F&L Filosofie & Levensbeschouwing
Een plek om te discussiëren over filosofische vragen, filosofen, religieuze vraagstukken of religie en levensbeschouwing in het algemeen.
Houd eens op met die aannames. Ik neem niks zo maar aan. Ik sta altijd open voor een gesprek of discussie over geloof. Probeer maar.quote:Op vrijdag 29 augustus 2025 18:15 schreef Boca_Raton het volgende:
[..]
Tot nu toe heb ik niet gezien dat jij geschikt bent als persoon om mee van gedachten te wisselen over zoiets persoonlijks als geloof.
Ik weet niet wat jij zoal doet in die topics maar veel kan het niet wezen. Jouw houding nodigt mij in ieder geval voor geen meter uit om open te zijn. En alleen als er openheid is wordt zo’n topic interessant. Jij wilt spelen als een kat met een muis.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Jij wel maar ik niet.quote:Op vrijdag 29 augustus 2025 18:18 schreef Geldprintkabouter het volgende:
[..]
Houd eens op met die aannames. Ik neem niks zo maar aan. Ik sta altijd open voor een gesprek of discussie over geloof. Probeer maar.
Ik zie daar wat meningen van jou, maar geen omschrijving van wat een respectvolle omgang met gelovigen zou inhouden.quote:
And it's only the giving
That makes you
What you are
That makes you
What you are
Zoek even respectvol op.quote:Op vrijdag 29 augustus 2025 18:19 schreef OllieA het volgende:
[..]
Ik zie daar wat meningen van jou, maar geen omschrijving van wat een respectvolle omgang met gelovigen zou inhouden.
Bedoel je dat ik zou moeten eerbiedigen & waarderen wat iemand gelooft?
And it's only the giving
That makes you
What you are
That makes you
What you are
Ik denk dat zij bedoelt wat in de bijbel staat of zo iets: behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden.quote:
Bedoel je dat ik zou moeten eerbiedigen & waarderen wat iemand gelooft?
Dit betekent echter - onterecht - dat gelovigen elke kritiek op hun geloof als respectloos ervaren.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Begrijp je wel wat het voor mij inhoudt als ik enkele ervaringen met jullie deel? Je kunt me zó de grond intrappen of uitlachen of dat soort dingen. Hoe moeilijk is dit om te snappen, mensen kom op. Of woordspelletjes spelen zoals Kabouter doet. Denigrerend.quote:
Bedoel je dat ik zou moeten eerbiedigen & waarderen wat iemand gelooft?
Ik hou er over op.
Stel, iemand is katholiek op een wat rechtlijnige, orthodoxe manier. Zo iemand runt een ziekenhuisje met die geloofsovertuigingen in het achterhoofd.
Die overtuigingen behelzen onder andere dat de mens door lijden tot God komt. Het doen van behandelingen en het geven van pijnstillers doen afbreuk aan dat lijden, zodat het geloofsgestuurde beleid in dat ziekenhuisje is: in leven houden en verder niks doen.
Moet ik zo'n gelovige eerbiedigen en waarderen?
Die overtuigingen behelzen onder andere dat de mens door lijden tot God komt. Het doen van behandelingen en het geven van pijnstillers doen afbreuk aan dat lijden, zodat het geloofsgestuurde beleid in dat ziekenhuisje is: in leven houden en verder niks doen.
Moet ik zo'n gelovige eerbiedigen en waarderen?
And it's only the giving
That makes you
What you are
That makes you
What you are
Ik stamp niemand de grond die een op feiten gebaseerde mening heeft. Maar serieus, ik ben bereid om met jou een volwassen gesprek aan te gaan over geloof. Met name wat het voor jou betekent, is interessant om te vernemen. Mij doodgooien met bijbelcitaten zoals sommige anderen in F&L doen, heeft geen enkele zin omdat ik maar een klein beetje morele autoriteit ontleen uit de bijbel. Ik respecteer de bijbel als een fenomenaal historisch boekwerk en heb - als geïnteresseerde in historie - de geschiedenis van het christendom in hoofdlijnen en soms tot in detail bestudeerd. Maar ik 'geloof' nog steeds vol overtuiging dat er niks is: nu niet en later niet.quote:
[..]
Begrijp je wel wat het voor mij inhoudt als ik enkele ervaringen met jullie deel? Je kunt me zó de grond intrappen of uitlachen of dat soort dingen. Hoe moeilijk is dit om te snappen, mensen kom op. Of woordspelletjes spelen zoals Kabouter doet. Denigrerend.
