Willen jullie ook wat zeggen?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:24 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

Ik wil ook wat in elkander rammen.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:25 schreef cerror het volgende:
[afbeelding] Ik wil ook wat in elkander rammen. [afbeelding]

_{Ssst, god hoort en ziet alles.}

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:25 schreef cerror het volgende:
[afbeelding] Ik wil ook wat in elkander rammen. [afbeelding]

Ja, die Sebasser eh? Altijd al een irritant mannetje geweest.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:26 schreef ijsmeis het volgende:

[..]

Ja, die gatver, die ja, sla hem, hem! sla hem1!

______________________________________________________________________________

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:28 schreef Sebasser het volgende:

[..]

Ja, die gatver, die ja, sla hem, hem! sla hem1!

Als je van slaan houdt, ga ik je heus niet slaan hoor.

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

ja, ik wil ook wat zeggen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:28 schreef ijsmeis het volgende:

[..]

Als je van slaan houdt, ga ik je heus niet slaan hoor.

Schoppen dan?

OH GOD FAALANGST.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:29 schreef remlof het volgende:
ja, ik wil ook wat zeggen

Zeker: slotje

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:32 schreef admiraal_anaal het volgende:

[..]

Zeker: slotje

Nee, dan zat ie er al op! Denk wat anders! Iets met bier ofzo!

¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤-topic

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:26 schreef ijsmeis het volgende:

[..]

Ja, die Sebasser eh? Altijd al een irritant mannetje geweest.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:33 schreef CodeCaster het volgende:

[..]

Dat was al wel langer bekend aap.

Ja of je msn hebt

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:30 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Leef je uit!

"hoi"

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:34 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:
Jongens even ontopic a.u.b.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:34 schreef remlof het volgende:

[..]

"hoi"

Je valt me tegen Overal te pas en te onpas slotjes posten en dit open laten

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:34 schreef remlof het volgende:

[..]

"hoi"

Hoi is het leuk ?

Ik wil ook wat zeggen!!

_{Hai Eddie laf joe}

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:35 schreef MissHobje het volgende:

[..]

Hoi is het leuk ?

jaaaaaa

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:33 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

One step at the time!

Ja maar wat als ik een fout maak in mijn spoiler of de code niet goed doe en de enige kans om ook eens iets te zeggen verpruts en voor eeuwig in je achting daal en dan zitten we op een meet en wil je niet meer naar me kijken met zo'n zwoele blik waarin iedereen verdrinkt als de derdeklassereizigers op de titanic in de Noordse ijszee waardoor ik een beetje panikeer en dan wil je niet met me geassocieerd worden omdat ik dit verprutste en terecht want ik faal altijd wanneer het erop aankomt want ik viel bijvoorbeeld epileptisch neer op mijn citotoets waardoor ik tegen andermans tafeltje aanrolde en het een janboel werd van jewelste en iedereen het me heel erg kwalijk nam terwijl ik het allemaal ook niet wist maar ja je krijgt zulke dingen nu eenmaal he en daarom zie ik dit geen succes worden.

Dat Fok vol zit met nasi's (en nee niet met een Z want dat mag niet) en dat Danny is sukkel is die niet reageert op mail

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:38 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Hihihi stuk

Wat een kutsmoes ..

Oooh en ik wil vrede in de wereld en wat doen aan de hongersnood en armoede

Remlof is niet lief . Dat wilde ik nog even zeggen.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:40 schreef ijsmeis het volgende:
Remlof is niet lief . Dat wilde ik nog even zeggen.

Ga slapen!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:37 schreef Nosh het volgende:

[..]

Ja maar wat als ik een fout maak in mijn spoiler of de code niet goed doe en de enige kans om ook eens iets te zeggen verpruts en voor eeuwig in je achting daal en dan zitten we op een meet en wil je niet meer naar me kijken met zo'n zwoele blik waarin iedereen verdrinkt als de derdeklassereizigers op de titanic in de Noordse ijszee waardoor ik een beetje panikeer en dan wil je niet met me geassocieerd worden omdat ik dit verprutste en terecht want ik faal altijd wanneer het erop aankomt want ik viel bijvoorbeeld epileptisch neer op mijn citotoets waardoor ik tegen andermans tafeltje aanrolde en het een janboel werd van jewelste en iedereen het me heel erg kwalijk nam terwijl ik het allemaal ook niet wist maar ja je krijgt zulke dingen nu eenmaal he en daarom zie ik dit geen succes worden.

. , ! ?

Oja Remlof waarom mogen we per nacht niet 1 topicsreeks volbaggeren? zoiets als die nachtbagger reeks? En dit meen ik serieus hoor, lijkt me dat de bagger dan wat beter te controleren word toch?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:41 schreef Tism het volgende:

[..]

