FOK!forum / Nieuws & Achtergronden / 1 op de 3 jonge verdachten heeft hersenschade.
tong80dinsdag 11 juni 2024 @ 06:34
Grofweg een derde van de jeugdige criminelen heeft in het verleden zulke harde klappen gehad of zoveel drugs gebruikt dat ze hersenletsel hebben opgelopen. Juist deze schade aan het brein kan ervoor zorgen dat jongeren de fout ingaan, blijkt uit onderzoek. Maar daar wordt tijdens rechtszaken nog veel te weinig naar gekeken, vindt bijzonder hoogleraar Maaike Kempes.

?appId=21791a8992982cd8da851550a453bd7f&quality=0.8&desiredformat=webp

Ze pleit voor meer aandacht voor niet-aangeboren hersenletsel in de rechtszaken van jonge verdachten. Uit internationaal onderzoek blijkt volgens de bijzonder hoogleraar forensische neuropedagogiek aan de Universiteit Leiden dat ongeveer 30 procent van de jonge criminelen hersenschade heeft. Dat is drie keer zoveel als bij de rest van de bevolking. Bij volwassen gedetineerden zijn er signalen dat zelfs 55 procent mogelijk hersenletsel heeft.

„Deze groep jonge verdachten vertoont meer risicovol gedrag. Die komt vaker terecht in vechtpartijen of raakt door roekeloos rijgedrag betrokken bij een verkeersongeluk. Als de jongeren daarbij zulke zware klappen op het hoofd krijgen dat ze buiten bewustzijn raken, kunnen ze hersenschade oplopen”, zegt Kempes, die verder ook naar het gebruik van drank of drugs wijst. „Ook dat kan schade aan het brein geven. Je ziet binnen deze groep ook weleens jongeren met hersenbloedingen, zo jong al.”

Dat hersenletsel kan weer invloed hebben op iemands gedrag: je bent sneller overprikkeld, kan moeilijker omgaan met stress en wordt eerder agressief in ingewikkelde situaties. „Dat maakt je kwetsbaarder om tot crimineel gedrag over te gaan”, zegt Kempes. Zij vindt dat daar door gedragsdeskundigen meer naar moet worden gekeken als ze tijdens een rechtszaak advies geven over een jonge verdachte. „Zij kunnen tijdens het plegen van een delict wellicht minder toerekeningsvatbaar zijn geweest.”

Niettemin wordt op dit moment nauwelijks onderzocht of verdachten hersenletsel hebben. Jaarlijks worden 2500 verdachten van ernstige delicten onderzocht door gedragsdeskundigen. Slechts zestig keer kwam een aanvraag binnen voor een hersenscan of om te kijken of iemand hersenletsel had. Kempes: „Daar valt echt nog een wereld te winnen.”

Massaal hersenscan aanvragen?
Het verhaal van Kempes lijkt voor advocaten het signaal om voortaan massaal een hersenscan voor hun cliënten aan te vragen om te zien of ze hersenschade hebben. „Je moet dan wel kunnen aantonen dat het gedrag van iemand door het hoofdtrauma is veranderd. En dat het van invloed was op het delict. Kijk, als iemand ergens brand heeft gesticht en dat plan drie dagen heeft voorbereid, heeft het natuurlijk niks met hersenletsel te maken.”

Kempes, die maandag haar openbare rede hierover hield, wil er maar mee zeggen dat niet iedereen die een zware klap tegen het hoofd heeft gehad crimineel wordt: „Een advocaat kan niet zomaar in de rechtbank met een hersenscan wapperen en het brein van zijn cliënt overal de schuld van geven.”

Het aantonen van hersenletsel is dan ook niet zozeer bedoeld om iemand vrij te pleiten van de strafbare feiten die hij of zij heeft gepleegd. Het kan wat Kempes betreft vooral helpen om ervoor te zorgen dat iemand niet opnieuw in de fout gaat: „Dan krijgt zo'n jeugdige allemaal therapie om hem te helpen, maar blijkt dat diegene hersenletsel heeft waardoor dat niet goed binnenkomt. Dat heeft natuurlijk geen zin. Dat vraagt om een andere behandeling die beter werkt. En die ervoor zorgt dat iemand in de toekomst minder snel opnieuw een misdrijf pleegt.”

Lagere straf door schade aan brein
De zaak rond Ayoub A. schetst volgens Kempes in een notendop waarom er meer rekening moet worden gehouden met niet-aangeboren hersenletsel. Ayoub A. belandt op de avond van 14 november 2021 in een ruzie op straat in Purmerend. Ayoub houdt een van de jongens een mes tegen de keel, stompt hem en trekt hem aan de haren.

Het is een oneerlijke strijd. Ayoub, dan 19 jaar, en zijn vrienden zijn een handvol jaar ouder dan hun tegenstanders en een kop groter. De ruzie tussen twee jeugdgroepen in het centrum van Purmerend escaleert volledig als een van de jonge knapen Ayoub in zijn been steekt. Die haalt op zijn beurt uit met zijn grote mes en plant dat recht in de borst van de 14-jarige jongen. De tiener overleeft de steekpartij ternauwernood.

De rechtszaak lijkt op voorhand niet meer dan een simpele optelsom van de feiten: poging doodslag. Maar in de rechtbank wordt duidelijk dat Ayoub A. in het verleden een auto-ongeluk heeft gehad waarbij hij hersenletsel heeft opgelopen. Daardoor is het voor hem ‘moeilijker om agressieve impulsen te onderdrukken’. Simpel gezegd: de schade aan zijn brein kan van invloed zijn geweest op zijn reactie tijdens de steekpartij. Het leidt uiteindelijk tot een lagere straf en een ander hulptraject.

https://www.ad.nl/binnenl(...)en-aan-bod~ab9ad52d/

En als je een klap van de molen hebt gehad ?

