Beïnvloeden de media selectief ons werkelijkheidsbeeld?

quote:

Het zielige NOS Journaal

Je hoort vaak dat de pers, altijd haantje de voorste met kritiek op anderen, zich afsluit voor kritiek die haar eigen functioneren betreft.

En inderdaad: alleen in Het Parool las ik een weerwoord op de kritiek van HP/De Tijd dat het NOS Journaal links is, maar een serieuze reactie was het niet. Communicatiewetenschapper Kees Brants zei dat het 'niets nieuws' was, want in de jaren zeventig werd al gesproken van 'de rooie rotjongens' in Hilversum. Dat klopt, maar daarom kan het toch wel waar wezen? Hij zei ook dat Journaal-hoofdredacteur Hans Laroes zich nu eenmaal kwetsbaar opstelt door zijn website open te stellen voor klachten, waar andere journalisten dan mee aan de haal kunnen gaan. Maar wat is er mis mee dat die klachten leiden tot een openbare discussie over het voornaamste nieuwsmedium van het land?

Laroes zelf liet het bij 'broddelwerk' en diskwalificeerde het hele verhaal in HP/De Tijd aan de hand van het inderdaad potsierlijke voorbeeld dat het Journaal 'overdreven' aandacht zou hebben besteed aan Parmalat uit vijandschap jegens het bedrijfsleven. Kom nou, het is nota bene het grootste naoorlogse bedrijfsschandaal in Europa!

Het zou Laroes sieren, eventueel via die website, serieuzer op het artikel in te gaan. Zelfs al kan hij de helft van de genoemde voorbeelden gemakkelijk weerleggen, dan blijft nog genoeg over. Mij - elk vogeltje zingt zoals het gebekt is - spraken aan:

1. Minister Van der Hoeven wil de extra bijdrage voor allochtone en autochtone kinderen met leerachterstanden gelijktrekken; in het Journaal komt de arme zwarte school aan bod die daardoor minder geld krijgt, niet de arme witte die meer geld krijgt;

2. Premier Blair wil universiteiten toestaan de collegegelden te verhogen; aan het woord komt alleen de tegenstander die zegt dat de armen daaronder lijden;

3. Er breekt een prijzenslag uit in supermarkten en het Journaal interviewt een WAO'er die zegt dat hij volgend jaar toch al minder te besteden had: zo wordt een voordeeltje omgebogen tot ellende.

Het is wat HP/De Tijd het pro-verzorgingsstaat- en pro-zieligemensendenken noemt. Ik geloof niet dat het specifiek is voor het NOS Journaal: het beheerst de gehele pers. Zo gauw iemand oppert dat ouderen misschien zelf hun rollator moeten betalen, worden de sluizen wijd opengezet voor een stoet zielige belanghebbenden. Niemand rekent eens voor hoeveel bejaarden riante pensioenen hebben en wat de ziektekostenverzekeraars met het vrijkomende geld kunnen doen. ''Dan voel je je ook meteen een boef,'' zei een jonge collega van Met het Oog op Morgen en dat is wat de meeste journalisten weerhoudt: hun angst voor hardvochtigheid geeft ruim baan aan zieligheid.

Die opmerking viel naar aanleiding van de discussie over de tandarts uit het ziekenfonds. Marcel van Dam probeerde in Het Lagerhuis over het voetlicht te brengen dat mensen niet om het geld wegblijven bij de tandarts, maar omdat ze bang voor hem zijn. Zijn tegenstander, Femke Halsema, had echter de zieligheid van arme kiespijnlijders aan haar zijde en kreeg de handen op elkaar. Van Dam kon niet eens meer uitleggen dat de halfjaarlijkse controle een truc voor omzetverhoging van tandartsen is. Elke keer wanneer iets uit het ziekenfondspakket moet, komt een front van gedupeerden in het geweer en fungeren de media als hun luidspreker. Zo worden rationele 'keuzen in de zorg' gefrustreerd door het zieligheidsdenken in de journalistiek.

Een sterk voorbeeld van HP/De Tijd was de tramconducteur die door een ongeval in de WAO belandde. ''Zonder de Melkert-regeling was hij nooit meer aan de bak gekomen,'' verkondigde het NOS Journaal zonder een spoor van bewijs. Bestaan er geen arbeidsongeschikten die voor zichzelf kunnen opkomen? Vertoon eens een invalide die op eigen houtje een bedrijf is begonnen! Maar het geloof in de almacht en de heilzaamheid van de verzorgingsstaat is overheersend in de media en brengt het publiek afhankelijkheid ten opzichte van de overheid bij.

