Nerd.quote:Op zondag 16 juli 2006 12:09 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Niet echt, ik bedoel mijn chatvriendinnetje
Hoi. C.quote:Op zondag 16 juli 2006 12:10 schreef Chowi het volgende:
Stomende seks.
"Ch.", nog altijd, hm?quote:
Wat hij zegt!quote:
quote:Op zondag 16 juli 2006 12:23 schreef JDude het volgende:
Pics?
Albert Einstein zei het zelf, hoorquote:Op zondag 16 juli 2006 13:01 schreef Bupatih het volgende:
"Het mooiste dat we kunnen ervaren is het mysterie."
"Het mooiste wat we kunnen ervaren is het mysterie."
Ja, en dat heeft hij ook vast in het Nederlands gezegd.quote:Op zondag 16 juli 2006 13:06 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Albert Einstein zei het zelf, hoor
Klik hier
Goed, ik denk dat je gelijk hebt.quote:Op zondag 16 juli 2006 13:07 schreef Bupatih het volgende:
[..]
Ja, en dat heeft hij ook vast in het Nederlands gezegd.
Het is gewoon verkeerd vertaald.
HIJ WAS EEN ZJENIE HOOR BUPATIH HIJ SPRAK VAST OOK NEDERLANDS!!!quote:Op zondag 16 juli 2006 13:07 schreef Bupatih het volgende:
[..]
Ja, en dat heeft hij ook vast in het Nederlands gezegd.
Het is gewoon verkeerd vertaald.
Die hoofdletterposts van jou altijd, geniaal!quote:Op zondag 16 juli 2006 13:10 schreef veldmuis het volgende:
HIJ WAS EEN ZJENIE HOOR BUPATIH HIJ SPRAK VAST OOK NEDERLANDS!!!
Evert zegt (12:06):quote:Op zondag 16 juli 2006 13:11 schreef JDude het volgende:
Ik denk dat dhr./mevr. Tux erg verheugd zal zijn met dit topic.
Dat lijkt net of ze een vuist in d'r gezicht heeft gehadquote:Op zondag 16 juli 2006 13:14 schreef JDude het volgende:
Is deze het? http://fotoboek.fok.nl/user/24782
quote:Op zondag 16 juli 2006 13:14 schreef JDude het volgende:
Is deze het? http://fotoboek.fok.nl/user/24782
Weet ik veel. Ik volg(de) die serie niet!quote:Op zondag 16 juli 2006 13:15 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Ze ging toen met Billy (Andrew Shue)?
Scherp opgemerkt, Fieldmouse.quote:Op zondag 16 juli 2006 13:16 schreef veldmuis het volgende:
Dat lijkt net of ze een vuist in d'r gezicht heeft gehad.
Oh waarheen?quote:Op zondag 16 juli 2006 13:17 schreef JDude het volgende:
[..]
Scherp opgemerkt, Fieldmouse.
Ik ga eens een eindje door Breedjedaa fietsen.
Het is een retourtje Tilburg geworden.quote:
Op de fiets?! J Dude!quote:Op zondag 16 juli 2006 16:53 schreef JDude het volgende:
[..]
Het is een retourtje Tilburg geworden.
Retourtje, gelukkig. Want Breda is natuurlijk hendig veel sjieker dan 013.
Semi-racefiets. Ben je er zo.quote:
Wel lekker tochtje. Ik wil binnenkort eens een keer op de fiets naar Baarle-Nassau, dat lijkt me wel puik en goed te doen, maar ik wacht wel tot het een beetje minder heet is.quote:
Baarle-Nassau is goed te doen hoor.quote:Op zondag 16 juli 2006 17:14 schreef veldmuis het volgende:
Wel lekker tochtje. Ik wil binnenkort eens een keer op de fiets naar Baarle-Nassau, dat lijkt me wel puik en goed te doen, maar ik wacht wel tot het een beetje minder heet is.
Thanks! Ik ga als het weer een beetje meezit morgen een stukje trappen, en dan moet die camera maar gewoon mee!quote:Op zondag 16 juli 2006 17:36 schreef JDude het volgende:
Via Strijbeek en Meerle (B) is een aardig alternatief. Wel iets langer.
quote:Op zondag 16 juli 2006 17:45 schreef 2L0w4Zer0 het volgende:
<------ check, vooral als die in ze kont genomen wordt.![]()
Ik blijf gewoon lekker hier in ons mooi Breda.quote:Op zondag 16 juli 2006 17:43 schreef veldmuis het volgende:
[..]
