quote:
De trekkers zijn terug op de weg. Waarom zijn boeren opnieuw boos?
Boerenprotesten Weer gingen boeren woensdag de weg op. In Drenthe werden ruim vijftig boeren gearresteerd. Wie zit er achter de acties?
De bedoeling was dat Carola Schouten woensdag in het Zeeuwse Kamperland zou bekijken welke invloed de droogte heeft op de akkers daar. Maar het werkbezoek van de minister van Landbouw (ChristenUnie) werd voortijdig afgebroken. Op de plek die ze zou bezoeken verzamelde zich een groep boeren. Gevreesd werd dat het bezoek „niet ordentelijk zou verlopen”.
Het moge duidelijk zijn: na een paar maanden afwezigheid zijn de trekkers terug op de weg. Dezelfde woensdag werden ruim vijftig boeren gearresteerd bij afvalverwerker Attero in het Drentse Wijster, waar acties met tractoren door de Veiligheidsregio sinds maandag verboden zijn.
In de dagen daarvoor stonden boeren op de Amsterdamse Dam, het Haagse Malieveld en reden ze over een landingsbaan bij Groningen Airport. Ook waren er acties bij distributiecentra van supermarkten in onder meer Zwolle, Hoorn, Veghel en Groenlo. En op de snelweg in Deventer veroorzaakten stilstaande tractoren vrijdag een verkeersinfarct.
Het recente verzet richt zich op de voermaatregel van Schouten. Ze besloot melkveehouders tijdelijk te verbieden krachtvoer met veel eiwit (deels bestaand uit stikstof) aan hun koeien te voeren. Dat moet – net als de 100-kilometermaatregel – snelle ‘stikstofwinst’ opleveren om de bouw van nieuwe woningen mogelijk te maken. Maar volgens melkveehouders is de maatregel slecht voor de gezondheid van de koeien. De sector maakte een alternatief voerplan, dat nu – tegen de zin van Schouten – wordt doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving, al lijkt het niet erg waarschijnlijk dat dat plan Schoutens voerbeleid zal vervangen.
Sindsdien duiken overal in Nederland protestacties op. „Boeren zijn waarschijnlijk de best georganiseerde sector op sociale media. Het stikt van de app-groepen, waar mensen elkaar ontzettend snel kunnen bereiken”, zegt Cees de Jong van boerenbelangengroep Agractie, samen met Farmers Defence Force de organisator van het eerste grote boerenprotest van 1 oktober vorig jaar. Toen trokken duizenden boeren naar het Malieveld.
‘Het sentiment is: Help!’
De Jong, zelf melkveehouder, snapt waarom boeren de straat op gaan. De onvrede komt niet uit de lucht vallen, zegt hij, het stikstofbeleid roept veel weerstand op. Schoutens voerplan geeft een nieuwe impuls. „Het sentiment is: Help! De overheid gaat nu op míjn erf bepalen wat ik míjn koeien voer.” Maar hij is ook „bezorgd”. „Als je actievoert, moet je een boodschap hebben. Het gaat om de stifkstofmaatregelen. Maar dan zie je dat ze ook distributiecentra blokkeren, omdat ze vinden dat de retail geen eerlijke prijs betaalt. Ja, dat moet je niet doen.” De Jong is bang dat het alternatieve voerplan dat de sector optuigde door de acties verder buiten beeld raakt.
De groep actievoerders wordt „kleiner en radicaler”, ziet Esther de Snoo, hoofdredacteur van Nieuwe Oogst, het vakblad voor LTO-leden. „Het gros van de boeren is de acties zat”, denkt De Snoo. „Ze snappen de frustratie, maar zien dat dit niet de manier is. Je ziet dat de populariteit van de protesten afneemt.” Ze duiken wel op verschillende plekken op, maar De Snoo denkt dat het aantal deelnemers terugloopt. Een deel van de boeren is bang dat het maatschappelijk draagvlak voor de acties afneemt, zegt ze. „Dit doet het imago van de boer bij de burger geen goed.”
Waar een groep als Agractie voorzichtig afstand neemt van de nieuwe boerenprotesten, gaat Farmers Defence er hard in. De radicale boerenorganisatie sloeg de afgelopen tijd al flink om zich heen. Zo maakte voorman Mark van den Oever vorig jaar de vergelijking tussen de Jodenvervolging en de behandeling van boeren.
‘Begraven onder kilo’s papier’
FDF heeft nu een team juristen klaarstaan om boetes aan te vechten die aan „strijders” worden uitgedeeld bij demonstraties. Ook stelt FDF standaardformulieren op om bezwaar te maken tegen het protestverbod. In een bericht van het bestuur aan de leden: „Begraaf die ambtenaren onder kilo’s papier. Laat ze nog maandenlang spijt hebben van hun oorlogsverklaring aan de boeren van Nederland.”
Veel boerenprotesten ontstaan in appgroepen van Farmers Defence Force, die soms duizenden deelnemers hebben. „We staan helemaal achter de acties”, zegt Sieta van Keimpena van FDF. De overheid moet zich niet bemoeien met wat boeren aan hun koeien voeren, zegt ze. „Maar we organiseren de acties niet. Dat gebeurt in de appgroepen.” Het is niet voor niets dat Van Keimpena dat benadrukt.
Vorig jaar organiseerde FDF een grote blokkade van een distributiecentrum (dc). Supermarktbrancheclub CBL spande toen een kort geding aan, en kreeg van de rechter gelijk. Er werd een dwangsom van 100.000 euro opgelegd voor overtredingen. Die uitspraak liep in januari af, maar FDF blijft voorzichtig, zegt Van Keimpena. De belangengroep wil voorkomen dat acties verboden worden en verbindt daarom niet expliciet haar naam eraan.
Toch richt de FDF in een persbericht van zondag weer zijn pijlen op de supermarkten, die volgens hen de boeren niet willen helpen met eerlijke prijzen. „Nu de wilde acties zich ook op de dc’s hebben gericht moet het voor hen toch ook duidelijk zijn: wil jij niet farmer friendly zijn? Dan zijn de farmers ook niet meer zo friendly.”
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/07/08/34251497-a4005339