Ga slapen!

Oke ! WELTRUSTEN! Godverdomme! !

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:40 schreef ijsmeis het volgende:
Remlof is niet lief . Dat wilde ik nog even zeggen.

Omdat ie je topic sluit Ga slapen muts en word niet meer wakker

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:41 schreef ijsmeis het volgende:

[..]

Oke ! WELTRUSTEN! Godverdomme! !

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:36 schreef purplerose het volgende:
Ik wil ook wat zeggen!!

_{Hai Eddie laf joe}

"Dit is het antwoordapparaat van Eddie Kledder, en natuurlijk ook die van Bart.
Wij zijn er nu even niet, spreek een bericht in na de hijg."

Is het verstandig om dit jaar te stoppen met werken?

Astro-tijd

Ow en ik wil een nieuwe tattoo, wie helpt me de winter door

Ik wil ook een tattoo op me rug tussen schouderbladen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:41 schreef admiraal_anaal het volgende:
Oja Remlof waarom mogen we per nacht niet 1 topicsreeks volbaggeren? zoiets als die nachtbagger reeks? En dit meen ik serieus hoor, lijkt me dat de bagger dan wat beter te controleren word toch?

ik wil nog even zeggen dat we dat dus al eens geprobeerd hebben en dat niet werkte omdat er maar één bepaald klein kliekje baggeraars postte. Dus gerprobeerd, mislukt, doen we niet meer.

ow en ik wou ook nog zeggen tegen ijsmeis dat ik wel lief ben maar dat jouw topic gewoon heel erg kut was.

ik wil even zeggen dat het al laat is en dat jullie moeten slapen !

Oke thanx Remlof

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:43 schreef purplerose het volgende:
Ow en ik wil een nieuwe tattoo, wie helpt me de winter door

Stop een champagnefles in dat pretgat van je, en hobbel zo naar de tattooshop.

Hier schijnt het te werken, dus waarom daar niet?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:45 schreef Nosh het volgende:

[..]

Stop een champagnefles in dat pretgat van je, en hobbel zo naar de tattooshop.

Hier schijnt het te werken, dus waarom daar niet?

Mag ik het bij jou doen?

Ow ik wilde ook even wat zeggen...

Ik heb net vreselijk hierom gelachen, de comedian is niet zo sterk maar het publiek wat hij naar voren haalt is hilarisch...

Ik wil even zeggen dat ik blij ben dat ik pas om 14:00 hoef te beginnen morgen

Ooh en ik wil even zeggen dat ik wat te weinig lieve berichtjes krijg in mijn fobo

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:46 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Welkom in mijn topic

Staat jou naam erop ofzo?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:45 schreef Melktap het volgende:

[..]

Mag ik het bij jou doen?

Ik werk voor mijn tattoo's, en als ik de schandknaap wil uithangen gebruik ik wel mijn kloonaccount op het Margriet-forum.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:42 schreef Sebasser het volgende:

[..]

"Dit is het antwoordapparaat van Eddie Kledder, en natuurlijk ook die van Bart.
Wij zijn er nu even niet, spreek een bericht in na de hijg."

Hij is niet homo!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:44 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Kruip maar tegen me aan ik hou je wel warm

Eerst me tattoo

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:45 schreef Nosh het volgende:

[..]

Stop een champagnefles in dat pretgat van je, en hobbel zo naar de tattooshop.

Hier schijnt het te werken, dus waarom daar niet?

Kijk! Dat zijn tips waar ik wat aan heb!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:49 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Ik opende hem .

Schrok jij ook van die biatch toon die ze tegen je aansloeg

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:44 schreef remlof het volgende:

[..]

ik wil nog even zeggen dat we dat dus al eens geprobeerd hebben en dat niet werkte omdat er maar één bepaald klein kliekje baggeraars postte. Dus gerprobeerd, mislukt, doen we niet meer.

ow en ik wou ook nog zeggen tegen ijsmeis dat ik wel lief ben maar dat jouw topic gewoon heel erg kut was.

Geef de Nachtbar terug

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:49 schreef purplerose het volgende:

[..]

Kijk! Dat zijn tips waar ik wat aan heb!

Echt waar?

National Geo is leuk programma bezig

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:47 schreef admiraal_anaal het volgende:
Ooh en ik wil even zeggen dat ik wat te weinig lieve berichtjes krijg in mijn fobo

Die heb je ook niet echt verdient
Maak het maar goed met het betalen van een tattoo dan post ik weer lieve berichtjes

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:51 schreef purplerose het volgende:

[..]