Thanks! Ik ga als het weer een beetje meezit morgen een stukje trappen, en dan moet die camera maar gewoon mee!.
Jaaahhh hier ben ik dan! Ik hou ook van jou!quote:
Ach, trappen is gezond! Zullen we anders verhuizen naar het Breda-Topic?quote:Op zondag 16 juli 2006 17:55 schreef Cinch het volgende:
[..]
Ik blijf gewoon lekker hier in ons mooi Breda.Of naar de Galderse Meren natuurlijk.
Kon het niet laten om het in m'n sig te zetten ook al gaat het niet over mij dan.quote:Op zondag 16 juli 2006 12:09 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Niet echt, ik bedoel mijn chatvriendinnetje
quote:Op maandag 17 juli 2006 12:48 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Kon het niet laten om het in m'n sig te zetten ook al gaat het niet over mij dan.![]()
quote:
Als ik toevallig in m'n MyAT zie dat er iets nieuws is, dus m'n F5 toets leeft nog hoor.quote:Op maandag 17 juli 2006 15:59 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Omfg, je bent snel met je reacties....![]()
Yeah, zo doe ik het ookquote:Op maandag 17 juli 2006 16:02 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Als ik toevallig in m'n MyAT zie dat er iets nieuws is, dus m'n F5 toets leeft nog hoor.![]()
Hoiquote:Op vrijdag 4 augustus 2006 12:53 schreef -Evert- het volgende:
Kick
Hiquote:Op zondag 6 augustus 2006 13:21 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Hoi![]()
Groeten vanuit Zuid-Frankrijk![]()
Ja natuurlijk.quote:Op zondag 27 augustus 2006 00:14 schreef -Evert- het volgende:
Nog eens een kick.... SuperrrrTuxxxx kom eens hier
Nogsteeds ja.quote:
Ik heb nog niks, jij wel?quote:
Daar geef ik niks om... Maar er zijn om me heen weer allerlei computerproblemen, dus het kan zomaar zijn dat ik weer de hele dag zit te knutselen/ruzieën met die apparaten.quote:
quote:Op zondag 27 augustus 2006 00:34 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Daar geef ik niks om... Maar er zijn om me heen weer allerlei computerproblemen, dus het kan zomaar zijn dat ik weer de hele dag zit te knutselen/ruzieën met die apparaten.![]()
Nee.... Tuxquote:Op zondag 27 augustus 2006 00:35 schreef AntonDingeman het volgende:
Toeps is een schatje?
quote:
Hoiquote:
Nee!quote:Op zondag 27 augustus 2006 00:43 schreef murp het volgende:
[..]
hoi, moet jij niet effe snel naar bed?![]()
Ja ik tux altijd en overal.quote:
En ik hoef van jou nog niet naar bed he?quote:
Gezelliequote:
mooi zoquote:Op zondag 27 augustus 2006 00:56 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
En ik hoef van jou nog niet naar bed he?![]()
[..]
Gezellie![]()
Thnxquote:Op zondag 27 augustus 2006 01:47 schreef amvrosios het volgende:
leuke sig hoor superrrtuxxx :-) Linux is user friendly, it's just very picky about who its friends are
Sinds wanneer bepaal jij dat?quote:
nou, omdat je zo knap ben moet je wel snel je schoonheidsslaapie doen he?quote:Op zondag 27 augustus 2006 01:57 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Sinds wanneer bepaal jij dat?![]()
![]()
quote:Op zondag 27 augustus 2006 01:59 schreef murp het volgende:
[..]
nou, omdat je zo knap ben moet je wel snel je schoonheidsslaapie doen he?
[afbeelding]
Nou gewoon die reden. Had ik niet verwachtquote:
Had inmiddels ge-edit dat ik het niet had verwacht, maar tuurlijk klopt het wel.quote:
nou slaap lekker voor strakkies he?quote:Op zondag 27 augustus 2006 02:13 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Had inmiddels ge-edit dat ik het niet had verwacht, maar tuurlijk klopt het wel.![]()
Jij ook.quote:
quote:
Nogsteeds niet.quote:
Goeie vraag!quote:
Moet je dat nu nog doen?quote:
ik ook een beetje, maar ik moet er morgen weer om 0630 uit... ben aan het "werk" dusquote:Op zondag 27 augustus 2006 02:40 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Moet je dat nu nog doen?Ben wel beetje moe, maar blijf aan m'n computer vastgeplakt zitten. Danny heeft geen openingstijden ingevoerd dus ja...
