quote:
Hoe Nederlandse tennissensatie in vergetelheid raakte: ‘Af en toe app ik hem om te vragen hoe het gaat’
Waar is Tim van Rijthoven gebleven? De hemelbestormer die uit het niets Nederland tennisgek maakte en net zo snel weer in de vergetelheid raakte. Kenners én hijzelf geven het antwoord. „Het lichaam heeft het lastig. Ik train zoveel als dat mijn lichaam toelaat.”
Tot aan het laatste moment zegt hij te twijfelen. (Hardop vragend) ‘Is het een wijs besluit deel te nemen aan de kwalificaties van het meest prestigieuze tennistoernooi ter wereld?’ Wie hem half juni in de zinderende hitte ziet, ziet een afgetraind lijf. Strak. Slank. Droog. Scherpe kaaklijn. Kuiltjes in de wangen. Topfit. Maar niet blessurevrij. „Ik ben aan het proberen of het nog lukt.”
Tim van Rijthoven (28) heeft er net een pittige ochtendtraining op zitten. „De bedoeling is om de halve marathon van Roosendaal te lopen. Vanwege het warme weer bestaat de kans dat het evenement wordt afgelast.” Daags na het hardloopevenement (22 juni) in zijn geboorteplaats, begint de eerste van drie voorrondes van Wimbledon. „Het ligt nog steeds in het midden of ik daaraan zal meedoen. Ik twijfel”, vertelt hij vijf dagen voor het sluiten van de inschrijvingstermijn.
Fanatiek hardloper
De tennisser in Van Rijthoven verdwijnt langzaam naar een periode die toebehoort aan het verleden. In de afgelopen 28 maanden speelde hij zes wedstrijden. Hij verloor ze allemaal. Sinds anderhalf jaar heeft de voormalig wonderboy van het Nederlandse tennis geen klassering meer op de ATP-wereldranglijst.
Wel maakte hij al die tijd gebruik van een beschermde status; een soort joker die hij mag inzetten met de positie die hij had voor zijn blessure om te worden toegelaten tot ATP-toernooien of de kwalificaties van de vier grand slams. Eventjes was hij de nummer 101 van de wereld, de top honderd haalde Van Rijthoven evenwel niet. „Mijn protected ranking loopt binnenkort af. Dat zal ergens deze maanden zijn. Wimbledon zou ik nog kunnen doen.” Wat daarna volgt, weet hij niet.
Het zweet gutst van zijn peinzende en rood aangelopen voorhoofd. Hij is goedgemutst. Spraakzaam tot op een bepaalde hoogte. Hij blijkt een fanatiek hardloper en is veelvuldig in het krachthonk te vinden. Met zijn loopschoenen aan, rennen over asfalt verdraagt zijn lichaam beter dan met een racket tegen de bal slaan, stelt hij zich kwetsbaar op. „Mijn toekomst als tennisser is heel erg onzeker. (Kleine stilte) Het lichaam heeft het lastig. Ik train zo veel als dat mijn lichaam toelaat.”
Mentale onrust
Stoppen met tennissen, definitief, is een gedachte die als een niet te verjagen demoon steeds weer terugkeert in zijn hoofd. Vanaf de dag dat hij zich bij de jeugd als 15-jarige tot Nederlands tenniskampioen slaat, heeft hij moeite te voldoen aan de verwachtingen. Een ideale voedingsbodem voor mentale onrust. Als adolescent wordt hij structureel geconfronteerd met fysieke tegenslag en nestelt stress zich als een parasiet in zijn lijf. Wat volgt, is een tennisleven doordrenkt van blessures en revalidaties.
Als vrijwel niemand het meer verwacht, breekt in de zomer van 2022 de zon door. Na zeven jaar zwoegen, wint hij in Rosmalen zijn eerste partij ooit op de ATP-tour. Het begin van een hemelvlucht waarin hij zwevend van innerlijk geluk zijn eerste ATP-titel pakt door in de finale Daniil Medvedev te verslaan. Nota bene de man die op het punt staat te worden gekroond tot de nieuwe nummer één van de wereld. „Ik verwacht dat hij (Van Rijthoven, red.) snel in de top tien staat als hij zo blijft spelen”, is Medvedev complimenteus.
