Martien Meiland: van jongen uit de Bollenstreek tot flamboyante showmanDat die slungelige kleinzoon van Jaap Aardappel een bijzonder sujet is, weten ze in bollendorp Noordwijkerhout allang. Maar het duurt nog een tijd voordat Hilversum zijn volle potentie ontdekt. The making of Martien Meiland, tv-persoonlijkheid van 2019.
Soms bekruipt Gerard Heemskerk een beetje schaamte als hij naar Chateau Meiland kijkt. Dan denkt hij terug aan vroeger en hoe hij en zijn vriendjes Martien vanachter een muurtje uitlachten, als die naar zijn ouderlijk huis in Noordwijkerhout liep. ,,Martien is een meisje, Martien is een meisje.’’
Maar Gerard, die nog steeds in het Zuid-Hollandse dorp geworteld is, voelt ook trots. Dat net die gekke Meiland nu torenhoge kijkcijfers scoort, de Gouden Televizier-Ring wint. De outsider die het tussen de boeren, kneuterkwekers en loonwerkers zwaar had, nu doodgeknuffeld door heel Nederland. ,,Wat ik knap vind: hij is altijd zichzelf gebleven.’’
Volgens Chateau Meiland-producent Vincent ter Voert die al heel wat jaren in Hilversum meeloopt, is Martiens komeetachtige opkomst uitzonderlijk. ,,De eerste aflevering was pas in mei, het is bliksemsnel gegaan.’’ En toch: het succes heeft een flinke voorgeschiedenis.
Eerste kennismakingIn 2006 doet Ik Vertrek-regisseur Timon Moll een eerste intake met Martien Meiland en Erica Renkema. Het stel met dochters Montana en Maxime wil een chambre d’hôtes starten in een vervallen kasteel in het Franse Thénioux en Erica heeft zich opgegeven voor het TROS-programma over emigrerende Nederlanders.
Moll werkt nog maar net bij Ik Vertrek, maar denkt in de winkel van het stel in Noordwijk direct: dit is wel heel erg geestig. Die twee totaal verschillende karakters: hij de frivole, zij de flegmatieke. En hoe die continu op elkaar reageren. ,,Wat ook opviel: ze hadden schijt aan mij.’’
Molls onderbuikgevoel klopt. De aflevering met de Renkema’s – vernoemd naar Erica, niet naar Martien – is in 2006 met 1,7 miljoen kijkers een regelrechte knaller. Iedereen heeft het erover, vooral over die ene kwestie. ,,In onze uitzending kwam het niet aan de orde, maar iedereen vroeg zich af: heeft Erica niet door dat Martien homo is?’’
Die vraag cirkelt al van jongs af boven zijn hoofd. Martien, geboren op 26 augustus 1961, is anders dan de andere jongens in Noordwijkerhout, de katholieke enclave met de straffe zilte lucht vanuit het westen. Hij loopt een beetje voorovergebogen, zegt dingen als ‘énig, meid’ en heeft niets met Voetbal Vereniging Sint Bavo, de plaatselijke trots.
Volgens zijn jongere broer Jaap, wel een voetballertje, doet Martien af en toe een poging om aan te haken. ,,Mart, de lieve schat, bedacht op een dag dat hij in de speelweide met een zelfgemaakte rode en gele kaart onze scheidsrechter zou zijn. Wij stuurden hem weg: hij had er de ballen verstand van.’’
Martien trekt vaker op met ‘de meides’ en gaat na de lokale Leeuwenhorst-mavo naar de kappersopleiding. Carla, jeugdvriendin van jongere zus Nelleke, herinnert zich hoe paradijsvogel Martien graag tut en frutst. ,,Als Nelleke en ik naar disco Boule 7 in Noordwijk gingen, deed hij onze haren.’’
De badmeesterDé vraag wordt volgens Jaap nooit openlijk gesteld en dat hoeft ook helemaal niet, want Martien heeft altijd vriendinnen, komt thuis met Erica uit het naburige Sassenheim, trouwt en krijgt twee dochters. Jaap: ,,Dus dat was dat: Mart was geen homo.’’
