VVD-commissie pleit voor flat tax, numero dos

quote:

'Vlaktaks': duur speeltje voor rijke mensen
10 februari 2005
Verschenen in: NRC Handelsblad

Het voorstel van de VVD om voor alle inkomens één tarief in te voeren ('Vlaktaks') kost miljarden euro's. Het voorstel komt uitsluitend ten goede aan de hogere inkomens en is slecht voor de lagere inkomens en de werkgelegenheid. Daar moeten we niet aan beginnen.

Het nieuwe beginselprogramma van de VVD bevat een oud idee: één tarief in de inkomstenbelasting. Zo'n `vlaktaks' maakt het belastingsysteem eenvoudiger, gaat zwartwerken tegen, beloont inspanning door meer werk of extra scholing en maakt een einde aan het vreemde verschijnsel dat wie meer verdient ook meer overhoudt aan de aftrek van de hypotheekrente. Aldus de VVD.
Dat laatste is goed nieuws. Eindelijk erkent de VVD dat deze fundamentele weeffout in de aftrek van hypotheekrente zo snel mogelijk moet worden aangepakt. Tot nu toe was dit voor de VVD taboe. Vreemd voor wie sober met de overheidsfinanciën zegt om te gaan. Waarom krijgen mensen met de hoogste inkomens de grootste koopsubsidies? Dat kost de overheid jaarlijks miljarden euro's. Maar om dit nu te verhelpen via een vlaktaks, dat is de wereld op zijn kop. Eerst verspilt de overheid via de hypotheekrente-aftrek miljarden, om dit vervolgens `op te lossen' door met een vlaktaks – die leidt tot een daling van het toptarief – álle mensen met een hoog inkomen minder belasting te laten betalen. Dat kost nóg meer geld. Aanpak van de onrechtvaardige hypotheekrente-aftrek zou de overheid juist geld moeten opleveren in plaats van extra geld te kosten.

Het is ook niet nodig. Iedereen zou hetzelfde voordeel moeten krijgen bij aanschaf van een eigen huis. Dat kan door het eigen huis als vermogen te beschouwen. Dat bespaart geld en maakt het belastingsysteem eerlijker. En dat wordt hoog tijd.

De andere voordelen van een vlaktaks bestaan niet. Een vlaktaks leidt tot schijneenvoud. De complexiteit van de inkomstenbelasting is geen gevolg van de verschillende tarieven; die behoren juist tot de goed begrepen onderdelen van de inkomstenbelasting. Over de eerste euro die je verdient betaal je minder belasting dan over de laatste. Met een vlaktaks zal het aangiftebiljet niet verdwijnen, zoals het NOS-Journaal abusievelijk berichtte. Dat burgers de jaarlijkse aangifte lastig vinden, is vooral het gevolg van de regels voor verschillende aftrekposten. Een vlaktaks doet hier niets aan af.

Zwartwerken wordt niet tegengegaan. Zwart werk is vooral lonend wegens de BTW van doorgaans 19 procent op de meeste diensten en speelt vooral bij lagere en midden-inkomensgroepen. Een vlaktaks leidt niet tot lagere tarieven voor deze groepen. Als eerste zal namelijk het hoogste tarief van 52 procent fors dalen. En zoveel inkomen verdient de zwart bijklussende bouwvakker, barman of huishoudelijke hulp niet.

Stimuleert de vlaktaks meer werk of investering in scholing? Dit argument verwijst naar de `marginale druk'. Hoe hoger de marginale druk, hoe minder je overhoudt van extra inkomen als je (meer) gaat werken of meer verdient door extra scholing (armoedeval). Vooral mensen met een inkomen tussen minimum en modaal hebben last van een hoge marginale druk. Dat komt door de belastingdruk (nu circa 40 procent) voor deze groepen, maar nog belangrijker zijn de inkomensafhankelijke regelingen, zoals de huursubsidie. Soms kan de marginale druk hierdoor zelfs stijgen tot meer dan 100 procent: wie meer gaat verdienen, gaat er dan op achteruit. Het verlies aan recht op inkomensafhankelijke subsidies is dan groter dan de winst uit extra inkomen. De marginale druk voor hogere inkomens is veel lager.

De kabinetten-Balkenende hebben dit probleem voor de lagere inkomensgroepen behoorlijk verergerd: enerzijds door de inkomstenbelasting op lage inkomens fors te verhogen naar circa 40 procent nu. (Het verschil tussen de tweede en derde schijf is anno 2005 minimaal geworden: daar is de facto al sprake van een vlaktaks voor pakweg 80 procent van de Nederlanders.) Anderzijds door introductie van de zorgtoeslag in 2006: weer een extra inkomensafhankelijke regeling die de lage en middeninkomens moet compenseren voor de nieuwe torenhoge vaste premie voor de ziektekosten die alle burgers straks betalen. Hierdoor neemt de marginale druk nog verder toe.

