LIT Literatuur, Taal en Kunst
Boekbesprekingen, vragen over schrijvers, je favoriete theaterstuk, de mooiste schilderijen of de beste musea. Een must voor alle liefhebbers van kunst, boeken, theater en taal.
Bedoeling / bedoening
De laatste tijd zie ik steeds vaker staan:
"Wat een trieste bedoeling!"
of:
"Dit is een vreemde bedoeling."
Dit moet echter bedoening zijn.
Bovenstaande voorbeelden zijn dus fout.
be·doe·ling (de ~ (v.), ~en)
1 doel van een actie, dat wat men wil gaan doen of wil bereiken => intentie, inzicht, oogmerk, opzet
2 zin, strekking => betekenis
be·doe·ning (de ~ (v.), ~en)
1 [inf.] gang van zaken, toestand
2 inrichting, meubilering enz.
De laatste tijd zie ik steeds vaker staan:
"Wat een trieste bedoeling!"
of:
"Dit is een vreemde bedoeling."
Dit moet echter bedoening zijn.
Bovenstaande voorbeelden zijn dus fout.
be·doe·ling (de ~ (v.), ~en)
1 doel van een actie, dat wat men wil gaan doen of wil bereiken => intentie, inzicht, oogmerk, opzet
2 zin, strekking => betekenis
be·doe·ning (de ~ (v.), ~en)
1 [inf.] gang van zaken, toestand
2 inrichting, meubilering enz.
Ja, die met de ballen in de bek.
Ik zag vanochtend nog ergens staan 'doe eens een schot voor de boeg'. Bedoeld werd: doe eens een poging. Maar een schot voor de boeg is een waarschuwingsschot. Dit is volgens mij de schuld van Robbert Long, toen hij nog 'Tien voor taal' presenteerde. Hij gebruikte de uitdrukking steevast fout.
The love you take is equal to the love you make.
Ik hoor, maar dat telt eigenlijk niet voor spelling, steeds meer mensen een 'eu' zeggen op plaatsen waar ik nog echt een 'ui' zou uitspreken. Propedeuse, therapeut, euthanasie (net Boris Dittrich, toch niet de minste), neuroloog, pseudo. Ben ik raar of is de rest van de wereld raar? (Hmm, als je die vraag stelt, dan kun je het antwoord eigenlijk al verwachten...) maar het valt me met name het laatste jaar, twee jaar wellicht, op.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Beide uitspraken zijn gangbaar. In Onze Taal heeft er een paar jaar geleden eens een stukje over gestaan.quote:Op dinsdag 11 juli 2006 19:10 schreef Iblis het volgende:
Ik hoor, maar dat telt eigenlijk niet voor spelling, steeds meer mensen een 'eu' zeggen op plaatsen waar ik nog echt een 'ui' zou uitspreken. Propeeuse, therapeut, euthanasie (net Boris Dittrich, toch niet de minste), neuroloog. Ben ik raar of is de rest van de wereld raar? (Hmm, als je die vraag stelt, dan kun je het antwoord eigenlijk al verwachten...) maar het valt me met name het laatste jaar, twee jaar wellicht, op.
The love you take is equal to the love you make.
Sommige woorden, zoals neuroloog of neutronen, daar ben ik wel aan gewend. Maar propedeuse met de klinker van zeug doet me nog steeds enigszins versteld staan. Dus, is er een trent naar de 'eu' te bespeuren? Ik zal er eens op letten wat Donner of Bas van der Vlies doet… als die het ook doen, dan is het denk ik niet meer te kenteren. (Die zeggen ook nog gezellig consternasie en democrasie, en polisie, ‘zoals het hoort”.)quote:Op dinsdag 11 juli 2006 19:12 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Beide uitspraken zijn gangbaar. In Onze Taal heeft er een paar jaar geleden eens een stukje over gestaan.
(Die zeggen ook nog gezellig consternasie en democrasie, en polisie, ‘zoals het hoort”.)
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
een vraagje:
In een verslag heb ik de zin geschreven: "Tussen de 25 en 40% van de ziekenhuispatiënten lijden aan ondervoeding."
Ik dacht: patiënten (meervoud) lijden aan ondervoeding.
Mijn stagebegeleidster is echter stellig van mening dat het "Tussen de 25 en 40% van de ziekenhuispatiënten lijdt aan ondervoeding." moet zijn.
Mij lijkt dat meer spreektaal.