![]()
Poeh da's vroeg zeg. Maar het duurt hier nou niet zo lang meer hoor, moet er toch ooit een eind aan breien... Tot de volgende keer maar weer!quote:Op zondag 27 augustus 2006 02:45 schreef murp het volgende:
[..]
ik ook een beetje, maar ik moet er morgen weer om 0630 uit... ben aan het "werk" dus
fijne nacht nog en ik spreek je nog!
quote:
quote:Op zondag 16 juli 2006 12:21 schreef Roflpantoffel het volgende:
Oh, gewoon cybersex dus?
Nou die voorspelling kwam dus uit.quote:Op zondag 27 augustus 2006 00:34 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Daar geef ik niks om... Maar er zijn om me heen weer allerlei computerproblemen, dus het kan zomaar zijn dat ik weer de hele dag zit te knutselen/ruzieën met die apparaten.![]()
En alles al opgezopen?quote:Op zondag 27 augustus 2006 16:04 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Nou die voorspelling kwam dus uit.Weer een kratje bier verdiend en ik had er nog 1 tegoed van de vorige keer, dus dat worden er 2!
![]()
![]()
![]()
Heb trouwens zelf nergens om gevraagd, dat kreeg ik aangeboden.![]()
Nee ik moet het nog krijgen. Ik zeg ook niet: "breng het meteen NU"quote:
Mag ik dan langs komen? Dan gaan we het samen opzuipenquote:Op zondag 27 augustus 2006 16:44 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Nee ik moet het nog krijgen. Ik zeg ook niet: "breng het meteen NU"![]()
Gezellie!quote:Op zondag 27 augustus 2006 16:45 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Mag ik dan langs komen? Dan gaan we het samen opzuipen![]()
Wanneer is een goeie vraag. Ik weet nog niet wanneer het komt.quote:
Laat je het mij weten als hij binnen is?quote:Op zondag 27 augustus 2006 17:09 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Wanneer is een goeie vraag. Ik weet nog niet wanneer het komt.![]()
Okequote:Op zondag 27 augustus 2006 17:12 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Laat je het mij weten als hij binnen is?
Ik lag net op bed, sorryquote:Op zondag 27 augustus 2006 23:54 schreef -Evert- het volgende:
SuperrrTuxxx, u there?
Goedemiddagquote:
quote:
Bier nog niet binnen?quote:Op zondag 27 augustus 2006 17:09 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Wanneer is een goeie vraag. Ik weet nog niet wanneer het komt.![]()
Ja het is er!!quote:
Bedankt voor je nuttige bijdrage.quote:Op vrijdag 1 september 2006 15:22 schreef Allochtoon het volgende:
nerds
Hee, die heb ik wel eens gespeeld!quote:Op vrijdag 1 september 2006 15:51 schreef arnold-d het volgende:
ook een cool spel van
[afbeelding]
SUPERTUX
Playtux the Mansuxquote:Op vrijdag 1 september 2006 16:08 schreef Allochtoon het volgende:
ik kan niet wachten totdat iemand plaatjes van tuxracer en xtux gaat posten
o hou me tegen
Ja hoor! Gewoon richting de Efteling en dan vanaf daar de bierlucht volgen, dan komt het goed.quote:Op vrijdag 1 september 2006 16:20 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Mag ik dan komen? Kunnen we hem samen opzuipen![]()
quote:Op vrijdag 1 september 2006 16:36 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Ja hoor! Gewoon richting de Efteling en dan vanaf daar de bierlucht volgen, dan komt het goed.![]()
quote:
quote:
quote:
quote:
quote:
Ja dat kan. Hoe gaattie murp? (quote:Op vrijdag 1 september 2006 19:59 schreef murp het volgende:
[..]
we kunnen ook typen i.p.v smilies...![]()
Maar ik mag dat toch? He, ja he he, ja he....quote:Op vrijdag 1 september 2006 20:56 schreef -Evert- het volgende:
Zomfg, smiley spam...
