Als hij zich net zo goed ontwikkeld als bij mij in Football Manager, dan is dit geen slechte deal.
quote:
Aad de Mos: 'De krater bij Vitesse moet weer een berg worden´
´Ik zal zaaien, een ander mag eventueel oogsten´
Bijna twaalf jaar na zijn vertrek bij PSV is Aad de Mos (59) terug in eigen land. Rijker als trainer, voller qua geest en bovenal met een bijzondere missie. Vanaf komend seizoen is bij de aangewezen architect die Vitesse nieuwe vorm moet geven. Zijn honger naar prijzen is omgezet in de drang naar structuur. Toch - hoe kan het ook anders - blijft De Mos ambitieus. Onder zijn leiding moet de vervallen club uit Arnhem terug naar de Nederlandse subtop. 'Dit is de ultieme uitdaging.'
We zouden u toch nooit meer terugzien als trainer in de Eredivisie? Hoogstens als technisch directeur.
'Haha, ik heb dat een paar jaar geleden gezegd, dat klopt. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik heb bijna alles geprobeerd wat in de voetballerij mogelijk is. Ook technisch directeur. Dat leek me heel leuk, maar het viel ontzettend tegen. Het bureau is niets voor mij, dan zit ik te ver van het veld af. Ik wil met het balletje bezig zijn, niet met commerciële zaken en het afsluiten van contracten. Ik ben wel blij dat ik het geprobeerd heb, absoluut, anders weet je misschien niet wat je mist. Maar het vak van trainer blijft het allermooiste. Het is iets van jezelf, ik geniet ervan het optimale uit een groep te halen.'
Waarom is het zo mooi dat in het buitenland te doen?
'Nederland was een gepasseerd station. Helemaal omdat ik al bij Ajax en PSV had gewerkt werd de spoeling van mogelijke clubs een stuk dunner. Bovendien werkt het buitenland verslavend, zeker als je in de landen zit waar ik de laatste jaren veel heb gezeten. De Hollandse School is daar uniek, mensen hebben heel veel respect voor je. Dan voelt het al gauw als werken in het paradijs.'
Toch zag u afgelopen maand af van het trainerschap in Turkije.
'Half mei belde Vitesse, maar toen was ik vrij ver met Trabzonspor. Jan Streuer (manager voetbal van Vitesse, red.) wenste me succes en zei dat hij verder zou zoeken, maar naarmate ik Trabzonspor vaker zag spelen, werd ik minder enthousiast. De opdracht die club terug te brengen naar de Turkse top was onmogelijk. Ik was vastberaden het niet te doen. Je moet altijd analyseren hoe realistisch een opdracht is voordat je tekent en erachter komt dat je het nooit gaat redden.'
Toen kwam Streuer weer. Wat was uw eerste idee bij het horen van de naam Vitesse?
'Met PSV heb ik op Nieuw Monnikenhuize gespeeld en uit die tijd kan ik me herinneren dat Vitesse een echte reuzendoder was. Daar ging je als topclub niet graag naartoe. Natuurlijk is er heel veel veranderd, maar het gevoel dat bij de club Vitesse hoort, is altijd positief geweest. Ook bij andere mensen die ik erover spreek. Toevallig heb ik in de afgelopen competitie twee van hun betere wedstrijden, Willem II-uit en Sparta-thuis, in het stadion gezien. Plus nog eens een paar op M Daaruit kon ik wel opmaken dat Vitesse over een vrij aardige selectie beschikt.'
Toch verbazen veel mensen zich erover dat de grote Aad de Mos van weleer het relatief kleine Vitesse gaat trainen.
'Die scepsis is er altijd geweest als ik naar een andere club ging. Mensen hebben heel vaak vraagtekens gehad waarom ik dingen deed. Maar uiteindelijk waren mijn keuzes altijd gebaseerd op mijn intu"itie. Dat is het belangrijkste. Als je een goed gevoel hebt met de mensen door wie je wordt gevraagd, en als je weet datje met hen de rit kunt afmaken, dan is dat een heel belangrijk deel van het mogelijke succes. Het eerste dat ik dan ook aan Streuer heb gevraagd, is of hij blijft. Als je als regisseur voor een film wordt gevraagd en halverwege de reis vertrekken twee.hoofdrolspelers - nou, daar ben je dan lekker mee. Natuurlijk kan ik geen harde garanties krijgen, maar de intentie moet er zijn. Niet dat ze denken dat ze het zinkende schip hebben gered en dat ze eraf stappen nu we weer gaan varen. Maar dat gevoel heb ik nu niet. Zéker niet, mijn gevoel bij deze mensen is fantastisch.'
