quote:
quote:
Kennen jullie Martelange? Wie onderweg is tussen Bastogne en Arlon kan de E25 (A26 en A4) nemen, of kiezen voor de N4 langs Martelange. In Martelange valt vervolgens op dat alle tankstations aan één kant van de weg zitten, namelijk de oostzijde, waar ze op Luxemburgs grondgebied staan en dus goedkope brandstof kunnen verkopen, zonder de files die je in de zomer ziet rond tankstations langs Luxemburgse snelwegen.
Dat Martelange en omgeving ook bekend is om leisteen en dakpannen, dat weet niemand. Op dit forum heb ik ooit foto's voorbij zien komen uit 1967, van een ramp in Martelange. Details waren mij onbekend, totdat ik op de website van RTL.lu een artikel las (in het Luxemburgs), waarin werd aangekondigd dat er in het dorpshuis van Martelange een expositie zou zijn over deze ramp, die 50 jaar geleden gebeurd is.
Afgelopen weekeinde was ik in Martelange. Het dorpshuis waar de expositie is, ligt langs de N848, komend vanaf de N4 aan de linkerkant, iets voorbij het politiebureau. Wie de expositie wil zien moet snel zijn, want die wordt binnenkort weer opgeruimd. Vrijwilligers maken in het weekeinde de expositie toegankelijk, als ik het goed begrepen heb, nog maar één weekeinde, op zaterdag en zondag vanaf 14u tot 18u.
Wat ik van de expositie onthouden heb: de chauffeur van de ontplofte tankwagen kwam uit Saint Avold in Frankrijk en had een brandbaar gas geladen in Beek, bij Maastricht. Hij wilde, naar men zegt, op tijd zijn voor een bruiloft, waar hij nooit is aangekomen, omdat hij bij het ongeval is omgekomen. Of hij te hard gereden heeft, zal voor de nabestaanden van de ongeveer 22 doden voor altijd gokken blijven.
Op 21 augustus 1967 rond 12u10 is de tankwagen, komende vanuit Bastogne, Martelange binnen gedenderd, naar men vermoedt met falende remmen. Door de botsing tegen de leuning van de brug over de Sûre is de tank opengescheurd en het brandbare gas ontploft. De ontploffing heeft de tank zo'n 250 meter westwaarts langs de Sûre geslingerd. De cabine kwam terecht bij het schuin tegenovergelegen Aral-tankstation.
Door de brandende cabine van de vrachtwagen raakte een dieseltank van het tankstation in brand en die brand verwoeste in de hoofdstraat langs de N4 huis na huis voordat de (uit Luxemburgse plaatsen in de omgeving toegegsnelde) brandweer het vuur eindelijk onder controle kreeg. Een Spaans gezin wat in Nederland woonde werd verkoold teruggevonden in hun auto. In tentoongestelde kranten zijn meer gruwelijke detaisl te lezen.
Achteraf mogen we blij zijn dat dit grote ongeluk niet 20 minuten eerder plaatsvond, want dan was het helemaal een enorme ramp geworden. In Martelange was het namelijk kermis geweest op zondag 20 augustus 1967 en volgens de traditie was er een processie door het hele dorp, dus ook over de N4, naar de begraafplaats getrokken, waarbij honderden mensen de latere rampplek zijn gepasseerd...
Dat we op dit forum beelden hebben van vlak na het ongeluk is puur toevallig. Een amateurfilmer was bezig zijn nieuwe filmcamera te testen. Eigenlijk wilde hij het café binnengaan wat bij de brand verwoest werd, maar hij zag dat hij pantoffels droeg. Hij ging dus naar huis om schoenen te halen en dat redde zijn leven, waardoor hij de gevolgen van de ramp direct kon filmen, op zijn pantoffels.
De ramp in 1967 was niet het eerste ongeluk en mogelijk ook niet het laatste. In de expositie hangt een overzicht uit van alle ongelukken. De gedenksteen voor de doden die bij deze ramp vielen zat op de brug over de Sûre, maar die gedenkplaat ging verloren toen er een paar jaar later opnieuw een vrachtwagen tegen de leuning van de brug botste, op precies dezelfde plek als de tankwagen met gas.
Na de ramp is het verloop van de N4 aan de noordzijde van Martelange verlegd, zodat de bochten wat vloeiender werden, in de hoop dat dit de remmen van vrachtwagens zou ontlasten. Het heeft tot begin jaren '90 geduurd voordat er eindelijk grindbakken kwamen om als noodstop te gebruiken. Pogingen om het zware verkeer de toegang tot Martlange te verbieden zijn gestrand op de lobby van de benzinestations.
De ramp heeft in Martelange veel littekens nagelaten onder de mensen, zowel van de brandwonden, als vanwege de psychische schade, die destijds werd doodgezwegen. Ik heb diverse mensen gesproken en/of gehoord die op de expositie hun verhaal kwamen doen. Enkele vrijwilligers wilden hun Nederlands op mij oefenen en zo werd mijn aanwezigheid nog tot 18u25 gedoogd. Er was meer filmmateriaal dan ik tijd had...