Ik hou er over op.
[ Bericht 1% gewijzigd door Geldprintkabouter op 29-08-2025 18:55:48 ]
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Ik strooi niet met bijbelcitaten simpelweg omdat ik dat niet zo relevant vindt plus ik heb de bijbel nooit gelezen.quote:
[..]
Ik stamp niemand de grond in met een op feiten gebaseerde mening. Maar serieus, ik ben bereid om met jou een volwassen gesprek aan te gaan over geloof. Met name wat het voor jou betekent, is interessant om te vernemen. Mij doodgooien met bijbelcitaten zoals sommige anderen in F&L doen, heeft geen enkele zin omdat ik maar een klein beetje morele autoriteit ontleen uit de bijbel. Ik respecteer de bijbel als een fenomenaal historisch boekwerk en heb - als geïnteresseerde in historie - de geschiedenis van het christendom in hoofdlijnen en soms tot in detail bestudeerd. Maar ik 'geloof' nog steeds vol overtuiging dat er niks is: nu niet en later niet.
Nu: je vraagt een op feiten gebaseerde mening. Hier wordt het al moeilijk want mijn ervaring is geen feit. Mijn gevoel dat God er is, ook al niet.
Subjectieve gevoelens bestaan echt want het individu ervaart ze. Of er sprake is van een objectieve, universele waarheid is een ander verhaal. Subjectiviteit en objectiviteit worden in F&L voortdurend door elkaar gehaald en soms zelfs misbruikt. Een bron van misverstanden en irritatie.quote:
[..]
Ik strooi niet met bijbelcitaten simpelweg omdat ik dat niet zo relevant vindt plus ik heb de bijbel nooit gelezen.
Nu: je vraagt een op feiten gebaseerde mening. Hier wordt het al moeilijk want mijn ervaring is geen feit. Mijn gevoel dat God er is, ook al niet.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Nou, als je wilt, stel maar een vraag.quote:
[..]
Subjectieve gevoelens bestaan echt want het individu ervaart ze. Of er sprake is van een objectieve, universele waarheid is een ander verhaal. Subjectiviteit en objectiviteit worden in F&L voortdurend door elkaar gehaald en soms zelfs misbruikt. Een bron van misverstanden en irritatie.
Ik kom er morgen graag op terug. Dan heb ik meer tijd. Fijne avond verder.quote:
[..]
Nou, als je wilt, stel maar een vraag.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Dat laatste bedoel ik.quote:
[..]
Nou, nou, nou. Nee, een mening is per definitie geen vaststaand feit. Dit is het fundamentele verschil tussen de twee.
Of je moet bedoelen dat het uiten van een specifieke mening door een specifiek persoon feitelijk kan gebeuren?
Waarom is het voor jou belangrijk om gelovige mensen met hun neus op de feiten te drukken?
Objectieve universele waarheden bestaan niet als je deze gaat onderzoeken vanuit het perspectief van de mens.quote:
[..]
Subjectieve gevoelens bestaan echt want het individu ervaart ze. Of er sprake is van een objectieve, universele waarheid is een ander verhaal. Subjectiviteit en objectiviteit worden in F&L voortdurend door elkaar gehaald en soms zelfs misbruikt. Een bron van misverstanden en irritatie.
Het uitgangspunt van een manager is in de regel het besturen en in stand houden van zijn toko..indien hij dat hierdoor bereikt lijkt mij dat vanuit het gezichtspunt van goed management te verdedigen.quote:
Stel, iemand is katholiek op een wat rechtlijnige, orthodoxe manier. Zo iemand runt een ziekenhuisje met die geloofsovertuigingen in het achterhoofd.
Die overtuigingen behelzen onder andere dat de mens door lijden tot God komt. Het doen van behandelingen en het geven van pijnstillers doen afbreuk aan dat lijden, zodat het geloofsgestuurde beleid in dat ziekenhuisje is: in leven houden en verder niks doen.
Moet ik zo'n gelovige eerbiedigen en waarderen?
Mocht je echter een arts; chirurg of enige ander mens bedoelen wie conform de eed van Hippocrates zou moeten opereren in de breedste zin van het woord kun je deze vraag niet feitelijk beantwoorden zonder verdere invulling van de omstandigheden of details.
