli 2007 21:35 schreef Napalm het volgende:

[..]

bron dat de UK groei hoger ligt dan die van NL over de periode 1982-2001?

quote:

Op maandag 16 juli 2007 22:29 schreef en_door_slecht het volgende:

[..]

Nee, niet van de afgelopen 25 jaar. Want de UK zat eind jaren '70/begin jaren '80 nog meer in het slob dan NL, waardoor die groei vertekend ten gunste van de UK als je pas midden jaren '80 neemt als beginpunt. Graag gegevens over de laatste 35 jaar dus.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 22:43 schreef Napalm het volgende:
Nee, PV wil het aan tatcher toeschrijven vermoed ik. Dus zo ver terug zal hij niet gaan.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 21:35 schreef Napalm het volgende:

[..]

bron dat de UK groei hoger ligt dan die van NL over de periode 1982-2001?

quote:

Op maandag 16 juli 2007 23:02 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Oh please, wil je een bron dat de tweede wereldoorlog voorbij is?
Doe je eigen huiswerk zeg, het mag ook jouw bekend zijn dat toen Thatcher aan de macht kwam de UK er economisch op het niveau DDR zat.

quote:

Op maandag 16 juli 2007 23:22 schreef en_door_slecht het volgende:

[..]

Dat was het verzoek niet. Het verzoek was om een vergelijking te maken tussen de UK en NL over de afgelopen 25 jaar. Ik maakte daar 35 van. Dus: ga je gang om je bewering te onderbouwen.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 10:27 schreef Gia het volgende:
Gewoon afbouwen dat systeem. Mensen die nu al 65 zijn, krijgen dus nog de volle mep (nou ja, vol!). Mensen die nog geen 65 zijn, gaan zichzelf vanaf nu bijverzekeren en krijgen straks het percentage AOW waar ze nog aan meebetaald hebben. De premies voor de AOW kunnen dan elk jaar met een bepaald percentage naar beneden. Van het geld wat mensen overhouden, kunnen ze zich dan bij gaan verzekeren, of gewoon sparen.

Akkoord, het risico hiervan is dat sommige aso's zich niet verzekeren voor hun oude dag, met het idee dat er nog altijd de bijstand is. Maar goed, ook dat is een keuze. Ik vind echter dat de bijstandseisen voor deze groep wel zwaarder mogen zijn. Dus elk dubbeltje bedrijfspensioen wordt ervan afgetrokken, en een eigen huis vreet je maar eerst op. Oftewel, niet bijverzekeren? Dan heb je later dus echt geen cent meer dan bijstandsniveau.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 10:27 schreef Gia het volgende:
Gewoon afbouwen dat systeem. Mensen die nu al 65 zijn, krijgen dus nog de volle mep (nou ja, vol!). Mensen die nog geen 65 zijn, gaan zichzelf vanaf nu bijverzekeren en krijgen straks het percentage AOW waar ze nog aan meebetaald hebben. De premies voor de AOW kunnen dan elk jaar met een bepaald percentage naar beneden. Van het geld wat mensen overhouden, kunnen ze zich dan bij gaan verzekeren, of gewoon sparen.

Akkoord, het risico hiervan is dat sommige aso's zich niet verzekeren voor hun oude dag, met het idee dat er nog altijd de bijstand is. Maar goed, ook dat is een keuze. Ik vind echter dat de bijstandseisen voor deze groep wel zwaarder mogen zijn. Dus elk dubbeltje bedrijfspensioen wordt ervan afgetrokken, en een eigen huis vreet je maar eerst op. Oftewel, niet bijverzekeren? Dan heb je later dus echt geen cent meer dan bijstandsniveau.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 16:17 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Denk je dat het spaargeld in euros over pakweg 20 jaar nog wat waard is als andere eurolanden de geldpers aangooien om aan hun pensioenverplichtingen te voldoen? De inflatie zal flink gaan toenemen en dat is de kern van het probleem. Men gaat pensioenschuld omzetten in staatsschuld en geld de economie inpompen, de productiviteit neemt af, omdat mensen met pensioen gaan, maar de geldhoeveelheid binnen europa neemt toe. Klassiek geval van hoe wordt je spaargeld minder waard.

quote:

Op zaterdag 14 juli 2007 11:18 schreef Napalm het volgende:

[..]
NU heeft niet Wouter WIndvaan bedacht hoe we e.e.a. moeten oplossen maar de Studiegroep begrotingsruimte. In het tiende (11e?) rapport eind jaren negentig stond de oplossing duidelijk:
Jaarlijks 1,5% begrotingsoverschot! Hiermee kunnen we dan de staatschuldaflossen en daarmee spaar je voortaan de rentelasten uit. Dat geld kan je dan aan AOW en zorgbesteden. Helaas gaven we in de rijke jaren het geld leiever uit dan te sparen voor slechte tijden (een van de redenen waarom Balkende I&II zoveel moesten bezuinigen). Ook nu gaat Woutertje Bos voor het opmaken ipv het sparen.

quote:

Aflossen staatsschuld is niet nodig

ESB 18 jan 2002 87e jaargang nr 4343 blz 48-50

K.B.T. Thio *

De staatsschuld is een tijdbom die over enige decennia ontploft door toenemende vergrijzingslasten. Dat is in het kort de visie van de Studiegroep Begrotingsruimte, gebaseerd op het CPB-rapport 'Ageing in the Netherlands'. Men adviseert om de overheidsschuld volledig en versneld af te lossen in de periode tot 2025. Daarom wordt een begrotingssurplus voorgesteld van gemiddeld bijna 1,5 % van het bbp: heel wat 'strenger' dan de vereiste EMU-norm. De prijs die daarvoor betaald wordt is een uiterst beperkte begrotingsruimte in een periode waarin de collectieve sector nog kampt met een reeks onopgeloste problemen.