Die heb je ook niet echt verdient
Maak het maar goed met het betalen van een tattoo dan post ik weer lieve berichtjes

Ik zal je in je lieve bekkie spuiten dan krijg ik ook mijn lieve berichtjes

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:50 schreef Tism het volgende:

[..]

Echt waar?

Dude, je heb gezien dat je in onzin zit he

dingen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:52 schreef admiraal_anaal het volgende:

[..]

Ik zal je in je lieve bekkie spuiten dan krijg ik ook mijn lieve berichtjes

Eerst de tattoo

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:49 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Ik opende hem .

Mag ik hem sluiten?

Ik heb hier wel wat gezegd maar niemand luisterd...

Ik dacht dat luisteren er ook bij inbegrepen zat..

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:52 schreef purplerose het volgende:

[..]

Dude, je heb gezien dat je in onzin zit he

Oh ja!

Biertopik?

Ik haal de pinda's ff..

Ik haal wel tieten

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:54 schreef Biogarde het volgende:
Biertopik?

En kipkluifjes

Oooh shit me zusje slaapt al dus kan geen tieten meenemen of fotograferen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:56 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Ga de OP eens lezen jij!

Ik zeg maar niets denk ik

BOEMSJAKALAKKAAAAAAAAAAAAAAAAA

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:54 schreef Biogarde het volgende:
Biertopik?

Niet!

* Proost!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:57 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Fotografeer de tieten van je zusje!

Wel zachtjes doen hoor!

D'r vriendin slaapt bij haar dus weet niet of ze al slapen

Zo, was ik weer

Uhm..

Ik heb pinda's, borrelnootjes, TUC paprika en wat van die zoute stengels..

* Op tafel zet

Ik wil nog even zeggen dat jullie motten slapen!

valt aan op de paprika tuccies

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:58 schreef admiraal_anaal het volgende:

[..]

D'r vriendin slaapt bij haar dus weet niet of ze al slapen

Je hebt een lesbeau als zus?
Met een vriendin te slapen?

Webcam! PICS1 !!!!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:00 schreef Melktap het volgende:
Ik wil nog even zeggen dat jullie motten slapen!

Ik vind geen rust zonder jou!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:59 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Geen bier?!

3 kratten. Staan op het balkon.

Ik heb favorites cheese mix met bugles, ham/kaas en cheetos met lekker mayo/sambal dipsausje

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:01 schreef Biogarde het volgende:

[..]

3 kratten. Staan op het balkon.

Ah, de natuurlijke koelkast.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:01 schreef Biogarde het volgende:

[..]

3 kratten. Staan op het balkon.

Uitdelen dan!!!

*maakt zak Cheese Onion open*

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:02 schreef PrintScreen het volgende:

[..]

Uitdelen dan!!!

Heb je zelf weer eens geen bier PS?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:02 schreef Melktap het volgende:
*maakt zak Cheese Onion open*

Melk!

Wheheeh, baggggeeeerrr

*opzoek gaat naar een pak sour-cream pringles

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:04 schreef seekfaM het volgende:
Wheheeh, baggggeeeerrr

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:04 schreef purplerose het volgende:
*opzoek gaat naar een pak sour-cream pringles

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:03 schreef Sebasser het volgende:

[..]

Heb je zelf weer eens geen bier PS?

En af en aan ook geen internet

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:04 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Als dat alles is wat je hebt te zeggen dan dan dan...

dan kan ie beter z'n bek houden

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:04 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Als dat alles is wat je hebt te zeggen dan dan dan...

Heeft ie weinig toe te voegen.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:07 schreef PrintScreen het volgende:

[..]

Heeft ie weinig toe te voegen.

Remlof zei ook al zoiets...

Test..

Ja, werkt..

Wow! Sta ik net ff snel op om te gaan pissen enzo! wordt ik me toch ff een potje duizelig! Best een lekker gevoel! Yeah! _{Nog een keer!}

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:47 schreef HAL9000S het volgende:
Ik wil even zeggen dat ik blij ben dat ik pas om 14:00 hoef te beginnen morgen

Ik om 15.00u en dat de hele week.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:09 schreef Tism het volgende:
Wow! Sta ik net ff snel op om te gaan pissen enzo! wordt ik me toch ff een potje duizelig! Best een lekker gevoel! Yeah! _{Nog een keer!}

zo dan moet je al aardig lang op die luie reet zitten.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:00 schreef Melktap het volgende:
Ik wil nog even zeggen dat jullie motten slapen!

Laat die motten maar mooi slapen,dan vreten ze ook niks op.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:10 schreef Melktap het volgende:

[..]

zo dan moet je al aardig lang op die luie reet zitten.

Hoe weet jij dat nou!?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:48 schreef purplerose het volgende:

[..]

Hij is niet homo!