:T
oblodinsdag 11 juni 2024 @ 06:49
quote:
Het aantonen van hersenletsel is dan ook niet zozeer bedoeld om iemand vrij te pleiten van de strafbare feiten die hij of zij heeft gepleegd. Het kan wat Kempes betreft vooral helpen om ervoor te zorgen dat iemand niet opnieuw in de fout gaat: „Dan krijgt zo'n jeugdige allemaal therapie om hem te helpen, maar blijkt dat diegene hersenletsel heeft waardoor dat niet goed binnenkomt. Dat heeft natuurlijk geen zin. Dat vraagt om een andere behandeling die beter werkt. En die ervoor zorgt dat iemand in de toekomst minder snel opnieuw een misdrijf pleegt.
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Metalfrostdinsdag 11 juni 2024 @ 06:50
De rechtbank en de beschikbare zorg moeten op één lijn zitten wat betreft de behandeling van een verdachte met een niet aangeboren hersenletsel. Want als je de verdachte gaat veroordelen met mindering in straf vanwege de erkende letselaanwijzing, moet deze handicap behandeld, of in elk geval begeleid worden door de zorg. Dit terwijl er een zorginfarct gaande is en zorgbemanning ondermaats blijkt.
quote:
Nederland gaat richting een permanent zorginfarct als het financieringssysteem van het zorgstelsel niet grondig op de schop gaat. En dat terwijl de tijd dringt: in de zorg voor ouderen komen dagelijks steeds meer crisissituaties voor.
https://nos.nl/artikel/25(...)okkeren-hervormingen
L3viathandinsdag 11 juni 2024 @ 07:17
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 06:49 schreef oblo het volgende:

[..]
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Lobotomie
Bocajdinsdag 11 juni 2024 @ 07:31
Goed excuus voor een advocaat om zoiets aan te halen...
Aberkulliedinsdag 11 juni 2024 @ 07:32
De rest is aangeboren hersenletsel omdat ouders broer en zus zijn
FlippingCoindinsdag 11 juni 2024 @ 07:39
Damaged goods, gaat nooit wat worden dan.
Giadinsdag 11 juni 2024 @ 07:44
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 06:49 schreef oblo het volgende:

[..]
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Permanente opname. En daar kunnen ze dan wasknijpers in elkaar zetten om nog iets terug te doen voor de maatschappij. :P
Toine51dinsdag 11 juni 2024 @ 07:48
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 07:32 schreef Aberkullie het volgende:
De rest is aangeboren hersenletsel omdat ouders broer en zus zijn
Gdv..
_O-
tong80dinsdag 11 juni 2024 @ 07:58
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 07:17 schreef L3viathan het volgende:

[..]
Lobotomie
Ik kwam niet op het woord. :)

:T
thedeedsterdinsdag 11 juni 2024 @ 08:11
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 07:17 schreef L3viathan het volgende:

[..]
Lobotomie
Eerste waar ik aan dacht. :D

En als dat niet werkt, dan hebben we nog het Franse middel guillotine.
HowardRoarkdinsdag 11 juni 2024 @ 08:17
Ah, de volgende smoes om naar externe factoren te wijzen en aan de hand daarvan criminelen een hand boven het hoofd te houden. Het blijft bijzonder dat men binnen bepaalde kringen er echt op gebrand is om daders weg te zetten als slachtoffers.
LaDaDiDadinsdag 11 juni 2024 @ 08:24
Maar hoe weet je nou oorzaak en gevolg? Als je vanaf jongsafaan al "klappen krijgt" in gevechten met anderen heb je waarschijnlijk al minder impuls controle en ben je agressiever.

En wellicht is het ook genetisch, door veel neef/nicht huwelijken dat de hersenen wat veranderen..
Haushoferdinsdag 11 juni 2024 @ 08:33
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:17 schreef HowardRoark het volgende:
Ah, de volgende smoes om naar externe factoren te wijzen en aan de hand daarvan criminelen een hand boven het hoofd te houden. Het blijft bijzonder dat men binnen bepaalde kringen er echt op gebrand is om daders weg te zetten als slachtoffers.
Ah, weer een expert-Fokker die vanaf de zijlijn zijn onderbuikgevoelens laat spreken.
recursiefdinsdag 11 juni 2024 @ 08:37
Maar doen criminelen domme dingen waardoor ze hersenletsel oplopen (en dan nog crimineler worden) of gedragen ze zich crimineel doordat ze hersenletsel hebben?
HowardRoarkdinsdag 11 juni 2024 @ 08:37
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:33 schreef Haushofer het volgende:

[..]
Ah, weer een expert-Fokker die vanaf de zijlijn zijn onderbuikgevoelens laat spreken.
Tja, leuke sneer, maar het voegt niet veel toe op deze manier. Probeer anders eens inhoudelijk op mijn reactie in te gaan.

Waar heb je bijvoorbeeld het idee dat ik het niet bij het juiste eind heb? En hoe kijk je er zelf naar?
mailydinsdag 11 juni 2024 @ 08:43
Teveel ballen gekopt op 't speelveldje.
Boca_Ratondinsdag 11 juni 2024 @ 08:45
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:17 schreef HowardRoark het volgende:
Ah, de volgende smoes om naar externe factoren te wijzen en aan de hand daarvan criminelen een hand boven het hoofd te houden. Het blijft bijzonder dat men binnen bepaalde kringen er echt op gebrand is om daders weg te zetten als slachtoffers.
^O^
thedeedsterdinsdag 11 juni 2024 @ 08:51
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:43 schreef maily het volgende:
Teveel ballen gekopt op 't speelveldje.
Honkbalveld? Of jeu des boules?
Hiddendoedinsdag 11 juni 2024 @ 08:51
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:17 schreef HowardRoark het volgende:
Ah, de volgende smoes om naar externe factoren te wijzen en aan de hand daarvan criminelen een hand boven het hoofd te houden. Het blijft bijzonder dat men binnen bepaalde kringen er echt op gebrand is om daders weg te zetten als slachtoffers.
Dat hebben die advocaten niet nodig. Die weten precies welke mazen in de wet ze kunnen misbruiken om hun cliënt vrij te pleiten of in ieder geval ontoerekeningsvatbaar te verklaren.
Het zou naar mijn idee ook wel goed zijn om advocaten eens goed onder de loep te nemen.
Kijk maar wat hoe het nu is met die Inez Weski.
Morri2dinsdag 11 juni 2024 @ 08:56
quote:
6s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 07:44 schreef Gia het volgende:

[..]
Permanente opname. En daar kunnen ze dan wasknijpers in elkaar zetten om nog iets terug te doen voor de maatschappij. :P
Dat soort werk is allang afgeschaft vanwege de participatiemaatschappij. Sociale werkplaatsen zijn er zowat niet meer. Alles moet meedraaien in de 'gewone' maatschappij.
xpompompomxdinsdag 11 juni 2024 @ 08:57
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:51 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Dat hebben die advocaten niet nodig. Die weten precies welke mazen in de wet ze kunnen misbruiken om hun cliënt vrij te pleiten of in ieder geval ontoerekeningsvatbaar te verklaren.
Het zou naar mijn idee ook wel goed zijn om advocaten eens goed onder de loep te nemen.
Kijk maar wat hoe het nu is met die Inez Weski.
Hoe zie je dat precies voor je? Wie of wat moeten dat gaan doen? En hoe zorg je ervoor dat de rechtstaat niet ondermijnd wordt?
Knipoogjedinsdag 11 juni 2024 @ 08:58
Verdachte tegen zijn advocaat: "AU WTF? WAAROM DOE JIJ MIJ SLAAN OP MIJN HOOFD??!"
Advocaat: "Ik heb net een jaar strafvermindering voor je geregeld. Beetje dankbaarheid mag wel!"
de_boswachterdinsdag 11 juni 2024 @ 09:02
en stukje inteelt
Managarmdinsdag 11 juni 2024 @ 09:04
Uit het artikel:

Jaarlijks worden 2500 verdachten van ernstige delicten onderzocht door gedragsdeskundigen. Slechts zestig keer kwam een aanvraag binnen voor een hersenscan of om te kijken of iemand hersenletsel had. Kempes: „Daar valt echt nog een wereld te winnen.”

Geen enkele indicatie van wat de uitkomst van deze onderzoeken was.
Hiddendoedinsdag 11 juni 2024 @ 09:10
quote:
2s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:57 schreef xpompompomx het volgende:

[..]
Hoe zie je dat precies voor je? Wie of wat moeten dat gaan doen? En hoe zorg je ervoor dat de rechtstaat niet ondermijnd wordt?
Goeie vraag. Hele goeie vraag. Ik heb geen idee. Maar ik vind wel dat nu al de rechtstaat wordt ondermijnd, niet alleen door advocaten die zich gespecialiseerd hebben om (top)criminelen te verdedigen, maar ook door de gebrekkige wisselwerking tussen maatschappelijke hulpdiensten als er weer een 'patiënt' op onbegeleid verlof wordt gestuurd. Met alle gevolgen van dien.

Wat men wel zou kunnen doen is proberen te voorkomen dat er weer iets gebeurt zoals met Inez het geval was.
Dat zij en haar gezin bedreigd werden als ze geen relevante info zou doorspelen aan haar cliënt. Met als gevolg dat ze haar functie moest neerleggen.
Hoe zo iets zou moeten gebeuren, weet ik ook niet. Maar zoals dit soort zaakjes nu gaat, is ook niet goed voor de maatschappelijke rust.
Mano_dinsdag 11 juni 2024 @ 09:13
Helaas geen link naar het onderzoek, ook niet in de bron. Gewoon aannemen dan maar?
inslagenreuringdinsdag 11 juni 2024 @ 09:18
Komen er zoveel volendammers in aanraking met justitie dan?
Mutsaers__78dinsdag 11 juni 2024 @ 09:35
Ik vind het erger dat schijnbaar twee op de drie géén hersenletsel heeft. :{
Mutsaers__78dinsdag 11 juni 2024 @ 09:38
quote:
80s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 09:13 schreef Mano_ het volgende:
Helaas geen link naar het onderzoek, ook niet in de bron. Gewoon aannemen dan maar?
Wellicht dat hier wat te vinden is. Zelf geen tijd om het door te lezen.
https://www.universiteitl(...)es/publicaties#tab-4
Zorrodinsdag 11 juni 2024 @ 09:44
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 09:35 schreef Mutsaers__78 het volgende:
Ik vind het erger dat schijnbaar twee op de drie géén hersenletsel heeft. :{
Die hebben helemaal geen hersens
TheFreshPrincedinsdag 11 juni 2024 @ 09:46
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 07:32 schreef Aberkullie het volgende:
De rest is aangeboren hersenletsel omdat ouders broer en zus zijn
"Is hij je broer of je vader?"
"Ja".
RealistAtheistdinsdag 11 juni 2024 @ 09:53
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:37 schreef recursief het volgende:
Maar doen criminelen domme dingen waardoor ze hersenletsel oplopen (en dan nog crimineler worden) of gedragen ze zich crimineel doordat ze hersenletsel hebben?
Dit dus, hoe ga je dit ooit kunnen bewijzen. Dit zijn 9 van de 10 keer al randfiguren die op zeer jonge leeftijd al crimineel zijn (zie jeugdbendes). Ligt dat dan aan klappen op het hoofd? Klinkt voor mij meer als een excuus om de daders weer de slachtofferrol toe te spelen van een paar advocaten.