Het standpunt van de Studiegroep wordt politiek en ambtelijk breed gedeeld, maar is onder macro-economen nogal omstreden. In het onderstaande wordt de argumentatie van het CPB en de Studiegroep voor volledige en versnelde schuldaflossing nader bezien. De aannamen die in deze analyse de doorslag geven, zijn mijns inziens onderling tegenstrijdig en onrealistisch. Aflossen van de staatsschuld is dan ook niet gefundeerd en onwenselijk.

Ontwikkeling overheidsschuld

De schuld van de overheid is 'onder controle'. In twee kabinetsperioden (1994-2002) is de schuld in verhouding tot het bbp in hoog tempo afgenomen met bijna dertiog procent-punten, tot ruim 48 procent eind 2002. Dat is niet toe te schrijven aan aflossen, maar aan het noemer-effect: het effect van de stijging van het nominale inkomen. Rond 27 procent-punt daling van de schuldquote in 1994-2002 wordt verklaard door dit effect, in vrijwel gelijke mate door volumegroei en inflatie.

Lange termijn
Waarheen tendeert de overheidsschuld op termijn? Het klassieke resultaat van Domar betreffende de burden of debt houdt in dat de schuldquote niet 'ontspoort' als het overheidstekort constant is in verhouding tot het bbp . De schuldquote convergeert naar de verhouding tussen de tekortquote en de nominale groeivoet. Bij een permanent overheidstekort van één procent van het bbp en een bbp-groei van vijf procent tendeert de schuldquote dus naar twintig procent en bij begrotingsevenwicht naar nul. Rekenkundig is de ratio van 'Maastricht' en de EMU-normen: mits het tekort maximaal 3% en de nominale bbp-groei minimaal 5% bedraagt, is de schuld 'houdbaar' op maximaal 3/5 ofwel 60%.

Aan de EMU-tekortnorm wordt in Nederland voldaan, en de daling van de schuldquote zal in hoog tempo doorgaan in de komende jaren (zie onder). Het stabiliteitspact leidt ertoe dat op termijn de schuldquote naar 20% of minder loopt: dat is een voldoende vangnet. Waarom doet de Studiegroep Begrotingsruimte dan het voorstel tot geforceerde aflossing?

Waarom aflossen?

Het hoofdargument van de Studiegroep en het CPB is dat de lasten van de vergrijzing op de lange termijn bij ongewijzigd beleid onhoudbaar zullen blijken. Een gelijkmatige intergenerationele verdeling vraagt dan om een bijstelling nu, om de lasten niet af te wentelen op de komende generaties.

De grondslag voor die conclusie is een basisscenario bij ongewijzigd beleid (‘beleidsarm’) van het CPB dat berust op een raming van kosten en opbrengsten van de vergrijzing op grond van demografische ontwikkelingen. Het scenario van het CPB gaat voorts uit van bestaande arrangementen op het gebied van belastingen, pensioenen e.d. Het basis-scenario van de Studiegroep is hieraan vrijwel identiek. Het beleidsarme scenario is bedoeld als een centrale raming van de effecten van de vergrijzing, dat een tijdpad oplevert voor het primaire saldo van de overheid (het begrotingssaldo excl. rentelasten) voor de komende eeuw tot 2080 (zie tabel 1).

De kosten van de grijze golf bedragen tot 2040, in termen van het saldo, ongeveer 4,5% van het bbp, vooral door de stijging van de afhankelijkheidsratio, de groep 65-plussers ten opzichte van de groep van 20-65 jarigen. Belangrijke uitgavenposten zijn de AOW en de zorg, samen goed voor acht procentpunten. Hiertegenover staan netto extra inkomsten door kapitaalgedekte pensioenen, die oplopen tot vijf procent punten.

Basisscenario

Dit basisscenario toont na 2030 een explosieve toename van de staatsschuld, een vicieuze cirkel van oplopende rentebetalingen, tekorten, en schuldaccumulatie (zie tabel 1). Beslissend voor de ontwikkeling van de schuldquote zijn de aannamen over lange rente, inflatie en reële groei. De rente bepaalt de aangroei van de schuld (de teller van de breuk), met name in een scenario als dit waarbij het primair saldo van de overheid gegeven is ongeacht de rentelasten.
Inflatie en groei bepalen de aangroei van het bbp, de noemer van de breuk. Deze factoren samen leiden ertoe dat het verschil tussen reële rente (r) en reële groei (g) bepalend is voor de groei van de schuldquote. Deze factor r-g wordt in de CPB-analyse gehouden op drie procent per jaar tot 2080, zijnde het verschil tussen de reële rente van vijf procent en de reële groei van twee procent. Dat dit een vergaande veronderstelling is, zal ik later toelichten.

Tabel 1 toont het resultaat voor de overheidsschuld in hetzelfde beleidsarme scenario bij waarden van r-g tussen drie procent en nul procent De waarde r-g = 3 wordt door het CPB gehanteerd. Hierbij daalt de schuld eerst, maar begint deze tussen 2020 en 2040 snel te stijgen: het tijdbomscenario. Hetzelfde beleidsarme scenario heb ik doorgerekend voor lagere waarden van r-g. Beneden de twee procent blijkt dat de staatsschuld niet langer explosief is. Bij een verschil van twee procent stijgt de schuldquote nog geleidelijk naar het einde van de eeuw, en bij een verschil van één procent of nul procent blijft deze op de lange termijn laag resp. dichtbij 0.

De kosten van de vergrijzing vallen mee door kapitaalgedekte pensioenen die weer belasting genereren. Tot voor kort bracht men daarom graag het ABP-vermogen pro memorie in mindering op de EMU-schuld om te laten zien dat onze schuld wel meevalt!

De conclusie van een onhoudbare staatsschuld is gevoelig voor veranderingen in de aannamen: verdedigbare variaties leveren tegengestelde conclusies op. Een bezwaar is dat CPB en Studiegroep die gevoeligheid niet expliciet bespreken.