Waar is dat goede gevoel op gebaseerd?
'Bij Paul van der Kraan (algemeen directeur Vitesse, red.) dat hij me heeft aangegeven dat de club klaar is de weg naar boven in te zetten. Vitesse kan weer bouwen aan een nieuwe toekomst nu de schulden gereduceerd zijn tot nul. De besnoeiingen op onderdelen in de club zijn gestopt, waardoor het grootste deel van wat binnenkomt weer in dienst kan staan van het team, van de resultaten. Dát biedt Streuer weer de mogelijkheden op pad te gaan om nieuwe spelers te zoeken. Stapje voor stapje moet het elftal beter gemaakt worden. Er is wat ruimte, maar die is klein. We moeten niet meteen wonderen verwachten. Inmiddels hebben we zeker voor de breedte drie goede versterkingen binnen. En als ik nog iets wil, zal ik aanspraak moeten doen op mijn netwerk.'
Hoe schat u de huidige selectie in?
'Het is de kunst er een stukje balans in te brengen. Qua potentieel staat er een heel goede groep en ik zou ook niet weten waarom ik op sommige punten niet door zou gaan waar Edward Sturing is gestopt. Aan het eind van vorig seizoen stond de ploeg heel aardig. Wat goed is moet je houden, wat in mijn ogen slecht is zal ik bijsturen. Dat kan door een andere speelwijze, een belangrijke aankoop of door poppetjes op een andere plaats te zetten. Maar eerst wil ik weten wát er allemaal fout zit. Natuurlijk heb ik ook alle verhalen gehoord over onrust en een gebrek aan discipline, maar de komende weken wil ik het allemaal eerst zelf ondervinden. Ik ga niet oordelen en véroordelen over wat er in het verleden is gebeurd. Wél kijk ik bij een nieuwe club altijd naar de doelcijfers: 52-54, te veel tegengoals. Dat is een probleem en daar moet aan worden gewerkt.'
Een ander probleem is dat Vitesse tegen toppers piekt, maar tegen kleintjes te veel laat liggen. Dit seizoen verloor de ploeg bij ADO Den Haag (2-0), Sparta (1-0) én Heracies Almelo (3-1).
'Op het moment dat we daar wat aan kunnen doen, zetten we een heel belangrijke stap. Die kwestie is ondefinieerbaar, maar we moeten er wél vat op krijgen. je ziet het bij veel clubs. Ik denk dat Erwin Koeman en Danny Blind dit seizoen ook bij vrijwel geen wedstrijd zeker wisten dat ze die zouden gaan winnen. PSV en AZ hadden dat wél. Door een goede organisatie, individuele klasse én spelhervattingen. Dát zijn de drie steunpunten in lastige wedstrijden. Als wij van die aspecten iets kunnen meenemen in het nieuwe seizoen, pakken we zeker een aantal punten meer. Dát is het verschil tussen de elfde en de zevende plaats.'
Kleine dingen kunnen daarin doorslaggevend zijn?
´Je kunt nog zoveel trainen, uiteindelijk zijn het momenten die een wedstrijd beslissen. Op die momenten moet je zo goed mogelijk voorbereid zijn. Onder meer door ervoor te zorgen dat wij zo weinig mogelijk excuses kunnen hebben als iets niét lukt. De randvoorwaarden moeten volledig in orde zijn. Dat eis ik van de club, omdat ik, als die voorwaarden niét top zijn, ook geen prestaties van mijn spelers kan eisen. Als iedereen over zulke dingen tevreden is, wordt de sfeer beter en komen de prestaties en het spelplezier vanzelf terug.'
De tijd van gezeur bij Vitesse is voorbij?
'Wat mij betreft wel. De club moet nu definitief afscheid nemen van het verleden. Met de financiële balans is de streep in de organisatie getrokken, de ploeg moet nu laten zien ook qua prestaties de weg omhoog in te kunnen zetten. Vitesse gaat opnieuw beginnen, fans moeten weer trots kunnen zijn op deze club, zoals ze dat altijd zijn geweest. En ik hoop dat mensen mij over een paar jaar herinneren als de trainer die Vitesse heeft geleid na de zwarte periode. En dat ik de aanzet heb gegeven tot iets moois. Iedereen kan over mij denken wat ze willen, maar naast prijzen heb ik altijd wel iets achtergelaten waar een ander iets mee kon. Bij zowel Ajax, Anderlecht, KV Mechelen als Al Hilal. Dat gaat me hier óók lukken.'
