abonnement Unibet Coolblue Bitvavo
pi_25028927
Deze topic is naar aanleiding van Relativiteit voor rudeonline.

Hier bleek dat er best aardig wat interesse was in de relativiteitstheorie. Ik wil het in deze topic proberen om de relativiteitstheorie te belichten. We kijken wel hoever we komen, ik hoop dat het in deze topic wel lukt om het een beetje gestructureerd te houden.

Ik zal een aantal posts uit het vorige topic kopieren. Heb je vragen, barst los! We zijn geduldig, en hebben alle tijd.
pi_25028941
Relativiteit houdt (in het algemeen) dus in dat er sprake is van een relatie tussen verschillende entiteiten. Bijvoorbeeld bij snelheid is dat het geval. Bij een snelheid spelen altijd 2 objecten mee.

Als jij in een auto zit, dan beweeg jij bijvoorbeeld met 50 km/u ten opzichte van de grond. De aarde beweegt weet met een zekere snelheid ten opzichte van de zon.

De clue hier is dat er niet gezegd kan worden wie beweegt bij eenparige beweging en er geen referentiepunt is. Bijvoorbeeld 2 brokken steen die door de ruimte vliegen kunnen onderling een snelheid hebben van 500 km/s. Er is echter geen mogelijkheid om zonder referentiepunt te stellen dat het ene blok 1000 km/s beweegt, en het andere 1500 km/s, of dat een van de blokken stil staat.
pi_25028954
We gaan het nu iets moeilijker maken. Iets wat bijvoorbeeld hier niet aan voldoet is licht. Daarom wordt ook wel gezegd dat licht een constante snelheid heeft.

We hebben gezien dat snelheid relatief is. Bij licht is dat echter niet het geval. Het maakt niet uit of ik stil sta of met 10.000 km/s beweeg, of tegen lichtsnelheid aan. Als ik kijk, zie ik altijd dat het licht ten opzichte van mijzelf met een snelheid van 299.792.458 m/s beweegt.
pi_25028979
Dus de lichtsnelheid is altijd, en voor iedereen, hetzelfde. Ongeacht de waarnemer. Dat betekent dus, dat je niet meer zomaar snelheden bij elkaar mag optellen, als je met hoge snelheden werkt. Voor kleine snelheden mag dat wel, dit kun je eenvoudig meten. Maar voor hoge snelheden gaat dat kennelijk fout. En dus moet je je ideeen over ruimte en tijd iets bijstellen. Want de oude ideeen over bewegingen gingen er van uit dat je altijd je snelheden gewoon bij elkaar mag optellen.

Wat je dus wilt:
- een formule, die voor lage snelheden op je oude formules uitkomt, ( dus dat voor lage snelheden uit je formules volgt dat je je snelheden bij benadering gewoon bij elkaar mag optellen )
-voor hoge snelheden dus overeenkomt met je metingen: dat als je in die formule een snelheid probeert uit te rekenen tussen een waarnemer en licht, dat daar de lichtsnelheid uitkomt. Want je hebt tenslotte gemeten dat de lichtsnelheid constant is.
pi_25029006
Om het tot nu toe samen te vatten: het bleek dat de lichtsnelheid constant is, uit waarnemingen. Einstein gebruikte dit om een nieuwe relatie te vinden tussen ruim te en tijd. De resulterende formules waren formules die voor kleine snelheden gelijk waren aan de oude formules ( dus dat je snelheden lineair mag optellen: V=V1 +V1. Dit kan natuurlijk ook -V zijn, maar dat is alleen maar de richting, en is verder onbelangrijk. Voor hoge snelheden voorspelt de formule dat het optellen van snelheden niet meer lineair mag.

De betreffende formule kun je vinden in de FAQ, maar misschien dat sommigen de afleiding iets te lastig vinden. Maar waarnemingen bevestigen zeker deze formule: Het is niet iets wat uit de lucht is komen vallen. Het is puur een resultaat van de constante lichtsnelheid. En deze formule wordt dan ook veelvuldig toegepast. Bijvoorbeeld in deeltjesversnellers ed.