De vier weken durende roes, acht partijen blijft hij ongeslagen, sluit Van Rijthoven af op het centre court van Wimbledon. In de vierde ronde maakt Novak Djokovic op het heilige gras een einde aan het sprookje. Wel snoept Van Rijthoven de levende legende een set af.
Top twintig
De magische weken waarin hij met innemend aanvalsspel de harten van de tenniswereld verovert, krijgen geen passend vervolg. Vanaf februari 2023 verdwijnt de Roosendaler, inmiddels wonend in Amsterdam, van de ATP-tour. Dagen. Weken. Maanden verstrijken. Rugklachten en pijn in de elleboog van zijn rechterarm gijzelen zijn ambities. Dadendrang en zelfverzekerdheid slaan om in twijfels.
Juni 2024, drie dagen voor zijn rentree in Rosmalen, deelt de Nederlandse tennisbond (KNLTB) op de eigen website een interview met een opgewekte Van Rijthoven. In ‘The Story of Tim’ spreekt hij uit nog niet klaar te zijn. „Ik zie mezelf niet heel tevreden zijn met nummertje 101 op de wereldranglijst. Het liefst strijd ik gewoon mee met de top. Top dertig, top twintig misschien. Ik heb tegen genoeg gasten gespeeld die in die regio staan. En elke keer toch het idee gehad: ‘Jongens, zoveel verschil is het niet. Dit kan ik ook.’ Dus, ik ben nog niet klaar, nee.” In hetzelfde filmpje zegt Davis Cup-coach Paul Haarhuis: „Hij was verreweg de beste jeugdspeler die we hadden in Nederland.”
Geen medisch advies meer
Drie maanden later kiest Van Rijthoven ervoor geen onderdeel meer te zijn van de KNLTB. Hij voelt te veel druk, krijgt Haarhuis te horen. „Wij hebben hem de mogelijkheden en faciliteiten geboden te trainen bij de tennisbond”, zegt Haarhuis terugblikkend op de breuk. „Hij heeft daar echter van af gezien, omdat hij de druk voelde dat mensen continu voor hem klaarstonden. Tennis is mentaal een zware sport. Kiki Bertens had voor iedere wedstrijd het gevoel dat ze moest overgeven. Ondanks de interne strijd heeft ze het wel gehaald en vierde van de wereld gestaan. Het is een continue strijd die je met jezelf voert.”
De voormalig toptennisser verduidelijkt dat de KNLTB Van Rijthoven medisch niet meer monitort of adviseert. „Tim draagt zijn eigen verantwoordelijkheid. Hij heeft geen vaste coach en geen vast programma om toernooien te spelen. Fysiek is hij ook niet in staat een volledig programma te draaien. Als hij een wedstrijd speelt, kan hij daarna een paar dagen niet tennissen.”
Loopbaan gedoofd
Hoewel hij hem niet veelvuldig spreekt, beschrijft Haarhuis het contact met Van Rijthoven nog steeds als goed. „Af en toe app ik hem om te vragen hoe het gaat.” De signalen die hij ontvangt, stemmen somber. „Stel dat hij vanaf 1 januari vanaf nul moet beginnen, wetende dat hij nooit top honderd heeft gestaan. Dan moet hij in twee jaar enorme stappen maken. Hij heeft een lange weg te gaan, terwijl hij eerst helemaal fit moet zien te worden. Het wordt heel moeilijk. Vergeet niet dat Tim er lang uit is geweest en toch ook al 28 jaar is.”
Drie jaar na zijn korte explosie is de loopbaan van Van Rijthoven welbeschouwd gedoofd. „Die kans zit er wel in”, antwoordt Haarhuis op de vraag of het einde carrière is. „Er zit geen verbetering in zijn blessure, dus kan hij niet fulltime tennissen. Een rustpauze is niet voldoende geweest. Opereren ook niet.”
Teruggekeerd bij de tennisbond is hij ook niet. Van Rijthovens begeleidingsteam bestaat uit de arts die hem anderhalf jaar geleden aan zijn arm opereerde en een eigen fysiotherapeut. Tennissen, voor zover zijn elleboog dat toelaat, doet hij op het Amsterdamse Amstelpark: „Met allerlei tennissers die daar komen.”
In een poel van onzekerheid heeft de zomerhit van 2022 houvast gevonden in zijn gezin met een ooievaar die hem deze lente zijn eerste kindje heeft gebracht.