Tabel 1. Schuldquote in beleidsarm CPB-scenario, met varianten voor het verschil (r-g) tussen de reële rente en de reële groei, in procenten van het bbp
2001 2010 2020 2040 2060 2080
Primair saldo basisscenario a 4,4 2,3 1,3 - 0,5 0,2 - 0,2
Rentelasten a 3,5 2,1 1,7 2,9 5,5 8,8
EMU-saldo a 0,9 0,2 - 0,4 - 3,4 - 5,3 - 9,0
Schuldquote bij r-g = 3% a 54 36 28 51 98 175

Schuldquote bij r-g = 2% b 54 31 19 30 50 71
Schuldquote bij r-g = 1% b 54 27 12 16 25 28
Schuldquote bij r-g = 0% b 54 24 6 8 13 10

a. Bron: Centraal Planbureau, Ageing in the Netherlands, Den Haag, 2000, tabel 4.5 (basisscenario)
b. De drie varianten met r-g = resp. 2, 1, en 0 procent zijn door auteur dezes berekend

Aannamen tegenstrijdig en onrealistisch

Het basisscenario van het CPB gebruikt tegelijk verschillende waarden voor de reële rente. Voor de berekening van de schuldontwikkeling (zie tabel 1) gaat men kennelijk uit van een reële rente van vijf procent bij een reële groei van twee procent. Maar in het sub-model voor de pensioenen gaat men uit van een reële rente van vier procent, met als variant drie procent. De rente op de overheidsschuld moet echter dezelfde zijn als die voor de (risicovrije) pensioenbeleggingen. Bij pensioenbeleggingen is een rente van vijf procent echter zó ongebruikelijk dat men zich daar niet aan waagt.
De aanname van vijf procent voor de reële rente betekent tevens dat impliciet de inflatieverwachting voor de komende eeuw op één procent is gesteld. De veronderstelde nominale rente is immers zes procent. Deze lastig verdedigbare consequentie wordt niet toegelicht.
Al met al zijn de aannamen die verband houden met de reële rente tegenstrijdig.
Bovendien is op materiële gronden een reële rente van vijf procent niet aanvaardbaar.

Niet realistisch
In de eerste plaats strookt een dergelijke waarde niet met de historische realiteit. De reële rente was hoog in de jaren tachtig en deels nog in de jaren negentig, maar op de lange termijn is een waarde van vijf procent zonder precedent. De reële lange rente, gebaseerd op tien-jaars overheidsschuld, is in de periode 1960-1995 in de VS 2,6 procent, in Duitsland 3,5 procent en in Nederland 2,8 procent. De reële rente ligt gemiddeld dichtbij de reële economische groei. Dat is, toevallig of niet, conform de 'golden rule' in de theorie van de economische groei. Een waarde van r-g rond nul strookt dan ook beter met de ervaring.

In de tweede plaats wordt een reële rente van vijf procent niet gesteund door de huidige verwachtingen. De reële rente is thans in lijn met het historisch gemiddelde. Het IMF voorziet op wereldschaal ongeveer drie procent tot 2006. De Economische Verkenning 2003-2006 van het CPB voorziet voor Nederland een lange rente van nominaal 4,75 procent, een inflatie van 2,5 procent, en dus een een reële rente van 2,25 procent . Bij een reële groei van 2,5 procent verwacht het CPB dus zelfs een negatieve r-g.

De consequentie daarvan is onder andere dat de schuldquote aanzienlijk sneller afneemt dan in het basisscenario van tabel 1 is voorzien. Daar wordt een schuldquote van 36 procent verwacht in 2010, maar volgens de Verkenning gebeurt dat al in 2006 - haast twee keer zo snel.

De ervaring laat zien dat een reële interest van 5 procent voor haast een volle eeuw een extreme aanname is. Het is veeleer redelijk om aan te nemen dat reële rente en reële groei dichtbij elkaar liggen. Bij de gegeven CPB-cijfers over de kosten van de vergrijzing volgt daaruit dan naar mijn berekening (in tabel 1) een lage schuldquote.
Er is blijkbaar nog een behoorlijke ruimte onder het plafond van de zestig procent van de EMU-norm.
Over de omvang van die budgettaire ruimte wordt hieronder meer gezegd in de paragraaf over het vergrijzingstekort.

Vergrijzingstekort of -overschot ?

De effecten van de vergrijzing kunnen worden beschouwd in het kader van een 'generational accounting' model. Dat betekent dat de kosten en de baten van het budgettaire beleid van de overheid worden berekend voor opvolgende leeftijdsgroepen afzonderlijk. Als de overheidsschuld in de toekomst oploopt, volgt daaruit, globaal gezegd, dat de lasten en baten van de overheid onevenwichtig zijn verdeeld over de generaties en dat deze worden afgewenteld op komende generaties. De criteria voor houdbare schuldpositie van de overheid enerzijds, en voor een evenwichtige generationele verdeling anderzijds, vallen praktisch samen. De houdbaarheid van de schuld wordt in deze benadering getoetst door een contante-waarde-analyse van het overheidsbudget.

Men kan dus, volgens de generational accounting benadering van het CPB, de houdbaarheid van de overheidsschuld ook bekijken via een contante-waarde-analyse van het overheidsbudget. De contante waarde van het primaire overheidssaldo, het begrotingssaldo exclusief rentelasten, moet voldoende zijn om de huidige schuld te dekken. Zo kan men de vergrijzingsproblematiek uitdrukken in een simpel getal: de (permanente) saldo-verbetering (required adjustment) welke nodig is om de lasten van de uitstaande schuld te dekken: hetzij door lastenverzwaring, hetzij door bezuiniging. Ook hier is de factor r-g beslissend bij het disconteren van toekomstige uitgaven en inkomsten en zijn de uitkomsten daarvan gevoelig afhankelijk.