Wellus.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:10 schreef RealZeus het volgende:

[..]

Ik om 15.00u en dat de hele week.

Ik om nooit, en dat totdat ik werk danwel een opleiding zoek.

Ik wil zeggen dat ik iwowz best tof vind

unnen zeggen wat je wil is belangrijker dan kunnen geloven wat je wil
Religieuze gevoelens kunnen nooit hoogste goed zijn in een samenleving
In het debat over de spanning tussen de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst moet Nederland teruggrijpen op zijn eigen Verlichtingstraditie, met omstreden denkers als Spinoza radicaler dan de Franse. Voorkom dat religieuze gevoelens of theologische criteria invloed krijgen op de algemene en politieke cultuur.


Het intellectuele tumult in de Nederlandse samenleving sinds de moord op Theo van Gogh in november 2004 trekt op een ongekende manier de aandacht van de Engelstalige wereld, tenminste, als we het aantal Amerikaanse en Britse verhalen in de kranten en op de televisie mogen geloven die berichten over de kentering in verdraagzaamheid en vrijheid van meningsuiting in Nederland.

Dat blijkt ook uit Ian Buruma’s recente boek Murder in Amsterdam (Dood van een gezonde roker) en in de pittige reacties daarop. Het geeft de mensen gelijk, die stellen dat Nederland voor vele lezers en denkers in heel de westerse wereld een tijd lang een theoretisch model van verdraagzaamheid in levenswijze, gedachten en godsdienst is geweest. De hele wereld aanschouwt de dilemma’s waar de Nederlandse samenleving mee kampt, en wacht op de gewichtige beslissingen die hier nu worden genomen – die wel eens een aanzienlijke, blijvende betekenis zouden kunnen krijgen tot ver buiten de Nederlandse grenzen.

Juist daarom is het belangrijk om de aard van de spanning tussen de ‘gedachtevrijheid’ en de ‘godsdienstvrijheid’ goed te analyseren. De Verlichting is nog altijd hoogst relevant voor onze tijd, met name voor een realistisch, nauwkeurig begrip van de aard van het conflict tussen de ‘gedachtevrijheid’ en de claims van de ‘godsdienstvrijheid’ in de huidige samenleving. Die relevantie blijkt duidelijk uit het feit dat zowel in Nederland als in de Verenigde Staten politici en commentatoren steeds weer de termen ‘Verlichting’, ‘waarden van de Verlichting’ en ‘Verlichtingsfundamentalisten’ inlassen in hun betoog.

Niets wordt gemakkelijker en vaker verdraaid dan de geschiedenis. Het feit dat in het huidige Nederlandse kabinet wordt beweerd dat het moderne Europa in wezen een ‘christelijke’ beschaving zou zijn en dat de Nederlandse Verlichting ‘gematigder’ zou zijn geweest en meer in harmonie met de godsdienst dan de Verlichting van de Franse philosophes, laat zien dat de officiële reactie op de allerbelangrijkste actuele Nederlandse kwesties historisch aanvechtbaar is en verdeeldheid kan zaaien.

Als geschiedschrijver van ideeën en debatten uit de achttiende eeuw zie ik het als mijn plicht om de uitspraken van sommige politici over de Verlichting – de Nederlandse zowel als de Europese – tegen te spreken, niet alleen omdat ze, zoals iedere expert zal beamen, geschiedkundig volslagen verward en onjuist zijn, maar ook omdat ze mij politiek en sociaal uiterst schadelijk lijken.

Het is niet mogelijk de ware aard van het debat over de vrijheid van gedachte en die van meningsuiting binnen de Nederlandse en de Europese Verlichting – en dus binnen het bredere kader van de moderne democratische samenleving in het algemeen – te begrijpen, als men niet eerst kennisneemt van de felle, bittere strijd tussen de volledige vrijheid van gedachte, zoals verkondigd door de Radicale Verlichting, en de beperkte, in wezen protestants-theologische verdraagzaamheid van Locke, Le Clerc en Barbeyrac. Die laatste variant heeft in het Nederlandse denken van de achttiende eeuw, evenals in de rest van Europa, de overhand gekregen.

Ook de alomvattende verdraagzaamheid en vrijheid van gedachte – wat men in de achttiende eeuw tolérantisme noemde, om het duidelijk te onderscheiden van Lockes in wezen theologische en christelijke verdraagzaamheid – is een product van de late zeventiende eeuw. Maar niet van Locke of het Engelse denken, doch van de clandestiene Nederlandse kringen van radicale spinozisten en hugenootse randfiguren als Pierre Bayle. Dit geeft Nederland een heel speciale plaats in de geschiedenis van de moderne wereld.