Er is nog iets aan de hand. Het is niet alleen het optellen van snelheden wat drastisch veranderd voor hoge snelheden. Het blijkt ook, dat als een waarnemer een bewegende astronaut aanschouwt, de waarnemer meet dat de tijd van de astronaut langzamer gaat ! Maar de onderlinge snelheid is relatief. De astronaut kan dus net zo goed zeggen dat de waarnemer beweegt, en dus zal de astronaut ook bij de waarnemer meten dat de tijd van de waarnemer langzamer gaat!

De astronaut of de waarnemer meten natuurlijk niet dat hun eigen tijd langzamer gaat: ze staan beide stil ten opzichte van zichzelf, en dus verloopt de tijd normaal.

Je kunt dus zeggen, dat metingen niet meer absoluut zijn. Wat de ene waarnemer een seconde noemt, kan de andere waarnemer wel een minuut noemen ! Het is dus onzin om bijvoorbeeld alles van het frame van een foton te bekijken. Wat Einstein probeerde te zeggen, is dat elk frame ( dus elke waarnemer ) gelijkwaardig is. Niemand heeft het recht om te zeggen dat een meetwaarde die en die waarde aanneemt; een andere waarnemer kan best iets anders meten !
pi_25029021
Het blijkt ook, dat objecten "zwaarder" worden, als de relatieve snelheid groter wordt. Dus als jij stilstaat, en je ziet een astronaut met hoge snelheid voorbij zoeven, dan zul je zijn massa groter meten dan dat-ie zelf zou doen. Zelf meet hij natuurlijk zijn eigen massa, omdat hij stilstaat tov zichzelf. En andersom, als de astronaut jouw massa meet, zal hij deze massa ook groter meten. Omdat snelheid relatief is, en dit effect ( net als die tijdsvertraging ) symmetrisch is.

En om compleet te zijn: lengtes worden in de bewegingsrichting verkort. Als je dus een meetlat hebt van een meter, en die laat je heel snel vliegen, dan zul je als stilstaande waarnemer meten dat die meetlat korter is dan een meter. Maar als je met de meetlat meereist, zul je meten dat de waarnemer tov jouw beweegt, en dus is ook dit effect wederzijds: dan zal de waarnemer stilstaan. Je ziet dus weer, dat het cruciaal is van uit welk stelsel je een grootheid bekijkt.
Je kunt vrij makkelijk aantonen dat die lengte-verkorting alleen in de bewegingsrichting is.
pi_25029031
Dat van die massa, dat ligt een beetje subtiel. Je kunt het zo opvatten, dat de massa groter wordt. Maar je kunt het beter opvatten, als dat de impuls ( is massa maal snelheid ) groter wordt. Maar dat is een manier van interpreteren.

Nog iets over de ruimte-tijd.

In de Rel.theorie wordt alles bekeken vanuit de ruimte-tijd. Dat is een "ruimte", met 3 plaatselijke dimensies ( lengte, hoogte en breedte) en de tijd. Nou is het onzin om een grootheid tijd bij 3 grootheden plaats te smijten. Dus wat doe je? Je vermenigvuldigt de tijd met de lichtsnelheid.
Want:

-de lichtsnelheid is toch voor iedereen constant
-een snelheid maal een tijd is een plaats, en zo heb je dus in principe 4 grootheden plaats.

Een punt in deze ruimte-tijd is een gebeurtenis; een plaats met een bepaald tijdstip. Bijvoorbeeld je eigen geboorte. Dat is een punt in de ruimte-tijd, wat wordt geschreven als {c*t,x,y,z}.
Een lijn in deze ruimte noem je een wereldlijn, en dat zijn dus in principe meerdere gebeurtenissen die elkaar continu opvolgen. Bijvoorbeeld die boot door het water wordt voorgesteld als een lijn in de ruimte-tijd. Nou komt een mooie analogie. ( heb em natuurlijk niet zelf bedacht ). Iedereen in die ruimte-tijd heeft dezelfde snelheid: de lichtsnelheid ! Hoe kan dit?