Schuldcriterium
Het via discontering vereffende ('gesmoothde') overheidssaldo, in procenten van het bbp, noemen we x* en de huidige schuldquote s(0). Dan is het criterium voor een houdbare schuld:

(r-g).s(0) < x*

Is daaraan niet voldaan dan zal de schuld exploderen (en omgekeerd). Het verschil tussen het linker - en rechterlid is de vereiste permanente verbetering van het primaire saldo. We zouden deze permanente saldoverbetering dus ook het 'vergrijzingstekort' kunnen noemen.

Tabel 2 Vereiste aanpassing van het primaire saldo (vergrijzingstekort) in het beleidsarme basisscenario (in procenten van het bbp), over een periode van tachtig jaar

r-g = 0 r-g = 1 r-g = 2 r-g = 3
Criterium voor houdbare schuld a 0 0,5 1,0 1,5
Gesmoothd primair saldo (x*) 0,6 0,8 1,1 1,3

Vereiste saldo verbetering –0,6 –0,3 –0,1 0,2

a (r-g).s(0), waarbij s(0) de huidige schuldquote is (ongeveer 50 procent)

Passen we bovenstaand criterium toe op het basisscenario van tabel 1, bij verschillende waarden van r-g, dan geeft tabel 2 de uitkomten voor de vereiste saldoverbetering als het verschil tussen de eerste en de tweede regel. De scheidslijn voor houdbaarheid ligt weer vlakbij r-g = 2 procent De vereiste aanpassing is dan vrijwel nul. Is r-g kleiner dan twee procent, dan is er ruimte 'over'. Er is dan geen vergrijzingstekort, maar veeleer een vergrijzingsoverschot. De vereiste aanpassing is dan negatief, zelfs binnen het beleidsarme vergrijzingsscenario!
Volgen we de gulden regel, dus nemen we r-g = nul, dan geven de huidige inzichten van het CPB over vergrijzingskosten dus aanleiding tot een permanente budgettaire ruimte van 0,6 procent bbp, ook al moet men rekening houden met de gevoeligheid voor de aannamen.

Tot slot

Omdat de aannamen van de analyse van de Studiegroep Begrotingsruimte en het CPB mijns inziens niet realistisch zijn, acht ik een beleid om de staatsschuld geforceerd af te lossen ongefundeerd. Het schept een fors dilemma, omdat de collectieve sector kampt met achterstanden. Voor de komende kabinetsperiode is, met het oog op de vergrijzing, de budgettaire ruimte eigenlijk al tot nul gereduceerd volgens de Verkenning 2003-2006, terwijl vergrijzing ook vraagt om investeren in vitale collectieve voorzieningen.
Bovenstaande analyse levert iets op voor dat dilemma. Bij realistische aannamen over de discrepantie tussen reële rente en groei blijkt dat er ondanks de vergrijzing nog permanent een budgettaire ruimte over is (een 'vergrijzingsoverschot'), zolang men uitgaat van de centrale CPB-raming van de vergrijzingslasten.
Aflossing van de staatsschuld betekent dan ook een volstrekt onnodige inperking van het speelveld. De regels van het stabiliteitspact bieden ruim voldoende garanties. De staatsschuld is geen tijdbom.

Boe Thio

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:12 schreef henkway het volgende:

[..]

Nee hij heeft wel wat gelijk. de premie voor de AOW kan dan gelijk gehalveerd, omdat er geen instroom meer is en de mogelijkheid om zelf te sparen neemt toe doordat de belastingdruk lager is.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:28 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Nee. dat heeft ie niet, het probleem is minder de nederlandse aow maar vooral de pensioenverplichtingen van andere euro landen.
Daar ligt het ware probleem, ook al hadden we in NL 100% spaarpensioen en had de AOW nooit bestaan hadden we daarmee nog steeds een enorm probleem

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 20:06 schreef henkway het volgende:

[..]

Het is wel de bedoeling dat Europa op gelijke wijze het AOW probleem oplost.
Anders kunnen we beter helemaal uit de Unie stappen

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 20:10 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Vertel, hoe ga je dat doen met landen die alleen maar een staatspensioen kennen?

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 20:18 schreef henkway het volgende:

[..]

Idem Dito opheffen en omruilen voor eigen pensioen.
Zelf sparen.
Afbouwen die hap

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 20:19 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Om vervolgens te maken te krijgen met de vakbonden die de boel stilleggen.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:21 schreef MaGNeT het volgende:

[..]

Het is helemaal niet goed om de staatsschuld af te lossen.
Juist aan die staatsschuld wordt veel verdiend door o.a. de groep die nu bejaard begint te worden (staatsobligaties).

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:21 schreef MaGNeT het volgende:
Bovendien is het BNP toegenomen waardoor de staatsschuld percentueel al flink is afgenomen.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:21 schreef MaGNeT het volgende:
Die staatsschuld wordt alleen maar aangehaald om bezuinigingen er door te rammen.
Dat komt omdat "schuld" negatief klinkt en het hebben van "schulden" eveneens.
Maar je kan de "staatsschuld" niet vergelijken met een schuld zoals een bedrijf of particulier die heeft.

quote:

Op dinsdag 17 juli 2007 19:21 schreef MaGNeT het volgende:

Voor de rest is het een wassen neus.
[..]

quote:

Lage rente niet gunstig voor de overheidsfinanciën
Casper van Ewijk, Harry ter Rele en Ed Westerhout

1 februari 2002

Dat de komende vergrijzing van de bevolking de Nederlandse economie niet onberoerd zal laten, is inmiddels genoegzaam bekend. Met name de implicaties voor de ontwikkeling van de collectieve financiën zijn al enkele malen tegen het licht gehouden. Conclusie van de veelal kwantitatieve exercities is dat teneinde een explosie van de schuld- en tekortpositie van de collectieve sector op lange termijn te voorkomen, de vorming van voldoende grote overschotten op de begroting vereist is, te bereiken door uitgavenverlaging dan wel belasting- en premieverhoging.

