Er kwam iets voorbij over het notenschrift, ook een opmerking 'noten heb je geen fuck aan'. Dat is jammer, al was ook ik ooit zo enorm koppig. Zonde van je tijd en talent, zo'n instelling. Eerder schreef ik soort een hand-on methode om te experimenteren met je gitaar, om puur gevoelsmatig accoorden te ontdekken op gehoor. Laat ik nu een stuk schrijven over notenschrift. Of liever gezegd de filosofie erachter. De filosofie die je overal tegenkomt. Ook op je gitaar.
Muziek draait om context. Een flink deel van die context wordt in de muziektheorie uitgedrukt in noten en toonladders, en dat is ook waar je mee bezig bent tijdens musiceren. Je bent niet bezig met toonhoogtes. Toonhoogtes zitten op een lager level. Muziekschrift is consistent met de muziektheorie. Het is een handvol symbolen die de muziektheorie visualiseren en dat is een heel handig steuntje in de rug wanneer je muziektheorie bestudeert. Muziektheorie is gevormd rondom de universele logica achter muziek en is niet iets dat is verzonnen. Het is iets dat in de loop van eeuwen is geconstateerd en uitgeschreven. Theorie -en notenschrift- is er om het je zo makkelijk mogelijk te maken. Niet om je te plagen.
Muziek is welliswaar opgebouwd uit toonhoogtes en je zult je e.e.a. eigen moeten maken, maar de logica die je hoort of speelt (en daar gaat het om) is niet opgebouwd *vanuit* toonhoogtes. Een substantieel verschil. Het is zelfs precies omgekeerd en het is wel zo handig om hier direct bewust van te zijn, ook al ben je nog maar net bezig en fixeer je je (nog) op toonhoogtes. Ter vergelijking: een geschreven verhaal is opgebouwd uit begrippen. Niet uit letters. Letters zeggen op zich niks. Ook al kun je zo'n verhaal opsplitsen in letters. Toonhoogtes zelf zeggen niks. Ook al kun je een muziekstuk opsplitsen in toonhoogtes. Een cursus hoe-schrijf-ik-een-roman gaat niet om letters. Wel, muziektheorie kun je zien als een 'cursus' hoe-maak-ik-muziek. Dit even ter illustratie, snel weer vergeten. In muziek ben je bezig met context. Altijd.
Ga je serieus met gitaarspelen aan de slag dan heb je er al enorm veel aan om op z'n minst kennis te maken met notenschrift. En zo ingewikkeld is het niet. Goed lezen is een ander verhaal, maar klakkeloos vanaf notenschrift lezen is niet waar notenschrift persee voor bedoeld is. Met notenschrift zie je in een oogopslag de logische constructie van muziekstukken. Hoe beter je het kunt lezen des te diepere constructies je kunt zien. Maar zelfs als je er nooit zo diep in zult gaan kun je er meteen iets mee.
Notenschrift is in basis niet moeilijk als je een beetje basiskennis hebt van hoe toonladders en accoorden tot stand komen. Ik durf te wedden dat je met een beetje interesse en een paar uur inzet je zelf al liedjes op papier kunt zetten. Sort of. En je kunt dan ook al een beetje bladmuziek analyseren. Dat kan handig zijn. En tabs? Tja. Tabs zijn toegankelijk en handig als je snel iets wilt opschrijven. Iets leren is een ander verhaal: door de toegankelijkheid stikt het van de rommel. Verder zie je in tabs geen context, tenzij je constructies kunt dromen. Je ziet meestal hooguit one-on-one context die heel basaal congruent met je gitaarhals is. Handig ter referentie, misschien, soms. Verder niet. Tabs kunnen heel handig zijn, maar het is een compleet andere tak van sport. Ik kom hier later nog even op terug.
Door kennis te nemen van notenschrift en de logica erachter (<=> muziektheorie) ga je misschien ook direct anders tegen die gitaarhals aankijken. Dan ga je gaanderweg ook echt begrijpen waarom de snaren in een EADGBE-setting er zo bij liggen. Ook zul je patronen op de hals eerder begrijpen en valt die lange hals uiteen in een handvol logische blokken. Ook al zie je nu misschien door de bomen het bos niet en lijken dingen erg ingewikkeld. Zoals voor zoveel geldt: als je het eenmaal een beetje doorhebt is het niet moeilijk. Nou ja, op z'n minst stukken eenvoudiger.