Je lijkt erop te wijzen dat genoemd gedrag niet lovenswaardig zou kunnen zijn maar wellicht is het tegendeel wel het geval. Tevens bevat de eed van Hippocrates in zichzelf nog een verwijzing naar Goden aan wie hij verantwoording schuldig leek. M.a.w. met welke bril kijk je naar deze vraagstelling om tot een mening te komen.
Een ieder die poogt een ander op willekeurig welke manier te helpen verdient mijn respect maar als ik op straat aan de gemiddelde Nederlander ga vragen waar ze respect voor hebben krijg je toch veelal te horen dat ze respect hebben voor mensen die het "gemaakt" hebben aka die succesvol zijn. Voor mij persoonlijk is succesvol zijn geen vereiste maar ik snap waar het vandaan komt en kan zelfs daar nog respect voor hebben.
Overigens raakt jouw vraag een belangrijk onderschat element van het leven, lijden kan in veel gevallen leiden tot inzicht en loutering waardoor een hogere kwaliteit van leven wordt bereikt dan het geval zou zijn geweest indien slechts de mechanische handeling van het wegnemen van het fysieke ongemak zou zijn uitgevoerd.
Generaliserend gezegd kun je stellen dat de westerse geneeskunde zich vnl bezig houdt met de weg van de mechanische behandeling. Een chirurg is een fantastische preciese slager maar helpt het zijn patient daadwerkelijk vooruit of zorgt een dergelijke quick fix voor het in stand houden van een eventueel onderliggend probleem waarvoor het lichaam een volgende keer een nog heftiger kwaal/ziekte moet opwerpen om de patient te confronteren met zijn dieper liggend lijden of onbalans ?
Als ik een appel in mijn hand los laat dan valt hij op de grond. Dat is een feit, een gecontroleerde universele waarheid.quote:
[..]
Objectieve universele waarheden bestaan niet als je deze gaat onderzoeken vanuit het perspectief van de mens.
"God bestaat" is een niet te controleren subjectieve mening.
[ Bericht 0% gewijzigd door Geldprintkabouter op 30-08-2025 06:46:42 ]
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Drie vraagjes om te beginnen:quote:
[..]
Nou, als je wilt, stel maar een vraag.
1. Hoe is jouw geloof ontstaan en hoe heeft het zich ontwikkeld?
2. Wat is voor jou het mooiste aspect van je geloof?
3. Dieper: hoe ga je om met momenten van twijfel of moeilijke vragen over je geloof?
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Ik kies er één nl. 3. hoe ga je om met momenten van twijfel of moeilijke vragen over je geloof?quote:
[..]
Drie vraagjes om te beginnen:
1. Hoe is jouw geloof ontstaan en hoe heeft het zich ontwikkeld?
2. Wat is voor jou het mooiste aspect van je geloof?
3. Dieper: hoe ga je om met momenten van twijfel of moeilijke vragen over je geloof?
Ik kan me niet herinneren dat ik twijfelde. Ik ben opgegroeid in een op zich katholiek gezin maar wij gingen al niet meer naar de kerk toen ik nog heel jong was. Wij baden thuis voor het eten, dat altijd wel. Toen mijn moeder ernstig depressief werd, begin ‘70, zag ik hoe zij steun had aan en opging in haar geloof. Deels door naar de kerk te gaan of radioprogramma’s te luisteren waarin gepreekt werd. Dus dit was mijn achtergrond.
Zelf heb ik mij er niet mee bezig gehouden totdat ik vastliep in ‘92. Burn-out, ziek, de hele mikmak. Een half jaar later kon ik nog steeds niets. Om een lang verhaal kort te maken: een jaar later werd ik opgenomen. En volgens mijn groepsgenoten vroeg ik aan veel mensen: “Ben jij ook gelovig??” Gelijk toen ik binnenkwam. Alsof ik bij God even zou kunnen schuilen voor de realiteit. Nu was er daar ook een geestelijk verzorger maar die heb ik nooit opgezocht, ik vreesde bijbelverzen.
Gaandeweg mijn tijd (20 maanden) in de kliniek kon ik zien welke verandering ik doormaakte. En op een bijzondere manier waarop ik voelde: hier zit een logica achter.
En mijn gevoel dat God er was werd steeds sterker. Ik heb niet meer getwijfeld.
Maar wat wel kan: het is wel eens voorgekomen dat ik heftig kwaad was op God. Dat het doorsudderen van mijn situatie me compleet de keel uithing. Ik heb toen op een aantal a4-tjes geschreven met dikke viltstift wat ik er van vond en dat op de grond gelegd. Zó van leest U dit maar eens goed!! Maar geen twijfel dus.