Dus u ziet uw rol bij Vitesse als de man die het nieuwe proces start? Niet als de trainer die de successen gaat behalen?
'Ik zal zaaien, een ander mag eventueel oogsten. Mocht dat nodig zijn.'
Waarom wilt u niet zelf oogsten?
'Dat wil ik wel, maar dat kán soms niet meer in deze tijd. Ik ben daar heel realistisch in. In onze maatschappij die wordt overheerst door internet, is de voetballerij een wereld in een stroomversnelling geworden. Er is nergens meer tijd voor. Alles moet vandaag al klaar zijn, terwijl het gisteren is uitgevonden. Dat heb je maar te accepteren. Het is een proces waarin je met je hele denkwijze mee moet gaan. Natuurlijk zou ik wel willen oogsten, dat wil iedereen, maar op het moment dat je een nieuw proces opstart, plukje niet altijd zelf de vruchten. Ja, Sir Alex Ferguson doet dat nog steeds bij Manchester United, maar dat is een zeer ouderwetse situatie. En let op, als hij straks wordt opgevolgd, is die nieuwe man binnen een halfjaar vertrokken. Omdat iedereen direct van hem een nieuwe oogst verwacht. Dat kán niet. De ene keert duurt het zaaien drie maanden, maar een andere keer twee jaar.'
Hoe is dat verwachtingspatroon in landen als Saudi-Arabië?
'Nog veel extremer. Na één nederlaag hoor je van sommigen al dat je beter je koffers kunt pakken en soms is het kampioenschap overbodig, als je maar wint van de concurrent. Dan vraag je je wel eens af waar de drijfveer vandaan komt om tóch door te gaan. Maar dan is de uitdaging daar te presteren toch groter dan de vrees af te gaan. Nu ik met Vitesse weer een nieuwe club heb, ben ik toch wel blij dat de komende periode Nederland mijn thuisbasis is. Zeker ook omdat het voetbal in Nederland er geweldig voorstaat. Als je in het buitenland vertelt dat onze jeugdspelers vanaf hun twaalfde twee keer per week trainen en bij het voetbalveld naar school gaan, kunnen ze dat niet geloven. Hier hebben we lang getwijfeld of deze weg wel de goede weg was, maar nu blijkt van wel. Het wachten op de oogst heeft zin gehad. De resultaten van de nationale jeugdteams deze zomer zijn het ultieme bewijs.'
Is het tegelijkertijd het ideale moment als trainer In Vitesse te stappen?
'Ja. Als ze dit seizoen tweede waren geworden, had ik het niet gedaan, en als ze de komende jaren nóg hadden moeten bezuinigen, ook niet. Dan had ik geen perspectief gezien om vooruit te gaan met deze club. Nu wel, ik ben ervan overtuigd dat Vitesse in de lift stapt en op den duur weer een grote club kan worden. Al weet ik nog niet hoe lang dat duurt. Dat heeft volledig met het beschikbare budget te maken, laten we het alsjeblieft stap voor stap doen. Mensen mogen best wat eisen, maar tovenaars bestaan niet in het voetbal. Komend seizoen moeten we bij de eerste negen eindigen met leuk, herkenbaar voetbal. Dat eis ik zelf. Maar bovenal moet er rust en stabiliteit in de tent komen. Vitesse moet volwassen overkomen naar sponsors en publiek. Als dát lukt, gaat het vanzelf de goede richting op.'
Dus u wilt op den duur méér dan de negende plaats.
´Ja, natuurlijk, wat denk je dan? Maar waar we eindigen, hangt af van het budget en een beetje geluk. Toen Vitesse in de jaren negentig tegen de top aan zat, ging daar ook veel werk aan vooraf. Zoiets ontstaat niet een, twee, drie. De laatste jaren is er een krater ontstaan, nu moeten we weer naar een berg toe. Maar om op die berg van de jaren negentig te komen, moet de begroting worden verdubbeld. En het is een sneeuwbaleffect, hè. Uiteindelijk gaat alles sneller als je resultaten haalt. Vitesse kan terug naar de plek van voorheen, maar eerst moeten we het vertrouwen bij de mensen herstellen. Dat is broos. Vitesse heeft op de rand van de afgrond gestaan, in het buitenland zijn clubs doodgegaan door dezelfde redenen waardoor Vitesse in de problemen zat. We mogen blij zijn dat de club nog bestaat.'