Pas na 25 jaar huwelijk komt Martien uit de kast. Na een kus van – jawel – een badmeester tijdens een vakantie in Israël. Jaap: ,,Mensen denken misschien: dat zagen jullie toch aankomen? Maar dat zagen we niet. Ook Martien niet. Die vond het verschrikkelijk, maar hij zei ook dat hij wilde ontdekken wat dit dan inhield. En Erica, altijd wijs en nuchter, zei: ga dat maar doen.’’
Martien duikt met geverfd haar en eyeliner het nachtleven van Amsterdam in, en keert na zes jaar terug bij Erica: hij heeft tabak van de Reguliersdwarsstraat, de gaybars, de vluchtige contacten. De relatie van het stel – in 2019 voor de derde keer getrouwd – is liefdevol platonisch. Jaap: ,,Het is misschien niet zoals andere huwelijken, maar die twee zijn wel gek op elkaar.’’
Tante BetsNa het succes van Ik Vertrek is er nog een vervolguitzending als de familie vanwege Erica’s heimwee terugkeert naar Nederland. Martien is soms te gast bij een talkshow en de familie figureert in de jubileumuitzending 10 jaar Ik Vertrek, maar dat is het dan wel. Productiebedrijf Simpel Media plugt een realitysoap met de Meilands bij Avrotros, maar krijgt nul op het rekest wegens ‘gebrek aan maatschappelijke waarde’. Regisseur Moll vindt het wonderlijk: ,,Ik dacht dat er wel meer in zat.’’ Martien gaat gewoon iets anders doen: hij begint – hoe millennium – vanuit zijn woonwinkel met vloggen.
Broer Jaap weet wel van wie Martien die hang naar aandacht heeft. Van tante Bets, zus van moeder Nel. Bets –inmiddels overleden – heeft altijd het hoogste woord, flapt er de brutaalste dingen uit. ,,Ze stak hele tirades tegen kerk en pastoor af die het volk maar onder de duim hielden en deed dat zó dat mensen er niet eens boos om werden, net als bij Mart.’’
FamilieVan zijn ouders – net als Bets niet meer in leven – heeft Martien weinig. Moeder en huisvrouw Nel is volgens Jaap ‘niet zo breed ingesteld’: zij stopt na de lagere school met leren. Vader Nico – geboren in het naburige De Zilk – is druk als ‘commissionair’, bemiddelaar tussen kopers en verkopers van bloembollen. Niet hij, maar Martien is de spil van het gezin, dol op huiselijke knusheid.
Toch knispert en knerpt er weleens wat bij de Meilandjes, net als bij elke familie. Zo praat Martien niet meer met jongere zus Nelleke, al jaren niet, na gedoe over hun concurrerende lifestylewinkels in Noordwijk. Martiens oudste dochter runt Montana’s Gifts & Interior, Nelleke en partner The Good Life. Broer Jaap, de middelste van de kinderen, hoopt op verzoening, ooit. ,,We waren vroeger een drie-eenheid.’’
Harde werkerDe Renkema’s zijn al zo’n beetje vergeten als Vincent ter Voert, producent van hitprogramma’s als Beau Five Days Inside en Steenrijk, Straatarm, Martien oktober 2018 in zijn kantoor ontvangt. Martien plugt dit keer zelf een Ik Vertrek-achtig programma: hij gaat weer met familie een kasteel opknappen, in het Franse dorpje Beynac, nabij Limoges.
Ter Voert heeft Martien nimmer gezien, ook niet op de buis, maar is direct om. ,,Die armen die alle kanten opzwaaiden, dat hele amicale, die totale openheid: hij maakte enorme indruk.’’ Ter Voert heeft wel twijfels bij het voornemen om Chateau Marillaux in honderd dagen gebruiksklaar te maken. ,,Dat leek me gekkenwerk.’’
Wat Ter Voert niet weet: Martien kan werken als een beul. Hij zwoegt als jongen al hele zomers voor een zakcentje op de bollenvelden in De Zilk. Hij is ook de kleinzoon van een noeste middenstander, Jaap Duivenvoorde, beter bekend als Jaap Aardappel, vanwege zijn aardappelhandel in hartje Noordwijkerhout.
OndernemersbloedMartien – ondernemersbloed in de aderen – start een kledingzaak, woonwinkel, groothandel in pluche. Studiebollen zijn de jongens Meiland niet. Als ze nu in de schoolbanken hadden gezeten, zouden ze volgens Jaap stempels als ‘dyslectisch’ en ‘adhd’ krijgen. Lezen en schrijven vinden ze niet makkelijk en ze zijn ‘hartstikke druk’.