Ik zou liegen als ik schreef dat ik een vriend van HP/De Tijd ben; ik reken mij niet tot de doelgroep van rancuneuze kleinburgers die het blad tegenwoordig bedient. Maar het is te gemakkelijk de kritiek op de vooringenomenheid van het NOS Journaal af te doen met de mededeling dat je die een kwart eeuw geleden ook al hoorde. Als een opinieweekblad de rubriek zes pagina's lang als 'opiniejournaal' diagnosticeert, hoort de hoofdredactie van het Journaal daar met argumenten op in te gaan en niet met de dooddoener 'broddelwerk'. Zo bewijst ze het publieke debat een slechte dienst.

Ik beschouw mijzelf als gematigd links; ik stemde de laatste keer op GroenLinks, maar stel geen prijs op een links televisiejournaal, evenmin als op een rechts. Ik wil een journaal dat mij in staat stelt zelf te kiezen, voor de Melkert-regeling, gratis tandartsen of gratis rollators.

quote:

Media in de greep van de PvdA

Het is terecht dat het debat over de politieke kleur van de publieke omroep weer wordt gevoerd, vindt onderzoeker Jaap de Wreede. Ook de ruimte voor een conservatief geluid op tv moet worden gewaardeerd. Maar hoe zit het met de onafhankelijkheid van de pers? "Gooi die PvdA-kopstukken eruit."

De goede verstandhouding tussen de tegenwoordige journalistieke elite en de PvdA is terug te voeren op het kabinet-Den Uyl (1973 - 1979). Na stemverklaringen van een aantal journalisten trad premier Joop den Uyl, zelf een oud-journalist, in 1973 aan als minister-president. Vrij Nederland-columnist Hugo Brandt Corstius riep onmiddellijk op tot steun aan het kabinet.

Den Uyl
Den Uyl was bedreven in het aan zich binden van journalisten. De vroegere journalist Hans Hillen zei ooit: "Zijn schoot was niet groot genoeg om alle journalisten te herbergen. Hij had een opening gemaakt naar de journalistiek. Die mochten voortaan meepraten. Dat heeft een enorme emotie losgemaakt bij journalisten."

Den Uyl liet zich adviseren door parlementair journalist Willem Breedveld van Trouw. Als ambtenaar op Algemene Zaken moest Breedveld de premier informeren over wat er werd besproken in de wandelgangen van het Kamergebouw en in de vergaderzaaltjes van vakbeweging en werkgevers. In de nacht voorafgaand aan de jubileumbijeenkomst van de vakbeweging in 1975 sleutelden Breedveld en Den Uyl urenlang aan diens toespraak. 's Morgens vroeg leverde Breedveld de premier in zijn oude eend op het Catshuis af.

Toen Den Uyl in 1987 stierf, was niet alleen de PvdA geschokt; ook binnen de journalistiek overheerste het verdriet. Vara's Achter het Nieuws zond de herdenking in de Nieuwe Kerk integraal uit.

Van Thijn
Een van de methodes waarmee Den Uyl verslaggevers voor zich wist te winnen, was de uitreiking van prijzen. In 1980 stelde hij de Anne Vondelingprijs in, die sindsdien jaarlijks wordt uitgereikt aan de 'beste politieke journalist'. De prijs is veelal uitgereikt aan mensen uit PvdA-kringen, zoals: Harry van Wijnen (medeondertekenaar van het PvdA-pamflet Tien over Rood), Max de Bok (publiceerde in 1988 het boek Joop den Uyl, een leven in interviews, met een voorwoord door Marcel van Dam), Hans Goslinga (hield een toespraakje bij het afscheid van Kok als premier) en Michiel Zonneveld (oud-voorzitter van de Jonge Socialisten).

Den Uyl had gewerkt voor de sociaal-democratische krant Het Parool. Via deze krant en de aanvankelijk daaraan verbonden stichting is de PvdA tot heel diep in de mediawereld doorgedrongen.

