'Kunstsubsidi ring vaak een zaak van vriendjespolitiek

quote:

‘Kunstsubsidiëring vaak een zaak van vriendjespolitiek’

Van onze verslaggever Rutger Pontzen

AMSTERDAM - Het kunstsubsidiesysteem in Nederland leidt tot middelmatige kunst, heeft een funest effect op de markt voor hedendaagse kunst en vergroot de kloof tussen de vakwereld en het grote publiek.

Dat schrijven de directeuren van de twee grootste kunstfondsen, het Fonds voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Bouwkunst (Fonds BKVB) en de Mondriaan Stichting, in het boek Second Opinion – over beeldende kunstsubsidie in Nederland, dat vandaag verschijnt.

Volgens Lex ter Braak (Fonds BKVB) en Gitta Luiten (Mondriaan Stichting) is het stelsel van subsidieverstrekking aan herziening toe. Het is naar hun mening contraproductief en heeft zijn doelstellingen niet bereikt: meer internationale aandacht, een hogere kwaliteit, meer bezoekers en een grotere maatschappelijk betrokkenheid van de kunst.

Vijandenpolitiek
Opmerkelijk is dat de twee directeuren ook de beoordelingscommissies bij hun eigen fondsen bekritiseren. Ter Braak meent dat het besluit wie subsidie krijgt veelal wordt bepaald door ‘belangenverstrengeling en vriendjes- of vijandenpolitiek’.

Volgens Luiten zijn de beoordelingen te vaak gebaseerd op consensus tussen de commissieleden. Luiten: ‘Het systeem bevordert het compromis, in plaats van excellentie.’

Beide directeuren menen dat de beeldende kunst dankzij het huidige subsidiesysteem juist verder is gemarginaliseerd en meer in een maatschappelijk isolement geraakt. Volgens Ter Braak is de kunstwereld te veel gericht op de overheid, omdat daar het geld vandaan komt.

Nieuw systeem
Het subsidiestelsel is naar zijn mening nog steeds een sociaal vangnet voor armlastige kunstenaars, zoals in de tijd van de BKR (die in 1984 onder minister Brinkman van Cultuur werd afgeschaft.) De gelijkmatige verdeling van het subsidiegeld over te veel kunstenaars houdt een systeem van ‘pappen en nathouden’ in stand. ‘Het is in deze overdadig rijke tijd niet meer de taak van de overheid iedereen die zich kunstenaar noemt te willen steunen’, stelt Ter Braak.

Als oplossing voor de falende subsidiëring stelt Ter Braak voor anonieme commissieleden te vervangen door intendanten, die met naam en toenaam verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor hun keuze. Bovendien zou de overheid de subsidiegelden anders moeten verdelen. Luiten: ‘In plaats van veel kunstenaars een beetje te geven zouden minder kunstenaars een hoger bedrag moeten krijgen.’

In het nieuwe systeem is een grote rol weggelegd voor musea en andere tentoonstellingsruimten. Zij zouden meer (geoormerkt) geld moet krijgen, om exposerende kunstenaars een beter honorarium te betalen en bij te dragen aan de eventuele productiekosten. ‘Met een beetje geluk’, schrijft Luiten, ‘zorgt dit systeem bovendien voor het opleven van het openbare debat, omdat de resultaten van deze besteding zo openbaar en transparant zijn.’

De alternatieven die Luiten en Ter Braak voorstellen voor het falende subsidiebeleid lopen vooruit op het besluit dat de Raad voor Cultuur naar verluidt komende zomer zal nemen over een nieuw subsidiesysteem.

Het is overigens opmerkelijk dat de twee directeuren hun eigen fondsen – jaarlijks goed voor 32 miljoen euro subsidie – pas nu bekritiseren. Volgens Ter Braak (sinds 2000 directeur van het Fonds BKVB) is het een kwestie van voortschrijdend inzicht. ‘Zeven jaar geleden dacht ik er nog heel anders over.’

quote:

Op vrijdag 18 mei 2007 21:53 schreef SCH het volgende:

[..]

Wrom? Ik zie niet in waarom cultuur geen overheidstaak is.