Marathon
Het hardlopen is een uitlaatklep geworden. Oktober vorig jaar liep Van Rijthoven de marathon van Amsterdam. In een tijd van 3 uur en 39 minuten, ofwel 5.11 minuten per kilometer. Het is Haarhuis niet ontgaan. „Zijn ontwikkelingen volg ik op de voet.”
Een duursport is onvergelijkbaar met het kortere intervalwerk bij het tennis waar vooral de heupen, bekken en lies te lijden hebben. „Maar als je een marathon kan lopen, heb je wel de basisfitheid om lange wedstrijden te spelen. Het levert ook een positieve bijdrage aan je fysieke en mentale gesteldheid.” Probleem zijn momenteel niet de benen of het hoofd, maar de rechterelleboog. „Zijn armblessure is verre van over.”
14.000 en 21.000 euro
Toch vliegt Van Rijthoven in januari van dit jaar naar Australië. Op basis van zijn beschermde ranking waagt hij een poging bij de kwalificaties van het Australian Open. Hij verliest kansloos in de eerste ronde. Wel schrijft hij 14.000 euro bij op zijn bankrekening als vergoeding voor zijn deelname.
En eind mei glijdt Van Rijthoven over het rode gemalen baksteen van Roland Garros en incasseert 21.000 euro voor zijn inschrijving. Maar ook nu gaat hij weer in twee sets ten onder in de eerste kwalificatieronde. Ditmaal tegen de nummer 263 van de wereld: 6-7 0-6. Zijn pogingen om met behulp van de protected ranking zijn loopbaan nieuw leven in te blazen, stranden in goede bedoelingen.
Twee weken na Roland Garros is op het Nederlandse Libéma Open geen spoor te bekennen van oud-winnaar Van Rijthoven. „Wij kunnen veel voor hem doen en hij is altijd welkom,” zegt de meelevende toernooidirecteur Marcel Hunze. „Als hij fit is, staat hij bovenaan de lijst voor een wildcard. Door zijn winst heeft hij hier allerlei prioriteiten en kansen. Maar omdat hij niet fit is, kan hij ook niet spelen. Misschien was Roland Garros een test voor hem. De conclusie is dat hij niet pijnvrij is en niet op het vereiste niveau is.”
Prettige uitstraling
De rechterarm blijft een probleem. „Hij zit bij een fysiotherapeut en volgt een medisch traject om van zijn blessure af te komen”, weet Hunze. „Ontzettend jammer dat het probleem maar niet wordt opgelost. Tim is een prettig persoon met een prettige uitstraling. Zonde dat hij het succes van Rosmalen en Wimbledon niet heeft kunnen doortrekken.”
Wel verschijnt Van Rijthoven dus in het kwalificatietoernooi van Roland Garros. „Maar na de eerste set zie je dat zijn service ontzettend in snelheid afneemt”, analyseert Haarhuis. „Hij ondervindt veel hinder van de elleboog.”
Een van Nederlands meest getalenteerde tennissers van deze eeuw is fit, maar niet voor de sport die hij het liefst bedrijft. Van Rijthoven met pijn in zijn stem: „Mijn elleboog houdt het gewoon niet.” Een operatie en talloze behandelingen ten spijt. Dat weerhoudt Van Rijthoven er niet van om te gaan rennen. „Later dit jaar wil ik opnieuw proberen Amsterdam te lopen.”
Herinnering voor het leven
Even sprankelen zijn ogen als hij over zijn nieuwe passie praat. „Ik wil voor 4.54 minuten per kilometer gaan. Stiekem”, zegt hij met een niet eerder gehoord enthousiasme, „vind ik hardlopen heel leuk.” De halve marathon in zijn geboorteplaats Roosendaal, ingekort vanwege het warme weer, laat hij toch maar schieten.
En Wimbledon dan? Daar zijn de kwalificaties afgewerkt zonder Van Rijthoven. Na een jarenlang gevecht tegen de pijn, is het einde van zijn bestaan als tennisprof nabij. Het waren vier onvergetelijk mooie weken in de zomer van 2022. Een herinnering voor het leven geschreven door een tennisser die zelden gelukkig was op de baan, maar wel kort zijn jongensdroom heeft geleefd.
Dat Tim een sensatie was die het tennis weer heet heeft gemaakt in Nederland was me even ontgaan, maar dit geheel terzijde.