Ik hou mij verre van dat soort figuren. Maar je zou maar net op de verkeerde tijd op de verkeerde plek zijn en zo'n figuur steekt jou of je naaste lek. Je moet er dan toch verdomme niet aan denken dat de advocaat met het verweer komt, hij heeft klappen gehad en kan er niks aan doen dat hij met een enorm mes op zak loopt en deze ook gebruikt. Ik zou er misselijk van worden man. Bah :r

Het lijkt wel alsof niemand tegenwoordig nog verantwoordelijkheid neemt. Het ligt altijd aan extrene factoren. Als ik een fout maak op mijn werk dan geef ik dat toe, en dan leer ik daar van. Maar tegenwoordig ligt het altijd aan de ander. Ik zie dat in meer of mindere mate ook wel met collega's. Ik snap niet waar iedereen zou bang voor is. Mensen maken fouten en als daar consequenties aan zitten dan draag je die is mij altijd geleerd.
Basp1dinsdag 11 juni 2024 @ 09:56
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 06:49 schreef oblo het volgende:

[..]
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Meer TBS om de maatschappij voor deze onvoorspelbare idioten te beschermen. *O*
Mano_dinsdag 11 juni 2024 @ 10:10
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 09:38 schreef Mutsaers__78 het volgende:

[..]
Wellicht dat hier wat te vinden is. Zelf geen tijd om het door te lezen.
https://www.universiteitl(...)es/publicaties#tab-4
Dank. Daar staat helaas niet iets relevants tussen.
Wat ik wel heb gevonden van deze hoogleraar gaat over de relatie tussen hersenbeschadiging en psychopathie bij een aantal gedetineerden in het Pieter Baan Centrum (link). Dat is wel even van een andere orde dan agressieve straatschoffies, dus ik denk niet dat dat het onderzoek is waarnaar verwezen wordt. Het is sowieso niet duidelijk of het om haar eigen onderzoek gaat. Het moet toch niet zo moeilijk zijn om het relevante onderzoek te vermelden als je er een heel artikel aan wijdt? Niet naar jou gericht hoor, maar ik vind dit altijd zo jammer. Hoe kan ik het nu op waarde schatten?
MichaelScottdinsdag 11 juni 2024 @ 10:51
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 06:49 schreef oblo het volgende:

[..]
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Levenslang, lastig opnieuw een misdrijf te plegen in de bajes.
recursiefdinsdag 11 juni 2024 @ 10:56
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 09:53 schreef RealistAtheist het volgende:

[..]
Dit dus, hoe ga je dit ooit kunnen bewijzen.
Causaliteit is misschien wel te vinden hoor, maar dat wordt uit dit stukje niet duidelijk.

quote:
Dit zijn 9 van de 10 keer al randfiguren die op zeer jonge leeftijd al crimineel zijn (zie jeugdbendes).
Bron?
Hathordinsdag 11 juni 2024 @ 11:13
Ahh ze weten niet beter, dus kunnen we ze het eigenlijk niet kwalijk nemen.

Nee...dan is het goed.
Origami94dinsdag 11 juni 2024 @ 11:19
@klaasweetalles
Weltschmerzdinsdag 11 juni 2024 @ 11:25
Het is al decennia zo dat de rechters hebben bedacht dat domheid, laagbegaafdheid of zwaakbegaafdheid mensen incapabel zou maken om goed en kwaad voldoende van elkaar te onderscheiden. Dat is eigenlijk nergens op gebaseerd en ik geloof het niet. Vaakt toont de daad zelf juist aan dat er weldegelijk besef was van de kwaadaardigheid ervan.

quote:
80s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 10:10 schreef Mano_ het volgende:

[..]
Dank. Daar staat helaas niet iets relevants tussen.
Wat ik wel heb gevonden van deze hoogleraar gaat over de relatie tussen hersenbeschadiging en psychopathie bij een aantal gedetineerden in het Pieter Baan Centrum (link). Dat is wel even van een andere orde dan agressieve straatschoffies, dus ik denk niet dat dat het onderzoek is waarnaar verwezen wordt. Het is sowieso niet duidelijk of het om haar eigen onderzoek gaat. Het moet toch niet zo moeilijk zijn om het relevante onderzoek te vermelden als je er een heel artikel aan wijdt? Niet naar jou gericht hoor, maar ik vind dit altijd zo jammer. Hoe kan ik het nu op waarde schatten?
Dat is een trend, schermen met wetenschap ten bate van je mening, maar dan nog voor het onderzoek af is, of zonder dat het raadpleegbaar is, of terwijl er eigenlijk iets heel anders in staat.
Haushoferdinsdag 11 juni 2024 @ 12:19
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:37 schreef HowardRoark het volgende:

[..]
Tja, leuke sneer, maar het voegt niet veel toe op deze manier. Probeer anders eens inhoudelijk op mijn reactie in te gaan.

Waar heb je bijvoorbeeld het idee dat ik het niet bij het juiste eind heb? En hoe kijk je er zelf naar?
Wat moet ik inhoudelijk ingaan? Deze experts zullen wel een reden hebben om dit te beweren. Verder heb ik er geen sterke mening over; hersenletsel is geen expertise van me. Van jou wel?
Origami94dinsdag 11 juni 2024 @ 12:21
>Verdachten
>Criminelen

AD/DPG be like: choose both
BansheeBoydinsdag 11 juni 2024 @ 12:24
Nature and nurture. Zo simpel is het.

:{²
TweedeKlumdinsdag 11 juni 2024 @ 12:36
Hersenschade :')

Vroeger noemden we dit gewoon te dom om te schijten.
HowardRoarkdinsdag 11 juni 2024 @ 12:42
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 12:19 schreef Haushofer het volgende:

[..]
Wat moet ik inhoudelijk ingaan? Deze experts zullen wel een reden hebben om dit te beweren. Verder heb ik er geen sterke mening over; hersenletsel is geen expertise van me. Van jou wel?
Als het niet jouw expertise is, waarom zet je dan mijn post meteen weg als 'onderbuikgevoelens'. Dat toont aan dat je wel degelijk een mening over deze kwestie hebt gevormd.