De in augustus 2000 verschenen CPB-studie Ageing in the Netherlands (AN) over de gevolgen van vergrijzing voor de Nederlandse economie, past hierin. In deze studie wordt zoals gebruikelijk de techniek van generational accounting gehanteerd om te berekenen of het huidige budgettaire beleid houdbaar is, danwel of bij ongewijzigd budgettair beleid de overheidsfinanciën op de lange termijn uit het lood zullen slaan. Helaas geeft deze techniek soms tot misverstanden aanleiding, met mogelijk verkeerde interpretaties als gevolg. Een voorbeeld is een onlangs verschenen artikel van Boe Thio in ESB.

Thio trekt de conclusie van de CPB-studie, alsmede die van het rapport van de Studiegroep Begrotingsruimte dat reductie van de overheidsschuld gewenst is, in twijfel. Hij stelt dat de studies van onrealistische veronderstellingen zijn uitgegaan ten aanzien van de rente op overheidsschuld voor de komende decennia. Om precies te zijn zouden de studies een te hoge rente hebben verondersteld. Daardoor wordt volgens Thio ten onrechte in deze studies geconcludeerd dat een beleid van schuldreductie gewenst zou zijn: bij een meer realistische inschatting van de rente in de toekomst zou het mogelijk zijn om ook zonder beleidsaanpassing tot een stabilisatie van de schuldquote op lange termijn te komen.

In deze bijdrage wijzen we op enkele feitelijke onjuistheden in het artikel van Thio. We gaan vervolgens in op de door hem bekritiseerde aannames ten aanzien van de rente. Voorts bespreken we het belangrijkste punt in het artikel van Thio, namelijk dat bij een lagere rente de beoordeling van het huidige budgettaire beleid minder ongunstig zou zijn. Thio’s conclusie blijkt op een misverstand te berusten: een lagere rente verergert in Nederland juist de vergrijzingsproblematiek.

quote:

Op woensdag 18 juli 2007 18:59 schreef Napalm het volgende:

[..]
Nope, het verhaal van Thio klonk heel leuk maar bevatte toch een paar grote gaten in de redenatie.
[..]
Download PDF file (135 Kbytes) : http://www.cpb.nl/nl/pub/overig/thio/thio.pdf

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 10:00 schreef henkway het volgende:

[..]

Topicmoord he, zo'n grote externe quote.
iemand nog een mening?

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 11:14 schreef Napalm het volgende:

[..]

klopt goed voorbeeld doet goed volgen. Overigens kopieerde ik enkel de aankondiging niet het gehele artikel, dat staat bij de link.

Mijn mening is en blijft dat het betalen van de premie door ouderen zeker niet voldoende zal zijn. Het is een optie maar als dit het enige is dan is het enkel de zoveelste poging van de pvda om mensen die wel sparen en vooruit denken te straffen en het geld aan prutsers te geven.

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 19:53 schreef sneakypete het volgende:
Is het niet veel simpeler om welliswaar het AOW stelsel te behouden maar het aan te passen aan de moderne tijd, waarin mensen veel ouder worden dan in de tijd dat het werd ingevoerd? Maw de pensioensgerechtigde leeftijd verhogen, dat zou bakken geld besparen. Waarom zou een vitale begin 60-er moeten stoppen om vervolgens nog 40 jaar op kosten van de beroepsbevolking te leven? Vroeger was je op die leeftijd bijna aan het eind, nu ben je net over de helft (statistisch natuurlijk, maar er zullen altijd mensen zijn die jong sterven, een onvoorspelbare factor waarmee je geen rekening kunt houden).

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 14:37 schreef henkway het volgende:
Nee, maar op basis van gelijkheid is het logisch dat de AOW er zelf ook premie betaald, omdat hij er zelf van profiteert, jij wil toch ook AOW hebben?

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 14:37 schreef henkway het volgende:
Dat heeft hetzelfde effect als de AOW-er Premie laten betalen.

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 20:28 schreef henkway het volgende:

Het gaat om 65 plussers en die zullen tot hun 67 of 68 jaar moeten doorwerken maar dat lost niets op,

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 20:28 schreef henkway het volgende:
geen AOW premie betalen en JIJ wel[/url].

quote:

Op zaterdag 21 juli 2007 20:28 schreef henkway het volgende:
Omslagstelsels zijn piramidestelsels

quote:

Op zondag 22 juli 2007 11:14 schreef Napalm het volgende:

Dat is afhankelijk van de demografie..

quote:

Op zondag 22 juli 2007 11:17 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Leg uit

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:53 schreef Boze_Appel het volgende:
Eerst al het betaalde uitkeren, dan afschaffen en belastingen verlagen. Dan kan daarna iedereen met een buideltje geld naar een verzekeraar om het zelf te regelen.

quote:

Op zondag 22 juli 2007 11:14 schreef Napalm het volgende:

[..][quote]

de AOWer heeft zn recht op AOW verdient met zn legale verblijf in NL gedurende 50 jaar!

quote:

Nee, want Wouter wil toch vooral graaien bij diegenen die wel netjes hebben gespaard..Daarmee pakt hij een selekte groep terwijl een aow-daling gelijk wordt verdeeld.

quote:

verdacht veel eigenlijk..

quote:

Dat is afhankelijk van de demografie..

quote:

Op zondag 22 juli 2007 11:19 schreef Napalm het volgende:

[..]

bijv als er nu veel ouderen zouden zijn en weinig jongeren dan is het natuurlijk geen probleem. Bijv door oorlog of ziekte.

quote:

Op zondag 22 juli 2007 12:54 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Lijkt me juist de definitie van het probleem, te weinig betalers en te veel ontvangers

quote:

Op zondag 22 juli 2007 11:14 schreef Napalm het volgende:
kom eens met een bron waaruit blijkt hoeveel dat op zal brengen? een half jaar eerder stoppen?

quote:

Op zondag 22 juli 2007 12:54 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Lijkt me juist de definitie van het probleem, te weinig betalers en te veel ontvangers

quote:

Op zondag 22 juli 2007 12:47 schreef henkway het volgende:
Het is een keuzen of de AOW bevriezen zoals de VVD deed of de AOW er ook premie betalen, het effect is hetzelfde, exact gelijk

quote:

Op zondag 22 juli 2007 12:47 schreef henkway het volgende:
Over tien jaar zullen mensen weer ouder worden, door algehele tweejaarlijkse robot checkup tot 95 jaar in 2025.
En dan kom jij er ook bij met je handje.
Die twee jaar maakt dus niet zoveel uit, als mensen dan nog dertig jaar leven, snap je.
Beter die mensen tot 95 jaar premie laten betalen

quote:

Op zondag 22 juli 2007 12:47 schreef henkway het volgende:
gelul, een omslagstelsel is een piramidestelsel, en jij bent de laatste.
Net als nog enkele miljoenen die er ook bij moeten

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:21 schreef Napalm het volgende:
[quote]
Nee. Wederom:
Nee, want Wouter wil toch vooral graaien bij diegenen die wel netjes hebben gespaard..Daarmee pakt hij een selekte groep terwijl een aow-daling gelijk wordt verdeeld.
[..]

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:30 schreef henkway het volgende:

[..]

Nee, mensen hebben niet gespaard men heeft gewoond, ook al heb je nooit "gespaard" dan nog heb je recht op je aantal jaren wonen maal 2%

De AOW is een omslagstelsel geen spaarstelsel (wat het wel zou moeten zijn)
Het is indertijd opgericht door Drees sr om de ouderen het bedelen te besparen.

Dit stelsel is niet meer van deze tijd, en niet te handhaven.

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:38 schreef Napalm het volgende:

[..]

ah, daar ga je de mist in! Woutertje Bos wil gaan graaien (premiebetalen) bij ouderen die hebben gespaard in de vorm van extra pensioenpremies.

Daarnaast wil Bos dat de pensioenpremies boven een bepaald inkomen niet meer aftrekbaar zijn van de belasting en dat ouderen gaan meebetalen aan de AOW-premies. Dat gebeurt nu niet. Voor ouderen met alleen AOW of een klein pensioen verandert er niets, omdat de netto-AOW-uitkering wettelijk is gegarandeerd. Rijkere ouderen zullen erop achteruit gaan.
http://www.volkskrant.nl/(...)anval_op_vergrijzing

het verhaal van de aftrekbaarheid van pensioenpremies heeft natuurlijk geen effect voor de grote groep die al met pensioen is dus dat is mosterd na de maaltijd. Daarmee kon je ivm de vergrijzing feitelijk uit op een pensieonbelasting voor mensen die hun best hebben gedaan een goed pensioen bij een te sparen en nu niet meer kunnen werken. HUn plannen en spaarcentjes voor de oude dag vallen in het water,,

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:21 schreef Napalm het volgende:
nee, dat is net andersom als nu; in dat geval een lage uitkering opgebracht door weinigen. Als die weinigen oud zijn zijn er weer meer om een kleine uitkering op te brengen. Ergo, het hangt allemaal samen met de demografie.
[..]

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:51 schreef henkway het volgende:
Overigens komen die ideen van de directeur van het CPB

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:51 schreef henkway het volgende:
Verder waren die wel reeel en noodzakelijk. Voor jouw en mij.

quote:

Op zondag 22 juli 2007 13:51 schreef henkway het volgende:
Of voor jouw kinderen, want ik vermoed, dat jij 65 plus bent of zeer dichtbij

quote:

Op zondag 22 juli 2007 14:13 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

En hoe weerspreekt dat het piramidespel?

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:
Vandaag, kwam iemand bij me, met een vraag.
Hij was 67 jaar, had een vaste aanstelling van 6/10 als Hoogleraar 45.000 euro, pensioen 32.000 AOW 9.000 en een adviseurschap 6000

Kan Iemand mij vertellen waarom die man geen AOW premie hoeft te betalen ????

Waarom iemand die 95.000 euro heeft uberhaupt AOW krijgt??
AOW is een soort bijstand voor ouderen, tenminste dat zou het moeten zijn.
Dan zouden we geen probleem krijgen.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:
Vandaag, kwam iemand bij me, met een vraag.
Hij was 67 jaar, had een vaste aanstelling van 6/10 als Hoogleraar 45.000 euro, pensioen 32.000 AOW 9.000 en een adviseurschap 6000

Kan Iemand mij vertellen waarom die man geen AOW premie hoeft te betalen ????

Waarom iemand die 95.000 euro heeft uberhaupt AOW krijgt??
AOW is een soort bijstand voor ouderen, tenminste dat zou het moeten zijn.
Dan zouden we geen probleem krijgen.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:44 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Doe even uitrekenen wat deze man al betaald heeft aan premies en belastingen?

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:56 schreef henkway het volgende:

[..]

Werken is zijn hobbie en hij doet het niet voor het geld., maakt hem niets uit of er AOW afgaat
Afgezien daarvan is deze groep vaak rijk.
En hebben zij pensioen opgebouwd via het eindloonstelsel, zodat hun pensioen relatief hoog is, te hoog.

quote:

Afgezien daarvan vind ik dat mensen met een inkomen boven de 50.000 euro geen AOW hoeven te krijgen, en boven de 30.000 euro slechts 50%
Aow is door Drees sr. bedacht om te voorkomen dat ouderen moesten bedelen

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 10:39 schreef Pietverdriet het volgende:

[..]

Het is typisch dat je meent dat "anderen" moeten betalen.

quote:

En hebben zij pensioen opgebouwd via het eindloonstelsel, zodat hun pensioen relatief hoog is, te hoog.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:37 schreef Tup het volgende:

[..]

