Zoals ik het begrepen heb, is nihilisme een constatering van de afwezigheid van elk moraal. Existentialisme is de invulling daarvan, na het vacuüm (wat dus nihilisme is) dat ontstond door de dood van God.quote:Op zondag 26 juni 2016 11:05 schreef Ser_Ciappelletto het volgende:
[..]
Existentialisme is geen tegenpool van nihilisme, maar eerder een opstandig kind.
Hoe bedoel je? Religie geeft in zijn doctrine toch duidelijke ethische leefregels aan? Ik denk nu heel nietzscheaans hè.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 15:48 schreef Molurus het volgende:
Het hele idee dat religie moraliteit verschaft was natuurlijk al verkeerd.
Dat moraliteit geenszins objectief is betekent natuurlijk nog niet dat er geen enkele moraal bestaat. Dat volgt daar niet uit.
Het punt is: religie verschaft niets dat daar niet eerst door mensen zelf in is gestopt. Wil religie werkelijk op zichzelf moraal verschaffen dan zullen we aan moeten nemen dat religieus geloof inhoudelijk waar is. Met andere woorden: dat er ergens een god is die morele ideeen heeft, en die ideeen somehow communiceert aan mensen.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 15:51 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Hoe bedoel je? Religie geeft in zijn doctrine toch duidelijke ethische leefregels aan? Ik denk nu heel nietzscheaans hè.
Ah ja, ik snap wat je bedoelt. Maar nu ga je ervan uit dat religie door mensen geschapen is (wat ook zo is). Dus vanuit dat perspectief heb je zeker gelijk.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 15:58 schreef Molurus het volgende:
[..]
Het punt is: religie verschaft niets dat daar niet eerst door mensen zelf in is gestopt. Wil religie werkelijk op zichzelf moraal verschaffen dan zullen we aan moeten nemen dat religieus geloof inhoudelijk waar is. Met andere woorden: dat er ergens een god is die morele ideeen heeft, en die ideeen somehow communiceert aan mensen.
Dat laatste lijkt me buitengewoon lastig. Dus zullen we moeten aannemen dat wat er ook aan ethische leefregels bestaat in de diverse religies door mensen is verzonnen, en derhalve geen bron van moraliteit is, maar slechts een afspiegeling daarvan. (Net zoals wetgeving dat is.)
Er valt natuurlijk heel veel af te dingen op de veronderstelling dat goden communiceren met profeten.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 16:04 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Ah ja, ik snap wat je bedoelt. Maar nu ga je ervan uit dat religie door mensen geschapen is (wat ook zo is). Dus vanuit dat perspectief heb je zeker gelijk.Terwijl (als we het vanuit het standpunt van abrahamitische religies bekijken natuurlijk!) religie en het woord van God via de profeten naar de mensen is gebracht. Dus in hun theorie is dat die communicatie van God wat jij bedoelde. En dat was eeuwen het wereldbeeld: religie is Gods woord en Gods woord is niet ter discussie te stellen.
Klopt. De moraal heeft wortels, namelijk het wel en wee van mensen. De zoektocht naar de wortels (gronden) leidt tot het essentialisme. Als je de gronden splitst in het veranderlijke en blijvende, dan bestaat het blijvende uit essenties. Die essenties zijn niet menselijk, want wij vallen onder het veranderlijke (de continuering van de eigen identiteit is een hachelijke zaak). In de reductie tot de essenties verdwijnt de mens, en dit 'verdwijnen' is de bron van het existentialisme (Kierkegaard).quote:Op vrijdag 1 juli 2016 15:48 schreef Molurus het volgende:
Het hele idee dat religie moraliteit verschaft was natuurlijk al verkeerd.
Dat moraliteit geenszins objectief is betekent natuurlijk nog niet dat er geen enkele moraal bestaat. Dat volgt daar niet uit.
Ik had je al een keer respect gegeven voor die sig.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 16:14 schreef Molurus het volgende:
[..]
Er valt natuurlijk heel veel af te dingen op de veronderstelling dat goden communiceren met profeten.Maar inderdaad, het is het soort veronderstelling dat er niet tegen bestand is om ter discussie te worden gesteld. Zie ook mijn signature.