Daarnaast is het blind vertrouwen op vermeende experts nogal naïef. Uiteindelijk zijn experts ook maar mensen, en mensen kunnen fouten maken en zijn gevoelig voor bias en vooringenomenheid. En soms heb je ook nog te maken met bijvoorbeeld experts die onderzoeken doen mbt een onderwerp en op verschillende conclusies uitkomen, wie heeft er dan gelijk?
Tekaschidinsdag 11 juni 2024 @ 13:11
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 11:25 schreef Weltschmerz het volgende:
Het is al decennia zo dat de rechters hebben bedacht dat domheid, laagbegaafdheid of zwaakbegaafdheid mensen incapabel zou maken om goed en kwaad voldoende van elkaar te onderscheiden. Dat is eigenlijk nergens op gebaseerd en ik geloof het niet. Vaakt toont de daad zelf juist aan dat er weldegelijk besef was van de kwaadaardigheid ervan.

Het is altijd een "excuus", maar nooit een reden om mensen die laagbegaafd, dom of zwakzinnig zijn uit de samenleving te weren. Nee wachten totdat ze over de schreef gaan, en dan als excuus opgeven dat ze laagbegaafd zijn.

Maar ook in laagbegaafde kringen zijn mensen uit een bepaalde cultuur zwaar oververtegenwoordigd, onze Nederlandse geestelijk gehandicapten steken geen mensen neer op straat, het zijn bepaalde types laagbegaafden die zich schuldig maken aan criminaliteit.
probeerdinsdag 11 juni 2024 @ 13:16
Ok ..

Een meta-analyse* stelt dat er bij 1524 Amerikaanse en Britse jongeren, middels zelf of door ouders ingevulde enquêtes, beweerd wordt dat ~30% hoofdletsel opgelopen heeft.

Mevrouw Kempes stelt vervolgens dat het mogelijk is dat dat hoofdletsel een rol zou kunnen spelen in crimineel gedrag.

quote:
„Je moet dan wel kunnen aantonen dat het gedrag van iemand door het hoofdtrauma is veranderd. En dat het van invloed was op het delict. Kijk, als iemand ergens brand heeft gesticht en dat plan drie dagen heeft voorbereid, heeft het natuurlijk niks met hersenletsel te maken.”

Kempes, die maandag haar openbare rede hierover hield, wil er maar mee zeggen dat niet iedereen die een zware klap tegen het hoofd heeft gehad crimineel wordt: „Een advocaat kan niet zomaar in de rechtbank met een hersenscan wapperen en het brein van zijn cliënt overal de schuld van geven.”
En het achterlijke AD maakt daar vervolgens het volgende van:

quote:
Één op de drie jonge verdachten heeft hersenschade, maar in de rechtbank komt dat zelden aan bod

Grofweg een derde van de jeugdige criminelen heeft in het verleden zulke harde klappen gehad of zoveel drugs gebruikt dat ze hersenletsel hebben opgelopen. Juist deze schade aan het brein kan ervoor zorgen dat jongeren de fout ingaan, blijkt uit onderzoek.
Kortom, het AD is enorme bagger.

*
Prevalence of traumatic brain injury in juvenile offenders: a meta-analysis
Thomas J Farrer 1, R Brock Frost, Dawson W Hedges
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/
https://sci-hub.st/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/

[ Bericht 1% gewijzigd door probeer op 11-06-2024 13:22:19 ]
Cilantrodinsdag 11 juni 2024 @ 13:22
Hoeveel daarvan zijn downies uit een neef/nicht huwelijk?
Haushoferdinsdag 11 juni 2024 @ 13:23
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 12:42 schreef HowardRoark het volgende:

[..]
Als het niet jouw expertise is, waarom zet je dan mijn post meteen weg als 'onderbuikgevoelens'. Dat toont aan dat je wel degelijk een mening over deze kwestie hebt gevormd.

Daarnaast is het blind vertrouwen op vermeende experts nogal naïef. Uiteindelijk zijn experts ook maar mensen, en mensen kunnen fouten maken en zijn gevoelig voor bias en vooringenomenheid. En soms heb je ook nog te maken met bijvoorbeeld experts die onderzoeken doen mbt een onderwerp en op verschillende conclusies uitkomen, wie heeft er dan gelijk?
Ik uit "blind vertrouwen in experts" omdat jij zonder verdere inhoudelijke argumenten het bericht wegzet als een soort complot?

Ok. Doei.
bianconeridinsdag 11 juni 2024 @ 13:24
Waarom moet daar naar gekeken worden?
Drugs of pak slaag is geen reden om je te misdragen en een lagere straf te krijgen.
probeerdinsdag 11 juni 2024 @ 13:24
quote:
80s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 10:10 schreef Mano_ het volgende:

[..]
Dank. Daar staat helaas niet iets relevants tussen.
Wat ik wel heb gevonden van deze hoogleraar gaat over de relatie tussen hersenbeschadiging en psychopathie bij een aantal gedetineerden in het Pieter Baan Centrum (link). Dat is wel even van een andere orde dan agressieve straatschoffies, dus ik denk niet dat dat het onderzoek is waarnaar verwezen wordt. Het is sowieso niet duidelijk of het om haar eigen onderzoek gaat. Het moet toch niet zo moeilijk zijn om het relevante onderzoek te vermelden als je er een heel artikel aan wijdt? Niet naar jou gericht hoor, maar ik vind dit altijd zo jammer. Hoe kan ik het nu op waarde schatten?
Prevalence of traumatic brain injury in juvenile offenders: a meta-analysis
Thomas J Farrer 1, R Brock Frost, Dawson W Hedges
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/
https://sci-hub.st/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/

Dat is waar ze haar bewering over een mogelijk causaal verband tussen hoofdletsel bij jongeren en crimineel gedrag, op baseert.

Kempes lijkt haar werk prima te doen, het AD maakt er echter populistische bullshit van door te doen alsof het allemaal feiten zijn. Want dat verkoopt goed.

"Één op de drie jonge verdachten heeft hersenschade, maar in de rechtbank komt dat zelden aan bod"

Moet eigenlijk het volgende zijn:

"Enquetes onder 1524 Amerikaanse en Britse criminele jongeren beweren (zonder enige medische validatie) dat ~30% ooit hoofdletsel opgelopen heeft, wat volgens hoofdleraar Kempes aanleiding geeft tot de mogelijkheid dat er een causaal verband zou kunnen bestaan tussen hoofdletsel en crimineel gedrag. En die mogelijkheid van dat verband krijgt in de rechtspraak weinig tot geen aandacht."

Ergo, het AD maakt er weer een fucking teringzooi van. En ik durf (op basis van de alom afwezige kwaliteit van dat populistische broddelwerk) te stellen dat de journalisten van het AD dit inmiddels expres doen omdat het vuile volksmenners zijn die alleen om de clicks/centen denken. Want angst verkoopt.

Chiel Timmermans en Yelle Tieleman zijn het beroep journalist volledig onwaardig.

En ik gok dat Maaike Kempes zich enorm klote heeft gevoeld toen ze dit stuk las, waarin haar werk zo misbruikt wordt. Al had ze wellicht beter moeten weten en het AD de middelvinger moeten geven.

Opgelost, slotje.

[ Bericht 1% gewijzigd door probeer op 11-06-2024 13:44:50 ]
tong80dinsdag 11 juni 2024 @ 13:28
De slimme crimineeltjes pakken het anders aan......

NWS / Helft gepakte online boeven jonger dan 25 jaar:

:T
saparmurat_niyazovdinsdag 11 juni 2024 @ 13:42
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:28 schreef tong80 het volgende:
De slimme crimineeltjes pakken het anders aan......

NWS / Helft gepakte online boeven jonger dan 25 jaar:

:T
Wellicht zou het inderdaad ook zo kunnen zijn dat crimineeltjes met hersenschade gemiddeld sneller/vaker tegen de lamp lopen.
HowardRoarkdinsdag 11 juni 2024 @ 13:45
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:23 schreef Haushofer het volgende:

[..]
Ik uit "blind vertrouwen in experts" omdat jij zonder verdere inhoudelijke argumenten het bericht wegzet als een soort complot?

Ok. Doei.
Ik heb het helemaal nergens over een complot. Ik geef slechts aan dat deze bevindingen in lijn zijn met een bredere trend in de Westerse academische wereld om criminaliteit te willen verklaren aan via externe factoren.

En dit gaat dan ongetwijfeld weer leiden tot strafvermindering in sommige situaties terwijl in een aanzienlijk aantal Westerse landen de strafmaat al beneden alle peil op is dit moment.
probeerdinsdag 11 juni 2024 @ 13:46
quote:
14s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:45 schreef HowardRoark het volgende:

[..]
Ik heb het helemaal nergens over een complot. Ik geef slechts aan dat deze bevindingen in lijn zijn met een bredere trend in de Westerse academische wereld om criminaliteit te willen verklaren aan via externe factoren.

En dit gaat dan ongetwijfeld weer leiden tot strafvermindering in sommige situaties terwijl in een aanzienlijk aantal Westerse landen de strafmaat al beneden alle peil op is dit moment.
Dit is wat Kempes daar zelf over zegt:

quote:
„Je moet dan wel kunnen aantonen dat het gedrag van iemand door het hoofdtrauma is veranderd. En dat het van invloed was op het delict. Kijk, als iemand ergens brand heeft gesticht en dat plan drie dagen heeft voorbereid, heeft het natuurlijk niks met hersenletsel te maken.”

Kempes, die maandag haar openbare rede hierover hield, wil er maar mee zeggen dat niet iedereen die een zware klap tegen het hoofd heeft gehad crimineel wordt: „Een advocaat kan niet zomaar in de rechtbank met een hersenscan wapperen en het brein van zijn cliënt overal de schuld van geven.”
StateOfMinddinsdag 11 juni 2024 @ 13:50
quote:
12s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:42 schreef saparmurat_niyazov het volgende:

[..]
Wellicht zou het inderdaad ook zo kunnen zijn dat crimineeltjes met hersenschade gemiddeld sneller/vaker tegen de lamp lopen.
En als ze met hun hoofd tegen de lamp lopen, krijgen ze nog meer hersenschade 😱
Glazenmakerdinsdag 11 juni 2024 @ 13:52
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:51 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Dat hebben die advocaten niet nodig. Die weten precies welke mazen in de wet ze kunnen misbruiken om hun cliënt vrij te pleiten of in ieder geval ontoerekeningsvatbaar te verklaren.
Het zou naar mijn idee ook wel goed zijn om advocaten eens goed onder de loep te nemen.
Kijk maar wat hoe het nu is met die Inez Weski.
Advocaten moeten onderzocht worden, omdat ze hun werk doen?

Wat een laarslikkende mentaliteit is dat zeg.
Hiddendoedinsdag 11 juni 2024 @ 16:14
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:52 schreef Glazenmaker het volgende:

[..]
Advocaten moeten onderzocht worden, omdat ze hun werk doen?

Wat een laarslikkende mentaliteit is dat zeg.
Ja, ik vind dit noodzakelijk.
Claudia_xdinsdag 11 juni 2024 @ 16:33
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:24 schreef bianconeri het volgende:
Waarom moet daar naar gekeken worden?
Dat is een goede vraag. Er ligt een normatieve vraag aan ten grondslag waarom we straffen. Daar zijn globaal drie redenen voor: retributie, rehabilitatie en de afschrikwekkende werking. Hersenletsel zou alleen voor het tweede ertoe doen.

Daarnaast kun je je afvragen of iemand volledig gedetermineerd wordt door hersenletsel. Oftewel: hoe bepaal je dat dat letsel en alleen dat letsel de oorzaak is van het criminele gedrag? Dat klinkt mij godsonmogelijk in de oren. Neurowetenschappers hebben de neiging om de waarde van hun eigen werk te overschatten. In feite weten we nog altijd nauwelijks hoe het brein werkt.