Dat Martien sterke schouders heeft, blijkt tijdens zijn puberteit. Dan krijgt moeder Nel, amper 40, darmkanker. Martien doet alles om haar ziekbed te verlichten. Hij geeft zijn kappersopleiding eraan, maakt het huis schoon, doet de was, bereidt spaghetti. Jeugdvriendin Carla: ,,Het was altijd al een ontzettend zorgzaam type.’’ Nel overlijdt na vijf jaar.
WijnenSteun van vader Nico is er nauwelijks. De man die altijd al van een drankje hield, glijdt af tot onverbeterlijke alcoholist. Hij belandt met aangetaste lever in een verslavingskliniek. Het ouderlijk huis in de Kerkstraat moet worden verkocht, de torenhoge hypotheekschuld wordt afgelost door van Nico’s levensverzekering af te zien. De kinderen kunnen gelukkig terecht bij tante Atie en oom Jantie. Jaap: ,,We hadden altijd familie om op terug te vallen.’’
Vader Nico overlijdt op zijn 74ste. Op drankzucht zijn de Meilands nog altijd beducht. Jaap: ,,Het lijkt erop dat Martien continu aan het ‘wijnen, wijnen, wijnen’ is maar dat is tv, altijd een beetje overdreven. Hij houdt het, juist vanwege onze vader, goed onder controle.’’
AarzelingVolgens directeur tv Marco Louwerens is er enige aarzeling bij Talpa – eigenaar van SBS6 – als producent Ter Voert in januari 2019 de eerste testfilmpjes stuurt. Wordt Chateau Meiland dé hit waar de dolende zender behoefte aan heeft? ,,Punt van twijfel was dat er wel successen waren geboekt met reallifesoaps met BN’ers zoals de Bauers, maar nooit met een onbekende familie.’’
Louwerens hapt toch toe – eerder dan RTL – maar is na de eerste kijkcijfers wat sip. Rond de 500.000: ,,Oké, maar niet geweldig.’’ De doorbraak komt als het stel bij talkshow Pauw zit en SBS 6 Chateau Meiland aansluitend herhaalt. Louwerens: ,,Dat vond ik wel slim van ons. Vanaf dat moment trok Chateau Meiland veel meer dan de gebruikelijke SBS 6-kijkers.’’
HumorDe humor. Dat is volgens Ter Voert een van de belangrijkste redenen voor het succes. ,,Wil je er met je hele familie naar kijken, dan moet er in zo’n reallifesoap natuurlijk spanning zitten, maar er moet ook iets te lachen zijn.’’ Louwerens: ,,Zo van: néé, hij gaat toch niet zelf met elektriciteit klooien?’’
Jaap herinnert zich hoe Martien bij het bramen plukken bij een boer in Vogelenzang in een gierkelder stapt ‘en nadien gillend en meurend in de auto zit’. ,,Het was altijd al lachen met Mart.’’ De kreetjes die als gifje de ronde doen: ook niets bijzonders. Carla: ,,Vroeger zei hij al: wat vré-se-lijk en wat góéd.’’
RasentertainerIs het succes de ploeterende jongen uit de Bollenstreek naar het hoofd gestegen als hij tijdens het Televizier-Ring Gala roept dat zijn programma SBS 6 eigenhandig uit het slop heeft getrokken? Marco Louwerens, die tekende voor een derde seizoen in 2020, kan er wel om gniffelen. ,,Er zit een kern van waarheid in.’’
Martien is nog gewoon Martien, zegt regisseur Moll, die ook Chateau Meiland maakt. Martien zou, zonder afkickverschijnselen, de tv-wereld zo achter zich kunnen laten. ,,Ja, hij is een rasentertainer, maar het valt hem af en toe ook zwaar om de gasten in het kasteel continu te onderhouden. Ik zie hem ooit zeggen: nu is het welletjes.’’
Gerard Heemskerk, vriend van de familie, loopt hem in Noordwijkerhout weleens tegen het lijf. Eén keer biecht hij op dat hij nog altijd spijt heeft van die treiterij vroeger. ,,Martien zei alleen: écht? Hij wist er niets meer van.’’
https://www.ad.nl/show/ma(...)te-showman~a354fdf6/