#4 D66 Congres: Valt het kabinet? Of doet Boris een trio?

quote:

Op dinsdag 29 maart 2005 23:18 schreef Plato1980 het volgende:
Hoor net op de radio dat Hans van Mierlo het congres min of meer adviseert om tegen te stemmen. Hij is met name fel gekant tegen de afspraken die over de gekozen burgemeester zijn gemaakt.

quote:

Op dinsdag 29 maart 2005 23:35 schreef Roel_Jewel het volgende:

[..]

Ja, natuurlijk gaan ze dat ontkennen. Zie ook de reactie van Wouter op het wegstemmen van de gekozen burgemeester ...

quote:

Interview Van Mierlo / Gesjoemel met principes
Politieke crisis
door Marcel ten Hooven
2005-03-30

'Kotsmisselijk' wordt Hans van Mierlo van de suggestie dat de jongere generatie D66'ers minder waarde aan democratische vernieuwing hecht dan de grondleggers. Modernisering van de democratie is urgenter dan ooit, meent hij. Hij is daarom zeer kritisch over het paasakkoord dat D66-leider Dittrich met CDA en VVD sloot.

Hans van Mierlo dubt of hij nog een toekomst voor zichzelf ziet in D66. Op het speciale ledencongres over het 'paasakkoord', aanstaande zaterdag, wil de grondlegger van de partij klip en klaar van het bestuur horen of de politieke strijd voor de vernieuwing van de democratie nog de bestaansreden van D66 is. ,,Is het antwoord 'nee', dan is D66 een andere partij met een andere koers. Dan kan ik daar mijn conclusies uit trekken, welke dat dan ook zijn. Niet alleen D66'ers, ook burgers hebben recht op een helder, ondubbelzinnig antwoord op die vraag,''
Van Mierlo (73) is niet gerust op dat antwoord. Na een hoopgevend begin volgt in het paasakkoord spoedig de ontgoocheling. In de eerste zin erkennen de coalitiefracties CDA, VVD en D66 dat de democratische legitimatie van het bestuur 'fundamentele versterking' behoeft. Maar Van Mierlo ziet de urgentie die uit deze woorden spreekt niet terug in de concrete maatregelen die de coalitie neemt om de verhouding tussen burgers en politiek bij de tijd te brengen. Van het oorspronkelijke democratische vernieuwingsproject van het kabinet-Balkenende is niet meer over dan het voornemen de voorkeursstemmen van de kiezers bij de kamerverkiezingen van 2007 een iets zwaarder gewicht te geven.

Van Mierlo: ,,Het is belangrijk dat CDA en VVD, de conservatieve fracties, voor het eerst de noodzaak erkennen van een sterkere legitimatie van de machtsvorming. Dat hebben ze nog nooit expliciet gedaan. Hun erkenning dat er iets helemaal mis is met de democratie kan een doorbraak betekenen in een vastgelopen discussie.''

,,Ik heb wel een vergrootglas nodig om deze winst in het paasakkoord te ontdekken. Want in de concrete uitwerking mis ik de overtuiging dat vernieuwing van de democratie daadwerkelijk urgent is. Een groter gewicht voor de voorkeursstem mag de band tussen kiezer en gekozene persoonlijker maken, het verhelpt niets aan de ondergeschoven rol van de burger in het machtsvormingsproces. Dat verandert alleen als hij de burgemeester en de minister-president mag kiezen, of als hij dankzij een districtenstelsel herkenbaar wordt voor de de politicus die hij kiest. Een groter gewicht voor de voorkeursstem kan voor D66 geen alternatief zijn voor waar het werkelijk om gaat.''

Van Mierlo is uitgesproken kritisch over de afspraak in het paasakkoord om de gekozen burgemeester in de Grondwet vast te leggen. Zo'n grondwetsherziening vereist in laatste instantie een tweederde meerderheid in het parlement. PvdA-leider Bos heeft direct aangekondigd te weigeren CDA, VVD, D66 aan die meerderheid te helpen, zoals de PvdA dat ook vorige week in de Eerste Kamer deed. Het paasakkoord maakt de kans op invoering van de gekozen burgemeester dus eerder kleiner dan groter.

Bovendien is de consistentie in het beleid volgens Van Mierlo ver te zoeken. D66-minister De Graaf is vorige week gevallen door zijn mislukte poging om uit de Grondwet de passage te schrappen dat de Kroon de burgemeester benoemt. Hij wilde de aanstellingswijze van de burgemeester in de gewone wet regelen. Dan zou het mogelijk zijn de gekozen burgemeester in te voeren met een meerderheid van de helft plus één, in plaats van de tweederde meerderheid die een grondwetswijziging vereist.

Van Mierlo vindt het daarom onbegrijpelijk dat CDA, VVD en D66 nu weer afspreken de invoering van de gekozen burgemeester in de Grondwet te regelen. De enige verklaring kan zijn dat de coalitie de PvdA nogmaals te kijk wil zetten als een partij die, door haar tegenstem, de burgers de keuze van hun burgemeester onthoudt.

Van Mierlo: ,,Deze afspraak brengt de verkiezing van de burgemeester allerminst dichterbij, verpest de politieke verhoudingen met de PvdA en is inconsistent. In wezen doet D66 nu precies hetzelfde wat het vorige week de PvdA verweet. Ik neem het de PvdA kwalijk dat zij een principe heeft verlaten omdat het haar niet uitkwam. Na dertig jaar strijd voor verwijdering van de kroonbenoeming uit de Grondwet stemde de PvdA op het moment suprême tegen.''

,,Het verwerpelijke is dat politici in de PvdA, onder wie senator Ed van Thijn, die weten hoe moeilijk het is een grondwetswijziging in Nederland door te voeren, die kans voorbij hebben laten gaan. Het sprak boekdelen dat op moment dat Van Thijn zijn hele fractie achter zijn 'nee' had, hij wilde stemmen en geen nieuwe ronde in het debat aanvroeg om te proberen het resterende geschilpunt met De Graaf weg te nemen. Uit respect voor Van Thijn zal ik niet speculeren over zijn motieven. Maar ik kan zijn stem niet rijmen met de standpunten die hij in het verleden uitdroeg, tenzij irrationele gevoelens een rol hebben gespeeld. Wrok, of zo.''

,,In het paasakkoord laat D66 zijn principe dat de aanstellingswijze van de burgemeester niet thuishoort in de Grondwet opeens los. In dat opzicht is haar optreden vergelijkbaar met dat van de PvdA. Dat gesjoemel met principes staat me zeer tegen.''

,,Mijn tweede kritische kanttekening bij deze afspraak is dat de coalitie nu over de gekozen burgemeester de tegenstelling met de PvdA aanscherpt. Daardoor krijgt een Grondwetsdebat dat juist het wegnemen van tegenstellingen vergt, een gepolariseerd hart. Dat is onverstandig.''
,,En wat me ten derde tegenstaat is dat D66 met deze afspraak een aanloop neemt naar voortzetting van de coalitie met CDA en VVD. Een grondwetswijziging kan pas worden afgerond na kamerverkiezingen, als de nieuw gekozen volksvertegenwoordiging in tweede lezing erover oordeelt. Dat verplicht de zittende coalitiepartijen ook na de verkiezingen aan elkaar. Ik vind het nogal bezwaarlijk om al een voorschot op een nieuwe coalitie met CDA en VVD te nemen, terwijl in D66 al zoveel gemengde gevoelens bestaan over de politieke aard van dit kabinet en zijn beleid.''
Van Mierlo meent daarom dat D66 terug moet naar de onderhandelingstafel, in een poging de afspraak te schrappen dat de gekozen burgemeester in de Grondwet moet. Tenzij het bestuur op het congres hem ervan kan overtuigen dat hij er met zijn observaties naast zit, is dat een voorwaarde die Van Mierlo aan zijn instemming met het akkoord stelt.

,,Mijn afkeer van het forceren van nieuwe verkiezingen is groot. Dat is niet in het belang van het land. Ik heb a priori dus niet de wil het akkoord te verwerpen. Maar niemand is gehouden tot het onmogelijke. Dus als D66 niet meer op een overtuigende en geloofwaardige manier kan deelnemen aan het kabinet, dan is het tant pis. Dan maar verkiezingen. Ik wil overtuigende antwoorden van het bestuur op de kritiek die ik heb. En dat vergt meer dan een pro-forma-antwoord dat D66 democratische vernieuwing nog steeds heel belangrijk vindt.''

,,Want ik ben zo langzamerhand kotsmisselijk van dat gepraat over de jongere generatie die heel anders denkt over de missie van D66 dan de oudere generatie. Dat móet D66 zich niet laten aanpraten. Democratische vernieuwing is actueler dan ooit. Het electoraat gaat nu van hot naar her. Dat komt doordat de politiek zich niet heeft aangepast aan de instorting van het zuilenstelsel.''
,,Het zuilenstelsel was destijds de informele democratie. De politieke partijen waren de verbinding tussen deze informele democratie en de formele. Dat zuilenstelsel is weg en geen partij, buiten D66, heeft een poot uitgestoken om de burger een nieuwe verbinding te geven met de formele democratie. Nog steeds zeggen de partijen tegen de kiezers dat ze eens in de vier jaar moeten laten zien hoe dik hun zuil is. Dan zorgen zij verder voor de rest. Dat is de voorbije werkelijkheid van de zuilenmaatschappij die desondanks de wereld van de politiek nog vormgeeft.''

,,Politieke partijen zijn hartstikke gek als ze denken dat ze de moderne burger kunnen binden met de formele democratie. Dat is de kern van de zaak. Wie dat niet inziet is blind. Het is een gotspe om dan te zeggen dat dit probleem niet zo erg is. Daarom maak ik me kwaad als wordt gezegd dat de jongere generatie van D66 het helemaal niet zo belangrijk vindt.''