Wie heeft hier een antwoord op?
Verder nog een opmerking:
De als/dan kwestie is gebaseerd op een misvatting. Beide mogen gebruikt worden. Het schijnt meer een stijlkwestie te zijn. (Bron: schrijfwijzer 2002)
Ook te vinden in de Encyclopedie van Misvattingen.
In een verslag heb ik de zin geschreven: "Tussen de 25 en 40% van de ziekenhuispatiënten lijden aan ondervoeding."
Ik dacht: patiënten (meervoud) lijden aan ondervoeding.
Mijn stagebegeleidster is echter stellig van mening dat het "Tussen de 25 en 40% van de ziekenhuispatiënten lijdt aan ondervoeding." moet zijn.
Mij lijkt dat meer spreektaal.
Wie heeft hier een antwoord op?
Verder nog een opmerking:
De als/dan kwestie is gebaseerd op een misvatting. Beide mogen gebruikt worden. Het schijnt meer een stijlkwestie te zijn. (Bron: schrijfwijzer 2002)
Ook te vinden in de Encyclopedie van Misvattingen.
'Procent' (%) is volgens mij de kern waar het getal van de persoonsvorm zich naar moet richten. Dus enkelvoud is dan juist.
Bronquote:50 procent betalen?
Welke persoonsvorm en welk verwijswoord moet ik gebruiken in de volgende zin: 50% van de aannemers betaalt/betalen zijn/hun werknemers zwart uit?
De kern van de woordgroep 50% van de aannemers is 50%. Van de aannemers is daar een bepaling bij. De persoonsvorm richt zich naar de kern. Omdat 50% (of: `de helft') een enkelvoudig begrip is, zeggen we 50% betaalt zwart en niet 50% betalen zwart. Daarom is het: 50% van de aannemers betaalt zwart.
Ook het verwijswoord moet zich aanpassen aan de kern, dus aan 50% en niet aan aannemers. Procent is een onzijdig begrip (het heeft het lidwoord `het' bij zich). Daarnaar verwijzen we met zijn. Goed is dus: 50% van de aannemers betaalt zijn werknemers zwart uit.
The love you take is equal to the love you make.
Nog een onbekende:
Oirschot, Oisterwijk, Voigt, etc.
Oi moet worden uitgesproken als "oo". Net zoals in het Duits overigens (Voigt is trouwens de naam van een Duitse voetballer).
Oirschot, Oisterwijk, Voigt, etc.
Oi moet worden uitgesproken als "oo". Net zoals in het Duits overigens (Voigt is trouwens de naam van een Duitse voetballer).
Nog een vraag waar ik al een tijdje mee zit:
Ik heb gemerkt dat sommige woorden soms het lidwoord "de" en soms "het" toegewezen krijgen. Woorden waarbij ik dit ben tegengekomen zijn: "poort" en "hof". "basis" was geloof ik ook een voorbeeld.
Ik merkte dit op omdat dit voorkwam in boeken van gerenommeerde schrijvers. Ik ga ervan uit dat zij een betere kennis van de Nederlandse taal hebben dan ik.
Bestaan er woorden die beide lidwoorden goedkeuren? Of is dit enkel een fout van de schrijver?
Ik heb gemerkt dat sommige woorden soms het lidwoord "de" en soms "het" toegewezen krijgen. Woorden waarbij ik dit ben tegengekomen zijn: "poort" en "hof". "basis" was geloof ik ook een voorbeeld.
Ik merkte dit op omdat dit voorkwam in boeken van gerenommeerde schrijvers. Ik ga ervan uit dat zij een betere kennis van de Nederlandse taal hebben dan ik.
Bestaan er woorden die beide lidwoorden goedkeuren? Of is dit enkel een fout van de schrijver?
De hof en het hof zijn wel twee verschillende dingen he. De hof is een tuin, het hof heeft met koningen of rechters te maken.quote:Op woensdag 12 juli 2006 12:26 schreef StupidByNature het volgende:
Bestaan er woorden die beide lidwoorden goedkeuren? Of is dit enkel een fout van de schrijver?
Het poort en het basis heb ik nog niet eerder van gehoord.
Atol is overigens wel een woord waarbij zowel de als het is toegestaan.
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=atol
En bij matras mag het ook allebei, net als bij topic, maar dat is dan weer een woord uit een andere taal. Dat is net als met atol denk ik.
Het poort en het basis bestaan overigens niet.
Je hebt nog wel meer woorden waar je de en het voor kan zetten, maar dan is de betekenis vaak anders.
Zoals 'idee' en 'soort'.
Het poort en het basis bestaan overigens niet.
Je hebt nog wel meer woorden waar je de en het voor kan zetten, maar dan is de betekenis vaak anders.
Zoals 'idee' en 'soort'.
Ja, die met de ballen in de bek.
Hof heeft verschillende betekenissen. De hof is een tuin. 'De hof van Eden', en het hof is een stuk grond, een erf bij een woning, bij een kasteel, etc. De overige betekenissen dus. (Vergelijk b.v. ook punt, je hebt 'de punt' en 'het punt'. Daar zit betekenisverschil in.)quote:Op woensdag 12 juli 2006 12:26 schreef StupidByNature het volgende:
Nog een vraag waar ik al een tijdje mee zit:
Ik heb gemerkt dat sommige woorden soms het lidwoord "de" en soms "het" toegewezen krijgen. Woorden waarbij ik dit ben tegengekomen zijn: "poort" en "hof". "basis" was geloof ik ook een voorbeeld.
Basis kan ik me niet voorstellen. Wel dat het meervoud bases is. Bij poort heb ik ook geen idee waarom je 'het poort' zou zeggen.
Die woorden zijn er genoeg, bijvoorbeeld poeder, aanrecht, matras, vuilnis, deksel, hars, pek. Krat staat niet ale gemeenkunnig in de Van Dale, maar je hoort 'de krat' ook heel veel. (Er zijn er nog wel veel meer hoor.)quote:Ik merkte dit op omdat dit voorkwam in boeken van gerenommeerde schrijvers. Ik ga ervan uit dat zij een betere kennis van de Nederlandse taal hebben dan ik.
Bestaan er woorden die beide lidwoorden goedkeuren? Of is dit enkel een fout van de schrijver?
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Voor een uitgebreid overzicht van de- en het-woorden, zie de betreffende paragraaf in de Algemene Nederlandse Spraakkunst.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Een korte google levert geen "het basis", maar wel vaak en systematisch "het poort". Maar daar zit ook weer een betekenisverschil achter: port van een computer, vertaald in het Nederlands.
Als ik daar doorheen klik, dan is het vaak 'het poort nummer' of 'het poort verhaal'.quote:Op woensdag 12 juli 2006 13:54 schreef StupidByNature het volgende:
Een korte google levert geen "het basis", maar wel vaak en systematisch "het poort". Maar daar zit ook weer een betekenisverschil achter: port van een computer, vertaald in het Nederlands.
The love you take is equal to the love you make.
Was er al iets gezegd in topic over het aaneenschrijven van samenstellingen?quote:Op woensdag 12 juli 2006 14:39 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Als ik daar doorheen klik, dan is het vaak 'het poort nummer' of 'het poort verhaal'.
Ja, SOS! is al voorbijgekomen.quote:Op woensdag 12 juli 2006 14:40 schreef Frollo het volgende:
[..]
Was er al iets gezegd in topic over het aaneenschrijven van samenstellingen?
Ja, die met de ballen in de bek.
Vanochtend las ik op dit forum:
'Ik zeg ook niet dat het niet pijn doet, maar het wendt.'
Nou, dat doet mij dus wel pijn.
Dames en heren, 'wenden' en 'wennen' zijn twee verschillende werkwoorden.
wen·nen (onov.ww.)
1 (van zaken) gewoon worden
2 aarden, zich aanpassen => acclimatiseren, gewennen
wen·nen aan (ww.)
1 gewoon maken => gewennen aan
wen·den1 (onov.ww.)
1 [scheepv.] een andere koers nemen, over een andere boeg gaan liggen
wen·den2 (ov.ww.)
1 een andere richting geven, van richting veranderen => draaien, keren
wen·den tot (ww.)
1 zich richten tot
Vervoegen doen we door de stam te bepalen; dat gebeurt door het hele werkwoord min -en te nemen. Dat is dus 'wenn'. Daar halen we nog eens een 'n' vanaf omdat het anders niet mooi vervoegt. (Tja, waarom doen we dat eigenlijk?).
Daarna vervoegen; stam + t.
Voor de derde persoon enkelvoud, tegenwoordige tijd;
voor wennen: het wen + t = het went
voor wenden: hij wend + t = hij wendt
'Ik zeg ook niet dat het niet pijn doet, maar het wendt.'
Nou, dat doet mij dus wel pijn.
Dames en heren, 'wenden' en 'wennen' zijn twee verschillende werkwoorden.
wen·nen (onov.ww.)
1 (van zaken) gewoon worden
2 aarden, zich aanpassen => acclimatiseren, gewennen
wen·nen aan (ww.)
1 gewoon maken => gewennen aan
wen·den1 (onov.ww.)
1 [scheepv.] een andere koers nemen, over een andere boeg gaan liggen
wen·den2 (ov.ww.)
1 een andere richting geven, van richting veranderen => draaien, keren
wen·den tot (ww.)
1 zich richten tot
Vervoegen doen we door de stam te bepalen; dat gebeurt door het hele werkwoord min -en te nemen. Dat is dus 'wenn'. Daar halen we nog eens een 'n' vanaf omdat het anders niet mooi vervoegt. (Tja, waarom doen we dat eigenlijk?).
Daarna vervoegen; stam + t.
Voor de derde persoon enkelvoud, tegenwoordige tijd;
I don't like your jerk-off name. I don't like your jerk-off face. I don't like your jerk-off behavior, and I don't like you, jerk-off. Do I make myself clear?
Zijn er taalpuristen aan boord momenteel?
Ik zit met het woord 'langstlevende' en 'eerststervende' , zijn deze woorden mannelijk of vrouwelijk? In het woordenboek hier staat het niet.
Zelf neig ik naar vrouwelijk, omdat de algemene regel die ik geleerd heb is: mannelijk zijn dingen die je kunt 'vastpakken', en vrouwelijk zijn de woorden die je niet kunt vastpakken.
Ik zit met het woord 'langstlevende' en 'eerststervende' , zijn deze woorden mannelijk of vrouwelijk? In het woordenboek hier staat het niet.
Zelf neig ik naar vrouwelijk, omdat de algemene regel die ik geleerd heb is: mannelijk zijn dingen die je kunt 'vastpakken', en vrouwelijk zijn de woorden die je niet kunt vastpakken.
No. I don't drink vodka every day. And it's so close today...
ben wel purist, maar zover gaat mijn kennis niet. Vandale.nl zegt echter het volgendequote:Op woensdag 26 juli 2006 15:07 schreef Thisbe het volgende:
Zijn er taalpuristen aan boord momenteel?
Ik zit met het woord 'langstlevende' en 'eerststervende' , zijn deze woorden mannelijk of vrouwelijk? In het woordenboek hier staat het niet.
Zelf neig ik naar vrouwelijk, omdat de algemene regel die ik geleerd heb is: mannelijk zijn dingen die je kunt 'vastpakken', en vrouwelijk zijn de woorden die je niet kunt vastpakken.
Mannelijk dus.quote:langst·le·ven·de (de ~ (m.), ~n)
1 iem. die het langst in leven blijft
Ik heb al een boek.
En de Van Dale die ik net in mijn handen had, had achter alle woorden staan wat het was, behalve achter dat woord. En eerststervende staat ook niet online. Ik ga er maar vanuit dat dat ook mannelijk is.quote:Op woensdag 26 juli 2006 15:09 schreef Rio het volgende:
[..]
ben wel purist, maar zover gaat mijn kennis niet. Vandale.nl zegt echter het volgende
[..]
Mannelijk dus.
En eerststervende staat ook niet online. Ik ga er maar vanuit dat dat ook mannelijk is.Kan ik verdomme gaan zoeken in mijn scriptie waar ik allemaal verkeerd 'zij' heb gezet.
Maar in ieder geval bedankt.
No. I don't drink vodka every day. And it's so close today...
Maar langstlevende en eerststervende zijn toch mensen of dieren (of planten)? Dus je kunt ze vastpakken, dus mannelijk.quote:Op woensdag 26 juli 2006 15:07 schreef Thisbe het volgende:
Zijn er taalpuristen aan boord momenteel?
Ik zit met het woord 'langstlevende' en 'eerststervende' , zijn deze woorden mannelijk of vrouwelijk? In het woordenboek hier staat het niet.
Zelf neig ik naar vrouwelijk, omdat de algemene regel die ik geleerd heb is: mannelijk zijn dingen die je kunt 'vastpakken', en vrouwelijk zijn de woorden die je niet kunt vastpakken.
Ja, die met de ballen in de bek.