Hij is begonnen, dus jij mag het welquote:Op vrijdag 1 september 2006 20:58 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Maar ik mag dat toch? He, ja he he, ja he....![]()
Ah, als je het zo bekijkt...quote:Op vrijdag 1 september 2006 21:00 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Hij is begonnen, dus jij mag het wel![]()
quote:Op vrijdag 1 september 2006 21:07 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Ah, als je het zo bekijkt...![]()
Foei!quote:Op vrijdag 1 september 2006 21:20 schreef -Evert- het volgende:
En nou ben ik ook begonnen
quote:
Uh ja, ik sliep al.quote:
quote:
quote:
Jaja...quote:Op zondag 3 september 2006 00:40 schreef murp het volgende:
[..]
we bouwen zo wel een relatie op he...![]()
quote:
quote:
quote:
Feli, bier hier!quote:
je bent een schat..quote:Op zondag 3 september 2006 23:11 schreef -Evert- het volgende:
[..]
ik weet het, heb je al feliciteerd in je 'ik ben jarig-topic'
quote:
Ja ik heb wel dorst.quote:
kijk maarquote:Op zondag 3 september 2006 23:18 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Ja ik heb wel dorst.Maar wil die halve krat ook wel met andere FOK!kers delen hoor, als die nog willen
![]()
![]()
Ja 't is wat he.quote:Op zondag 3 september 2006 23:10 schreef -Evert- het volgende:
Smiley spam, omfg
* -Evert- meldtquote:Op zondag 3 september 2006 23:18 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Ja ik heb wel dorst.Maar wil die halve krat ook wel met andere FOK!kers delen hoor, als die nog willen
![]()
![]()
Tot zoquote:Op zondag 3 september 2006 23:18 schreef murp het volgende:
roken, pissen, effe fokken en naar bed!
tot zo..
quote:
quote:
oja, een smilie:quote:Op zondag 3 september 2006 23:27 schreef murp het volgende:
nu douchen... gratis af te halen bij mij thuis.... over 10 min ga ik naar bed... ik hoor de deurbel wel als je bij mij voor de deur staat
Vertel eerst ff waar je woontquote:Op zondag 3 september 2006 23:27 schreef murp het volgende:
nu douchen... gratis af te halen bij mij thuis.... over 10 min ga ik naar bed... ik hoor de deurbel wel als je bij mij voor de deur staat
Ja maar, ja maar....ik weet niet waar je huis woont.quote:Op zondag 3 september 2006 23:27 schreef murp het volgende:
nu douchen... gratis af te halen bij mij thuis.... over 10 min ga ik naar bed... ik hoor de deurbel wel als je bij mij voor de deur staat
Bedoel ikquote:Op zondag 3 september 2006 23:28 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Ja maar, ja maar....ik weet niet waar je huis woont.![]()
Douche gewoon niet dan.quote:Op zondag 3 september 2006 23:29 schreef murp het volgende:
[..]
9 min... kut moet ik wel snel douchen![]()
Of onder de douche FOK!ken moet ook wel lukken toch?quote:
neequote:Op zondag 3 september 2006 23:31 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Of onder de douche FOK!ken moet ook wel lukken toch?![]()
Alleen je lul wassen dan...quote:Op zondag 3 september 2006 23:31 schreef murp het volgende:
[..]
ik ga zo nog sexen.... wil ik niet doen met een zweetlul..![]()
2 minuten nog![]()
quote:Op zondag 3 september 2006 23:31 schreef murp het volgende:
[..]
ik ga zo nog sexen.... wil ik niet doen met een zweetlul..![]()
2 minuten nog![]()
Waterdichte laptop FTWquote:Op zondag 3 september 2006 23:31 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Of onder de douche FOK!ken moet ook wel lukken toch?![]()
Wie komt dan?quote:Op zondag 3 september 2006 23:31 schreef murp het volgende:
[..]
ik ga zo nog sexen.... wil ik niet doen met een zweetlul..![]()
2 minuten nog![]()
Doei doei, is goedquote:Op zondag 3 september 2006 23:34 schreef murp het volgende:
ik ga!!! doei en tot morgen.... ik bewaar het bier wel voor jullie....![]()
We zijn toch niet allemaal tegeljik FOK! komen lastigvallen.quote:Op zondag 3 september 2006 23:40 schreef -Evert- het volgende:
SuperrrTuxxx: Aantal posts: 3140 (gemiddeld 9 per dag)
-Evert-: Aantal posts: 1987 (gemiddeld 3 per dag)
murp: Aantal posts: 4975 (gemiddeld 5 per dag)
Geen id waarom ik dat post![]()
Dat moet ja!quote:Op zondag 3 september 2006 23:41 schreef -Evert- het volgende:
En als dit topic vol is, maken we gewoon deel 2 aan, toch?