"Omdat ik er al mijn hele werkende leven voor betaal ."

quote:

Op vrijdag 13 juli 2007 14:51 schreef ArnoKlaassen het volgende:
gewoon afschaffen, belastingen verlagen en iedereen laten zorgen voor zijn eigen hachie.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:
Waarom iemand die 95.000 euro heeft uberhaupt AOW krijgt??
AOW is een soort bijstand voor ouderen, tenminste dat zou het moeten zijn.
Dan zouden we geen probleem krijgen.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 16:41 schreef FeestNummer het volgende:

[..]

Prima, maar mag ik dan wel alle door de jaren heen betaalde premie met rente terugontvangen?

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 16:45 schreef FeestNummer het volgende:
[..]
De AOW is opgezet als verzekering, niet als staatsuitkering uit de schatkist. In jouw voorstel moet zo'n man dus ook ziektekostenpremie betalen, maar als hij ziek wordt alsnog zelf voor alle kosten opdraaien. Met dit soort onzin denk ik dat alle hoger opgeleiden zo meteen snel geemigreerd zijn.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:
Vandaag, kwam iemand bij me, met een vraag.
Hij was 67 jaar, had een vaste aanstelling van 6/10 als Hoogleraar 45.000 euro, pensioen 32.000 AOW 9.000 en een adviseurschap 6000

Kan Iemand mij vertellen waarom die man geen AOW premie hoeft te betalen ????

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:

Waarom iemand die 95.000 euro heeft uberhaupt AOW krijgt??
AOW is een soort bijstand voor ouderen, tenminste dat zou het moeten zijn.
Dan zouden we geen probleem krijgen.

quote:

Op di
nsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:[quote]Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:

De generatie die nu AOW heeft is rijk, alsniet steenrijk.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:
De generatie die nu AOW heeft, ontvangt tevens pensioen,

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende: en wel een pensioen op eindloonstelsel.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:
De generatie die nu AOW heeft, heeft er vaak ook nog inkomsten naast

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:
De generatie die nu AOW heeft en krijgt zal met hulp van de techniek 90 a 100 jaar oud gaan worden

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:
De generate die nu AOW heeft en krijgt, vormt straks (zonder nieuwe immigratie) 30% van de bevolking

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 18:04 schreef henkway het volgende:
ik begrijp werkelijk niet dat er ook maar een zinnnig mens op tegen is dat deze groep ook AOW premie gaat betalen net als jij.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 19:25 schreef Napalm het volgende:
jammer dat je niet op mn punten van zondag 22 juli 2007 @ 15:27 reageerde. Argumenten op? Je bronnen blijven ook nog altijd uit terwijl je wel schermt met "de directeur van het CPB" dus dat moet toch simpel te achterhalen zijn?..........
[..]

quote:

Dat maakt amper wat uit.
Dat is als een bosbrand bestrijden met één emmer water.
Totaal irrelevant, kom eens met echte oplossingen!

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 19:59 schreef henkway het volgende:

[..]

Ja, ik weet wel dat jij 65 bent en tevens bankier, maar juist jij zou er de redelijkheid van in moeten zien

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 19:59 schreef henkway het volgende:
Dus je bent het wel een dat het een bosbrand is,een echte oplossing en tevens de beste is de AOW afschaffen, NU.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 21:38 schreef Napalm het volgende:

[..]


[..]
een echte oplossing is haalbaar...
maar ondanks herhaaldelijk verzoek geen bronnen. NIETS!
oftewel: henkway kletst uit z`n nek en zuigt uit de duim.....

quote:

De vergrijzing van de Nederlandse bevolking brengt de houdbaarheid van de openbare financiën in gevaar. De verdubbeling van de verhouding tussen het aantal gepensioneerden en het aantal werkenden verstoort de balans tussen uitgaven en belastingopbrengsten. De stijging van uitgaven aan AOW en gezondheidszorg overtreft immers de stijging van belastingopbrengsten. Budgettaire hervormingen zijn dan ook nodig om te voorkomen dat toekomstige generaties worden genoodzaakt belastingen te verhogen dan wel op publieke uitgaven te bezuinigen.

Hervormingen op het vlak van de sociale zekerheid van de laatste jaren zijn een stap in de goede richting, maar onvoldoende. Met name de daling van de kapitaalmarktrente en het vermogensverlies bij pensioenfondsen hebben de houdbaarheid van de openbare financiën verslechterd. De effecten die hervormingen uitoefenen op de intergenerationele balans zijn van belang voor de vraag welke verdere hervormingen het meest gewenst zijn.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 21:51 schreef henkway het volgende:

[..]

Hier dit zijn je eigen bronnen.
[..]

exacte cijfers zijn niet beschikbaar, omdat alles gebaseerd is op ramingen.
http://www.cpb.nl/nl/pub/(...)1/bijz61_summary.pdf

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 21:57 schreef Napalm het volgende:

[..]

een bron

hoera!

nu nog even aangeven bij welke stelling die van je past?

quote:

Daarenboven kan beleid nuttig zijn dat de economie minder kwetsbaar maakt voor
macro-economische schokken, zoals, bijvoorbeeld, het koppelen van de pensioenleeftijd aan de
levensverwachting.

quote:

Als daarenboven het gunstige belastingregime voor (rijkere) ouderen wordt afgeschaft
kan een verdere afname met nog eens ¾% plaatsvinden. Ook maatregelen die de toekomstige
ontwikkeling van de zorgkosten inperken zouden hun weerslag kunnen hebben op het niveau
van het houdbare budgetsaldo.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 09:03 schreef henkway het volgende:
Vandaag, kwam iemand bij me, met een vraag.
Hij was 67 jaar, had een vaste aanstelling van 6/10 als Hoogleraar 45.000 euro, pensioen 32.000 AOW 9.000 en een adviseurschap 6000

Kan Iemand mij vertellen waarom die man geen AOW premie hoeft te betalen ????

Waarom iemand die 95.000 euro heeft uberhaupt AOW krijgt??
AOW is een soort bijstand voor ouderen, tenminste dat zou het moeten zijn.
Dan zouden we geen probleem krijgen.

