Extreme tornado uitbrakenUit onderzoek blijkt dat er de laatste jaren steeds meer extreme tornado uitbraken in de Verenigde Staten zijn.
Deze week nog was het weer raak in het noorden van de Amerikaanse staat Texas. Maandag kwam het er tot een drietal EF-1 tornado’s en in de nacht naar dinsdag volgden nog eens 2 EF-0 tornado’s. De verwoestende winden gingen gepaard met stortregens, waarna diverse regio’s overstroomden. In de staat Louisiana, ten oosten van Texas, viel in 30 uur tijd maar liefst 368 millimeter regen. Een hoeveelheid die in Las Vegas, Nevada, sinds januari 2012 (dus in 4 jaar) is gevallen. Uit onderzoek is nu gebleken dat dit soort tornado uitbraken sinds 1954 steeds vaker voorkomen en dat de kans op dit soort extreme uitbraken ook steeds groter wordt.
De Verenigde Staten staan bekent om de vele tornado’s die er jaarlijks ontstaan en dan met name in de maanden april, mei en juni. Soms komt het er tot meer dan duizend tornado’s per jaar, waarvan de meeste ontstaan in een gebied van het midden van Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa, ofwel Tornado Alley. Soms ontstaat er slechts een enkele tornado bij een zogeheten supercell, maar van tijd tot tijd komt het bij zware onweerscomplexen tot een heuse tornado uitbraak, waarbij het tot tientallen twisters komt, die vaak tot veel schade en slachtoffers leiden.
Schaal van Fujita
Tornado’s worden ingedeeld volgens de schaal van Fujita, sinds februari 2007 de Enhanced Fujita Scale. De schaalverdeling ligt tussen EF-0 en EF-5, waarbij de geschatte windsnelheden variëren tussen 105 kilometer per uur (EF-0) en ruim 320 kilometer per uur (EF-5). De meest milde variant resulteert meestal in weinig schade, maar een tornado in de zwaarste EF-5 categorie is verwoestend. Deze laatste trekt met gemak bomen uit de grond en huizen van hun grondvest, en auto’s en andere losse attributen worden de lucht in geslingerd.
Extreme outbreaks
Om de paar jaar komt het in de Verenigde Staten wel eens tot een extreme uitbraak, waarbij in korte tijd tientallen tornado’s ontstaan, met uiteindelijk veel schade. Zo’n uitbraak ontstaat gemakkelijk bij grootschalige onweerscomplexen die soms tot wel drie dagen kunnen aanhouden en bijzonder grote gebieden kunnen bestrijken. De tot dusver zwaarste uitbraak ooit vond plaats van 25 tot 28 april in 2011, waarbij er maar liefst 363 tornado’s tot ontwikkeling kwamen in 21 Amerikaanse staten (van Texas tot aan New York) en zuidelijk Canada. Er vielen toen bijna 350 doden en de schade liep op tot ruim 10 miljard dollar.
Frequentie
Mede gesponsord door verzekeringsmaatschappijen is er nu onderzoek gedaan naar de frequentie van die extreme tornado uitbraken en daaruit kwam naar voren dat het aantal tornado’s vanaf EF-1 en hoger niet is toegenomen, maar dat het aantal tornado’s per uitbraak wel degelijk is toegenomen sinds 1950. Wat deze toename veroorzaakt is nog niet helemaal duidelijk, maar men gaat uit van de opwarming van de aarde, ofwel klimaatverandering.
Ontstaan van een tornado
De luchtlagen boven het aardoppervlak zijn over het algemeen een stuk warmer dan de luchtlagen hoger in de atmosfeer. En juist de lagere luchtlagen worden steeds warmer door klimaatverandering. Door grote tegenstellingen in de temperatuur op hoogte en de temperatuur aan de grond, wordt de atmosfeer onstabiel en in die onstabiele lucht ontstaan gemakkelijk zware buien. Dus hoe warmer de lucht aan de grond wordt, hoe onstabieler de lucht en hoe zwaarder de buien.
Heeft de wind aan de grond daarbij een andere windrichting en snelheid dan de luchtlagen erboven, is er bovendien sprake van windschering. Door windschering gaat zo’n zware bui om zijn eigen as draaien, en een ‘supercell’ is geboren, waaronder gemakkelijk tornado’s ontstaan.
Tornado’s in Nederland
Ook in Nederland komen af en toe windhozen of tornado’s voor. De laatste jaren steeds vaker in een iets zwaardere vorm, waarbij je dan terecht van een tornado mag spreken. Vorig jaar nog kwam het in augustus nog tot een tornado bij Wieringerwerf, waarbij enkele boerderijen veel schade opliepen.