Fabriek dumpte jarenlang giftige chemicaliën in het riool

quote:

Fabriek dumpte jarenlang giftige chemicaliën in het riool, hoge concentratie PFAS in bloed van ex-medewerkers

Een fabriek in Helmond die teflon liet drogen voor het Dordtse chemieconcern DuPont (dat nu Chemours heet) heeft zeker vijftien jaar lang afvalwater met zeer hoge concentraties gevaarlijk PFAS rechtstreeks op het riool geloosd. Dat gebeurde met medeweten van DuPont, het huidige Chemours. Het nieuws komt kort nadat justitie bij Chemours een inval deed.

De lozing op het riool blijkt uit interne documenten van DuPont die in handen zijn van onderzoeksprogramma Zembla, dat de informatie ook kreeg uit gesprekken met meerdere ex-medewerkers van Custom Powders, het inmiddels failliete bedrijf in Helmond waar het om draait. Het gaat naar schatting om duizenden kilo’s PFOA, een inmiddels verboden en kankerverwekkend type PFAS, dat via het riool in het milieu is beland.

Hoewel DuPont al jarenlang op de hoogte was van de risico’s van PFOA werd de medewerkers van Custom Powders door DuPont voorgehouden dat blootstelling aan PFOA niet ongezond zou zijn.

In 2007 liet DuPont bloedonderzoek doen bij de medewerkers in Helmond. De gemeten waardes, ook in het bezit van Zembla, liggen bij sommige medewerkers vele malen hoger dan de hoeveelheden PFOA in het bloed van de meeste DuPont-medewerkers in Dordrecht en Amerika.

Een van de medewerkers in Helmond heeft concentraties in zijn bloed die duizend keer hoger liggen dan de norm die het RIVM veilig acht. Een andere medewerker heeft bloedwaardes die 800 keer boven die norm liggen, volgens experts de hoogste PFOA-waarden die ooit in Nederland bij mensen zijn gevonden.

Bedrijf waar teflon werd gedroogd
Vanaf 1996 leverde DuPont nat teflon aan Custom Powders. In Helmond werd het gedroogd waarna het poeder door DuPont werd gebruikt voor de bekende water-, vuil- en hitteafstotende materialen. Nu blijkt dus dat het water dat achterbleef en vol zat met PFOA, rechtstreeks in het riool verdween. Uit de documenten wordt duidelijk dat DuPont daar zeker sinds 2011 van op de hoogte was, concludeert Zembla.

Het Britse Custom Powders opende halverwege de jaren 90 in Helmond een vestiging met DuPont als grootste opdrachtgever. Het bedrijf in Helmond ging
eind vorig jaar failliet door een schadeclaim van de gemeente vanwege de PFAS-vervuiling. Kosten voor die sanering worden geschat op zeker 10 miljoen euro.

Chemours laat in een reactie weten de interne documenten die in handen zijn van Zembla niet te kennen en dat er ‘volgens de toen geldende wetgeving’ geen cruciale informatie is achtergehouden.

En het stelt ook dat ‘Custom Powders zelf verantwoordelijkheid draagt voor het naleven van de verplichtingen uit haar vergunningen.’ In de uitzending van Zembla (zondagavond om 22.10 uur te zien op NPO 2) neemt Chemours-directeur An Lemaire snel de benen als Zembla haar met de bevindingen confronteert.

Custom Powders laat in een statement aan Zembla weten ‘dat ze de negatieve gevolgen voor mens en milieu en de rol die Custom Powders daarin gespeeld heeft ‘diep betreuren’.’ Verder benadrukt het bedrijf dat het altijd beschikte over de vereiste vergunningen.

In de Zembla-uitzending van komende zondag doet ex-medewerker Chris Morrison voor het eerst zijn verhaal. Hij werkte ruim 25 jaar voor Custom Powders in Helmond en zegt zonder het te weten te zijn blootgesteld aan de giftige PFAS. „Ik was trots om voor DuPont te werken”, zegt hij, terwijl er grappige beelden worden getoond van reclames over antiaanbakpannen. „Maar uiteindelijk kom je erachter dat je chemicaliën in de rivier hebt gedumpt, het milieu hebt vervuild.” Morrison bleek twee jaar geleden darmkanker te hebben, maar dat dat aan de PFAS ligt is amper te bewijzen.

Steekproef met hobbykipeieren
Om na te gaan of de PFOA ook in het voedsel in de omgeving van de fabriek in Helmond aanwezig is, deed Zembla een steekproef met hobbykipeieren. Eieren van zes verschillende locaties, tussen de 600 meter en 4 kilometer van de fabriek af, werden getest op de aanwezigheid van PFOA. Daaruit blijkt dat vier van de zes geteste hobbykipeieren boven de EU-grenswaarde zitten.

Onlangs adviseerde het RIVM dat mensen in heel Nederland geen eieren van hobbykippen meer moeten eten. Volgens het RIVM kunnen mensen te veel PFAS binnenkrijgen als ze dat wel doen.

Inval bij Chemours
Het nieuws over de bewuste lozing van gif sluit naadloos aan op de aangifte die advocaat Bénédicte Ficq bijna twee jaar geleden deed. Ficq deed in juni 2023 namens vijf omwonenden aangifte tegen de leidinggevenden van het chemiebedrijf Chemours in Dordrecht. Het gaat om ‘het bewust in de omgeving brengen van gevaarlijke stoffen’. Daar kan twaalf tot vijftien jaar celstraf op staan. Het aantal aangiften groeide al snel naar enkele duizenden.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft nog geen besluit genomen over eventuele strafrechtelijke vervolging van de directie van Chemours. Maar begin vorige week deden diverse instanties onder leiding van het OM een inval bij Chemours op zoek naar documenten die verband kunnen houden met strafbare feiten.

De bedoeling van de aangifte en van eventuele vervolging is de feitelijk leidinggevenden van Chemours (die van nu en hun voorgangers) persoonlijk voor de rechter te slepen voor het feit dat ze willens en wetens zeer schadelijke stoffen in de omgeving hebben gebracht, terwijl al decennialang bekend was dat dat gevaarlijk is voor de omgeving.