Je zou verwachten dat zo’n moeilijke periode in de kliniek mij zou doen afwenden van God. Het omgekeerde gebeurde.
Je antwoord is heel persoonlijk en emotioneel. Moedig. Dank.quote:
[..]
Ik kies er één nl. 3. hoe ga je om met momenten van twijfel of moeilijke vragen over je geloof?
Ik kan me niet herinneren dat ik twijfelde. Ik ben opgegroeid in een op zich katholiek gezin maar wij gingen al niet meer naar de kerk toen ik nog heel jong was. Wij baden thuis voor het eten, dat altijd wel. Toen mijn moeder ernstig depressief werd, begin ‘70, zag ik hoe zij steun had aan en opging in haar geloof. Deels door naar de kerk te gaan of radioprogramma’s te luisteren waarin gepreekt werd. Dus dit was mijn achtergrond.
Zelf heb ik mij er niet mee bezig gehouden totdat ik vastliep in ‘92. Burn-out, ziek, de hele mikmak. Een half jaar later kon ik nog steeds niets. Om een lang verhaal kort te maken: een jaar later werd ik opgenomen. En volgens mijn groepsgenoten vroeg ik aan veel mensen: “Ben jij ook gelovig??” Gelijk toen ik binnenkwam. Alsof ik bij God even zou kunnen schuilen voor de realiteit. Nu was er daar ook een geestelijk verzorger maar die heb ik nooit opgezocht, ik vreesde bijbelverzen.
Gaandeweg mijn tijd (20 maanden) in de kliniek kon ik zien welke verandering ik doormaakte. En op een bijzondere manier waarop ik voelde: hier zit een logica achter.
En mijn gevoel dat God er was werd steeds sterker. Ik heb niet meer getwijfeld.
Maar wat wel kan: het is wel eens voorgekomen dat ik heftig kwaad was op God. Dat het doorsudderen van mijn situatie me compleet de keel uithing. Ik heb toen op een aantal a4-tjes geschreven met dikke viltstift wat ik er van vond en dat op de grond gelegd. Zó van leest U dit maar eens goed!! Maar geen twijfel dus.
Je zou verwachten dat zo’n moeilijke periode in de kliniek mij zou doen afwenden van God. Het omgekeerde gebeurde.
Ik maak uit de tekst op dat jouw geloof niet voortkomt uit een rationele zoektocht naar antwoorden op moeilijke vragen, maar eerder uit een diepgaande persoonlijke ervaring. Je gebruikt geloof als steun in moeilijke tijden, je hebt nooit getwijfeld maar wel boosheid ervaren. Verrassend is wel dat een moeilijke periode in een kliniek je geloof niet heeft verzwakt, in tegendeel het is juist sterker geworden. Je beschrijft het moment in de kliniek als een persoonlijke openbaring of een "bijzondere manier" waarop je de aanwezigheid van God voelde. Dit is een cruciaal element in jouw verhaal: je geloof is niet gebaseerd op theoretische kennis maar op een gevoelsmatige en persoonlijke ervaring. Dit is een mooi voorbeeld van oprechtheid, van authenticiteit. Jouw antwoord op mijn vraag is een getuigenis van een persoonlijk, ervaringsgericht geloof. Voor jou is geloof geen kwestie van het oplossen van moeilijke vraagstukken, maar van het ervaren van Gods aanwezigheid, zelfs te midden van de meest uitdagende situaties.
Mooi.
Ik zal later - als ik meer tijd heb om dit goed te overdenken - wel iets vertellen hoe ik in mijn leven ben omgegaan met "geloof." Nu ben ik er van overtuigd dat er helemaal niks is maar ik heb respect voor gelovigen die een houvast nodig hebben om te navigeren in deze complexe en verwarrende wereld. Mijn houvast is rationaliteit, stoïcijns denken en de wetenschap.
Vraag: is houvast ontlenen aan je geloof, het mooiste aspect van je geloof (zie mijn eerdere vraag 2)?