Nou, dit is niet alleen de snelheid door de ruimte, maar ook de snelheid "in de tijd". En nou is het aan een waarnemer om te bekijken hoe jij die snelheid verdeelt over je ruimte en je tijd. Vergelijk het es met een auto die over een baan racet. Als hij gewoon recht over de baan gaat, is hij het snelst aan de overkant. Maar als hij een scheven lijn volgt, dan doet ie er langer over. Dat komt, omdat hij dan zijn snelheid over meerdere dimensie verspreidt ( denk bijvoorbeeld dat de baan over de Noord-Zuid as ligt ) In de ruimte-tijd is dit niet anders. En dus geldt: als je sneller in de ruimte gaat, dan ga je langzamer in de tijd. En andersom.
pi_25029069
Voorlopig houd ik het even hierbij, en wacht ik op vragen of signalen om verder te gaan. De eerste pagina's van het eerdere topic zijn ook interessant om te lezen (Daarna ontaardde het in een discussie over de Rudiaanse theorie).

Ik hoor het wel.
pi_25029229
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:43 schreef Alicey het volgende:
[...]
Een lijn in deze ruimte noem je een wereldlijn, en dat zijn dus in principe meerdere gebeurtenissen die elkaar continu opvolgen. Bijvoorbeeld die boot door het water wordt voorgesteld als een lijn in de ruimte-tijd.
[...]
Óf dit is een kromme zin, óf ik raak hier de draad kwijt...

Verder wel een interessant topic trouwens.

Maar... kun je nou wel of niet achteruit in de tijd bewegen? En kan dat dan wel / niet omdat je wel / niet sneller dan c kunt bewegen over de ruimtelijke dimensies?
pi_25029361
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:54 schreef foton het volgende:

[..]

Óf dit is een kromme zin, óf ik raak hier de draad kwijt...
Oops.. Het is selectief gecopy/paste uit het eerdere topic, maar blijkbaar heb ik hier dus wel een referentie naar de boot gecopy/paste, maar zonder de boot zelf.
quote:
Verder wel een interessant topic trouwens.

Maar... kun je nou wel of niet achteruit in de tijd bewegen? En kan dat dan wel / niet omdat je wel / niet sneller dan c kunt bewegen over de ruimtelijke dimensies?
Wanneer je sneller dan c zou bewegen (Even losgezien van effecten als massa-toename die dan ontstaan) zou je sneller dan licht gaan. Hierdoor zou je dus als het ware met je waarneming achteruit gaan in de tijd. Als je bijvoorbeeld 10 seconden reist met een snelheid van 2*c, dan zou je 10 seconden "achterlopen". Je zou echter geen invloed kunnen uitoefenen op het verleden.
  donderdag 10 februari 2005 @ 22:05:22 #11
111206 achtbaan
There ain't no mountain h
pi_25029453
nu na deze leuke lange leerzame tekst. kom ik met een dom vraagje:
je kunt tijdsmomenten niet beschouwen als punten op een lijn.. of wel?
maar dan krijg je toch oneindig veel punten en je krijgt zoiets als die paradox van Zeno of hoe zijn moeder hem ook heeft genoemd..
maar wat is dan het kleinste tijdinterval?...
There ain't no mountain high enough
Ain't no valley low enough
Ain't no river wide enough
To keep me from getting to you
pi_25029536
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 22:05 schreef achtbaan het volgende:
nu na deze leuke lange leerzame tekst. kom ik met een dom vraagje:
je kunt tijdsmomenten niet beschouwen als punten op een lijn.. of wel?
Het ligt er aan met welk doel je het doet. Als je een weergave wilt maken wat er op een bepaalde tijd gebeurt, dan zou je een grafiek kunnen maken waarin je de tijd afzet tegen de gebeurtenis.
quote:
maar dan krijg je toch oneindig veel punten en je krijgt zoiets als die paradox van Zeno of hoe zijn moeder hem ook heeft genoemd..
maar wat is dan het kleinste tijdinterval?...
Het kleinste tijdinterval is dacht ik een Planck-tijd. Dit is het kortste tijdstip waarin het mogelijk is om vast te stellen of iets in tijd of in ruimte plaatsvindt. Het kan echter zijn dat dit niet helemaal correct is!! Wacht even tot een natuurkundige het goedkeurt of afkeurt.
  donderdag 10 februari 2005 @ 22:29:04 #13
15449 Philosocles
blogito ergo sum
pi_25029917
De relativiteitstheorie is dit jaar 100 jaar oud.

