quote:
“We kunnen niet iets door de vingers zien omdat het Van der Poel is”: wij keken mee in het VAR-busje tijdens de Ronde van Vlaanderen
Sinds 2018 kijkt ook de VAR mee naar het reilen en zeilen van de koers. Uitgerekend tijdens de Ronde van Vlaanderen zette de Internationale Wielerunie UCI de deur voor het eerst op een kier en mochten we meekijken met Thierry Diederen (54), videoref van dienst. “Iemand uit koers nemen is het laatste wat we willen.”
Oudenaarde, 9 uur ’s ochtends. Afspraak in de technische zone van de Ronde van Vlaanderen, op een parking naast de finish van Vlaanderens Mooiste. Eén uur vooraleer in Antwerpen de wedstrijd op gang wordt geschoten, kunnen we praten met Thierry Diederen, Luikenaar en één van de achttien UCI-commissarissen met de bevoegdheid om ook de rol van VAR, video assistance referee, op zich te nemen.
Het gesprek vindt plaats in één van de twee VAR-trucks van de UCI, vergelijkbaar met een regiewagen. “Wij krijgen alle beelden binnen die, in dit geval, de VRT aan het opnemen is”, vertelt Diederen. “Dat gaat van de vaste camera’s op bijvoorbeeld de Oude Kwaremont maar evenzeer de helikopterbeelden en de beelden van alle moto’s. De afspraak is ook dat zij nooit hun camera afzetten.”
Meerdere grote schermen vormen het epicentrum van de VAR-truck. Het grootste scherm is verdeeld in zestien kleinere schermen met daarop in real time alle beschikbare camerabeelden. “Al die beelden worden opgenomen en kunnen we, van zodra er iets gebeurt, gaan gebruiken. Inzoomen, terugspoelen, freezen, vertraagd afspelen…”
En Diederen heeft nog een bijkomend hulpmiddel. “Twitter”, grijnst hij. “We volgen ook de feed met alle tweets over de Ronde van Vlaanderen. Omdat het publiek ook filmpjes maakt en op sociale media gooit. Alleen gaan we ons oordeel nooit baseren op beelden van het publiek. Zien we iets passeren, dan gaan wij op zoek naar de officiële beelden.”
Wie neemt de uiteindelijke beslissing? Diederen is één van de vier UCI-commissarissen die de Ronde van Vlaanderen mee in de gaten houdt. “Als ik iets heb gezien, dan maak ik een clipje en gooi het in de whatsapp-groep die we voor elke wedstrijd maken. De drie commissarissen in de koers gaan dan de beelden bekijken en in gezamenlijk overleg komen we tot een besluit. Hier zijn we met vier - een even getal - dus in geval van twee-twee is het de president van de jury die het laatste woord heeft. Dat gaat heel snel. Maar we zijn er niet alleen om te straffen. Ons eerste doel is voorkomen, waarbij de veiligheid een prioriteit is. Bij een valpartij bijvoorbeeld proberen we te achterhalen waarom er gevallen is. Maar ook met alle beelden is dat niet altijd goed te zien. De beruchte val afgelopen woensdag in Dwars door Vlaanderen. We hebben de beelden bekeken en herbekeken maar konden de oorzaak niet vinden.”
Bidon Schär
De VAR is een extra hulpmiddel om ervoor te zorgen dat de regels worden nageleefd. “Neem nu het geval van Schär die een bidon in het publiek gooide op een plaats waar dat niet mocht”, zegt Diederen. “We kregen toen de opdracht om streng toe te kijken en de renners waren verwittigd. Daar zijn we nu soepeler in geworden maar je mag ook niet vergeten dat koersen organiseren almaar moeilijker wordt omdat er ook ecologische eisen worden gesteld. Eén ding moet je accepteren: wij nemen nooit een renner uit de koers voor ons plezier. Ook ik ben een liefhebber van het wielrennen, anders zou ik hier niet zitten. We oordelen zonder onderscheid te maken. Ik kan het niet maken om bij Van der Poel iets door de vingers te kijken omdat het Van der Poel is. De vergelijking met het voetbal gaat op maar eigenlijk ook weer niet. Zij zijn er eerder om de scheidsrechter te corrigeren, wij zijn eerder aanvullend.”
Elke wedstrijd van de World Tour, mannen en vrouwen, wordt gevolgd. “Onze tweede truck is in het Baskenland”, vertelt Diederen. “Ik doe vandaag de wedstrijd van zowel de mannen als de vrouwen. Met deze bemerking dat ik eerst volledig focus op de wedstrijd van de mannen en pas daarna overschakel naar die van de vrouwen. Je kan je niet focussen op twee wedstrijden. Gebeurt er bij de vrouwen iets voor de rechtstreekse uitzending, dan blijven we afhankelijk van de commissarissen in koers.”
Oude Kwaremont
Intussen zijn de renners al goed en wel aan hun Ronde begonnen. We worden uitgenodigd voor een tweede bezoek, na goed twee uur koers. Het peloton nadert de eerste beklimming van de Oude Kwaremont. “Vooral de aanloop is heikel”, zegt Diederen. “Je kan het vergelijken met een massaspurt. Iedereen wil vooraan zitten, er worden treintjes gevormd. In België krijg je dan al eens een duw en beland je op het trottoir. Dan is het aan ons om te oordelen of de renner al dan niet opzettelijk voor het trottoir heeft gekozen.”
Ook Peter Vandenabeele is intussen gearriveerd. De Oost-Vlaming is ‘Directeur Sport’ bij de UCI en volgt het VAR-project van dichtbij. “Eigenlijk spreken we officieel van de ‘TV Support Commisaire”, verduidelijkt Vandenabeele. “Daarin zit zijn taak vervat: via tv-beelden de juryvoorzitter en de andere commissarissen ondersteunen.”
De UCI-topman is duidelijk. “Iemand uit koers nemen is het laatste wat we willen”, klinkt het. “Tenzij het overduidelijk is, zoals vorig jaar in de Ronde van Vlaanderen met die Pool, Maciejuk. Maar voor het overige willen wij via de VAR vooral sensibiliseren. Ik denk dat renners intussen ecologischer denken en minder snel hun bidons en papiertjes weggooien waar dat niet mag. En ik denk eveneens dat de koers mede dankzij de VAR veiliger is geworden. Ze zullen al iets minder snel voor het fietspad kiezen. We straffen ook niet meteen. Sportdirecteurs krijgen vaak een eerste verwittiging of worden bij de wagen van de juryvoorzitter geroepen.”
Financiële inspanning
De VAR is een groeiend project. Vandenabeele: “Vorig jaar kwamen we net niet aan tweehonderd wedstrijddagen, intussen zitten we dit seizoen aan tweehonderddertig wedstrijden die gecoverd worden door de VAR, mannen en vrouwen. Ja, dit is ook financieel een serieuze inspanning die grotendeels door ons gedragen worden.”
Vandenabeele erkent dat de VAR niet alles kan zien. “Maar in het voetbal zien ze wel alles en is er nog altijd discussie”, klinkt het. “Feit is dat wij voor de installering van de VAR alleen maar zagen wat we in de auto zagen. Nu zien we toch al veel meer.”
Het laatste woord is voor Thierry Diederen. “Wat voor mij de ideale wedstrijd is? Diegene waar we op het einde van de dag een communiqué ‘rien à signaler’ kunnen invullen. En zo zijn er ook.”
Helaas! Deze Ronde van Vlaanderen bleef niet zonder ingreep. In de spurt voor de tweede plaats week Michael Matthews iets te nadrukkelijk van zijn lijn af. Gevolg: de Australiër werd naar de laatste plaats van het groepje geplaatst. Gevraagd naar het waarom van deze beslissing, was dit het antwoord. “We geven geen commentaar bij de beslissing van de commissarissen.” Zoals we in de inleiding schreven. De deur stond op een kier. Maar helemaal open is ze nog niet.”