31-10-2017
Astronomen in alle staten over buitenaardse bezoeker © NASA/AP - Met de ruimtetelescoop Hubble, al meer dan 25 jaar in trouwe dienst, kunnen de laatste beelden worden genomen van A/2017 U1, het allereerste rotsblok van een ander sterrenstelsel in ons zonnestelsel.
kennismaking met A/2017 U1 is kort maar krachtig. Maar niet minder spectaculair. Het rotsblok is het allereerste waargenomen bezoek van een ruimteobject uit een ander zonnestelsel.
Astronomen hebben geen tijd te verliezen. A/2017 U1 raast met zo’n snelheid door ons zonnestelsel dat hij vandaag of morgen al weer uit beeld is van de sterkste telescopen op aarde. Alleen de ruimtetelescoop Hubble is wat langer een blik gegund als het rotsblok koers zet richting het sterrenbeeld Pegasus. Om nooit meer terug te keren.
Ongekend
De snelheid van A/2017 U1 is ongekend: 44 kilometer per seconde, bijna 160.000 kilometer per uur. Een object met zo’n snelheid laat zich niet vangen door de zwaartekracht van de zon in een omloopbaan, het moest dus wel afkomstig zijn uit de krochten van het heelal. “Het kon hier niet gaan om een normale asteroïde of een komeet. Dit moest van buiten ons zonnestelsel komen”, aldus astronoom Rob Weryk van het Instituut voor Astronomie van de Universiteit van Hawaï.
Weryk zag het rotsblok als eerste, op 19 oktober. Collega Marco Micheli, van de Europese Ruimtetelescoop op de Canarische Eilanden, bevestigde zijn bevinding. Het stuk ruimtepuin suisde met 25,5 kilometer per seconde vanuit de richting van het sterrenbeeld Lyra ons zonnestelsel binnen en vloog met een drie keer hogere snelheid binnen de baan van Mercurius langs de zon. Op dat moment, op 26 oktober, wees alles erop dat A/2017 U1 uit het heelal moest komen.
De zwaartekracht van de zon vergrootte niet alleen zijn snelheid, ook zijn koers. A/2017 U1 scheerde daardoor op een afstand van 24 miljoen kilometer langs de aarde. Dat is 60 keer de afstand tussen aarde en maan. Als de koers catastrofaal zou zijn geweest - met een inslag op aarde - zou niemand er zich door de enorme snelheid op hebben kunnen voorbereiden. Mogelijke fatale botsingen van asteroïden of kometen zijn wel ruim op tijd in kaart te brengen.
Het bezoek van het object is historisch
Sterrenkundige Andy Rivkin
Opwinding
Het brokstuk laat astronomen weer stuiteren van opwinding in afwachting van de informatie die het kortstondige onderzoek zal opleveren. “Voor onderzoekers van ruimtepuin is dit net zo groot als de ontdekking van zwaartekrachtgolven voor onze collega’s die zijn gespecialiseerd in zwarte gaten”, zegt de sterrenkundige Joseph Masiero, die werkzaam is voor het Amerikaanse ruimtestation NASA. “Voor het eerst kunnen we informatie verzamelen over de samenstelling van planeten rond andere sterren.”
Wetenschappers willen weten hoe donker het object is om de grootte en de vorm te kunnen bepalen. De kleuren van het zonlicht dat wordt weerkaatst, geven informatie over de samenstelling van het oppervlak. “In het stof van ons zonnestelsel zien we wel heel kleine stukjes materiaal dat ook van andere sterren kwam, maar nog niet eerder hebben we zo’n groot object gezien. Een echte buitenaardse bezoeker dus”, aldus Peter Jenniskens.
Planetair astronoom Andy Rivkin, verbonden aan de Johns Hopkins University, zegt dat ‘wat het onderzoek ook zal opleveren, het bezoek van het object historisch is’. “We kunnen iets zien van een ander sterrenstelsel. Wie weet waar het is geweest? Wie weet waar het heengaat?”, aldus Rivkin.
(HLN)