Na het jagen op prijzen wordt dit dus een heel interessante en nieuwe klus.
'Het is vrij nieuw, ja, en slechts in kleine zin te vergelijken met het moment dat ik naar KV Mechelen ging. Toen had ik het geld, nu hoop ik het uiteindelijk te krijgen. We zullen er met z'n allen hard voor moeten werken, want het is wel duidelijk dat we het niet van derden zullen krijgen. In het verleden is er te veel verbrast. Zowel financieel als sportief staan we op nul en moeten we er weer iets van maken. En het kan, want alles wat we straks sportief binnenspelen gaat naar de clubkas. Het wordt moeilijker dan bij KV Mechelen, maar daarom ook leuker. Dit is de ultieme uitdaging.'
Zo'n proces heeft dus tijd nodig. Maar zit u hier over twee jaar nog?
'Dat weet ik niet. Maar zo niet, dan weet ik zeker dat mensen me zullen herinneren als de trainer die de basis heeft gelegd. Hoewel, complimenten vanwege bepaalde successen worden in de voetballerij niet zo snel toegekend. Maar mócht ik eerder weg zijn, dan wil ik er in elk geval een goed gevoel aan overgehouden hebben. Dat ik heb bijgedragen aan de nieuwe toekomst van Vitesse. Dat is het belangrijkste.'
Het totale clubbelang staat nu boven individueel scoren? Is dat waarin u in 25 jaar trainerschap bent veranderd?
'Als je jong bent zie je geen valkuilen. Ik was trots dat ik trainer was van Ajax. Elke keer als ik op de Middenweg kwam aanrijden, keek ik naar die vier letters. Niets kon in mijn ogen fout gaan. Maar na verloop van tijd zie je twéé kanten van de medaille. je wint een Europa Cup, maar je wordt ook ontslagen. Twee uitersten. Met die twee mogelijkheden hou ik bij Vitesse geen rekening. De uitdaging is anders. De honger naar prijzen is niet weg, maar de winst is voorlopig eerst op andere punten te behalen. Plezier hebben, discipline, en het bereiken van de play-offs. Wat we allemaal extra meepakken is mooi meegenomen, maar het gaat om de structuur.'
Is dat de belangrijkste kentering in uw denken?
'Ja, zeker nu bij Vitesse. Vroeger vond ik het de ultieme kick om kampioen te worden. Dat wil ik nog steeds, maar ik zie alles nu wel in een breder beeld. Voorlopig word ik met Vitesse liever negende terwijl ik het gevoel heb dat we de goede kant op gaan, dan vijfde zonder perspectief. Zoals Ajax dit jaar de voorronde van de Champions League heeft bereikt, lijkt me niet fijn. Dan heb je niets om je aan vast te houden.'
Bent u ook op andere fronten veranderd?
'Ik heb de afgelopen jaren een ontdekkingsreis ondergaan. In andere culturen doe je nieuwe indrukken op. Maar één ding blijft altijd mijn leidraad: wat ik bij Ajax heb meegekregen. Die visie kun je overal op de wereld gebruiken en iedereen accepteert het. Uiteindelijk zien ze allemaal in dat het de gouden visie is. De manier van training geven en zeker ook het bijbrengen van een bepaalde discipline. Iedereen moet altijd bij de les zijn, doen wat hem wordt opgedragen. Verslapping is niet toegestaan. Bij een topclub niet en nu bij Vitesse ook niet. Onder geen beding. Zeker bij winst is verslapping fataal. Na een nederlaag zorgen ze er zelf wel voor dat ze weer scherp worden, na een zege heeft de trainer daar een belangrijke rol in.'
Is verslapping niet gewoon het gevolg van onduidelijkheid?
'Een onduidelijke trainer graaft zijn eigen graf, absoluut. De ene dag A en drie dagen later B is dodelijk voor de structuur van de groep, dan valt het uit elkaar. Ik stel regels en daar moet iedereen zich aan houden. Maar dat hoeft helemaal niet te betekenen dat ik streng ben. Wie mij kent, weet ik dat ik zelf ook wel van een lolletje hou. Gezellig een keer met z'n allen een biertje pakken. Als je maar elke dag vasthoudt aan je eigen rode draad. Dat is een absolute voorwaarde voor een goede trainer. Ik doe zoiets automatisch en dat heeft in het verleden tot mooie prestaties geleid.'