[ Bericht 0% gewijzigd door Geldprintkabouter op 30-08-2025 11:59:27 ]
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Dat heb je heel mooi gezegd!quote:
Ik maak uit de tekst op dat jouw geloof niet voortkomt uit een rationele zoektocht naar antwoorden op moeilijke vragen, maar eerder uit een diepgaande persoonlijke ervaring. Je gebruikt geloof als steun in moeilijke tijden, je hebt nooit getwijfeld maar wel boosheid ervaren. Verrassend is wel dat een moeilijke periode in een kliniek je geloof niet heeft verzwakt, in tegendeel het is juist sterker geworden. Je beschrijft het moment in de kliniek als een persoonlijke openbaring of een "bijzondere manier" waarop je de aanwezigheid van God voelde. Dit is een cruciaal element in jouw verhaal: je geloof is niet gebaseerd op theoretische kennis maar op een gevoelsmatige en persoonlijke ervaring. Dit is een mooi voorbeeld van oprechtheid, van authenticiteit. Jouw antwoord op mijn vraag is een getuigenis van een persoonlijk, ervaringsgericht geloof. Voor jou is geloof geen kwestie van het oplossen van moeilijke vraagstukken, maar van het ervaren van Gods aanwezigheid, zelfs te midden van de meest uitdagende situaties.
Ben ik aardig of niet?quote:
Op
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Jazeker. Ben blij dat je Boca en mij serieus neemt. Ik vind het ook mooi omschreven van Boca. Het is inderdaad ook een gevoel. Goed, ik ben dan ook christelijk opgevoed, daar ben ik me terdege van bewust. Als ik Islamitisch was opgevoed, was ik misschien moslim geweest, wie weet. Als je inderdaad alles logisch wil verklaren volgens de rede, dan komt daar een god of een godsdienst niet aan te pas. Dat klopt. Als ik dat doe, zit ik nog wel met een paar hiaten, zoals waar komt de vonk van het leven vandaan, waar komen willekeur en creativiteit vandaan. De natuurwetten van ons heelal kent geen willekeur of creativiteit. Zoals Einstein eens een keer heel grappig zei: God dobbelt niet. Alles in ons heelal kan in principe verklaard worden omdat wat er gebeurt is een gevolg is van heersende krachten, behalve de vonk van het leven.quote:
[..]
Ben ik aardig of niet?
Bij mij is het dus ook een gevoel. Het hoeft geen god te zijn, het kan ook een verzameling van spiriteiten zijn, ik noem maar wat, het kan van alles zijn. Het gevoel beheerst meer mensen, wereldwijd. En zo ontstonden er godsdiensten, om het een plek te geven, een kader waarin het past binnen de denkwereld van het leven op aarde. Wat belangrijk is om te kijken naar de primaire vruchten van de godsdiensten. Daaraan kun je zien wat de bedoeling daarvan is. Met primaire vruchten bedoel ik de heilige boeken en de allereerste oorspronkelijke godsdienstinrichters. En dan heel oorspronkelijk. Zoals Mohammed, Jezus en Boeddha. Dan heb ik het niet over de volgelingen. Kijk bijvoorbeeld naar Paulus, die wil nog best wel eens vrouw- en slaafonvriendelijk om de hoek komen. Die was ook bezig om de primaire boodschap een plek te geven in zijn eigen belevingswereld. Daar begint al een eerste ruis.
Als eerste: je hebt heel raak mijn tekst begrepen, dank je wel! Ten tweede: ik ben benieuwd hoe jij het niet-geloven hebt ervaren. En hoe je er mee omgaat. Ten derde: ik kom terug op jouw tweede vraag over het mooiste aspect van mijn geloof. Ik maak even pas op de plaats.quote:
[..]
Je antwoord is heel persoonlijk en emotioneel. Moedig. Dank.
Ik maak uit de tekst op dat jouw geloof niet voortkomt uit een rationele zoektocht naar antwoorden op moeilijke vragen, maar eerder uit een diepgaande persoonlijke ervaring. Je gebruikt geloof als steun in moeilijke tijden, je hebt nooit getwijfeld maar wel boosheid ervaren. Verrassend is wel dat een moeilijke periode in een kliniek je geloof niet heeft verzwakt, in tegendeel het is juist sterker geworden. Je beschrijft het moment in de kliniek als een persoonlijke openbaring of een "bijzondere manier" waarop je de aanwezigheid van God voelde. Dit is een cruciaal element in jouw verhaal: je geloof is niet gebaseerd op theoretische kennis maar op een gevoelsmatige en persoonlijke ervaring. Dit is een mooi voorbeeld van oprechtheid, van authenticiteit. Jouw antwoord op mijn vraag is een getuigenis van een persoonlijk, ervaringsgericht geloof. Voor jou is geloof geen kwestie van het oplossen van moeilijke vraagstukken, maar van het ervaren van Gods aanwezigheid, zelfs te midden van de meest uitdagende situaties.
Mooi.
