https://www.bnr.nl/nieuws(...)-met-rusland-en-iranUraniumrijk Niger eist vertrek VS en sluit deals met Rusland en Iran
Het Afrikaanse Sahelland Niger wil dat de Verenigde Staten hun militaire bases in dat land sluiten. De militaire junta van het land onder leiding van generaal Abdourahamane Tchiani heeft daarom een militaire overeenkomst met de Verenigde Staten opgeschort. Tegelijkertijd haalt Niger de banden aan met Rusland en Iran, die een direct belang hebben bij een Amerikaans vertrek uit het uraniumrijke land.
In 2012 ondertekenden Niger en de Verenigde Staten een militaire overeenkomst. In het kader daarvan voerden zo'n duizend Amerikaanse militairen en civiele functionarissen vanaf twee bases op Nigerees grondgebied operaties van het Amerikaanse leger uit in de Sahel, Noord-Afrika en West-Afrika. Meer specifiek gaat het om twee bases: luchtmachtbasis 101 in de Nigerese hoofdstad Niamey en Airbase 201 in de buurt van Agadez, zo'n 920 km ten zuidwesten van Niamey.
Belangrijkste Amerikaanse Sahel-hub
De laatste basis wordt vooral gebruikt voor bemande en onbemande surveillancevluchten in de Sahel. Air Base 201 werd in 2019 opgeleverd, kostte een slordige 100 miljoen dollar en wordt sinds 2018 gebruikt voor drone-operaties tegen gewapende Jihadistische groepen die banden hebben met IS en Al Qaida.
Niger geldt daarmee als één van de belangrijkste Amerikaanse militaire hubs in Noord- en West-Afrika. Het verlies ervan is dan ook een gevoelige strategische nederlaag voor Washington en zijn westerse bondgenoten die inmiddels zo'n beetje overal in de Sahelregio bakzeil moeten halen ten gunste van de Russen.
Escalerend Amerikaans bezoek
De directe aanleiding voor de opschorting van het militaire pact is het bezoek van een hoge Amerikaanse delegatie vorige week aan Niger dat nogal escaleerde. Hoge Amerikaanse functionarissen onder leiding van de Amerikaanse onderminister voor Afrikaanse Zaken Mary Catherine Phee en het hoofd van US Africa Command, generaal Michael Langley, uitten toen hun bezorgdheid 'over Nigers potentiële relaties met Rusland en Iran', aldus een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie.
Tegen zeer been
Dat viel in allesbehalve goede aarde bij de Nigerese machthebbers. 'Niger betreurt de intentie van de Amerikaanse delegatie om het soevereine Nigeriaanse volk het recht te ontzeggen om hun partners en soorten partnerschappen te kiezen die hen echt kunnen helpen in de strijd tegen het terrorisme', zei woordvoerder kolonel Amadou.
Abdramane hekelde de 'neerbuigende houding' van de Amerikaanse diplomaten en zei dat Washington het diplomatieke protocol niet had gevolgd omdat Niger niet was geïnformeerd over de samenstelling van de delegatie, de datum van aankomst of de agenda. De militaire leider van Niger, generaal Abdourahamane Tchiani, weigerde de delegatie überhaupt te ontmoeten. De Amerikanen moesten het doen met de premier.
Yankee go home
De boodschap is duidelijk: Niger kiest zijn eigen vrienden, en wie daar problemen mee heeft, moet zijn militaire basis sluiten en maken dat 'ie wegkomt. En al helemaal wanneer die bases niet wezenlijk bijdragen aan een verminderde dreiging door gewapende jihadistische opstandelingen. Want ondanks dat de Amerikanen sinds 2018 anti-jihadistische operaties uitvoeren vanaf AirBase 1, zijn de militante en gewapende jihadisten nog steeds overal in de regio actief.
Katalyserende coup
Wat ook niet bijdroeg aan de hartelijke betrekking tussen Washington en Niamey: in juli 2023 grepen de militairen onder leiding van Tchiani de macht en werd de democratisch gekozen president Mohamed Bazoum gevangengezet. De Verenigde Staten veroordeelden de coup, net als de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten ECOWAS en de EU. Even dreigde ECOWAS met een militaire interventie om Bazoum weer in het zadel te helpen en de democratie te herstellen, maar een dreigend militair conflict met ook Mali en Burkina Faso (die zich solidair verklaarden met Niger) deed ECOWAS inbinden.
Russische vreugdedans
Rusland, wijlen Wagnerbaas Jevgeni Prigozjin voorop, juichte de staatsgreep toe als 'een langverwachte bevrijding van westerse kolonisatoren'. Niger wees vervolgens de Franse en andere Europese troepen (naar het voorbeeld van de buurlanden Mali en Burkina Faso) de weg naar de uitgang. Frankrijk sloot zijn ambassade in Niger. De VS schortte ook een deel van de hulp op na de staatsgreep, maar bood in december aan om de banden onder bepaalde voorwaarden te herstellen. ECOWAS hief in februari de meeste sancties die het tegen Niger had ingesteld weer op.
Flirten met Moskou en Iran
In december 2023 bezocht een Russische delegatie Niamey en een maand later bracht de Nigeriaanse premier Ali Mahamane Lamine Zeine een bezoek aan Moskou om de militaire en economische banden te bespreken. En het is niet alleen Rusland waarmee Niger de banden aanhaalt. Eind januari bezocht Zeine ook Iran, waar hij president Ebrahim Raisi ontmoette.
Volgens The Wall Street Journal beschuldigde de delegatie van Mary Catherine Phee de Nigerese regering er ook van te werken aan een deal om uranium aan Iran te leveren. Niger is 's werelds zevende grootste uraniumproducent, en dat komt goed van pas in de kraam van de Iraanse machthebbers met hun nucleaire ambities.
Ts
De Russen we zullen ze isoleren van de markt.
Wel dit zat er in dat ook delen van de wereld tegen de usa zal gaan keren.