Spinoza verwees de aanvechting om bovenal het individuele geloof te beschermen, plus de coëxistentie van kerken en vormen van eredienst, nadrukkelijk naar het tweede plan. Hij legde liever de nadruk op de behoefte aan vrijheid van gedachte, van levenswijze en van de pers dan op de behoefte om gevoelens van het geloof te sparen.

De vrijheid van geloof als zodanig komt slechts terloops ter sprake in de Tractatus theologico-politicus, Spinoza’s langste en vermaardste formulering van zijn pleidooi voor de vrijheid van gedachte. Hier gaat hij uitvoerig in op de plaats van godsdienst in de samenleving en politiek. Terloops, ongetwijfeld omdat hij – anders dan Locke of Le Clerc – de godsdienstvrijheid beschouwde als volkomen ondergeschikt aan de bredere, reële kwestie van de vrijheid van gedachte. En misschien zag hij het meer als politiek probleem dan als iets van fundamentele betekenis voor de totstandkoming van een goede samenleving.

In zijn latere Tractatus politicus (1677) gaat Spinoza uitvoeriger in op de gewetensvrijheid en de vrijheid van geloof, maar zijn fundamentele tolérantisme – dat wil zeggen verdraagzaamheid die niet gebaseerd is op theologie – ruimt geen bijzondere privileges in ter bescherming van het geloof, en is hoofdzakelijk bedoeld als grondslag voor de individuele vrijheid van mening en de vrijheid om te spreken en te schrijven.

Spinoza maakte zorgvuldig onderscheid tussen enerzijds het toelaten van gelovigheid op zich, en anderzijds religieuze groepen in staat te stellen zich te organiseren en naar believen hun gezag uit te breiden, wat volgens hem iets heel anders is. Terwijl Spinoza toegeeft dat ieder, ongeacht welke godsdienst hij aanhangt of wat hij gelooft, de vrijheid moet hebben om zijn overtuigingen te uiten, dringt hij er tegelijkertijd op aan de activiteiten van kerken te beknotten.

Voor iedere samenleving, zo betoogt hij, is het volstrekt rampzalig om religieuze leiders van welke signatuur ook zoveel autonomie en prestige te gunnen dat zij elementen van de publieke opinie kunnen mobiliseren om een actieve rol te spelen in de politiek, en het gezag van de staat te tarten. Daarom vindt Spinoza dat het politieke gezag minderheidsreligies krachtig onder controle moet houden.

Volgens Spinoza kon geen enkele religieuze organisatie een rechtschapen, loffelijke en gerechtvaardigde organisatie zijn. Het zijn namelijk allemaal carrièrestructuren en politieke organisaties, en dus corrupte lichamen, zodat de religieuze doctrine in de praktijk niets anders is dan een werktuig om invloed te verkrijgen en een wapen om rivalen te verslaan. Alle kerken zijn er uiteindelijk, als ze de kans krijgen, op uit de onwetendheid en de lichtgelovigheid van de mensen uit te buiten om invloed en macht te vergaren.

De Radicale Verlichting huldigde dan ook de overtuiging dat het essentieel en volstrekt noodzakelijk was te zorgen dat religieuze leiders absoluut geen macht kregen over de wet, de staat of de overheidsinstellingen, en dat theologische criteria geen rol speelden in het constitutionele of wetgevende proces. De vrijheid van godsdienst – te onderscheiden van de vrijheid om gezag, hiërarchie en bezit van de kerk uit te breiden – heeft zonder meer een plaats in het stelsel van Spinoza – toch blijft deze volstrekt ondergeschikt aan de vrijheid van gedachte en meningsuiting.

Het is volgens Spinoza in een vrije republiek absoluut noodzakelijk te voorkomen dat er een zelfstandige, machtige, eensgezinde clerus opkomt, omdat de uiterlijke verschijningsvormen van religies en religieuze autoriteiten een diepgaande uitwerking hebben op de cohesie, de stabiliteit en de goede orde van de staat, en op de individuele vrijheid en de vrijheid van meningsuiting en van de pers. Waar een kerkelijk gezag de hegemonie uitoefent, zal de trouw van de massa zich onvermijdelijk altijd afkeren van een regering die de individuele vrijheid hooghoudt, en diegenen te hulp komen die dorsten naar macht over anderen, „opdat de slavernij weerkeert” en het ‘bijgeloof’ weer alom heerst.

Spinoza, die zelf in 1672 in Den Haag getuige was geweest van de straatrellen en de moord op de gebroeders De Witt, wist uit de eerste hand wat de desastreuze politieke gevolgen zouden zijn als werd toegelaten dat theologen overheidsfunctionarissen voor goddeloos en ketters uitmaakten, en vervolgens het gepeupel opzetten tegen hoge gezagsdragers.