Ik zal later - als ik meer tijd heb om dit goed te overdenken - wel iets vertellen hoe ik in mijn leven ben omgegaan met "geloof." Nu ben ik er van overtuigd dat er helemaal niks is maar ik heb respect voor gelovigen die een houvast nodig hebben om te navigeren in deze complexe en verwarrende wereld. Mijn houvast is rationaliteit, stoïcijns denken en de wetenschap.
Vraag: is houvast ontlenen aan je geloof, het mooiste aspect van je geloof (zie mijn eerdere vraag 2)?
Mooi stuk Vincent maar ....quote:
Het is inderdaad ook een gevoel. Goed, ik ben dan ook christelijk opgevoed, daar ben ik me terdege van bewust. Als ik Islamitisch was opgevoed, was ik misschien moslim geweest, wie weet. Als je inderdaad alles logisch wil verklaren volgens de rede, dan komt daar een god of een godsdienst niet aan te pas. Dat klopt. Als ik dat doe, zit ik nog wel met een paar hiaten, zoals waar komt de vonk van het leven vandaan, waar komen willekeur en creativiteit vandaan. De natuurwetten van ons heelal kent geen willekeur of creativiteit. Zoals Einstein eens een keer heel grappig zei: God dobbelt niet. Alles in ons heelal kan in principe verklaard worden omdat wat er gebeurt is een gevolg is van heersende krachten, behalve de vonk van het leven.
Bij mij is het dus ook een gevoel. Het hoeft geen god te zijn, het kan ook een verzameling van spiriteiten zijn, ik noem maar wat, het kan van alles zijn. Het gevoel beheerst meer mensen, wereldwijd. En zo ontstonden er godsdiensten, om het een plek te geven, een kader waarin het past binnen de denkwereld van het leven op aarde. Wat belangrijk is om te kijken naar de primaire vruchten van de godsdiensten. Daaraan kun je zien wat de bedoeling daarvan is. Met primaire vruchten bedoel ik de heilige boeken en de allereerste oorspronkelijke godsdienstinrichters. En dan heel oorspronkelijk. Zoals Mohammed, Jezus en Boeddha. Dan heb ik het niet over de volgelingen. Kijk bijvoorbeeld naar Paulus, die wil nog best wel eens vrouw- en slaafonvriendelijk om de hoek komen. Die was ook bezig om de primaire boodschap een plek te geven in zijn eigen belevingswereld. Daar begint al een eerste ruis.
..... je stelling over "hiaten" in wetenschappelijke verklaringen bevat enkele misconcepties. Willekeur bestaat wel degelijk in de natuurwetten; denk aan quantummechanica en thermodynamische processen. Het Einstein-citaat ("God dobbelt niet") was juist zijn weerstand tegen de quantummechanica, maar latere experimenten hebben aangetoond dat het universum wel degelijk probabilistisch (lees willekeurig) werkt.
Het concept "vonk van het leven" suggereert een fundamenteel mysterie waar dat er misschien niet is. Het ontstaan van leven uit niet-levende materie wordt steeds beter begrepen door wetenschappelijk onderzoek, ook al zijn er nog open vragen. Je primaire benadering, te weten geloof als gevoel gebruiken om wetenschappelijke hiaten te vullen, is begrijpelijk maar methodologisch problematisch. Het creëert een "God-van-de-gaten" situatie waarbij spirituele verklaringen terugtrekken naarmate wetenschappelijke kennis groeit. Ik heb hier al eens het voorbeeld van Donar gebruikt, de Germaanse God van het onweer. Tegenwoordig weten we dat bliksemschichten niet worden gegooid door een dondergod, maar dat ze ontstaan door elektrische lading in onweerswolken. God trekt zich meer en meer terug naar mate wij "weten" en niet meer "aannemen". Dankzij de wetenschap dus.
Je nadruk op de "primaire vruchten" van religies is sympathiek voor het beoordelen van religieuze tradities maar historisch onderzoek laat zien dat zelfs de oorspronkelijke boodschappen complex en contextgebonden waren. Wat ons nu rest zijn interpretaties van die teksten. Sommigen verliezen hun hoofd bij het lezen van die "heilige teksten" met alle gevolgen van dien. Nuchterheid en rationeel denken, geven wel "verlossing".
Ik zie 'geloof' niet meer dan een psychologisch verklaarbaar fenomeen bij mensen om de ondraaglijkheid van het leven dragelijk te maken. Maar wie ben ik om dit te denken en op te schrijven?
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