Tot slot ben ook ik benieuwd naar die magische behandeling waar het in de OP over gaat. Als iemand daar meer over weet, dan houd ik me aanbevolen.
ToTdinsdag 11 juni 2024 @ 18:24
Veel thee drinken met mensen die hersenschade hebben schijnt de misdaadcijfers omlaag te kunnen drukken! :Y
Glazenmakerdinsdag 11 juni 2024 @ 18:24
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 16:14 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Ja, ik vind dit noodzakelijk.
Verdachten het recht op een goede verdediging ontzeggen maakt jou een slecht persoon.
Resistordinsdag 11 juni 2024 @ 18:32
Sommige mensen moeten echt permanent uit de samenleving verwijderd worden om de samenleving te beschermen.
Hiddendoedinsdag 11 juni 2024 @ 20:45
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 18:24 schreef Glazenmaker het volgende:

[..]
Verdachten het recht op een goede verdediging ontzeggen maakt jou een slecht persoon.
Dat heb ik dus nergens beweerd. Je moet niet mijn woorden verdraaien.
stavromulabetadinsdag 11 juni 2024 @ 21:01
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:33 schreef Haushofer het volgende:

[..]
Ah, weer een expert-Fokker die vanaf de zijlijn zijn onderbuikgevoelens laat spreken.
Nou ja, ergens kan ik wel inkomen in de stelling van RowardHoarke (de eerste keer sinds ik op Fok zit, denk ik). Ik vind het ook een ingewikkelde kwestie: enerzijds ben ik niet verbaasd over de uitkomst: zonder hersenafwijking die het risicobesef beïnvloed, haalt natuurlijk (bijna) niemand het in zijn hoofd om simpele crimineel te worden. Dan doe je een goede studie, maak je iets van je leven of maak je je desnoods schuldig aan witteboordencriminaliteit met een minimale pakkans en veel opbrengst.

Maar om dan maar (bijna) elke crimineel ongestraft te laten lopen, lijkt me maatschappelijk ook niet wenselijk.

[ Bericht 0% gewijzigd door stavromulabeta op 11-06-2024 21:54:32 ]
Cockwhaledinsdag 11 juni 2024 @ 21:43
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 06:49 schreef oblo het volgende:

[..]
Aan wat voor behandeling moet ik denken?
Ik persoonlijk zat te denken aan een kogel.

Maar hoezo een lagere straf? De kans op herhaling van strafbare feiten is alleen maar hoger.
Glazenmakerdinsdag 11 juni 2024 @ 22:24
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 20:45 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Dat heb ik dus nergens beweerd. Je moet niet mijn woorden verdraaien.
Welk ander doel kan een onderzoek naar goede advocaten anders hebben?
Ferdinsdag 11 juni 2024 @ 23:14
Verdachte, waarom heeft u het slachtoffer bijna dood geslagen.

Irk niets aan doen kan, herzenletzel mijn hoofd.

Oh dan spreek ik u wel vrij. Ontoerekeningsvatbaar
mrbombasticdinsdag 11 juni 2024 @ 23:44
Wat is dit voor achterlijke ontwikkeling. Dit soort mongolen kost de samenleving klauwen vol met geld. Zo weinig mogelijk geld aan verspillen en ervoor zorgen dat ze niet nog meer slachtoffers maken. Geen proef vrijlating bij TBS bijvoorbeeld.
Hiddendoewoensdag 12 juni 2024 @ 03:05
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 22:24 schreef Glazenmaker het volgende:

[..]
Welk ander doel kan een onderzoek naar goede advocaten anders hebben?
Een onderzoek doen naar de corruptie binnen het rechtssysteem. Om maar wat te noemen.
Glazenmakerwoensdag 12 juni 2024 @ 06:49
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 03:05 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Een onderzoek doen naar de corruptie binnen het rechtssysteem. Om maar wat te noemen.
Geen van de dingen die je opnoemde heeft iets met corruptie te maken.
Haushoferwoensdag 12 juni 2024 @ 07:45
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 21:01 schreef stavromulabeta het volgende:

[..]
Nou ja, ergens kan ik wel inkomen in de stelling van RowardHoarke (de eerste keer sinds ik op Fok zit, denk ik). Ik vind het ook een ingewikkelde kwestie: enerzijds ben ik niet verbaasd over de uitkomst: zonder hersenafwijking die het risicobesef beïnvloed, haalt natuurlijk (bijna) niemand het in zijn hoofd om simpele crimineel te worden. Dan doe je een goede studie, maak je iets van je leven of maak je je desnoods schuldig aan witteboordencriminaliteit met een minimale pakkans en veel opbrengst.

Maar om dan maar (bijna) elke crimineel ongestraft te laten lopen, lijkt me maatschappelijk ook niet wenselijk.
Nee, dat lijkt mij ook niet wenselijk, nee. Is dat ook de bedoeling, dan?
recursiefwoensdag 12 juni 2024 @ 09:11
quote:
1s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 23:14 schreef Fer het volgende:
Verdachte, waarom heeft u het slachtoffer bijna dood geslagen.

Irk niets aan doen kan, herzenletzel mijn hoofd.

Oh dan spreek ik u wel vrij. Ontoerekeningsvatbaar
Dat bepleit niemand.
LaDaDiDawoensdag 12 juni 2024 @ 09:23
Maar wordt hiermee juist niet indirect aangegeven dat crimineel gedrag ook aangeboren kan zijn? Omdar er wordt aangegeven dat de hersenen er dus anders uitzien. Wat vast niet zo bedoelt is...

Maar zonder goede controle groepen of langdurig onderzoek weet je niet of die hersenbeschadiging door "klappen" komt of (deels) aangeboren is.

Lijken mij allemaal voorbarige conclusies waarmee je juist ook nadelige ideeën voor deze groepen jongeren de wereld in kan brengen.