quote:Op zondag 3 september 2006 23:41 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
We zijn toch niet allemaal tegeljik FOK! komen lastigvallen.![]()
Bagger, bagger!quote:Op zondag 3 september 2006 23:47 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Komt goed, eerst ff hier volbaggeren![]()
quote:
15 minquote:Op zondag 3 september 2006 23:51 schreef -Evert- het volgende:
Ben ff wat food halen... brb in 15 min ofzo
Voorgerecht: Cup a Kipquote:Op zondag 3 september 2006 23:53 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
15 min![]()
![]()
Wat staat er op het menu?![]()
quote:Op maandag 4 september 2006 00:06 schreef -Evert- het volgende:
[..]
Voorgerecht: Cup a Kip
Hoofdgerecht: Shoarma pizza
Nagerecht: Paprika chips
quote:
Ik wil ook zo'n jurk.quote:
Natuurlijkquote:
Klinkt sexy.quote:Op maandag 4 september 2006 00:34 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Natuurlijk![]()
Maar ff serieus he, zou dat staan? een pinguin met zo'n jurk aan?![]()
![]()
Wat een smileyfestijn.quote:
Ik hou ook van murp en ARKONquote:Op dinsdag 5 september 2006 00:33 schreef -Evert- het volgende:
Ik hou van SuperrrTuxxx![]()
Ik hou van murp![]()
Ik hou van ARKON![]()
En ik ga slapen![]()
quote:Op dinsdag 5 september 2006 00:51 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
Ohja truste Evert.![]()
Ik ga ook zo.![]()
quote:
Verveel je je zo dat je jezelf maar gaat quoten.quote:
quote:Op dinsdag 5 september 2006 18:30 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
[..]
Verveel je je zo dat je jezelf maar gaat quoten.![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
284quote:Op dinsdag 5 september 2006 21:30 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
283![]()
Typ eens een beetje door mensen, hij moet wel vol.![]()
De materiële aspecten van het Ferguut-handschriftquote:Op dinsdag 5 september 2006 21:30 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
283![]()
Typ eens een beetje door mensen, hij moet wel vol.![]()
285quote:
Cool, zal ik de PI posten?quote:Op dinsdag 5 september 2006 21:38 schreef murp het volgende:
[..]
De materiële aspecten van het Ferguut-handschrift
K*****
Van één van de oudste Middelnederlandse Arthurromans, de Ferguut, is overgeleverd in één enkele codex van een kopiist met een handschrift zeer regelmatig handschrift, Letterkunde 191 van de Leidse universiteitsbibliotheek. De oorspronkelijke Franse tekst, Guillaume le Clerks Fergus, is hier gedeeltelijk vrij trouw vertaald, en gedeeltelijk wat vrijer geïnterpreteerd, wellicht omdat twee verschillende mensen er op twee verschillende tijdstippen aan werkten. Fergus stamt uit de overgang van de elfde naar de twaalfde eeuw; de oorspronkelijke Ferguut, die aan ons niet bekend is, is op taalkundige gronden rond 1250 gedateerd. Ons handschrift dateert uit tenminste enkele decennia later; het is vaak lastig om veertiende-eeuwse Vlaamse teksten exact te situeren, maar dateringen van 1225 tot 1275 worden genoemd, waarbij een datering rond 1340 het gangbaarst is. Hierbij zijn taalkundige moderniseringen, codicologische en paleografische aspecten bekeken.
De hand van de anonieme kopiist wordt in wel meer Middelnederlands werk herkend. Vier handschriften, alle Middelnederlandse epische werken, worden aan hem toegeschreven; ook enkele geestelijke werken zou hij hebben gekopieerd. Op grond van zijn regelmatige handschrift wordt er wel de conclusie getrokken dat hij een professioneel kopiist zou zijn.
Dit materiele aspecten van de Ferguut zijn al vrij goed onderzocht en beschreven. Toch zit er nog een aantal eigenaardigheden in het handschrift die de aandacht verdienen. Ik zal die langslopen en daarbij suggesties opperen over de oorzaak en de betekenis van dergelijke materiele aspecten. Ik heb hierbij helaas het origineel niet in kunnen zien; ik heb me gebaseerd op het zwart-wit-facsimile uit [jaartal]. de kleurige reproductie van de initiaal in [bron], en als iets me onduidelijk was, heb ik observaties van derden gebruikt, die ik zal expliciteren in het notenapparaat. Ik zal door deze werkwijze helaas meer vragen oproepen dan beantwoorden, maar ik hoop dat ik toch nog iets kan bijdragen aan de discussie over de vervaardiging van het handschrift, en daarmee functie van de Ferguut.
De codex
Op grond van custoden op folio 32v° is vastgesteld dat de Ferguut-codex, dat nu in een achttiende-eeuwse convoluut is gebonden met nog vier andere teksten, oorspronkelijk vóór Die dietsche doctrinale, nu de laatste tekst in dat convoluut, geplaatst was. Inmiddels beslaat de Ferguut de eerste 32 folia van de verzamelband.
Hoe dan ook, het op maat snijden van het boekblok heeft de beeldspiegel, maar niet de tekstspiegel, van de Ferguut aangetast. Wellicht ontgaat ons daardoor waardevolle informatie: representanten van de kopiist kunnen zijn weggevallen, net als bepaalde custoden en lijngaatjes.
Het handschrift is na het versnijden nog 248 bij 165 millimeter groot; vier quinionen en een katern op het einde hebben een regelmatige opbouw. Vóór het versnijden is het handschrift waarschijnlijk tot vijf centimeter aan alle zijden groter geweest; veel groter dan dat laat een perkament, in vijven gevouwen, meestal niet toe. [noot: niet onderzocht, ga uit van besamusca]. Het is aan boven- en onderzijde zeker twee centimeter groter geweest, getuigen de afgesneden verluchtingen van f. 1r°.
Zelfs zonder die vergroting is er een aardige marge behouden in het handschrift. De 5,604 verzen die het handschrift telt zijn verdeeld over 64 bladspiegels; iets minder dan 88 verzen per bladspiegel is een lage verhouding, passend bij een sierdocument.
De initiaal
Er is één gehistorieerde initiaal te vinden in de Ferguut, namelijk de incipit-D. Deze met rijke kleuren versierde letter van negen regeld hoog is helaas ernstig beschadigd. De afbeelding, van een geharnaste ridder met schild, helm en zwaard, is omgeven door een teksthalfomlijnende bracket, die iets beter geconserveerd is.
De gangbare opvatting is dat het schild en wellicht het gezicht van de ridder geradeerd zijn, om zo met opzet eigendomskenmerken te verwijderen. Deze methode is al vaker waargenomen; meestal echter wordt de betreffende plek overgeschilderd met een nieuw stemma, al lijkt dat niet altijd het geval. Toch is het wellicht verstandig om de initiaal nog eens, in het echt, van dichtbij te bestuderen. Is hier werkelijk sprake van een rasuur? De bruine vlekken die her en der onder de verluchting vandaan komt, ook in de bracket, wijzen op een bloslaag, een laag die op plaatsen werd aangebracht om deze te prepareren voor bladzilver en -goud. Waar de plaatsen voor het goud allemaal nog in redelijke conditie zijn, is het zilver overal in erbarmelijke conditie. Wellicht heeft iets de boluslaag of de dekmetaalverf aangetast. Dit zou eenvoudig te onderzoeken zijn; op microniveau laat raderen krassen achter, die door een vergrootglas goed te zien zijn. Afhankelijk van het type verf, de zijde van het perkament en de lengte van tijd dat een eventueel oorspronkelijk wapenschild op het perkament stond voordat het werd geradeerd, is het wellicht mogelijk om door middel van palimpsest-onderzoeksmethoden een spoor van het weggevallene terug te vinden. Nader onderzoek naar het initiaal is dus gewenst.
Dat gezegd hebbende, is het natuurlijk wel een interessante vraag wie er is afgebeeld. Is het de opdrachtgever? De kans dat deze geabstraheerde ridder portretwaarde heeft, is nihil, gezien de veertiende-eeuwse Vlaamse verluchtingstraditie. Wellicht stond er inderdaad een wapenschild; dan is de afbeelding hooguit een abstracte heraldische representant.
De kans is groter, dat hier Ferguut is afgebeeld; hij heeft een rode wapenrusting aan, zoals in de tekst. Dan betekent 'wit schild' gewoon 'blank schild', onbeschilderd schild: de kleur van het metaal heeft dan het hele schild bedekt. Dat dit zilver geradeerd zou worden, is alleen waarschijnlijk als er een plan was om het in te schilderen met het stemma van de nieuwe eigenaar. Dat het dan zo onzorgvuldig gebeurt als in dit handschrift is onwaarschijnlijk: de nieuwe verf zou wellicht loslaten aan de randen. We mogen de materiële waarde van een dergelijk handschrift niet uit het oog verliezen: in dat licht bezien lijkt het onwaarschijnlijk dat er zo onzorvuldig wordt omgesprongen met een handschrift.