Toenmalig hoofdredacteur van Het Parool, PvdA-kopstuk Gortzak, was in de jaren tachtig persoonlijk bevriend met de burgemeester van Amsterdam, zijn partijgenoot Van Thijn. In de journalistieke wereld sprak men van een permanente hotline tussen Gortzak en het stadhuis. Als het nieuws Van Thijn (of 'De Partij') niet welgevallig was, dan kwam het niet in Het Parool.

PCM
Uit de Stichting Het Parool is vorig jaar de Stichting Democratie en Media voortgekomen. Hoewel Het Parool inmiddels uit PCM is gestapt, houdt de Stichting D & M de invloed van de PvdA op de rest van de media in stand. Maar liefst 57,4 procent van PCM is in handen van deze nieuwe stichting. PCM is de uitgever van NRC Handelsblad, de Volkskrant, Trouw en Algemeen Dagblad. In het bestuur van de Stichting Democratie en Media zit onder meer PvdA-voorzitter Ruud Koole.

De directeur van PCM is Theo Bouwman, die PvdA stemt. Enkele jaren geleden was Bouwman directielid van de in 1993 opgerichte pressiegroep Press Now. Volgens critici probeert deze organisatie de multiculturele samenleving aan de Balkan op te dringen en bepleit zij censuur op Servische media.

President-Commissaris van PCM is PvdA-kopstuk Wim Meijer. Een van de commissarissen is Annemieke Roobeek, die eveneens aan de PvdA is gelieerd. In 1994 vroeg Jacques Wallage haar om staatssecretaris van Economische Zaken te worden, hetgeen zij weigerde.

Een andere PCM-commissaris met politieke verbindingen is Marjanne Sint (1949). Als secretaris-generaal bij VROM spelen veel van haar activiteiten zich achter de schermen af, maar ooit was Sint een van de bekendste sociaal-democraten van ons land, die een aantal jaren functies in de media en de politiek wist te combineren. De econome was tussen 1979 en 1987 in dienst van de krantenuitgever VNU, waar ze in acht jaar opklom van redacteur economie bij het blad Intermediair tot uitgever van de groep Intermediair VNU business publications. Tussen 1987 en 1991 was zij landelijk voorzitter van de PvdA.


Marcel van Dam, het bekendste PvdA-lid in de huidige media.

Bart Tromp
Veel commentatoren binnen de kwaliteitskranten komen uit de PvdA-stal. Bart Tromp (1944) is een spilfiguur. Deze hoogleraar in de theorie en geschiedenis van de internationale betrekkingen schrijft columns in Het Parool, Elsevier en De Gelderlander. In andere media komt hij aan het woord als socioloog. Bovendien is hij lid van de Adviesraad Internationale Vraagstukken, een belangrijk adviesorgaan van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Samen met onder anderen NRC-columniste Margo Trappenburg zit hij in de redactie van Socialisme & Democratie, het orgaan van de Wiardi Beckman Stichting. Binnen die stichting is hij voorzitter van de werkgroep Partijpolitieke Processen, waarin tal van journalisten en oud-journalisten zitting hebben. Deze werkgroep was volgens Jan Nagel van Leefbaar Nederland de motor achter het bekende Volkskrant-interview dat Fortuyns afscheid van de partij ten gevolge had. Tromp heeft zijn eigen hoekje op de website van de PvdA-afdeling Den Haag. Hij was van 1979 tot 1985 lid van het landelijk PvdA-bestuur. Op zijn werkkamer heeft hij een portret van Marx hangen.

In 2001 probeerde Tromp partijvoorzitter van de PvdA te worden. Daarin werd hij gesteund door collega-commentatoren en PvdA-leden Marcel van Dam en Felix Rottenberg.

Jan Greven, oud-bestuurslid van de IKON, oud-hoofdredacteur van Trouw en NCRV-directielid, heeft gelijk. "De enige LPF-stemmers die wij kennen, doen klusjes bij ons in huis" zei hij toen hij medio 2002 een bezoek bracht aan de redactie van NRC Handelsblad.

De volkswijsheid dat de media links zijn, is maar al te waar. Zolang alle Nederlandse kwaliteitskranten in sterke mate worden beïnvloed door de PvdA, zijn discussies over de samenwerking tussen de omroepen gebabbel in de marge.