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 22:02 schreef henkway het volgende:

[..]

Deze die geeft aan het doorwerken van ouderen _{tot tachtig jaar?}

quote:

Op dinsdag 24 juli 2007 22:02 schreef henkway het volgende:
OOk het CPB komt steeds terug op het meebetalen van de ouderen.

quote:

Op woensdag 25 juli 2007 09:49 schreef LangeTabbetje het volgende:

[..]

Wouter Bos kwam met het voorstel om dit soort mensen in ieder geval AOW-premie te laten betalen. Nou, de gevolgen hebben we gezien bij de verkiezingen, zijn kop werd er bijkans afgehakt.

quote:

Op woensdag 25 juli 2007 12:10 schreef henkway het volgende:

[..]

Ja en toch zal dat moeten en wel snel.
Verder heb ik het idee dat zulke opmerkingen (voorstellen) gewoon rechtstreeks uit de pocket van het CPB komen.

quote:

Op woensdag 25 juli 2007 16:04 schreef Deprater het volgende:
Die ouwetjes moeten ook premie betalen net als wij, anders ga ik de grens over waar geen ouwetjes leven
ze kunnen ook ieder een gedeelte betalen, dus iedereen 10% bijvoorbeeld in plaats van jongeren 17,9% en ouderen niks.

quote:

Op woensdag 25 juli 2007 17:47 schreef henkway het volgende:

[..]

Het is inderdaad beter om de werkenden minder belasting en premie te laten betalen en niet mensen met een uitkering.
Het idee om AOW ers geen AOWpremie te laten betalen is te zot voor woorden.
Ook al heb je 50 jaar in het buitenland gewoond, en daar belasting betaald, als je op je 65 jaar naar Nederland komt, hoef je geen premies meer te betalen over je inkomsten.
Zo krijg je een heel land vol met ouwe mensen
Alle ouwetjes in de wereld kom maar naar Nederland.
De jonge werkende mens in Nederland zal het gelag wel betalen

quote:

Op woensdag 25 juli 2007 17:47 schreef henkway het volgende:

[..]

Het is inderdaad beter om de werkenden minder belasting en premie te laten betalen en niet mensen met een uitkering.
Het idee om AOW ers geen AOWpremie te laten betalen is te zot voor woorden.
Ook al heb je 50 jaar in het buitenland gewoond, en daar belasting betaald, als je op je 65 jaar naar Nederland komt, hoef je geen premies meer te betalen over je inkomsten.
Zo krijg je een heel land vol met ouwe mensen
Alle ouwetjes in de wereld kom maar naar Nederland.
De jonge werkende mens in Nederland zal het gelag wel betalen

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 10:26 schreef HenriOsewoudt het volgende:
Fijn he, zo'n overheidsregeling, dat is nog 'ns zekerheid.

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 10:38 schreef DiRadical het volgende:
Zolang je maar genoeg kinderen krijgt (tot in de eeuwen der eeuwen, amen) is het zekerheid.
In weze is er de laatste paar duizend jaar niets veranderd.
Veel kinderen zijn een goede oudedagsvoorziening.
Alleen zag de generatie van mijn ouders dat anders (dankzij de AOW en de schijnzekerheid van de overheid)

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 10:12 schreef DiRadical het volgende:

[..]

Als je 50 jaar in het buitenland hebt gewoond krijg je daarover ook geen AOW.
Je moet in NL wonen om het recht op AOW op te bouwen, dus voor die mensen hoef je niet te betalen.

Het overslag stelsel wordt nu overigens al omgezet, een deel van de betaalde AOW wordt betaald uit de algemene middelen. De fiscalisering van de AOW is al lang ingezet.
Dus ook ouderen (die belasting betalen in Nederland) betalen ook mee aan de AOW

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 10:54 schreef HenriOsewoudt het volgende:

[..]

Een piramidespel dus, zoals hier al eerder werd geconstateerd.

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 13:06 schreef en_door_slecht het volgende:

[..]

Nee, het is evident geen piramidespel. Daarvoor ontbreekt het aan de verplichting om winsten te genereren voor de hogere lagen. Daardoor valt een piramide na een (zeer) beperkt aantal stappen onherroepelijk om en kan het AOW stelsel tot in lengte van dagen mee. Het probleem is nu alleen dat er decennia sprake was van een gunstige bevolkingsopbouw, daar waar deze nu rap omslaat in een negatieve. Overigens gaat dat over een jaar of 20 snel weer naar de gunstige kans, omdat alle babyboomers dan doodgaan.

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 12:32 schreef Deprater het volgende:

[..]

Maar dan moeten ze de premieheffing bij werkende mensen ook stopzetten
en gewoon de hele AOW uit de algemene middelen betalen

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 10:26 schreef HenriOsewoudt het volgende:
Fijn he, zo'n overheidsregeling, dat is nog 'ns zekerheid.

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 12:32 schreef Deprater het volgende:

[..]

Maar dan moeten ze de premieheffing bij werkende mensen ook stopzetten
en gewoon alles uit de algemene middelen betalen

quote:

Bovenberg wil dat het mogelijk moet worden het levensloopsaldo in de vorm van geld op te nemen na het bereiken van de leeftijd van 65 jaar.

quote:

Op donderdag 26 juli 2007 13:06 schreef en_door_slecht het volgende:

[..]

Nee, het is evident geen piramidespel. Daarvoor ontbreekt het aan de verplichting om winsten te genereren voor de hogere lagen.

quote:

Daardoor valt een piramide na een (zeer) beperkt aantal stappen onherroepelijk om en kan het AOW stelsel tot in lengte van dagen mee.

quote:

Het probleem is nu alleen dat er decennia sprake was van een gunstige bevolkingsopbouw,

quote:

daar waar deze nu rap omslaat in een negatieve.

quote:

Overigens gaat dat over een jaar of 20 snel weer naar de gunstige kans, omdat alle babyboomers dan doodgaan.