Ik onthoud het altijd zo:quote:Op vrijdag 1 juli 2016 16:16 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Klopt. De moraal heeft wortels, namelijk het wel en wee van mensen. De zoektocht naar de wortels (gronden) leidt tot het essentialisme. Als je de gronden splitst in het veranderlijke en blijvende, dan bestaat het blijvende uit essenties. Die essenties zijn niet menselijk, want wij vallen onder het veranderlijke (de continuering van de eigen identiteit is een hachelijke zaak). In de reductie tot de essenties verdwijnt de mens, en dit 'verdwijnen' is de bron van het existentialisme (Kierkegaard).
Het leidt tot twee perspectieven:
1. Het deelnemersperspectief dat het eigen leven centraal stelt (existentialisme). Het beschouwd keuzes als beginpunten. Keuzes maken en daarnaar handelen vormt je leven.
2. Het waarheidsperspectief dat het eigen gezichtspunt overstijgt en de samenhang der dingen onderzoekt (essentialisme). Het beschouwd keuzes als eindpunten en beginpunten. De cirkel is altijd rond.
De twee perspectieven sluiten elkaar dus niet uit, maar vullen elkaar aan (daarom zijn het perspectieven). Het deelnemersperspectief perspectief kijkt van binnen naar buiten (subjectief) en het waarheidsperspectief van buiten naar binnen (objectief). Het gezichtspunt, van waaruit je het deelnemersperspectief ziet, ben je zelf. Het gezichtspunt, van waaruit je het waarheidsperspectief ziet, ontbreekt. De (re)constructie van het juiste waarheidsperspectief is het spel waar essentialisten (waaronder veel wetenschappers) zich mee bezig houden. Essentialisten zien het als een reconstructie, existentialisten zien het als een constructie.
Dat is te beperkt.quote:Op zaterdag 2 juli 2016 05:57 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Ik onthoud het altijd zo:
Essentialisme: doel/zin van het leven bestaat vóór de geboorte (lot e.d.).
Existentialisme: doel/zin van het leven wordt door ieder vormgegeven ná de geboorte ((keuze)vrijheid).
Er is op YouTube een goed filmpje dat het zowat in kindertaal uitlegt, maar kan het zo even niet vinden.
Interessant wat je zegt. Van wie heb je die hele theorie over deelnemers- en waarheidsperspectief? Ben ik wel benieuwd naar, want wil ik meer over lezen.quote:Op zaterdag 2 juli 2016 12:01 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Dat is te beperkt.
Het geloof dat het leven een vooropgezet doel heeft, is een religieuze versie van het essentialisme. Veel essentialisten zijn het, wat dit betreft, eens met existentialisten. Volgens hun ontstaat zin en doel al doende. Zij zoeken de essenties in termen die dieper liggen dan het menselijke. De essenties liggen ten grondslag aan alles in de wereld, aan mensen, dieren, planten, stenen ... zonder onderscheid (bijvoorbeeld algemene behoudswetten).
Kenmerkend aan het deelnemersperspectief is de vraag: Hoe kom ik van A naar B?
Mensen die aan het leven als geheel een zin of doel toekennen, veronderstellen dat deze vraag ook een kosmische versie kent. Daarin is het leven als geheel onderdeel van een kosmisch plan dat ook weer draait om de vraag: Hoe kom ik van A naar B? Veel religies zijn van dit soort.
Wetenschappers denken over het algemeen niet dat het leven als geheel een zin of doel heeft. Toch zijn het vaak essentialisten. Zij vertrekken vanuit de gedachte dat het meeste wat er in de wereld gebeurd geen mensenwerk is. De zon komt op en de zon gaat onder. De wereld heeft zijn eigen werking. Hoe werkt dat? Daarbij komen ze tot nieuwe essenties, die niet direct gaan over mensen of de zin van hun leven. Deze essenties zijn dan het houvast om de samenhang der dingen te begrijpen.
Het filmpje uit post 37 begint met essenties toe te kennen aan ieder individueel soort object of levend wezen. Zo zou iedere diersoort zijn eigen essentie hebben. Maar evolutieleer zit dieper en verbind al deze individuele soorten met elkaar tot een levensboom. Evolutieleer reduceert de evidente functionaliteit van het leven (het oog is om te zien, oren om te horen, etc...) tot oorzaak en gevolg. Oorzaak en gevolg wordt dan de dieper liggende essentie. Van daaruit heb je toch een aangeboren basis. Maar de specifieke basis van de mens is niet de uiteindelijke essentie, maar een afgeleide. Evolutieleer maakt duidelijke dat ieder specifiek diersoort een gemeenschappelijke basis heeft (= de aard van het beestje) maar rust evenzeer op natuurlijke variatie (= geen harde essentie).
