'Huizen tienduizenden euro's te duur'

of wat dacht je hier van.

Kabinet matst babyboomers
RICK VAN DER PLOEG

Tijdens de jaren negentig groeide de Nederlandse economie sneller dan in de rest van Europa. Dit poldermirakel was vooral te danken aan een inhaalslag, waarbij steeds meer vrouwen het leger van arbeidskrachten versterkten. Zo bleven de lonen relatief laag, steeg de arbeidsvraag en draaide de economie als een tierelier.

Nu is dit reservoir van arbeidskrachten bijna op en zit onze economie in het slop. De enige manier om lonen dan laag te houden en de economie te stimuleren is te zorgen dat mensen langer werken en later met pensioen gaan. Als dat niet lukt, moeten we genoegen nemen met lagere welvaart en afbraak van sociale voorzieningen. Bij ons worden immers veel minder uren gedraaid en meer vakantiedagen opgenomen dan elders in Europa en vervroegd pensioen is voor velen een recht geworden. In de Verenigde Staten en in Azië wordt veel meer en langer gewerkt dan in Europa.

De arbeidsduurverkorting en vervroegde pensionering in de jaren zeventig en tachtig hebben veel schade veroorzaakt. Deze afbraak van het arbeidsaanbod heeft geen extra werkgelegenheid opgeleverd, maar heeft de armoede slechts verdeeld. Nu de inhaalslag van vrouwen op de arbeidsmarkt bijna voltooid is, boeten we voor deze historische fouten.

Ook de oplopende kosten van de vergrijzing eisen een radicale koerswijziging. De pensioenkosten van de verdubbeling van het aantal 65-plussers ten opzichte van het aantal werkenden is alleen te financieren met een grotere en langduriger arbeidsinspanning.

De babyboomers hebben het nog nooit zo goed gehad. Ze hadden de banen voor het kiezen in de jaren zestig en daarna, en genieten van goudgerande - vervroegde - pensioenregelingen. De rekening wordt grotendeels afgewenteld op de twintigers, dertigers en veertigers van vandaag.

De vakbonden zijn de ongegeneerde belangenvertegenwoordigers van vijftigers en zestigers. Zie hun verwoede pogingen de babyboomers te vrijwaren van de versoberingen van de WAO, het prepensioen en de vut. Voor de jongere generaties is het kiezen of slikken, want de regering verklaart de cao's algemeen verbindend.

Mijn collega en dertiger Bas Jacobs heeft in de Volkskrant in detail op een rijtje gezet waarom het kabinet babyboomers ontziet en jongeren de rekening laat betalen. Zo konden de babyboomers en hun kinderen genieten van een riante studiefinanciering, terwijl de huidige studenten veel meer zelf moeten dokken. Babyboomers die hun huis hebben afgelost, hoeven geen eigen-woningforfait meer te betalen. Dit stuwt de huizenprijzen omhoog, wat gunstig is voor oudere en ongunstig voor jongere generaties.

De pensioenrechten van babyboomers zijn flink opgetuigd zonder dat ze daarvoor zelf betalen. Geen wonder dat het vermogen van de pensioenfondsen circa een derde lager is dan toekomstige verplichtingen. De jongere generaties zijn de pineut, want zij moeten extra premie betalen voor het zuiveren van deze tekorten. De hogere premies stuwen de arbeidskosten omhoog, hetgeen funest is voor de banengroei.

Het is een gotspe dat babyboomers jongere generaties de mond snoeren door te zeggen dat ze later flinke erfenissen zullen toucheren. Dat geldt voor de kinderen van rijke babyboomers, die aandelen en huizen erven. Jongeren met minder rijke ouders betalen de rekening. Dit betekent dat de solidariteit binnen toekomstige generaties wordt uitgehold. Ook is het bizar dat babyboomers beweren dat jongeren meer gaan verdienen dan zij. Immers, de babyboomers profiteren van de hogere inkomens van jongere generaties zolang pensioenen gekoppeld blijven aan lonen.

Het minste wat het kabinet kan doen is eisen dat de vele welvarende babyboomers zelf meebetalen aan de kosten van vergrijzing. Dat betekent dat rijke ouderen voortaan ook sociale premies moeten gaan betalen. Het betekent ook dat babyboomers duidelijk wordt gemaakt dat zij pas later met pensioen kunnen.

Een moeilijke boodschap. Moedige politieke rentmeesters wegen de belangen van jongeren en ongeboren generaties mee, ook al hebben die nog geen politieke stem.

Rick van der Ploeg is hoogleraar economie, Europees Universitair Instituut te Florence en Universiteit van Amsterdam, oud-staatssecretaris van OCW gedurende 1998-2002, en vertegenwoordiger voor Nederland in het Unesco Werelderfgoedcomité.
Copyright (c) 2005 Het Financieele Dagblad