Toch wordt u ondanks vier landstitels, twee bekers en een Europa Cup II vooral gezien als de trainer van de afkoopsom. Doet dat pijn?
'Die mensen moeten alle prijzen maar eens bij elkaar optellen en dan tot een oordeel komen. En ach, wat is pijn? Natuurlijk stoort het me, maar de voetballerij is nu eenmaal een wereld van etiketten van het laatste moment. Wat vandaag geweldig is, kan morgen dramatisch zijn. In mijn werk laat ik me er niet door afleiden, maar als mens is het wel eens vervelend.'
In uw contract met Vitesse zou geen afkoopsom staan.
'Ik heb nog nóóit een afkoopsom in mijn contract gehad, dat is een verzinsel dat iedereen maar heeft overgenomen. Toen ik van Mechelen naar Anderlecht ging, heb ik een afkoopsom moeten betálen. Dus ik heb meer betááld dan ontvangen. Maar ach, ontkennen is net als vechten tegen de bierkaai.'
U bent inmiddels 59. Leert u nog?
'De afgelopen jaren heb ik heel veel geleerd in die andere culturen. Je valt van de ene verbazing in de andere. Komend seizoen zal zowel de club als ikzelf dingen kunnen leren. Een van mijn tekortkomingen is dat ik soms nog te emotioneel ben. En dat ik me niet altijd even goed heb laten omringen door andere mensen. Door de harde eis in Arnhem met twee assistenten te kunnen werken probeer ik dat probleem nu te voorkomen. En het is ook nodig, hoor. Groepen worden steeds groter, spelers steeds mondiger.'
U heeft onder meer gewerkt bij Ajax, KV Mechelen, Anderlecht, PSV, Werder Bremen, Standard Luik, Sporting Gijon, Urawa Red Diamonds in Japan en Al Hilal in Saudi-Arabië. Bent u in al die jaren een ander mens geworden?
'Misschien iets rustiger, maar ik ben nog net zo bezeten als vroeger. Een leven zonder voetbal is voor mij echt niet mogelijk en daar verbaas ik me soms over. Wat een impact zo'n spelletje op mijn leven kan krijgen... Ik kan me niet met andere dingen ontspannen. Ik heb het met golf geprobeerd, maar voetbal is mijn enige passie. En dat is nog erger geworden door de landen waar ik ben geweest. De hysterie daar is ongelooflijk. Zowel arm als rijk raakt ervan in de war. Neem Roman Abramovitsj bij Chelsea en de prins van Al Hilal, Abdellah bin Mossaad; ze worden weer kind als ze de bal zien. Voetbal is het beste bindmiddel tussen uitersten. Een oplossing voor problemen. Ik wist het al, maar nu ben ik er nog beter achter. Door die ervaring ben ik een rijker mens.'
Een rijker mens is een betere trainer..
'Daar zit wel wat in. In elk geval in de benadering naar mensen toe. Op spelers heeft het volgens mij weinig effect. Die zijn vaak toch hetzelfde, of je nu in Japan of in Nederland werkt. In feite zijn voetballers één volk. Maar net als alle andere volken een volk met verschillen. Vooral in de wijze waarop de hiërarchie wordt gevormd. Hier kan een jong talent door zijn uitstraling snel doorstromen tot een leider, in Japan is de oudste speler de baas. Ik ben benieuwd hoe groot het verschil hier is met twaalf jaar geleden. Ik ben in elk geval heel blij terug te zijn. Voetbal is mijn leven, trainen mijn geluk. Na twee weken zonder voetbal krijg ik overal pijn, word ik chagrijnig. Nou, daar hoeven ze in Arnhem niet bang voor te zijn. Mijn motivatie is gigantisch, ik ga deze klus klaren.'
Bron: VI 23-06-2006
Het is een beetje een bluffer, maar als hij het waarmaakt is daar niks mis mee.
Het komt iig over als de hoofdprijs. Voordat users van andere clubs beginnen te zeiken, er waren meerdere hoofdprijzen mogelijk, en misschien is Aad in sommige opzichten slechter dan wel beter, ik mag die bluf wel. Wat een verademing na Sturing iig