Kortom, het fimpje behandeld essentialisme, existentialisme en nihilisme alleen vanuit het deelnemersperspectief. Het gaat allemaal over B in de vraag: Hoe kom ik van A naar B? Het diepere idee van essentialisme ontbreekt. Dat is het zoeken naar een houvast voor het denken over de wereld, voorbij het menselijke, al te menselijke, zoals de vraag naar eigen individuele doelen of uitkomsten.
Nee ik bedoel essentialistisch. Voor mij staan essenties voor de dingen die onveranderlijk zijn, niet voor de dingen die een gevoel van zin geven.quote:Op zaterdag 2 juli 2016 17:22 schreef Gary_Oak het volgende:
En je laatste alinea: bedoel je daar niet het existentialisme mee (ervan uitgaande dat het leven inherent doelloos is)? Existentialisme kan volgens mij alleen bestaan als je als eerste ervan uit gaat van een nihilistisch universum. Als je dat niet vindt, is elk antwoord wat je vindt op de vraag wat de zin van het leven is per definitie essentialistisch.
Ok, duidelijk. Dan klopt je verhaal wel als ik het zo lees. Maar dat is volgens mij niet de definitie die de meeste filosofen hanteren, toch? En van wie heb je nou dat van deelnemers- en waarheidsperspectief?quote:Op zondag 3 juli 2016 02:02 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Nee ik bedoel essentialistisch. Voor mij staan essenties voor de dingen die onveranderlijk zijn, niet voor de dingen die een gevoel van zin geven.
Van mezelf.quote:Op zondag 3 juli 2016 06:48 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Ok, duidelijk. Dan klopt je verhaal wel als ik het zo lees. Maar dat is volgens mij niet de definitie die de meeste filosofen hanteren, toch? En van wie heb je nou dat van deelnemers- en waarheidsperspectief?
Wat is onveranderlijk dan?quote:Op zondag 3 juli 2016 02:02 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Nee ik bedoel essentialistisch. Voor mij staan essenties voor de dingen die onveranderlijk zijn, niet voor de dingen die een gevoel van zin geven.
Zuiver conceptueel gaat het om het onderscheid tussen behoud en verandering. De logica erachter, is dat mensen niet geloven dat iets in niets kan veranderen (en omgekeerd). Als 'iets' en 'niets' in elkaar over kunnen gaan, dan zijn ze in wezen hetzelfde. In iedere theorie, of levensbeschouwing zitten onveranderlijke elementen, die ten grondslag liggen aan alles.quote:
Is het ook "goed" voor somaliers om vanuit culturele afwegingen de clit van hun dochters af te snijden? Want daar ligt natuurlijk de moeilijkere grens van het relativisme. Of volg je een vorm van relativisme wat diersoortgebonden is?quote:Op zondag 3 juli 2016 16:47 schreef de_tevreden_atheist het volgende:
Dank ik werd al een beetje moe van dat eeuwige goddebat.
Ik ben een relativist, dwz soms existentialist, soms essentialist, soms (zelden) nihilist, dat laatste omdat ik vooral humanist ben. Voor sommige termen is er geen objectieve maar alleen een relatieve definitie te geven, "goed" is er bijvoorbeeld zoeen. Voor weduwspinnen is het bijvoorbeeld "goed" om je echtgenoot op te eten.
Bij dit soort overwegingen zijn er altijd twee botsende belangen, die van de groep/soort en die van het individu. Bij de weduwspin is de soort er bijgebaat dat het mannetje wordt opgegeten als voedsel voor de nakomelingen, het belang van het manbetje is dan ondergeschikt en ik zou me een spinnenfilosofie kunnen voorstellen waar je opofferen voor je nageslacht als hoogste goed wordt weggezet, wat bij mensen trouwens ook het geval is: ouders die hun kinderen redden en er zelf bij omkomen.quote:Op maandag 4 juli 2016 04:37 schreef SpecialK het volgende:
[..]
Is het ook "goed" voor somaliers om vanuit culturele afwegingen de clit van hun dochters af te snijden? Want daar ligt natuurlijk de moeilijkere grens van het relativisme. Of volg je een vorm van relativisme wat diersoortgebonden is?
|
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |