Zonnevlekken en het weerDe relatie tussen weinig zonnevlekken en koude winters in ons land wordt ook vaker genoemd. Ook op andere vlakken lijkt er een (bescheiden?) verband te zijn tussen wat er op de zon gebeurt en wat zich in onze atmosfeer allemaal afspeelt. Zo zijn de fluctuaties in UV-straling tijdens zonnevlekkencycli duidelijk meetbaar. UV-straling valt uiteen in de zogenoemde UV-A, UV-B en UV-C componenten. Van die componenten wordt UV-C straling geabsorbeerd door de ozonlaag, UV-B straling gedeeltelijk. UV-A straling kan de aarde geheel bereiken. Zowel van de B als de A component verbrandt onze huid.
Nu blijkt de door de zon uitgezonden hoeveelheid UV-C straling tijdens een zonnevlekkencyclus significant te variėren. Hoe actiever de zon, des te groter is de hoeveelheid UV-C straling die wordt uitgezonden. Omdat UV-C tevens verantwoordelijk is voor de aanmaak van ozon in de ozonlaag, blijkt de dikte van die laag te variėren. Tijdens actieve perioden van de zon is de ozonlaag dus dikker, tijdens inactieve perioden juist dunner.
Ozon is een gas dat meer warmte direct uit de straling van de zon absorbeert dan andere bestanddelen van de aardse dampkring. Een dikkere ozonlaag leidt daardoor mogelijk tot een warmere stratosfeer (de ozonlaag bevindt zich op een hoogte van rond 20 kilometer in de atmosfeer). Dit effect is het sterkste in de tropen, het gebied op aarde dat de meeste straling van de zon ontvangt.
Is de zon actief, dan zal de stratosfeer in het gebied van de tropen ten opzichte van die in het Poolgebied dus relatief warmer zijn dan normaal, in een periode met een inactieve zon juist omgekeerd. Dan nemen de temperatuurverschillen tussen het koude Poolgebied en het warme gebied van de tropen relatief gezien juist af ten opzichte van normaal. Een gevolg hiervan is dat het in perioden van een inactieve zon relatief gemakkelijker tot geblokkeerde stromingen lijkt te kunnen komen. Resulterend in bij ons een grotere kans op winterweer.
Komende winter interessantWat dat betreft, is de komende winter toch interessant, al lijken bijna alle seizoensverwachtingen op dit moment op een zachte winter met veel zuidwestenwinden te wijzen. Bij d presentatie van onze eerste versie van de winterverwachting noemden we de invloed van het zonnevlekkenminimum al als een grote onzekere. Daar waar eigenlijk alles wijst in de richting van een situatie waarin de luchtdruk bij IJsland laag moet zijn en bij de Azoren hoog (met de daarbij behorende sterk positieve NAO-index), al lange tijd is de situatie eerder andersom. En met mogelijk wel een korte onderbreking op de middellange termijn lijkt in die situatie op de langere termijn voorlopig niets te veranderen. Mogelijk zien we daar de invloed van het zonnevlekkenminimum al. Blijkt dat later de komende tijd inderdaad zo te blijven, dan wordt het een spannende winter.
Hele verhaal