Voor Spinoza is de vrijheid van gedachte en van meningsuiting gebaseerd op een bepaalde opvatting van politieke macht en van de rol en de functies van de staat. Aangezien naar zijn opvatting het recht van de staat samenvalt met de macht van de staat, en aangezien niemand andermans gedachten kan bepalen, is het ook onmogelijk om de gedachten van de mensen te beheersen, en valt het volkomen buiten de competentie en de eigenlijke taak van de staat om zoiets te proberen.

Bij de opbouw van een staat, zo betoogt Spinoza, ziet ieder voor zich af van zijn natuurlijke recht om ongeremd te handelen naar het hem of haar goeddunkt – ter wille van extra veiligheid, samenwerking en vrijheid – maar niet van zijn recht om te redeneren, te oordelen en meningen te uiten. Het uitspreken van opvattingen over een of andere verordening, gebeurtenis, politiek besluit of ambtsdrager wordt pas subversief en derhalve strafbaar, aldus Spinoza, als het de toepassing van wetten en verordeningen rechtstreeks belemmert. Om die vrijheid van gedachte te waarborgen, is het noodzakelijk om de vrijheid van de kerken en de aanspraken van de clerus te beknotten.

Helaas wordt in de samenleving dit essentiële onderscheid – en deze spanning – tussen de vrijheid van gedachte en de vrijheid een georganiseerde godsdienst aan te hangen, maar heel zelden begrepen. Al is het dan onmogelijk om de gedachten, overtuigingen en oordelen van de mensen te reguleren, het werd in de tijd van Spinoza en Bayle – en in vele landen van de huidige wereld nog steeds – als regel niet gepast gevonden dat ieder zich vrijelijk en geheel zelfstandig ideeën vormde over wat wel of niet waar is. Integendeel: voor overheden en kerken sprak het vanzelf dat personen niet het recht hadden zelf over hun diepste overtuigingen te beslissen: wat men behoorde te geloven moest met kracht worden opgelegd, en wat daarmee onverenigbaar was, moest worden afgeschaft.

De tamelijk strenge Nederlandse censuur van eind zeventiende eeuw plaatste Spinoza voor een probleem, waarmee hij in zijn latere levensjaren bijna dagelijks heeft geworsteld: de vraag of, wanneer en hoe hij zijn geschriften zou publiceren. Mede daarom was het hoofddoel van zijn verdraagzaamheidstheorie om een fundament te leggen voor de vrijheid om je standpunten te publiceren, ook al werden ze nog zo veroordeeld door theologen en gehekeld door de meerderheid. Niet één andere theorie van de verdraagzaamheid uit de vroege Verlichting, niet die van Locke of Le Clerc, en zelfs niet het tolérantisme van Bayle, probeert een zo ruime weg te plaveien voor de vrijheid van drukpers.

Voor Spinoza betekent het beginsel dat de maatschappij met recht en reden van het individu inschikkelijkheid mag verwachten ten aanzien van zijn daden maar niet van zijn gedachten, opvattingen en gesprekken, dat de mensen ook de vrijheid moeten hebben om hun opvattingen in druk te uiten.

Alle pogingen om de meningsuiting en de vrijheid om te schrijven en te publiceren aan banden te leggen, zo stelt hij, tasten niet alleen het domein van de legitieme vrijheid aan, maar dreigen ook voortdurend de staat te destabiliseren.

Uiteraard is het zo dat de opvatting van Spinoza en Bayle over verdraagzaamheid, namelijk dat de vrijheid van geweten en van geloof ondergeschikt is aan de individuele vrijheid van gedachte en meningsuiting, in de gewone Nederlandse samenleving van toen volstrekt onacceptabel was. In het algemeen gaf men sterk de voorkeur aan de verdraagzaamheid zoals Locke die voorstond, en in die zin is het stellig waar dat Locke de theoretische verdediging heeft geleverd van de verdraagzaamheid die in later tijd zou domineren.

Maar Lockes ‘christelijke benadering’ was niet te vergelijken met het merendeel van de westerse vrijheid van gedachte van na 1945. Het was veeleer Spinoza die met zijn lof van de vrijheid van het individu en van de meningsuiting bóven de vrijheid van geweten en geloof uitsteeg. Door te hameren op minimalisering van het kerkelijk gezag heeft hij, veel meer dan Locke, de weg geëffend voor vrijheid en mensenrechten en was hij daarmee een historisch veel belangrijker voorloper van het moderne westerse individualisme.