Nederlandse journalisten breken graag een lans voor de 'onafhankelijke media' in de Oekraïne, maar hun eigen land komt er maar bekaaid van af. Niemand zal de hoofdredacteuren dwingen de bezem te halen door hun medewerkersbestand en er een aantal PvdA-kopstukken uitgooien. Maar begin dan alsjeblieft niet meer over Berlusconi.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 00:19 schreef Sidekick het volgende:
Dat artikel uit HP/de Tijd is een broddelwerk. Daar kunnen we kort over zijn.

quote:

Positief nieuws over de euro als links bestempelen, 10 minuten aandacht aan de miljarden-fraude van Parmalat is ook al links. Waarom zou je dan uberhaupt reageren op de voorbeelden die enig hout snijden? Laat diegene eerst maar eens gefundeerde kritiek leveren ipv een tendieus stukje rommel. Op de website van de NOS is Laroes echt bereid om erop in te gaan, en zelfs subjectiviteit toe te geven!

quote:

Over de media en de PvdA. Ja, er zitten wel wat belangrijke leden van de PvdA "in de top" van de media. Daarmee is zeker de subjectiviteit niet aangetoond. We hebben overigens ook wel leden van andere politieke partijen als kopstukken in de media. Marcel van Dam is bijvoorbeeld makkelijk te weerleggen met Harry Mens, om het zo maar te zeggen.

quote:

De media zijn niet geheel objectiviteit, dat is nooit te bereiken, maar natuurlijk moet je er wel naar streven. En ik denk dat over het algemeen het vrij goed gaat. Incidenten zullen er altijd zijn.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 00:23 schreef Sidekick het volgende:

[..]

Even uit een ander topic gekopieerd; het past hier beter. Ik vind dit een boute classificatie hoor sjun. Waaruit blijkt dat hij een andere politieke mening had dan nu?

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 00:34 schreef Koos Voos het volgende:
Vooral de lokale radio en tv maken zich schuldig aan het kleuren van het nieuws.
Hier in de regio is het vooral TV Rijnmond waar de PvdA geur op kilometers te ruiken is.

Ik heb eens een spoor gevolgd van bepaalde aktievoerders en kwam, tot mijn verbazing, uit op de school voor de journalistiek te Utrecht, ook al zo'n links bolwerk dus.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 00:46 schreef ComComMer het volgende:
En rechts heeft De Telegraaf en RTL4 en 5, SBS6... Dus uiteindelijk...

In mijn mening bestaan links en rechts helemaal niet, maar goed...

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 00:57 schreef Sidekick het volgende:

[..]

Denk je dat er objectieve criteria kunnen zijn die de mate van subjectiviteit kunnen meten? Ik betwijfel het.

quote:

De financiering is niet onderdeel van de discussie. Het gaat om selectieve beinvloeding van de media over ons werkelijkheidsbeeld. Door wie dat gefinancierd wordt doet niet terzake. Tot zover dit argument.

quote:

Complete PvdA-invloed afleiden uit een subjectief medium. Overdrijving met subjectieve fundering. Die ene persoon was enkel een voorbeeld voor mensen die ook actief in de media zitten met een "rechts-lidmaatschap". Ik wilde alleen niet een hele lijst geven, omdat dat voor het argument niets uitmaakt.

quote:

Nee, gewoon een mening waarin ik mijn waardeoordeel geef over de media, zoals jij die ook geeft in de openingspost.

quote:

Je geeft aan dat er een verband is tussen peilingen en subjectiviteit, maar komt bij de onderbouwing niet verder dan een smiley.

quote:

Hadden we bij de opkomst van Fortuyn soms een Rechtse Media, aangezien Fortuyn op 20 zetels stond in de peilingen? Ik denk van niet.

quote:

Want er is wel degelijk sprake geweest van demonisering. Via de media door politici, omdat ze een politieke tegenstander wilden uitschakelen door hem in het verdomhoekje te plaatsen. En door de media, uit een mengeling van luiheid en gemakzucht. Slechte journalistiek dus.

