20-10-2016
Atmosfeer van Saturnusmaan Titan vertoont opvallende seizoensveranderingen![9dc8042a44ec6951d1194af729cd7ac4.jpg]()
De zuidelijke polaire vortex van Titan. (NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute)
Met het naderen van de zomer op het noordelijk halfrond van de grote Saturnusmaan Titan, heeft de Amerikaanse ruimtesonde Cassini opvallende veranderingen geregistreerd in de temperatuur en de samenstelling van diens atmosfeer. Hoog boven de zuidpool van de maan heeft zich een sterke vortex ontwikkeld die rijk is aan sporengassen. In 2004, toen Cassini bij Saturnus aankwam, was dat juist bij de noordpool – waar het toen hartje winter was – het geval.
De warmtecirculatie in de atmosfeer van Titan vertoont een cyclus waarbij warme gassen opwellen bij de ‘zomerpool’ en koude gassen neerdalen bij de ‘winterpool’. Uit de waarnemingen van Cassini blijkt dat deze stroming rond de equinox omkeert.
De beide halfronden van Titan reageren lang niet even heftig op deze seizoensveranderingen. Tijdens de laatste vier winterjaren is de temperatuur in de stratosfeer boven de zuidpool met maar liefst veertig graden gekelderd. Dat staat in schril contrast met de veel geleidelijkere opwarming van het noordelijk halfrond, waar de temperatuur sinds 2014 met maar zes graden is gestegen.
In de maanden na de equinox van 2009 heeft de vortex boven de zuidpool zich sterk ontwikkeld, terwijl die boven de noordpool al in 2011 vrijwel verdwenen was. Binnen de zuidelijke polaire vortex, die steeds meer in de schaduw komt te liggen, hebben zich steeds meer sporengassen gehoopt, waaronder een aantal complexe koolwaterstoffen. Dat komt doordat deze moleculen nu niet meer worden afgebroken door ultraviolet zonlicht.
Zoals verwacht zijn de sporengassen op het noordelijk halfrond nu juist aan de aftocht begonnen. Verrassend is wel dat zich over dat hele halfrond, op een hoogte van 400 tot 500 kilometer, nu een zone van uitgedund moleculair gas heeft ontwikkeld.
Deze resultaten worden vandaag gepresenteerd tijdens de gezamenlijke bijeenkomst van de Division for Planetary Sciences (DPS) van de American Astronomical Society en het European Planetary Science Congress (EPSC) in Pasadena, Californië. (EE)
(allesoversterrenkunde)