De verschuiving van een zoektocht naar vrijheid van geloof naar het streven naar vrijheid van gedachte en meningsuiting zou een essentieel kenmerk van de westerse Verlichting worden. Begin achttiende eeuw beklaagden radicale philosophes in West-Europese landen, met Nederland in de voorste gelederen, zich niet meer in de eerste plaats over gebrek aan religieuze vrijheid. Het was irrelevant en zelfs contraproductief geworden om de gevoelens van de mannen van het geloof te ontzien. De philosophes streden nu vooral voor intellectuele vrijheid en vrijheid van meningsuiting, plus de vrijheid om te publiceren – een strijd die wel zeer lang en zwaar zou blijken.

Te midden van de specifieke dilemma’s waar Nederland mee kampt, zou de verbondenheid van de Nederlandse samenleving versterkt moeten worden met de beste, meest relevante elementen uit zijn eigen Verlichtingstraditie. De innige banden tussen democratie, vrijheid van gedachte en individuele vrijheid moeten beslist krachtiger worden uitgedragen, en wel zo dat deze waarden specifiek en nauw worden gekoppeld aan de egalitaire, democratische tak van de Verlichting.

Die kernwaarden moeten vervolgens begrepen en gepresenteerd als de grondslag van een moderne, universele morele en politieke orde, die niet is gevormd en voortgebracht door het Westen als zodanig, en ook niet door het christendom, maar door de louter wereldlijke filosofische en wetenschappelijke impulsen van de Verlichting, een wereldwijde beweging. Binnen dat kader verdienen volstrekt onmisbare denkers als Spinoza en Bayle veel meer aandacht in de samenleving en in het onderwijs; er moeten meer standbeelden van hen worden opgericht en meer straten naar hen worden vernoemd, hun namen moeten vaker genoemd.

Ook moeten we, nog meer dan we al doen, het idee afkeuren dat religieuze leiders (van welk slag ook) de koers van de samenleving, de wetgeving en de politiek zouden moeten beïnvloeden. Theologische criteria en begrippen zouden op alle niveaus moeten worden losgekoppeld van juridische en constitutionele processen en instellingen van de maatschappij.

Ongeacht hoezeer het individuele personen vrijstaat – en vrij moet staan – om te geloven wat zij willen, mag veiligheidshalve niet worden toegelaten dat iemands religieuze gevoelens, of theologische criteria, een vormende invloed krijgen op de huidige politieke en algemene cultuur.

Toegeven aan beweringen dat religieuze gevoelens het hoogste goed in de samenleving zijn, is het pad naar een politieke en sociale catastrofe.

Zo dit wilde iemand via google ook zeggen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:17 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

.

Sprakeloos?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:17 schreef _van_puffelen het volgende:
unn zeggen [/b]

Volg het advies van je zus op, en drink wat minder.

Ik ga ook slapen!

_Off-line

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:21 schreef Tism het volgende:
Ik ga ook slapen!

_Off-line

Off-line?
Je gaat zelfmoord plegen?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:19 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Alleen jij kan me stil krijgen

Net nu ik verlegen zit om aanspraak.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:22 schreef Sebasser het volgende:

[..]

Off-line?
Je gaat zelfmoord plegen?

Ja, tot in 't hiernamaals!

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:21 schreef Tism het volgende:
Ik ga ook slapen!

_Off-line

_{Ik maar denken dat ik de enige ben die off-line gaat}

Damn zit aan de tv gekluisterd op national geo met een vliegtuig kaping van fedex

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:31 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Het komt goed.

Zijn het buitenlanders die kapen?

goede morgen allemaal :P
De dag moet voor mij helaas weer beginnen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:32 schreef dennispater het volgende:
goede morgen allemaal :P
De dag moet voor mij helaas weer beginnen

Mijn dag draait al meer dan 48 uur.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:31 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Het komt goed.

Anders zouden die piloten niet in die docu zitten he om het na te vertellen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:33 schreef admiraal_anaal het volgende:

[..]

Anders zouden die piloten niet in die docu zitten he om het na te vertellen

Sherlock

Goed topic, dat wel.

Lets take a ride.

Wat heb ik ook alweer gezegd?

tuuuduuutuuuduuu dudududu dut duuduuu dududuud ud udu dud du dudu ut udu utu du tuuu dududududuu dut du du utu du duu dutdu tu du tud utu dut du tu duududud ud utu dut du tud udududdudududutdu dudu dud dud uudtud ud dud ud dud dud udud duududdu tudu dud du dud ud udu dud uut du utdu du dudu udud ud dudud udu du dududddddd ddudududududuududuududududuududududududududududuududu dud udu dudu dud udud dudududud udu dudddd d dd d dud ud ddddd dududuu duuuu du uuuu d udud ud ud uudu du uu dud uduud udud udu du duu ududu du dudu Feel away ofzo dudududu dud ud uddu du du dud ud udud uud udu du duudud uduuud udu duuduudu du udu du duduuu dud duuuuduuduuudedeududududeudeu de Lets take a ride dudu du du dud duud dudduutu duutdutudutuduudu du du du uddue deuu ududu duuuud dud udududuud ud ud udud.. dudud ud dudu dud ud udu dududuuud uduuuud duuu uuu dudu du dudu du deutudu tudu tu du tdu ut dut udu tudu uutu uududu du tud udu dud udud utu du dud u d udu uduudud utud du dudududududud u UUUU DD UDUD DUD UDUD Ride.