Een vlaktaks zal alleen leiden tot daling van het hoogste tarief van 52 procent, waardoor het echte probleem van de hoge marginale druk (voor de lage en middeninkomens) geheel niet wordt aangepakt. Daarvoor is geen vlaktaks, maar juist versterking van de progressieve belastingheffing nodig. De hogere inkomensgroepen profiteren wel van de vlaktaks: de managers, topondernemers en commissarissen van de koningin betalen minder belasting over hun extra bonussen en riante neveninkomsten. Dat blijkt ook uit een onderzoek van het ministerie van Financiën (2001) naar de vlaktaks. De hoogste inkomens gaan er 12 procent op vooruit, de laagste inkomens 6 tot 25 procent op achteruit. De marginale druk voor de lage inkomens neemt fors toe.

Geen voordelen dus, wel forse nadelen. De progressieve belastingheffing is ooit ingevoerd vanuit de terechte overtuiging dat wie meer verdient ook extra bijdraagt aan de publieke zaak. Een hoog inkomen is minder vaak dan gedacht resultaat van een individuele inspanning, als wel het gevolg van aangeboren talent of afkomst. De samenleving maakt verzilvering van dit `toeval' mogelijk, mag daar dan ook een extra bijdrage tegenover staan?

De vlaktaks breekt met deze gedachte en tast de solidariteit in de inkomenspolitiek aan. Eenmaal ingevoerd, maakt een vlaktaks het de overheid vrijwel onmogelijk om een gerichte en solidaire inkomenspolitiek te voeren. Dáár is het de VVD om te doen: het vrijwaren van de hoogste inkomens van een progressieve inkomenspolitiek. Dat begon met de belastingoperatie-Oort in 1989 (daling toptarief van 72 naar 60 procent) en is doorgezet met de nieuwe Wet Inkomstenbelasting 2001 (daling toptarief van 60 naar 52 procent). Met een vlaktaks zou een toptarief van 40-42 procent kunnen worden bereikt, een dure operatie die louter tot voordeel van de hoge inkomens strekt en waarschijnlijk door alle burgers betaald moet worden (via extra accijnzen, hogere BTW of bezuinigingen op zorg en onderwijs). De meeste Nederlanders willen graag naar draagkracht belasting betalen, zodat de inkomens niet al te ver uit elkaar lopen. Blijkbaar heeft de nieuwe Volkspartij voor Vrijheid en Democratie deze boodschap nog niet begrepen.

Laten CDA, D66 en PvdA, die flirten met de vlaktaks, nog eens diep nadenken alvorens de VVD te volgen. Minister Zalm moet zijn onderzoek naar dit dure speeltje voor rijke mensen afgelasten en de desastreuze resultaten van het laatste onderzoek serieus nemen. Zijn ambtenaren hebben wel wat beters te doen dan slechte proefballonnetjes van de VVD door te rekenen. Daarvoor zijn onze belastingcenten niet bedoeld.


Kees Vendrik

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 14:59 schreef Bolkonsky het volgende:
Gorgg heeft een goed punt te pakken. De opvatting dat er een positief verband bestaat tussen een lagere inkomstenbelasting (dus een hoger nettoloon) en arbeidsaanbod is eigenlijk een misvatting. Het probleem is dat er bij de invoering van een flattax twee effecten zullen optreden die elkaar tegenwerken. Zo zullen mensen geprikkeld worden om meer te gaan werken, omdat de marginale belastingdruk daalt (het zogenaamde substitutie-effect), maar tegelijkertijd geremd worden in hun arbeidsaanbod, omdat ze, hoe gek het ook klinkt, bij een hoger totaal inkomen meer vrije tijd willen 'consumeren' (het inkomenseffect: wat heb je aan een zwembad bij huis als je nooit tijd hebt om er in te zwemmen). Het resultaat is dat arbeidsaanbod vrijwel inelastisch is en voor hoge inkomens zelfs wat terugloopt. Dit maakt het voeren van arbeidsmarktbeleid m.b.v. belastingen ook zo moeilijk. Het 'fijne' van een inelastisch arbeidsaanbod is wel dat een een inkomstenbelasting eigenlijk niet verstorend werkt.

Hogere belastingen op producten zijn veel schadelijker voor de economie: omdat de vraag- en aanbodelasticiteit van de meeste producten vrij hoog zijn, leidt een hogere belasting tot lagere productie en consumptie. Als er dus ergens geld vandaan moet komen, kan dat maar het beste via een wat hogere inkomstenbelasting. Dit is dus geen links/rechts standpunt, maar één vanuit economische overwegingen.

quote:

Vanuit sociaal oogpunt ben ik ook voor progressief belastingstelsel, omdat naar mijn mening iedereen naar draagkracht belast moet worden.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:08 schreef Landmass het volgende:
http://www.groenlinks.nl/2ekamer/opinie/Artikel.2005-02-10.2446

Vendrik heeft zo ook niet meer allemaal op een rijtje.
[..]