Er zijn hele artikelen over te schrijven, maar je moet zelf op zoek gaan. Als je je maar bewust bent van het feit dat muziek draait om toonladders en noten. Niet om toonhoogtes. Een toonhoogte zegt niks. Heb je geen theorie voor nodig, geen notenschrift en je hoeft je niet lang in te spannen als leek om een toonhoogte te produceren op een instrument. Wat ook handig is om alvast te begrijpen is dat met een handvol noten op een toonladder iedere toonhoogte te bereiken is en dat dat via een bepaalde begrijpelijke logica gebeurt, door tijdelijke 'verandering' van een noot. Het is handig om te bedenken dat de logica in de muziekleer op een concrete manier tot uitdrukking komt in abstracte symboliek dat 'notenschrift' heet, en dat je precies ook die logica zoekt op je gitaar, dat je gitaar z'n eigen 'symboliek', of in andere woorden: patronen kent. Net zoals in abstracte muziekconstructie zijn het verschillende lagen waar je mee bezig bent.
Even nog iets over intervallen. Of je nu Bach speelt of gewoon wat aanklungelt, je bent altijd met muziekleer bezig. Je zoekt hoe dan ook context. Geluiden zonder context is geen muziek. Daar heb je -al eerder gezegd- eigenlijk geen les of theorie of schrift voor nodig. Wel, context wordt voor een deel uitgedrukt in intervallen. En intervallen zijn op verschillende levels te onderscheiden, er zijn dus verschillende soorten intervallen. Iets waar je je altijd bewust van moet wezen, ook al begrijp je er nog weinig van.
Je hebt intervallen, intervallen, intervallen, intervallen, intervallen en intervallen. Begin er maar eens aan... Kijk, het verschil tussen twee 'kale' toonhoogtes is een type interval. Dit type interval is een van de eerste dingen die je leert op de gitaarhals. Dit type interval bekijken is waarschijnlijk het allereerste dat je gedaan hebt zelfs.
Het verschil tussen twee noten is ook een interval, maar dit zit al op een hoger en muzikaal concreter level. Dit is waar je al dan niet bewust meteen al naar zoekt, die eerste keer al: je probeert natuurlijk meteen een melodietje te spelen.
Het verschil tussen A en C in een A mineur accoord in een C majeur toonladder is qua muzikale context een ander type interval dan het verschil tussen A en C in G majeur accoord in diezelfde toonladder, ook al zijn de intervallen uitgedrukt in toonhoogteverschil of zelfs noten hetzelfde.
Om het nog ingewikkelder te maken, het verschil tussen A en C in een G accoord in de ene toonladder hoeft qua een iets andere muzikale context niet hetzelfde type interval te zijn dan het verschil tussen A en C in een G accoord in een andere toonladder.
En dan heb je ook nog intervallen tussen accoorden en intervallen tussen accoordgroepen.
Je hebt dus verschillende intervallen. Soms verwant, soms met exact dezelfde waarden en lading, soms niet. Ingewikkeld? Je begrijpt het eerder dan je denkt. Gevoelsmatig heb je dit namelijk al in je achterhoofd. Zelfs al speel je geen instrument en heb je verder geen verstand van muziek, het zijn dingen die ieder mens hoort.
Kijk, soms komen dingen toevallig overeen en een mens zoekt van nature naar overeenkomsten. Zeker als je net begint ben je geneigd alles over 1 kam te scheren. Je bewust zijn van de achterliggende gedachte van de stof die je bestudeert c.q. wat je nu precies doet of wilt, zonder direct alles daadwerkelijk te begrijpen, stuurt je een heel stuk verder in de goede richting. Notenschrift is hierbij verdomde handig om op een vrij abstracte en concrete manier meer inzicht te krijgen.
Kortom, muziek draait om wat je hoort. Het gaat niet om toonhoogtes maar om context. De logica achter muzikale context kan heel concreet, consistent en vrij eenvoudig gevisualiseerd worden met notenschrift. Ook die gitaarhals is gebouwd op basis van de 'hogere' muzieklogica, en juist dat inzicht is een van de belangrijke dingen die je leert bij het leren gitaarspelen. Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken. Muziek draait een heel eind om toonladders, noten en de verschillende soorten en types intervallen. Wanneer je je niet bewust bent maak je het jezelf onnodig moeilijk. Dan zie je door de bomen het bos niet. Ook al ben je voor je gevoel al een heel eind op weg dan zie je het bos nog steeds niet. Gitaar leren spelen is iets anders dan een aap kunstjes leren of dingen uit je kop stampen. Je moet de logica die aanwezig is in muziek, in je hoofd en op je gitaar doorzien.