Shocksteady - Take A Ride

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:38 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Iets over een tattoo en warmte.

Oh, en ze ging champagne halen

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:37 schreef purplerose het volgende:
Wat heb ik ook alweer gezegd?

Kort termijn geheugen
Geeft niks heb ik ook

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:34 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Het zijn geen Nederlandse kapers dus ja.

nederlanders zijn voor mij ook buitenlanders

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:44 schreef Melktap het volgende:

[..]

nederlanders zijn voor mij ook buitenlanders

Maar nederlanders zijn wel toffe mensen hoor

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:45 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Noem er één!

Rita verdronk!!

Alexander

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:40 schreef dennispater het volgende:

[..]

Kort termijn geheugen
Geeft niks heb ik ook

Whehehehehe hihihi

Jan Peter

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:52 schreef PrintScreen het volgende:
Jan Peter

Peter pan

Wie vinden jullie de leukste Nederlander?

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:53 schreef Sebasser het volgende:

[..]

Peter pan

Flip Fluitketel

quote:

Op maandag 26 februari 2007 02:56 schreef Melktap het volgende:
Wie vinden jullie de leukste Nederlander?

PrintScreen

ikwilookwatvragen:
Leukste nederlander?

Sorry

Nee.

*

Ik dinges met flippantiwokkels wanneer awoebel doet.

quote:

Op maandag 26 februari 2007 01:22 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

De SP is weg gecensureerd!

[ Bericht 100% gewijzigd door Kjelleke op 26-02-2007 09:32:16 ]

nee

 

rukken is ook een sport

Ik wil de groeten doen aan de buurvrouw.

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 02:06 schreef Mss het volgende:
Ik wil de groeten doen aan de buurvrouw.

Dat doe je maar ergens anders dit is een serieus topic

Oh, mijn buurvrouw blijkt een man te zijn.

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 02:10 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Jij bent lief!

Dat mag wel eens gezegd worden!

het liefste wat ik ooit gehoord heb van iemand die ik verwond heb

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 02:10 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Doe er je voordeel mee meid!

Jamaar hij is eng

WHAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAaaaaaaaaa

Zo

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 02:07 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

Wat doe jij hier dan?

Ik kwam dit topic tegen en wou het verrijken met mijn kennis, echter wordt dat niet op prijs gesteld merk ik wel weer.

ik wil vooral zeggen dat ik ga slapen

iwowz

Slaap wel.

Ik wil zeggen dat ik niet thuis ben. Maar dat hadden de modjes cq. admins vast al wel gezien

Ik wil zeggen dat ik vermoeden heb dat ik ziek aan het worden ben

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 02:44 schreef ikwilookwatzeggen het volgende:

[..]

*knuffel geeft en warme kippensoep toeschuift

Hehhe nu wordt jij ook ziek

Wil ook nog even zeggen .... thanks

Mogguh.

_{Je IP adres is 80.100.***.**. Bij misbruik van dit forum kunnen we je provider op de hoogte stellen.}

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 07:52 schreef eQuaL het volgende:
_{Je IP adres is 80.100.***.**. Bij misbruik van dit forum kunnen we je provider op de hoogte stellen.}

quote:

Op dinsdag 27 februari 2007 05:07 schreef Megumi het volgende:
Mogguh.

 

Ik wil even zeggen dat dit topic volgens mij een beetje uitgeluld is.

Tevens wil ik even zeggen dat ik het vermoeden heb dat ik dankzij deze kick straks zo word aangekeken door {insert mod/FA]

Dat wilde ik even zeggen.

Duuuus.

Sorry, dat wilde ik even zeggen

ik zeg denk al genoeg hier

Mag ik misschien ook wat zeggen?

ik zeg maar zo :

ik zeg maar niks

Ik wil even melden dat dit mijn 4000ste post is, bij deze taart, bier, strippers tieten, frituur.


Slagroom Taart


Bier


Frituuur

quote:

Op woensdag 28 februari 2007 13:35 schreef Tha-CheF het volgende:
ik zeg maar zo :

ik zeg maar niks

dat zegt mijn Miranda ook altijd...