Er is ook nog de mogelijkheid, dat hier een generieke ridder is afgebeeld. De ridder hoeft niet iemand te representeren; hij kan ook ridderschap in het algemeen, een van de onderwerpen van de Ferguut, symboliseren. Ook dit is geen ongebruikelijke invulling van een initiaal. Het is dan ook de moeite waard om het handschrift te onderzoeken (wellicht met een röntgentechniek) op representanten onder de initiaal: de aanwijzing van de kopiist aan de verluchter, meestal een andere persoon, zeker in een atelier, kunnen veel aanwijzingen verschaffen.
Een dergelijke verluchting lijkt wellicht voor ons wat pover. Later zouden de handschriften, onder de bibliofiele en verluchtingslievende Bourgondiërs en hun hof, nog veel rijker versierd worden. Daarmee mag de Ferguut-verluchting echter niet worden vergeleken, al gebeurt dat wel [schooluitgave] Als we echter naar de vermoedelijke ontstaansperiode kijken, is dit een behoorlijk rijk versierd handschrift.
De handen en de ophogingen
Twee Middeleeuwse handen zijn in het handschrift te onderscheiden: die van een kopiist en een corrector, die in korte tijd na het afschrijven van het handschrift veel correcties aanbracht, tussen de twee- en driehonderd. De haarlijntjes bij de e doen het handschrift van den corrector wat ouderwetser lijken; wellicht was de corrector wat ouder dan de kopiist. De kopiist heeft een vastere hand, hoewel de kopiist naar het einde toe steeds onregelmatiger schrijven; wellicht is er sprake van een (relatief) snelle opdracht. De corrector noemt ook nog even in het explicit, de laatste twaalf regels van zijn hand, dat hij de correcties heeft gemaakt waar dat de Ferguut ten goede kwam. Want, snelle opdracht of niet, de tekst is van hoge kwaliteit.
Beide handen gebruiken een nette textualis libraria [gubmert]. In de veertiende eeuw was de nóg formeler letter, de textualis formata, doorgaans gereserveerd voor geestelijke werken. Voor zover de grootte van het werk en de initiaal dit nog niet uitsloten, is hier geen sprake van een codex voor intensief gebruik.. Ook de initialen, opgehoogd met een gele streep, en de grotesken aan het begin van elke kolom, zijn hier een bewijs van.
Het gegeven dat niet alleen een kopiist de tekst heeft afgeschreven, maar ook een corrector de hele tekst heeft nagelopen en uitgebreid heeft geamendeerd, kan op twee dingen wijzen. Ten eerste is er niet alleen sprake van een pronkhandschrift; in dat geval is de tekst van ondergeschikt belang. De middelen om een corrector zoveel werk te laten verrichten had ook ingezet kunnen worden om het handschrift nog rijker te verluchten dan nu al is gebeurd. Ten tweede liggen de productiekosten van een gecorrigeerd handschrift natuurlijk aanzienlijk hoger dan de kosten van een ongecorrigeerd handschrift. Dit laatste betekent dat het handschrift nog waardevoller is dan tot nu toe is gebleken.
Interpunctie en structurering
De structurering van de tekst is aangegeven doormiddel van lombarden, al dan niet met penwerk en kapitalen in de eersteletterrij. De kapitalen van de regels 1-2592, dat zeer trouw is aan de Franse brontekst, volgen de kapitalen van hun voorbeeld bijna op de voet. In het tweede gedeelte worden de initialen minder frequent, en wijken de stukken tekst tussen de initialen erg af in lengte. waar het eerstre gedeelte nog regelmatiger is.
De sporadische paragraaf- en halfparagraaftekens in de tekst, lijken op één uitzondering na slechts te zijn gebruikt als 'voetnoot, een verwijzing naar een vergeten zin onderaan de pagina. Er is geen gebruik gemaakt van interpunctie als strcuturering van de zin; er staan echter soms wel punten in een verbeterde zin. Deze hebben geen grammaticale grond; wellicht zijn ze bedoeld als opvulling van het doorbroken schriftspiegel, doordat de geradeerde tekst korter is dan de correctie. Wellicht vond de corrector een punt esthetisch bevredigender dan een gat.