Einstein kwam zo half mei 1905 op het idee, en stuurde eind juni zijn paper erover op, Elektrodynamic bewegter Körper, dat op 26 september in Annalen der Physik werd gepubliceerd.

Tussen half mei en eind september mag er dus stevig gefeest worden.
iedereen is uniek behalve ik
pi_25029996
Zo, ik begin weer vooraan te lezen
Verkapte tvp, maar in het oude topic was ik afgehaakt omdat het geklets van rude en de daaropvolgende antwoorden niet meer te volgen waren voor me. Ik ben nog maar een beginneling
And the young, they can lose hope cause they can't see beyond today,. ..
The wisdom that the old can't give away
  donderdag 10 februari 2005 @ 22:43:28 #15
111206 achtbaan
There ain't no mountain h
pi_25030188
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 22:10 schreef Alicey het volgende:

[..]

Het ligt er aan met welk doel je het doet. Als je een weergave wilt maken wat er op een bepaalde tijd gebeurt, dan zou je een grafiek kunnen maken waarin je de tijd afzet tegen de gebeurtenis.
[..]

Het kleinste tijdinterval is dacht ik een Planck-tijd. Dit is het kortste tijdstip waarin het mogelijk is om vast te stellen of iets in tijd of in ruimte plaatsvindt. Het kan echter zijn dat dit niet helemaal correct is!! Wacht even tot een natuurkundige het goedkeurt of afkeurt.
zoiets heb ik oko gehoord..alleen ik wist niet precies wat dat inhield..
heb je dan ook planck-afstand? kleinste afstand waarin het mogelijk is om vast te stellen of iets in tijd of in ruimte plaatsvindt?!
There ain't no mountain high enough
Ain't no valley low enough
Ain't no river wide enough
To keep me from getting to you
pi_25030857
Ik vind sommige dingen toch nog vrij vaag uitgelegt(hoewel ik alles wat er staat reeds begreep).
Bijvoorbeeld:
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:40 schreef Alicey het volgende:
Dus de lichtsnelheid is altijd, en voor iedereen, hetzelfde. Ongeacht de waarnemer. Dat betekent dus, dat je niet meer zomaar snelheden bij elkaar mag optellen, als je met hoge snelheden werkt.
Oh, ja, als jij het zegt...
quote:
Voor kleine snelheden mag dat wel, dit kun je eenvoudig meten. Maar voor hoge snelheden gaat dat kennelijk fout.
Kennelijk??
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:42 schreef Alicey het volgende:
Het blijkt ook, dat als een waarnemer een bewegende astronaut aanschouwt, de waarnemer meet dat de tijd van de astronaut langzamer gaat !
Volgens mij werd dit juist voorspeld door de Relativiteitstheorie, en werd dit later pas waargenomen.
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:43 schreef Alicey het volgende:
Nog iets over de ruimte-tijd.

In de Rel.theorie wordt alles bekeken vanuit de ruimte-tijd. Dat is een "ruimte", met 3 plaatselijke dimensies ( lengte, hoogte en breedte) en de tijd. Nou is het onzin om een grootheid tijd bij 3 grootheden plaats te smijten. Dus wat doe je? Je vermenigvuldigt de tijd met de lichtsnelheid.
Want:

-de lichtsnelheid is toch voor iedereen constant
-een snelheid maal een tijd is een plaats, en zo heb je dus in principe 4 grootheden plaats.