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:14 schreef Landmass het volgende:

[..]

ik krijg het idee dat als je anders praat je weer iets anders aan kan tonen.
Is in jouw verhaaltje verder niet belangrijk hoe de koopkracht er uit zal gaan zien. Dat mis ik namelijk

quote:

dat gebeurt dan ook bij flattax.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:35 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Het betoog bestaat voornamelijk uit het bespelen van emoties en angsten (daarom pikt hij ook de VVD eruit, terwijl er toch echt meer voorstanders zijn in de kamer, ook ter linkerzijde), terwijl de invulling van het begrip vlaktaks lang niet zo vast ligt als Vendrik doet geloven. Hij vergeet dat de extra koopkracht van burgers weer voor extra inkomsten zal zorgen, iets dat links uit graaizucht maar al te graag wil vergeten. Dat kan je verwachten van iemand die financieel woordvoerder is geworden omdat geen ander fractielid het wilde doen.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:49 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Als je het platte tarief rond de 30 % kan krijgen gaat iedereen aan koopkracht op vooruit. Zelfs rond de 35 % is het verschil met wat de minima nu moeten betalen minimaal.

Extra bootje = weer extra werkgelegenheid

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:52 schreef DionysuZ het volgende:

[..]

en waar haalt de regering dan het geld vandaan dat ze mislopen? Gaan ze BTW verhogen ofzo? Bezuinigen?

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:59 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Meer belastinginkomsten door hogere koopkracht. Verder is dit een uitgesproken kans de overheid te verkleinen, bureaucratie aan te pakken en het aantal uitkeringstrekkers en misbruikers aan te pakken.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 17:07 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Waarom moet dat evenveel zijn als nu? De overheid kan en zal het met minder moeten leren doen. Echter is dat niet het uitgangspunt van de politiek. Daar gaat het om maximaal graaien.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 17:07 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Waarom moet dat evenveel zijn als nu? De overheid kan en zal het met minder moeten leren doen. Echter is dat niet het uitgangspunt van de politiek. Daar gaat het om maximaal graaien.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 17:02 schreef PJORourke het volgende:
Moreel gezien is het beter consumptie te belasten, dat bevordert sparen. Economisch is het waarschijnlijk een minder goed idee.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 17:07 schreef PJORourke het volgende:

[..]

Waarom moet dat evenveel zijn als nu? De overheid kan en zal het met minder moeten leren doen. Echter is dat niet het uitgangspunt van de politiek. Daar gaat het om maximaal graaien.

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 19:40 schreef Landmass het volgende:

[..]

Dit lijkt maar niet door te dringen tot de mensen die tegen flattax zijn

quote:

Op vrijdag 11 februari 2005 16:49 schreef PJORourke het volgende:
Als je het platte tarief rond de 30 % kan krijgen gaat iedereen aan koopkracht op vooruit. Zelfs rond de 35 % is het verschil met wat de minima nu moeten betalen minimaal.

Extra bootje = weer extra werkgelegenheid

quote:

Moreel gezien is het beter consumptie te belasten, dat bevordert sparen. Economisch is het waarschijnlijk een minder goed idee.

quote:

Op zaterdag 12 februari 2005 00:16 schreef PJORourke het volgende:
Eens, maar je vergeet de politieke dynamiek. Een sterke lastenverlichting is alleen mogelijk met een radicale ingreep in het belastingstelsel. De invoering van een vlak tarief zou zo'n ingreep kunnen zijn. Bovendien ben ik tegen nivellering, en zeker in de vorm waarop dat hier gebeurt: er wordt niet geschoven met geld van rijk naar arm, maar met diensten.

quote:

Sec gezien wel, als je de politieke dimensie negeert. Het is ook een ideologische kwestie: m.i. is een vlak tarief eerlijker. Rijk betaalt dan nog steeds meer dan arm, in absolute cijfers.

quote:

Volgens mij verwar je een vlak tarief met een starre arbeidsmarkt. Een ander probleem dat nodig aangepakt dient te worden.

quote:

Ik had het over een vlak tarief dat lager of gelijk zou zijn aan het tarief van de laagfste inkomensschaal. In dat geval gaan de minima er niet op achteruit. Een tarief van deze hoogte is wat men bij de grote partijen in gedachte heeft.

quote:

Loonmatiging was in het verleden alleen politiek haalbaar in combinatie met lastenverlichting. Dit is de kern van het Verdrag van Wassenaar.

quote:

Met een vlak tarief kan je de overurenheffingen ook ongedaan maken, en lonen extra werkuren meer, en is dat gegeven ook transparanter. Dit kan uiteraard ook in het progressieve systeem worden ingepast, maar dat heeft men nagelaten. Een slechte zaak.