Bestudeer algemene muziektheorie. Bekijk hoe toonladders geconstrueerd worden. Bekijk hoe accoorden geconstrueerd worden. Maak kennis met de verschillende soorten intervallen. Probeer bij wat je leest als het even kan een vertaalslag te maken naar notenschrift. Probeer vanuit die hele mindset ook naar de gitaarhals te kijken en probeer hoe dan ook te begrijpen dat de layout van snaren en hals enerzijds is afgestemd op die 'hogere' muzieklogica die je je eigen wilt maken, en anderzijds is afgesteld op de anatomie van je handen: je anatomie qua hand/vingervormen als qua bewegingen. Ook hier geldt: het is er om het je zo makkelijk mogelijk te maken, niet om je te plagen.
Wanneer je straks lekker kan spelen zie je niets dan logische patronen op de hals. Je hoeft niet eens meer te kijken. De meest complexe accoorden bouw je op vanuit je gevoel, en fysiek-technisch vanuit een handvol verschillende basisgrepen waarbij je de rest van het accoord op de hals legt. Letterlijk. Vloeiende, razendsnelle bewegingen waarin je ook nog eens je emotie in kwijtkunt. Je bent ook niet meer geinteresseerd in exacte accoorden, je zoekt naar context. De gitaarhals zal op allerlei manieren symmetrisch zijn en je 'vergroeit' met je instrument. Het wordt ook echt een instrument, geen halfdoorzichtig obstakel met een eigen wil. Leer je vervolgens weer iets bij (dat gaat je hele leven door) dan leer je meteen een heleboel bij. Dat is het mooie van gitaarspelen. En het is leuk vanaf dag 1.
Enfin, probeer zoveel mogelijk te lezen. En durf ook kritisch te zijn over wat je tegenkomt. Niet alles wat je leest of hoort hoeft persee helemaal 'waar' te zijn.
Nog even over die tabs: mocht je puur en alleen met tabs gitaar willen leren spelen, vergeet het. Dat gaat alleen lukken als je werkelijk een virtuoos wereldwonder bent, maar dan heb je die tabs niet nodig. Gebruik tabs hooguit als referentie, als aanwijzing. Staar je vooral niet blind op tabs die je vindt bij liedjes op internet. Het gros klopt gewoon niet. Het hoeft dus niet aan jou te liggen als iets anders klinkt dan op de originele uitvoering. Je hebt er veel meer aan om naar muziek te luisteren en proberen mee te spelen waarbij je zoekt naar de juiste halsposities en de juiste patroonprogressies.
Gitaartechnisch leer je een aantal basisgrepen en je leert hoe je vanuit die grepen accoorden verder uitbouwt naar complexere varianten c.q. verwanten. Hetzij muzikaal, hetzij gitaartechnisch. Je leert hoe de verschillende accoordpatronen zich *in context* verhouden, en tot andere posities op de hals. Als je net les hebt leer je welliswaar allereerst vaste, klassieke basisaccoorden waarmee al acceptabel eenvoudige liedjes te spelen zijn, maar -let op- je leert voornamelijk patronen die je overal op de hals kwijt kunt. Concreet leer je die grepen elders te pakken met het leren van die enge barre accoorden. Dat is niet 'de zoveelste stap' die op zichzelf staat. Probeer dat in te zien.
Genoeg nu. Bookmark onderstaande sites als je wilt.
Eenvoudige introductie notenschrift/muziektheorie met oefeningen, in Nederlands:
http://www.digischool.nl/mu/noten/Amerikaanse site met snelle en duidelijke tutorials waarbij je direct dingen ziet en hoort:
http://www.musictheory.net/lessons/html/id10_en.htmlNederlands, basis muziektheorie voor gitaristen. Maar let op, er staan dingen in die niet helemaal correct zijn (altijd kritisch zijn, weet je nog?). Neem bijv.
"Laat je vooral niet gekmaken door rare fenomenen als E# of B# want dat is slechts op papier en in het hoofd een andere toon dan F of C"
Dit klinkt heel bemoedigend, maar in muziek zelf is het niet 'slechts op papier of in het hoofd' anders, het is juist *exact* hetgene waar het om draait. Er is een wezenlijk verschil tussen E# en F op het moment dat er ook maar *iets* van muzikale context om de hoek komt kijken. En je bent bezig met muziek. Het scheelt je enorm veel moeite om dit op voorhand aan te nemen. Ben hier en bij welk lesmateriaal dan ook bewust dat je met muziek bezig bent en dat muziektheorie is gevormd rondom de logica achter muziek.
http://www.gitaarnet.nl/magazine/solo/theorie/allelessen.htmlDoor veel lezen vanuit zoveel mogelijk bronnen ga je vanzelf onjuistheden herkennen. Succes en veel plezier.
--
quote:
http://www.youtube.com/watch?v=sdwrj3NaWjUof
http://www.youtube.com/watch?v=0lcnO0Y6AVQintro One, Metallica of intro Come as you are, Nirvana?