Door Pim Fortuyn als een Le Pen of een Malle Pietje weg te zetten, hoef je niet meer op zijn argumenten in te gaan. Fortuyn als Angstgegner. Je pleegt eerst karaktermoord, waarna zijn ideeën er niet mee toe doen. Rechts is al een scheldwoord in Nederland, dus noem iemand extreemrechts en je hebt het over een curiositeit waarmee je niet in discussie hoeft. Als de verslaggever van het NOS Journaal met het programma van de Centrum-Democraten zwaait als hij het over Fortuyn heeft, is de toon wel gezet.

quote:

30.01.2002
Volkskrant-columnist Jan Blokker vergelijkt Fortuyn met Mussolini, onder de kop: 'De nieuwe Duce'.
09.02.2002
De Volkskrant publiceert een interview met Fortuyn, waarin deze zegt dat het grondwetsartikel over discriminatie moet worden gewijzigd. De Volkskrant schrijft in de ankeiler dat Fortuyn artikel 1 van de Grondwet, dat discriminatie verbiedt, wil afschaffen. In het NOS Journaal spreken andere lijstrekkers hun afschuw uit. Commentator Job Frieszo brengt het vroegere partijprogramma van de Centrum-Democraten in beeld.
22.02.2002
In een interview met De Journalist geeft Hans Wansink (de Volkskrant) toe dat Fortuyn in zijn interview met hem en Poorthuis de term 'artikel l' niet in de mond heeft genomen. 'Maar het was wel duidelijk dat hij daar op doelde', aldus Wansink. [Na de dood van Fortuyn erkent hoofdredacteur Broertjes dat de uitspraak van Fortuyn op de voorpagina wel 'kort door de bocht' is samengevat.]

quote:

Nu de rol van de media, die niet alleen de regering, maar ook het parlement geacht worden te 'controleren'. Als de politiek-parlementaire pers iets verweten kan worden, dan is het dat zij nauwelijks kans gezien heeft zich te onttrekken aan dit Haags gebeuren. Media en politiek, zo concludeerden prof. dr. Jan Kleinnijenhuis en zijn collega's, houden elkaar gevangen in de spelregels van hun eigen logica en voeren samen een bizarre dans op. Het gevolg is dat in de ogen van (een deel) van het publiek en ook in de ogen van sommige journalisten de Haagse journalistiek deel is gaan uitmaken van die verfoeide gesloten cultuur. Natuurlijk, it takes two to tango. Maar als die twee onvoldoende distantie bewaren, is die tango niet om aan te zien.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 01:08 schreef Samarinde het volgende:
Sjun als ik jou zo lees zorgt het NOS JOurnaal voor selectieve beinvloeding. Dus alleen het NOS journaal zou hiervoor zorgen, wat een onzin. Dit is Italië niet!

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 01:17 schreef Sidekick het volgende:

[..]

Het zou een goed initiatief zijn, dat ben ik volledig met je eens, maar er zijn geen objectieve criteria op te stellen, dus is het plan onrealistisch.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 01:14 schreef Sidekick het volgende:

[..]

Ok, je geeft dus ook al aan dat je eerdere statement niet klopte. Ik zou het ook te gekvoor woorden hebben gevonden als Westbroek alleen maar vanwege zijn menng zou zijn ontslagen.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 01:52 schreef ComComMer het volgende:

[..]

Paul Witteman is toch aardig neutraal?... Of Sonja Barend, of Joosten?

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 09:06 schreef Samarinde het volgende:

[..]

Omdat je als je een beetje opleidinge hebt geen vuilnisman wordt, met alle respect voor vuilnismannen natuurlijk.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 09:52 schreef SCH het volgende:

[..]

Nou sorry hoor sjun, je moet je echt eens laten behandelen voor je paranoide waanbeelden. Dit is zo'n ridicule kul. Het is maar wat je wilt zien, maar loop lekker leeg in di topic zou ik zeggen.

quote:

Natuurlijk beinvloeden de media ons werkelijkheidsbeeld. Het is je eigen verantwoordelijkheid om de boel op een rijtje te houden.

quote:

Op woensdag 26 mei 2004 10:11 schreef Enneacanthus_Obesus het volgende:

[..]

Verborgen boodschappen in de media? Argeloze massa die niets in de gaten heeft, alleen jij wel? Gaat het wel helemaal goed met je?

quote:

Natuurlijk is nieuws altijd enigszins gekleurd, je moet immers selecteren uit een aanbod en het op een bepaalde manier verwoorden.

quote:

Maar om er nou een hele gemene linkse samenzwering in te zien gaat me te ver. Ze hebben niet kunnen voorkomen dat het CDA nu weer regeert, met al hun gestook en 'verborgen boodschappen'