Een punt in deze ruimte-tijd is een gebeurtenis; een plaats met een bepaald tijdstip. Bijvoorbeeld je eigen geboorte. Dat is een punt in de ruimte-tijd, wat wordt geschreven als {c*t,x,y,z}.
Dus je geeft met x,y,z een plaats aan, en vervolgens geef je met c*t nogmaals deze plaats aan.... ik zie het nu verder niet. Overigens weet je pas welke plaats het is als je ook een beginpunt en een richting hebt, volgens mij...


Overigens is deze gehele post bedoeld als opbouwende kritiek.
Power perceived is power achieved.
pi_25031093
De Planck lengte is de lengte waarbij gravitatie en ruimte-tijd effecten hun overheersende effect verliezen door quantum-mechanische effecten, die dan gaan overheersen.
De Planck lengte is ongeveer gelijk aan 6,16 x 10-35 meter

De Planck tijd is de kortst mogelijke zinvolle tijdsperiode. Twee gebeurtenissen die minder dan deze tijd verschillen kunnen gelijktijdig beschouwd worden
De Planck tijd is de tijd die het licht erover doet om een Planck lengte af te leggen. En dit is ongeveer gelijk aan 5,39 x 10-44 sec.
  vrijdag 11 februari 2005 @ 00:45:04 #18
32768 DionysuZ
Respect my authority!
pi_25032740
tvp!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (enthousiasme he )
□ Reality is merely an illusion,albeit a very persistent one-A.Einstein
■ Of ik ben gek of de rest van de wereld.Ik denk zelf de rest van de wereld-Rudeonline
□ The war is not meant to be won.It is meant to be continuous-G.Orwell
pi_25035049
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 22:43 schreef achtbaan het volgende:

[..]

zoiets heb ik oko gehoord..alleen ik wist niet precies wat dat inhield..
heb je dan ook planck-afstand? kleinste afstand waarin het mogelijk is om vast te stellen of iets in tijd of in ruimte plaatsvindt?!
Ja, de planck-lengte bestaat ook.
pi_25035062
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 23:18 schreef Modwire het volgende:
Ik vind sommige dingen toch nog vrij vaag uitgelegt(hoewel ik alles wat er staat reeds begreep).
Bijvoorbeeld:
[..]
Hier en daar is het misschien wat onoverzichtelijk geworden, omdat er selectief gecopy/paste is. Dit om wel de hoofdlijnen van het verhaal in de topic te krijgen, maar zonder alle zijsporen.
quote:
Oh, ja, als jij het zegt...
[..]

Kennelijk??
Het is zo waargenomen. BIj hoge snelheden is gemeten dat twee snelheden opgeteld niet meer simpelweg tot V1 + V2 leidt.
quote:
[..]

Volgens mij werd dit juist voorspeld door de Relativiteitstheorie, en werd dit later pas waargenomen.
Het is een voorbeeldje. En dit voorbeeld is inderdaad eerst voorspeld, en later waargenomen. Zonder de relativiteitstheorie neem je het echter ook waar.
quote:
[..]

Dus je geeft met x,y,z een plaats aan, en vervolgens geef je met c*t nogmaals deze plaats aan.... ik zie het nu verder niet. Overigens weet je pas welke plaats het is als je ook een beginpunt en een richting hebt, volgens mij...
Deze snap ik ook nog niet helemaal.. Maar daar gaan Haus of Maethor vast wel mee verder.
quote:
Overigens is deze gehele post bedoeld als opbouwende kritiek.
Opbouwende kritiek is welkom, het is de bedoeling dat deze topic zo compleet en accuraat mogelijk wordt, en het belangrijkste is dat iedereen het uiteindelijk kan begrijpen.
pi_25035064
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 22:33 schreef miss_sly het volgende:
Zo, ik begin weer vooraan te lezen
Verkapte tvp, maar in het oude topic was ik afgehaakt omdat het geklets van rude en de daaropvolgende antwoorden niet meer te volgen waren voor me. Ik ben nog maar een beginneling
Kun je wat er is uitgehaald en hier geplaatst een beetje volgen?
pi_25035334
De samenvatting so far is duidelijk en komt nog overeen met waar ik gebleven was met begrijpen

Daarna kwamen er veel formules en veel theoretisch gewauwel (in mijn lekenoren that is) door rudeonline die dan weerlegt moesten worden met allerlei moeilijke dingen waar ik nog lang niet aan toe ben


Een vraagje hierover, dat is een subtiel iets waar ik in het vorige topic overheen gelezen had:
quote:
Op donderdag 10 februari 2005 21:39 schreef Alicey het volgende:
We gaan het nu iets moeilijker maken. Iets wat bijvoorbeeld hier niet aan voldoet is licht. Daarom wordt ook wel gezegd dat licht een constante snelheid heeft.