De lombarden
Het handschrift is, zoals gezegd, versierd met lombarden, alternerend rood van kleur met blauw penwerk en blauw met rood penwerk. [bron] (Enkele uitzonderingen zijn penwerkloos - ik kon niet achterhalen of het penwerk was vervaagd, of dat er sprake was van een afwijkende kleur.) Zoals gebruikelijk, maar ook te zien aan bijvoorbeeld de lombarde op f. 21 v°, waar de lombarde per ongeluk wat over de tekst heenvalt, zijn de lombarden ná het afschrijven van de tekst gezet. Het is zeker niet ondenkbaar dat de kopiist of de corrector de lombarden zelf heeft gezet; dit was niet ongebruikelijk, en het ogenschijnlijk ontbreken van representanten wijst ook in die richting.
De grotesken
Iedere kolom begint met een groteske, behalve daar waar de Lombarde of de initiaal, die hoger staan in rang, dit niet toestaan. De grotesken, die bestaan uit letters met gezichten of dieren, \ijn getekend door een snelle hand die in enkele pennenstreken van een letter een voorstellinkje maakte. De grotesken worden niet precies herhaald, want er zit veel variatie in, maar er is toch een zekere regelmaat in de grotesken te ontdekken. In de gezichtsgrotesken trekt de schrijver/verluchter eerst een basale gekronkelde lijn naar beneden, te beginnen met een verbinding met de bovenkant van de uitvergrote letter. Soms tekent hij met een tweede lijn een kaak. Deze vult hij in met ogen; soms gebruikt hij eenvoudige stippen, maar vooral bij de ogenschijnlijke vrouwen gebruikt hij dan tot drie korte lijntjes. De dunne lijn, zonder inktvoetje, wijzen erop dat hij snel, geroutineerd, te werk ging. Het lijkt er op, maar nadere bestudering van het handschrift is zeker gewenst, dat de letters, ook weer zonder representant, met dezelfde pen als de grotesken zijn gezet; dit zou weer kunne betekenen, dat de kopiist of de corrector zelf de grotesken heeft vervaardigd.
Gezien de volgorde van de productie, namelijk eerst de tekst, daarna de Lombarden, vervolgens de grotesken (die immers wegvielen bij penwerk), lijkt het aannemelijk te maken dat de corrector de Lombarden en de grotesken heeft aangebracht. De kopiist heeft immers de laatste regels overgelaten aan de corrector; zijn hand wijst op vermoeidheid en haastwerk. Het is heel goed denkbaar dat de corrector het werk overnam en afmaakte. Meer onderzoek, met name van het echte handschrift, is hierbij van cruciaal belang.
Conclusie
Het veertiende-eeuwse Ferguuthandschrift is materieel van zeer hoge kwaliteit. De verluchtingen, de letter, de correcties en de marges wijzen op een dure productie. De verluchtingen zijn, hoewel vaak beschadigd, van hoge kwaliteit. Er zijn wel her en der aanwijzingen dat de tekst een haastklus was. De beschadigingen zijn wellicht opzettelijk, wellicht onopzettelijk aangebracht.
Nader onderzoek naar de initiaal zou kunnen uitwijzen of de hierin afgebeelde ridder ferguut is, de opdrachtgever representeert of een generieke ridder voorstelt.
Het is zeer wel mogelijk, dat er twee handen aan dit handschrift hebben gewerkt, de gehistorieerde initiaal even buiten beschouwing gelaten. De kopiist heeft bijna de volledige tekst geschreven; de corrector heeft de laatste regels geschreven, en wellicht de grotesken en de lombarden ingevuld.
![]()
![]()
![]()
![]()
hier ook van mij....quote:Op dinsdag 5 september 2006 21:51 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
Hmm alweer beetje late reactie van mij...![]()
Maakt niet uit hoorquote:Op dinsdag 5 september 2006 21:51 schreef SuperrrTuxxx het volgende:
Hmm alweer beetje late reactie van mij...![]()
kut, nu klopt die link nietquote:
nu is ie vol.....quote:
superrr tuxx?????? jij?quote:Op dinsdag 5 september 2006 22:01 schreef -Evert- het volgende:
Wie maakt de nieuwe deel? SuperrrTuxxx, jij?
JIj mag het ook wel doen, deel 1 was ook van jou.quote:Op dinsdag 5 september 2006 22:01 schreef -Evert- het volgende:
Wie maakt de nieuwe deel? SuperrrTuxxx, jij?
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |