quote:
Yoriz, voor jou gegooid: hexagram 22, De Bekoorlijkheid.
![]()
Plaatje van Ann Williams:
![]()
Tekst van Han Boering:
HEXAGRAM 22. DE BEKOORLIJKHEID
Beneden het Zich-hechtende, het Vuur; boven het Stilhouden, de Berg.
OORDEEL: SUCCES. KLEIN VOORDEEL DOOR EEN DOEL TE HEBBEN.
Beschrijving:
hexagram de Bekoorlijkheid is het gua van de schone vorm, van de esthetiek. Hexagram de Bekoorlijkheid vertegenwoordigt datgene wat het oog (trigram Vuur) vasthoudt (trigram Berg). Dat is onder meer de wereld van de kunst, maar ook van de mode, de cinema en de schone schijn. In feite geldt het thema van dit teken voor alle menselijke waarnemingen. Uiteraard is het zo dat we niet zonder zintuigen kunnen. Anders zouden we dat kleine deel van de werkelijkheid dat we zien, horen, ruiken, proeven en voelen niet kunnen waarnemen. Maar door de beperkingen van onze zintuigen is de waarneming zelf ook beperkt, we kunnen de werkelijkheid niet helemaal waarnemen. Als dan de waarneming vooral gericht is op schoonheid, dan kunnen er allicht drogbeelden ontstaan. Natuurlijk, zonder schoonheid zou het leven een onaangename zaak zijn. Maar schoonheid moet altijd een onderdeel van iets groters blijven. Waar de bekoorlijkheid het belangrijkst wordt, verwordt het tot opsmuk en leidt af van het werkelijk belangrijke. Dan zie je niet de werkelijkheid, maar leef je in een ijdele droom. Voor de Bekoorlijkheid geldt dat eenvoud het kenmerk van het ware is. Daar waar vorm en de inhoud geheel overeenstemmen, is echte schoonheid.
Toelichting:
in de vormgeving is het zo dat het verschil tussen kunst en kitsch wordt bepaald door de mate waarin de vormgeving de essentie van het vormgegevene raakt. Een goed beeld van dit hexagram wordt geschetst in de volgende situatie zoals verteld in het verhaal van Plato’s grot. Deze klassieke parabel van de Griekse filosoof Plato is als volgt: in een grot zit een aantal mensen vastgeketend met hun rug naar een muur. Zij kijken met hun gezicht de grot in en kunnen niet over de muur heen kijken. Achter hun rug, achter de muur zijn andere mensen bezig rond een vuur, maar de grotbewoners weten dat niet. Wel zien zij groteske schaduwen op de wand van hun grot. Voor hen zijn hun impressies, de schaduwen die zij zien in de grot, de werkelijke wereld. Op een gegeven moment komt een van de geketenden los. Hij staat dan op en kijkt over de muur. Daar ziet hij tot zijn verbijstering wat er echt aan de hand is. Maar als hij dan zijn gewaarwordingen aan zijn lotgenoten vertelt, verklaren die hem voor gek. Hexagram de Bekoorlijkheid is op grond van zulke overwegingen ook te verbinden met de waan van de dag.
In de tijd van hexagram de Bekoorlijkheid is het goed om je te realiseren dat wij via onze zintuigen toegang hebben tot slechts een heel klein deel van de werkelijkheid. Van het gehele spectrum nemen wij niet meer dan een fractie waar. Wel is het zo dat het waarnemingsgebied inmiddels door allerlei apparatuur vergroot is. Radio en tv bijvoorbeeld zou je kunnen zien als een soort van kunstmatige zintuigen. Maar het gebruik hiervan is oppervlakkig, kunstmatige zintuigen maken geen deel uit van de integrale psychologie van de mens. Psychologisch gezien lopen wij als bijna blinden of bijna doven rond in een werkelijkheid waar we slechts een glimp van opvangen.
De opvatting dat de aantrekkelijkheid der dingen van tweede belang is, is ook terug vind je in het klassieke boek over het Tao: het Tao Te Tjing. In dat boek staat “Mooie woorden zijn niet altijd waar, ware woorden zijn niet altijd mooi”. Daar waar de vorm de essentie te boven gaat, ontstaan kitsch en klatergoud. Gua de Bekoorlijkheid is op soortgelijke gronden ook verbonden met de tijdelijkheid en vergankelijkheid van de wereldse dingen. Het is opvallend dat het Boek der Veranderingen hier veel minder negatief over is dan je mogelijkerwijze zou kunnen verwachten.
De calvinistische trekken waarvan onze westerse cultuur doortrokken is, ontbreken in China ten ene male. Er is geen moralistisch verzet tegen de schoonheid of tegen het verfraaien van de dingen. Zolang de Bekoorlijkheid niet meer gewicht krijgt dan het verdient, is er in het Oosten geen enkel bezwaar of moralistische weerzin in betrekking tot verfraaiingen. Maar toch geldt ook in de Chinese cultuur het versieren en verfraaien als een zaak van tweede belang. Ware kunst is iets dat boven het versieren uit stijgt.
BEELD: BENEDEN AAN DE BERG IS HET VUUR: DE BEKOORLIJKHEID. OVEREENKOMSTIG: DE LEERLING VERHELDERT DE LOPENDE ZAKEN, MAAR HIJ BESLIST NIET OVER STRIJDVRAGEN.
Vuur onder aan de Berg maakt dat er indrukwekkende schaduwen op de bergwand verschijnen, maar het lijkt meer dan het is. Het is een vluchtig verschijnsel, maar het oog (trigram Vuur) wordt er door vast gehouden (trigram Berg). Zodoende is dit hexagram onder bepaalde voorwaarden ook te zien als zinsbegoocheling. De trigrammen Berg en Vuur bewegen naar elkaar toe.
ONDER: VERFRAAIEN VAN ZIJN TENEN. VERLAAT HET VOERTUIG EN GAAT TE VOET.
Prognose:
je kunt hier kiezen tussen eenvoud en luxe, beide mogelijkheden zijn binnen je bereik. Maar de meer comfortabele mogelijkheden passen eigenlijk niet bij je, dus kies je voor de eenvoudige manier. Dat voorkomt dat je gemakzuchtig zou worden en maakt dat je vorm en inhoud blijft onderscheiden. Daardoor kun je jezelf verder ontwikkelen in de richting van je eigen essenties en verlies je je niet in uiterlijkheden en oppervlakkigheid.
Lijnomslag:
als de onderste lijn van de Bekoorlijkheid beweegt, ontstaat hexagram 52, het Stilhouden, de Berg. Het Beeld van dat teken zegt: “de Leerling gaat met zijn gedachten niet buiten zijn eigen situatie”. De lijn zoekt het meer essentiële en mijdt de waan van de dag.
DERDE: FRAAI EN VOCHTIG. DOORGAANDE STANDVASTIGHEID GEEFT GELUK.
Prognose:
hier raak je als het ware betoverd door de toestand waar je in zit. Laat je daar niet door overrompelen; ervaar het. Maar blijf je bewust van de realiteit. Pas op dat je niet in een staat van zinsbegoocheling raakt. Blijf doen wat nodig is, op die manier zal het lukken deze betoverende ervaring in je leven te integreren.
Lijnomslag:
als deze derde lijn bewogen is ontstaat hexagram 27, de Voeding. Dat is het teken van de diepere inzichten en de terugkoppeling, het hexagram dat een cyclus overziet. je kunt de betoverende ervaring uiteindelijk in een groter verband plaatsen.
BOVEN: VERFRAAIING MET WIT. GEEN FOUT.
Prognose:
hier ben je heel goed in staat het ware en het valse van elkaar te onderscheiden. De wereldse waan kun je niet meer verblinden. En je handelingen dragen de kenmerken van natuurlijke eenvoud. Dit is de lijn die zegt dat eenvoud het kenmerk van het ware is.
Lijnomslag:
hexagram de Bekoorlijkheid verandert hier in hexagram 36, de Verduistering van het Licht. Het Beeld van dat teken zegt: “hij verbergt zijn glans, maar blijft toch licht”.
---
Groetsels,
Harmen.