Geld weg, fiets weg: hoelang kunnen VanMoof-rijders nog doorfietsen?Geld weg, fiets weg. En als hij nog rijdt, dan is het maar de vraag voor hoelang. Kopers van dure VanMooffietsen zitten nog weken in onzekerheid over hun aanschaf. Het vooruitzicht op een goede oplossing lijkt klein.
"Wie nu een VanMoof bezit, zit in een heel onfortuinlijke positie," zegt advocaat Sanne Depmann van juridisch dienstverlener DAS. "Het is een vervelende, onzekere periode. Er is nul garantie op geld. Zelfs als het bedrijf doorgaat of na een eventuele doorstart blijft bestaan, is de werking van de fietsen niet verzekerd."
Woensdag werd, na weken onzekerheid, uitstel van betaling verleend aan fietsenmaker VanMoof, nadat de hele dag al boze klanten voor de winkels stonden om hun fiets of hun geld terug te eisen. De rechtbank heeft bewindvoerder Jan Padberg aangesteld, die eerder onder meer de faillissementen van computerketen Mycom, amusementsgroep TEG (van ondernemer Marco Borsato) en reisbedrijf Travelbird heeft begeleid.
Die kans op terugbetaling of teruggave van de fiets is met het betalingsuitstel verkeken. "Surseance is afwachten," zegt een woordvoerder van de Consumentenbond. "Dat is heel vervelend voor die mensen die in onzekerheid zitten, maar het is niet anders. Alles is bevroren, er wordt niets betaald, juridische procedures liggen stil. De bewindvoerder onderzoekt nu of VanMoof te redden is en of daarvoor financiers kunnen worden gevonden. Daar zal binnen een of twee weken duidelijkheid over komen."
Volgens advocaat Depmann is de traditionele kopersbescherming met het uitstel van betaling vervallen. "Als je online een fiets hebt gekocht, betaald of aanbetaald, kun je volgens de wet gebruikmaken van herroepingsrecht. Dan mag je tot veertien dagen na de ontvangst van de fiets, maar ook in de periode daarvoor, zonder opgave van redenen de koop ontbinden. Dan moet het geld binnen twee weken worden terugbetaald."
VanMoof mag niemand betalen
"Door de surseance komt dat in de knel: het bedrijf mag niemand betalen. Je kunt de koopovereenkomst nu wel ontbinden, maar dat verandert niets." Bovendien: als veel mensen hun geld terug willen, kan dat voor de bewindvoerder mede aanleiding zijn om een faillissement door te zetten.
De Consumentenbond adviseert gedupeerden om vast golven te maken. "Het kan geen kwaad nu een brief naar VanMoof te sturen dat je je fiets of je geld terug wilt," aldus de zegsvrouw, "maar dat geeft je geen rechten of voorrang boven mensen die gewoon afwachten."
Loopt surseance uit op faillissement, dan wordt de situatie nog donkerder. "Dan zullen klanten de curator moeten vragen of hij de koopovereenkomst gestand doet," zegt Depmann. "Vaak zegt de curator van niet, wordt de overeenkomst ontbonden en ontstaat een vordering in het faillissement."
De kans dat de VanMoofkoper zijn geld dan nog terugziet, is verwaarloosbaar. "Bij faillissementen staan de fiscus, het UWV en eventuele geldschieters vooraan. Consumenten zijn de laatsten in de lijn."
Reparaties onzeker
Bij reparaties is de situatie mogelijk anders. "Het is onduidelijk of reparaties tijdens de surseance worden uitgevoerd. De taak van de bewindvoerder is nu eerst te onderzoeken of er een externe financier kan worden gevonden, zodat VanMoof zijn activiteiten kan voortzetten."
Gaat VanMoof failliet, dan kan het zijn dat de curator reparaties tijdens de eerste periode van het faillissement voortzet. Reparaties kunnen geld in het laatje brengen. Donderdag liet Kwikfit, dat pas onlangs als externe reparateur werd ingeschakeld, weten alleen reparaties uit te voeren als klanten cash afrekenen.
De vraag is wie het aandurft zijn fiets nog bij VanMoof te stallen. "Ik zou hem daar persoonlijk nu niet neerzetten," zegt de DAS-advocaat, "maar die fiets blijft jouw fiets, die behoort niet zomaar tot een faillissementsboedel. De spullen blijven daar nu even staan, maar op een gegeven moment zal een curator zeggen: je kunt je fiets nu ophalen." In dat geval zal de klant wel moeten aantonen dat de fiets zijn eigendom is, bijvoorbeeld met een factuur.
Voor de tevreden VanMoofrijder valt het doek langzamer. "Tijdens de surseance kan geen beroep worden gedaan op garantie en na een eventueel faillissement zal de levenslange garantie helemaal vervallen," aldus de woordvoerder van de Consumentenbond. "En de software en app zullen niet meer worden ondersteund."
Geen garantie
Maakt VanMoof na een faillissement een gehele of gedeeltelijke doorstart, dan is de nieuwe onderneming niet verplicht garantie, betalingen of andere afspraken na te komen; die blijven meestal achter in de failliete boedel.
Depmann: "Het is de vraag of een opvolgende partij bereid is om garantieverplichtingen en reparaties over te nemen en om de softwareontwikkeling voort te zetten." Dat lijkt onwaarschijnlijk, omdat dat vooral kostenposten zijn.
Ook als er niets kapotgaat, is de toekomst voor elke VanMoof onzeker. De fietsen reguleren de batterijen, de motor en het fietsslot via software. Een deel van die functies is ook via de app te bedienen, zoals het elektronische slot. De rijwielen blijven vooralsnog werken, maar doordat de ontwikkeling van software en app nu stilligt, is het onzeker hoe lang dat nog goed gaat.
Wees alert bij unieke producten
De teloorgang van VanMoof is volgens de Consumentenbond een waarschuwing voor iedereen die producten koopt die afhankelijk zijn van exclusieve software of apps. "Consumenten kiezen juist voor dat exclusieve. Maar als het misgaat dan zit je met de brokken."
"Dat zie je ook bij exclusieve auto's met unieke onderdelen. Of elektronica die alleen werkt met een app of met op maat gemaakte software. Als die niet meer wordt ondersteund, dan is het product waardeloos. Consumenten moeten dat bij aanschaf goed beseffen. Wees je ervan bewust dat je volledig afhankelijk bent van dat ene bedrijf."