We hebben gezien dat snelheid relatief is. Bij licht is dat echter niet het geval. Het maakt niet uit of ik stil sta of met 10.000 km/s beweeg, of tegen lichtsnelheid aan. Als ik kijk, zie ik altijd dat het licht ten opzichte van mijzelf met een snelheid van 299.792.458 m/s beweegt.
Ik lees dit, en ik snap wat er staat, ik vraag me alleen af hoe dit kan.
And the young, they can lose hope cause they can't see beyond today,. ..
The wisdom that the old can't give away
pi_25035454
quote:
Op vrijdag 11 februari 2005 08:41 schreef miss_sly het volgende:
De samenvatting so far is duidelijk en komt nog overeen met waar ik gebleven was met begrijpen
Ok.
quote:
Daarna kwamen er veel formules en veel theoretisch gewauwel (in mijn lekenoren that is) door rudeonline die dan weerlegt moesten worden met allerlei moeilijke dingen waar ik nog lang niet aan toe ben
We proberen het gewoon opnieuw.
quote:
Een vraagje hierover, dat is een subtiel iets waar ik in het vorige topic overheen gelezen had:
[..]

Ik lees dit, en ik snap wat er staat, ik vraag me alleen af hoe dit kan.
Licht heeft geen massa, en kan daarom dus de lichtsnelheid bereiken (Vandaar lichtsnelheid. ). Je zou dan de snelheden kunnen optellen bij elkaar. Dus stel dat jij 100 km/s gaat (Je hebt net een nieuwe auto ). Met de formule om snelheden samen te voegen krijgen we dus:

V1 = 100.000 m/s
V2 = 299.792.458 m/s

(V1 + V2) / 1 + (V1 * V2 / c2) was de formule.

Als we invullen krijgen we dus

(100.000 + 299.792.458) / (1 + (100.000 * 299.792.458 / 299.792.4582))

De uitkomst hiervan is dus exact c (299.792.458)
pi_25035502
Ik zie dat de formule in dit stukje nog ontbreekt, een kopie van een eerdere post uit het andere deel:
quote:
Op vrijdag 4 februari 2005 02:55 schreef DionysuZ het volgende:
V = (v1 + v2)/(1 + (v1v2/c2)
Misschien aardig voor mis sly en Rude. De c staat voor de lichtsnelheid.

Dit is dus de formule die je zegt wat de onderlinge snelheid is tussen 2 waarnemers met resp. een snelheid v1 en v2. Kijk es naar v1 en v2 klein. Dan wordt de noemer 1+(v1*v2/c2 )
Dat product van v1 en v2 wordt dan erg klein, en je deelt het ook nog es door c2 , dus die term kun je verwaarlozen. De onderlinge snelheid wordt dan v1+v2, iets wat je verwacht ( het teken hangt af van de richting, dus of 1 van 2 af beweegt of juist naar hem toebeweegt)

Vul nu es voor v1 de lichtsnelheid in, en voor v2 ook. Dan krijg je dat de onderlinge snelheid (c+c)/2 is, en dat is exact c, de lichtsnelheid ! Prachtig toch.
pi_25035548
Klopt, en als ik invul V1= lichtsnelheid dan komt er ook c uit! Geweldig

Licht heeft altijd dezelfde snelheid tov iedere andere waarnemer, dat is niet afhankelijk van de waarnemer?
And the young, they can lose hope cause they can't see beyond today,. ..
The wisdom that the old can't give away
abonnement Unibet Coolblue Bitvavo
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')