"Ja ik heb hersenbeschadiging dus kan niets anders". De slachtoffer rol is niet eentje die nog meer uitgebuit hoeft te worden denk ik
Hiddendoewoensdag 12 juni 2024 @ 12:43
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 06:49 schreef Glazenmaker het volgende:

[..]
Geen van de dingen die je opnoemde heeft iets met corruptie te maken.
Het heeft alles te maken met corruptie.
Quiche_lorrainewoensdag 12 juni 2024 @ 12:54
Kan iemand die er meer verstand van heeft mij uitleggen waarom D66'ers hersenschade als verzachtende omstandigheid zien, waar normaal gesproken laagopgeleidheid op geen enkele genade kan rekenen, maar in tegendeel reden is voor spijkerhard optreden?
xpompompomxwoensdag 12 juni 2024 @ 13:19
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 12:54 schreef Quiche_lorraine het volgende:
Kan iemand die er meer verstand van heeft mij uitleggen waarom D66'ers hersenschade als verzachtende omstandigheid zien, waar normaal gesproken laagopgeleidheid op geen enkele genade kan rekenen, maar in tegendeel reden is voor spijkerhard optreden?
Waar lees je dat?
Horzulawoensdag 12 juni 2024 @ 13:35
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 12:54 schreef Quiche_lorraine het volgende:
Kan iemand die er meer verstand van heeft mij uitleggen waarom D66'ers hersenschade als verzachtende omstandigheid zien, waar normaal gesproken laagopgeleidheid op geen enkele genade kan rekenen, maar in tegendeel reden is voor spijkerhard optreden?
D66 heeft normaliter geen enkele genade voor de standpunten van laagopgeleiden.

Zit in dezelfde richting, maar is niet hetzelfde.
Glazenmakerwoensdag 12 juni 2024 @ 16:46
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 12:43 schreef Hiddendoe het volgende:

[..]
Het heeft alles te maken met corruptie.
Hoe is de wet goed kennen als advocaat corrupt?
Glazenmakerwoensdag 12 juni 2024 @ 16:58
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 12:54 schreef Quiche_lorraine het volgende:
Kan iemand die er meer verstand van heeft mij uitleggen waarom D66'ers hersenschade als verzachtende omstandigheid zien, waar normaal gesproken laagopgeleidheid op geen enkele genade kan rekenen, maar in tegendeel reden is voor spijkerhard optreden?
D66 heb je er zelf bij verzonnen, maar ik kan je wel een antwoord geven.

Het is eigenlijk vrij simpel. Als iemand wat doet door hersenschade dan kan diegene daar niet zoveel aan doen. Het is een beetje als heel boos worden op een leerling die niet meedoet aan hardlopen bij gym, terwijl hij in een rolstoel zit. Nou zijn de gevolgen bij criminelen vaak helaas wat groter, maar ook dan is het niet of minder de schuld van diegene.

Waar overigens niet mee is gezegd dat het geen gevolgen voor de dader zou moeten hebben. Al is een hulptraject dan vaak beter op zijn plaats dan alleen dom straffen. En hulptraject klink lekker woke links, dus je staat waarschijnlijk al te steigeren, maar is in Nederland voor honderden mensen verkapt levenslang.
Glazenmakerwoensdag 12 juni 2024 @ 17:03
quote:
0s.gif Op woensdag 12 juni 2024 13:35 schreef Horzula het volgende:

[..]
D66 heeft normaliter geen enkele genade voor de standpunten van laagopgeleiden.

Zit in dezelfde richting, maar is niet hetzelfde.
Voor tienduizenden mensen was er het afgelopen decennium geen genade als ze de voor veel mensen onbegrijpelijke overheidscommunicatie niet begrepen hadden en daardoor de fout ingingen. Maar daar hadden alle partijen rechts van de SP niet zoveel problemen mee is mijn indruk.
ZarBwoensdag 12 juni 2024 @ 17:53
De daders die ik in mijn leven heb gezien, en dat zijn er best veel, hadden vooral 1 ding gemeen: een fucked up jeugd in een fucked up gezin met zwaar incapabele ouders.

Hersenschade is alleen maar slecht nieuws. Daar kun je niks aan doen :+
BlaZwoensdag 12 juni 2024 @ 18:01
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 13:16 schreef probeer het volgende:
Ok ..

Een meta-analyse* stelt dat er bij 1524 Amerikaanse en Britse jongeren, middels zelf of door ouders ingevulde enquêtes, beweerd wordt dat ~30% hoofdletsel opgelopen heeft.

Mevrouw Kempes stelt vervolgens dat het mogelijk is dat dat hoofdletsel een rol zou kunnen spelen in crimineel gedrag.
[..]
En het achterlijke AD maakt daar vervolgens het volgende van:
[..]
Kortom, het AD is enorme bagger.

*
Prevalence of traumatic brain injury in juvenile offenders: a meta-analysis
Thomas J Farrer 1, R Brock Frost, Dawson W Hedges
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/
https://sci-hub.st/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22372420/
Bedankt voor het uitzoeken!
Beaurealiswoensdag 12 juni 2024 @ 19:02
Zou het komen van je hoofd te hard tegen de vloer van de moskee te rammen?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bidvlek
probeerwoensdag 12 juni 2024 @ 19:26
quote:
11s.gif Op woensdag 12 juni 2024 19:02 schreef Beaurealis het volgende:
Zou het komen van je hoofd te hard tegen de vloer van de moskee te rammen?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bidvlek
Nou vind ik de Islam wel verreweg een van de minste van wat ik al als vrij dom beschouw (religie).

Maar dit, moslim zijn via hoofdletsel linken aan criminaliteit, dat is een zeer ranzige suggestie zeg.
theunderdogwoensdag 19 juni 2024 @ 10:22
quote:
0s.gif Op dinsdag 11 juni 2024 08:33 schreef Haushofer het volgende:

[..]
Ah, weer een expert-Fokker die vanaf de zijlijn zijn onderbuikgevoelens laat spreken.
Maar toch he. Wat is de definitie van 'hersenschade'? wat met geboren psychopaten, waarin in het brein te zien is dat ze een gebrek hebben aan affectieve empathie? hun brein is afwijkend van de norm, en resulteert in het feit dat ze zich niet kunnen invoelen in een ander. Maar maakt dat dat ze ook niet meer verantwoordelijk zijn? of minder verantwoordelijk??