1 op de 3 jonge verdachten heeft hersenschade.

Grofweg een derde van de jeugdige criminelen heeft in het verleden zulke harde klappen gehad of zoveel drugs gebruikt dat ze hersenletsel hebben opgelopen. Juist deze schade aan het brein kan ervoor zorgen dat jongeren de fout ingaan, blijkt uit onderzoek. Maar daar wordt tijdens rechtszaken nog veel te weinig naar gekeken, vindt bijzonder hoogleraar Maaike Kempes.



Ze pleit voor meer aandacht voor niet-aangeboren hersenletsel in de rechtszaken van jonge verdachten. Uit internationaal onderzoek blijkt volgens de bijzonder hoogleraar forensische neuropedagogiek aan de Universiteit Leiden dat ongeveer 30 procent van de jonge criminelen hersenschade heeft. Dat is drie keer zoveel als bij de rest van de bevolking. Bij volwassen gedetineerden zijn er signalen dat zelfs 55 procent mogelijk hersenletsel heeft.

„Deze groep jonge verdachten vertoont meer risicovol gedrag. Die komt vaker terecht in vechtpartijen of raakt door roekeloos rijgedrag betrokken bij een verkeersongeluk. Als de jongeren daarbij zulke zware klappen op het hoofd krijgen dat ze buiten bewustzijn raken, kunnen ze hersenschade oplopen”, zegt Kempes, die verder ook naar het gebruik van drank of drugs wijst. „Ook dat kan schade aan het brein geven. Je ziet binnen deze groep ook weleens jongeren met hersenbloedingen, zo jong al.”

Dat hersenletsel kan weer invloed hebben op iemands gedrag: je bent sneller overprikkeld, kan moeilijker omgaan met stress en wordt eerder agressief in ingewikkelde situaties. „Dat maakt je kwetsbaarder om tot crimineel gedrag over te gaan”, zegt Kempes. Zij vindt dat daar door gedragsdeskundigen meer naar moet worden gekeken als ze tijdens een rechtszaak advies geven over een jonge verdachte. „Zij kunnen tijdens het plegen van een delict wellicht minder toerekeningsvatbaar zijn geweest.”

Niettemin wordt op dit moment nauwelijks onderzocht of verdachten hersenletsel hebben. Jaarlijks worden 2500 verdachten van ernstige delicten onderzocht door gedragsdeskundigen. Slechts zestig keer kwam een aanvraag binnen voor een hersenscan of om te kijken of iemand hersenletsel had. Kempes: „Daar valt echt nog een wereld te winnen.”

Massaal hersenscan aanvragen?
Het verhaal van Kempes lijkt voor advocaten het signaal om voortaan massaal een hersenscan voor hun cliënten aan te vragen om te zien of ze hersenschade hebben. „Je moet dan wel kunnen aantonen dat het gedrag van iemand door het hoofdtrauma is veranderd. En dat het van invloed was op het delict. Kijk, als iemand ergens brand heeft gesticht en dat plan drie dagen heeft voorbereid, heeft het natuurlijk niks met hersenletsel te maken.”

Kempes, die maandag haar openbare rede hierover hield, wil er maar mee zeggen dat niet iedereen die een zware klap tegen het hoofd heeft gehad crimineel wordt: „Een advocaat kan niet zomaar in de rechtbank met een hersenscan wapperen en het brein van zijn cliënt overal de schuld van geven.”

Het aantonen van hersenletsel is dan ook niet zozeer bedoeld om iemand vrij te pleiten van de strafbare feiten die hij of zij heeft gepleegd. Het kan wat Kempes betreft vooral helpen om ervoor te zorgen dat iemand niet opnieuw in de fout gaat: „Dan krijgt zo'n jeugdige allemaal therapie om hem te helpen, maar blijkt dat diegene hersenletsel heeft waardoor dat niet goed binnenkomt. Dat heeft natuurlijk geen zin. Dat vraagt om een andere behandeling die beter werkt. En die ervoor zorgt dat iemand in de toekomst minder snel opnieuw een misdrijf pleegt.”

Lagere straf door schade aan brein
De zaak rond Ayoub A. schetst volgens Kempes in een notendop waarom er meer rekening moet worden gehouden met niet-aangeboren hersenletsel. Ayoub A. belandt op de avond van 14 november 2021 in een ruzie op straat in Purmerend. Ayoub houdt een van de jongens een mes tegen de keel, stompt hem en trekt hem aan de haren.

Het is een oneerlijke strijd. Ayoub, dan 19 jaar, en zijn vrienden zijn een handvol jaar ouder dan hun tegenstanders en een kop groter. De ruzie tussen twee jeugdgroepen in het centrum van Purmerend escaleert volledig als een van de jonge knapen Ayoub in zijn been steekt. Die haalt op zijn beurt uit met zijn grote mes en plant dat recht in de borst van de 14-jarige jongen. De tiener overleeft de steekpartij ternauwernood.

De rechtszaak lijkt op voorhand niet meer dan een simpele optelsom van de feiten: poging doodslag. Maar in de rechtbank wordt duidelijk dat Ayoub A. in het verleden een auto-ongeluk heeft gehad waarbij hij hersenletsel heeft opgelopen. Daardoor is het voor hem ‘moeilijker om agressieve impulsen te onderdrukken’. Simpel gezegd: de schade aan zijn brein kan van invloed zijn geweest op zijn reactie tijdens de steekpartij. Het leidt uiteindelijk tot een lagere straf en een ander hulptraject.

https://www.ad.nl/binnenl(...)en-aan-bod~ab9ad52d/

En als je een klap van de molen hebt gehad ?

quote:

Op dinsdag 11 juni 2024 07:17 schreef L3viathan het volgende:

[..]
Lobotomie

Ik kwam niet op het woord.