quote:
Wolfowitz overleeft bewogen bijltjesweekend
Wereldbankpresident Paul Wolfowitz is aangeschoten, maar de kans dat hij doorstrompelt is niet ondenkbeeldig.
Washington, 16 april. ,,De huidige situatie is ons voor ons allen een grote zorg. We moeten garanderen dat de Wereldbank effectief zijn zijn mandaat kan uitoefenen en zijn geloofwaardigheid en reputatie kan handhaven, alsmede de motivatie van het personeel. We steunen het handelen van het bestuur in deze zaak en vragen het zijn werk af te maken. We verwachten dat de bank zich houdt aan een hoge standaard voor goed intern bestuur.”
Een normale Wereldbankpresident die het bovenstaande communique van de ministers van Financiën en Ontwikkelingssamenwerking van alle aangesloten landen over zich heen krijgt, zou zich geen tweemaal bedenken, en zijn conclusies trekken. Paul Wolfowitz, sinds vorige week zwaar onder vuur vanwege belangenverstrengeling ten aanzien van de salarisverhoging en positieverbetering van zijn bij de Wereldbank werkzame vriendin Shaha Riza, bleef gewoon zitten. ,,Ik geloof in de missie van dit instituut, en dat ik die missie kan uitvoeren”, zei hij gisteren na afloop van de halfjaarlijkse vergadering het Development Committee, het hoogste orgaan van de Wereldbank waarin de ministers van de aangesloten landen zitting hebben.
Daarmee kwam een voorlopig einde aan de zaak-Riza. Het Wereldbankbestuur, bestaande uit vertegenwoordigers van de aandeelhoudende landen, had donderdag een hard rapport over Wolfowitz uitgebracht, maar schortte een oordeel op tot de ministers in het weekeinde arriveerden. Die ministers verwezen gisteren weer terug naar het bestuur, maar niet nadat ze de bovenstaande verklaring hadden afgelegd.
Dat die verklaring er kwam was te danken aan de Europeanen, waar de Nederlandse minister Koenders van Ontwikkelinssamenwerking een van de voortrekkers was. Tijdens een ingelast diner, zaterdagavond in restaurant La Perla aan Pennsylvania Avenue, wisten de Europeanen op een lijn te komen en te bewerkstelligen dat de zaak-Wolfowitz de volgende dag en agendapunt zou worden. Gezien het feit dat een compromis tussen over een zo gevoelige zaak als deze, in een gremium waarin de wereldgemeenschap samenkomt, uitermate lastig te bereiken valt, is de uiteindelijk door allen aangenomen tekst snoeihard.
Maar procedureel is het nu eenmaal zo dat het bestuur van de Wereldbank genoemt, dus logischerwijs ook ontslaat. En dus verwees iedereen weer naar hen. Ook Koenders, die blij was dat de tekst de zorgen van de Europeanen wist te reflecteren. ,,Het heeft niets te maken met de Verenigde Staten. Maar als de geloofwaardigheid van de bank op het spel staat is dat riskant voor de geldstroom van donoren naar de Wereldbank. Er is een gebrek aan vertrouwen in het leiderschap.”
Diplomatie is geboden als het bestuur nog geen conclusies getrokken heeft. Maar de gevoelens die leven over Wolfowitz zijn zeer negatief. De Nederlandse bestuurder van de Wereldbank, Herman Wijffels, nam vrijdag voordat de bijeenkomst vand e ministers begon, geen blad voor de mond. ,,Als Wolfowitz ervaren zou worden als een sterke manager van de bank, dan zou dit enige punt voor hem te overleven zijn. Maar hij heeft een gesloten stijl van managen en springt apart met procedures om.” Wijffels refereerde aan de vorige Wereldbankvergadering, in het najaar van 2006 in Singapore. Toen werd Wolfowitz, die zijn anticorruptiestrategie in de ogen van de ministers veel te hardhandig uitvoerde, teruggefloten. ,,Toen hebben we als bestuur de opdracht gekregen om die politiek wat zorgvuldiger te maken. Dat is gelukt, maar het laat een nasmaak na. Een niet al te sterk staande president krijgt nu dit dus over zich heen.”
Niet dat Wolfowitz’ corruptiekruistocht in principe niet wordt toegejuichd, maar er is onder hem voor het overige volgens Wijffels te weinig gebeurd. ,,Een van de dingen die mij zijn opgevallen is dat de bank een niet goed uitgebalanceerde strategie heeft. De wereld verandert, andere donoren komen op. Er is en algemeen gevoel dat Wolfowitz er niet in geslaagd is om duidelijk te maken waar hij met deze instelling in over 5 tot 10 jaar wil zijn,” zegt Wijffels. ,,Dat is een vacuum waarin een anticorruptiestrategie een veel te grote betekenis krijgt. En daardoor is alles uit zijn evenwicht geraakt.”
Als een bestuurslid als Wijffels zo uitgesproken is, is Wolfowitz dan, na verder bestuursonderzoek naar zijn functioneren toch zo goed als ontslagen? Dat ligt ingewikkeld. Diverse Afrikaanse landen, de grootste ontvangers van Wereldbankgeld, schaarden dit weekeinde zich achter hem. Waarnemers vonden dat niet zo gek: als Wolfowitz blijft moeten er zaken met hem kunnen worden blijven gedaan. Maar ook de Verenigde Staten lieten weten het volste vertrouwen te hebben in zijn aanblijven. En Japan, een grote aandeelhouder, hield zich op de vlakte.
Of de Europeanen eensgezind blijven is niet gezegd. Er staat, hoe dan ook, meer op het spel dan alleen de directeur van de Wereldbank. Hoe veel hebben de Europese landen er voor over om openlijk te botsen met het Witte Huis? Doen alsof de kwestie weer een zaak is van het Wereldbankbestuur is te makkelijk. Zoals Wijffels zei: de benoeming vindt formeel wel plaats door het bestuur, maar is in werkelijkheid een Chefsache: niets gaat in zo’n geval zonder de hoofdsteden. Bij een ontslag zal dat niet anders zijn.
Van Wolfowitz hoeft geen actie te worden verwacht. Een welingevoerde bron zei dit weekeinde dat ,,hij niet in de stemming is om ontslag te nemen”. Ook niet na het communique dat hem dit, tussen de regels door, zeer sterk aanraadt.