New Horizons: De reis naar Pluto (en verder) deel 4

Even wat info bij de foto's

24-07-2015

New Horizons ontdekt hoge nevels en gletsjers op Pluto


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 24 juli 2015 om 21:03 uur

Nieuwe foto’s, nieuwe ontdekkingen! NASA’s New Horizons verrast opnieuw. Pluto heeft hoge nevels en gletsjers!

Tijdens een persconferentie heeft NASA zojuist de laatste door New Horizons gemaakte foto’s en verzamelde gegevens vrijgegeven. En opnieuw zijn we verbluft. Een verslag.

Even achterom kijken
De foto hieronder werd zeven uur nadat New Horizons het dichtst bij Pluto in de buurt kwam, gemaakt. New Horizons was toen alweer zo’n 360.000 kilometer van Pluto verwijderd en keek even achterom. We zien hier het silhouet van Pluto met daaromheen een lichte kring: de atmosfeer! Tevens zijn er nevels te zien die tot zo’n 130 kilometer boven het oppervlak van Pluto reiken. “Mijn mond viel open toen ik deze eerste foto van een buitenaardse atmosfeer in de Kuipergordel zag,” stelt onderzoeker Alan Stern.

.
Deze foto maakte New Horizons toen deze 360.000 kilometer van Pluto verwijderd was. Een eerste analyse wijst erop dat de atmosfeer van Pluto eigenlijk uit twee lagen bestaat. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Wetenschappers zijn blij met deze foto’s. Ze kunnen ons namelijk meer vertellen over de samenstelling van de atmosfeer van Pluto en ze kunnen onthullen wat er op het oppervlak van de dwergplaneet allemaal gaande is. “De nevels die we op deze foto zien, zijn heel belangrijk voor het creëren van de koolwaterstoffen die het oppervlak van Pluto zo’n rode gloed geven,” legt onderzoeker Michael Summers uit.

.
Deze foto maakte New Horizons toen deze zo’n 2 miljoen kilometer van Pluto verwijderd was. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Modellen wijzen erop dat de nevels die we hier zien ontstaan doordat ultraviolet zonlicht methaangas – het eenvoudigste koolwaterstof dat voorkomt in Pluto’s atmosfeer – opbreekt. Hierdoor stapelen koolwaterstoffen als etheen en acetyleen zich op. Wanneer deze koolwaterstoffen zich naar de lagere – en koudere – delen van de atmosfeer bewegen, condenseren ze en worden het ijsdeeltjes. En die ijsdeeltjes vormen de nevels die we zien. Ultraviolet zonlicht zet die nevels om in de donkere koolwaterstoffen die het oppervlak van de dwergplaneet van een kleurtje voorzien.


Zijn ze niet prachtig? Pluto (op de voorgrond) en zijn maan Charon. Je ziet de twee hier zoals je ze ook zou zien als je met New Horizons zou zijn meegevlogen. De kleuren lijken op de kleuren die we met het menselijk oog zouden zien, maar zijn niet helemaal natuurgetrouw. Het is de beste foto die we tot op heden van de twee samen hebben verkregen. Afbeelding: NASA / JUAPL / SwRI.

In eerste instantie dachten onderzoekers dat eventuele nevels boven Pluto zich niet veel verder dan 30 kilometer boven het oppervlak konden uitstrekken. Maar nu zien we dat de nevels tot wel 130 kilometer hoog reiken! “We hebben nieuwe ideeën nodig om te achterhalen wat er gaande is,” stelt Summers.

De druk
Maar er is nog een verrassing. Metingen van New Horizons wijzen erop dat de massa van Pluto’s atmosfeer in twee jaar tijd flink is afgenomen. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat ongeveer de helft van Pluto’s atmosfeer recent op het oppervlak van de dwergplaneet bevroren is. Als dat scenario klopt, zal de massa van de atmosfeer de komende tijd nog verder afnemen. Pluto beweegt momenteel namelijk van de zon vandaan.

Nog scherper
Genoeg over de atmosfeer. Terug naar het oppervlak. NASA komt met een nieuwe foto op de proppen met een twee keer hogere resolutie dan de foto die we eerder van Pluto zagen. Zo mooi!


Deze foto maakte New Horizons toen deze 450.000 kilometer van Pluto verwijderd was. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Valse kleuren
Tevens presenteert NASA een nieuwe valse kleuren-foto. Deze valse kleuren-foto geeft een beter beeld van de verschillen in samenstelling en textuur van het oppervlak van Pluto. De donkere terreinen bevinden zich met name rond de evenaar. Het hart is een opvallende onderbreking daarvan. Mogelijk is het een reservoir van verschillende ijsdeeltjes die zich vanuit Sputnik Planum (het hart van het ‘hart’) verspreiden.

.
In valse kleuren is de dwergplaneet ook mooi! Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Gletsjers
Nieuwe metingen van New Horizons wijzen erop dat het centrum van Sputnik Planum veel stikstof, koolstofmonoxide en methaanijs bevat. Tel daar de lage temperaturen op Pluto bij op en er ontstaat iets interessants. “Dit ijs kan stromen als een gletsjer,” stelt onderzoeker Bill McKinnon. Wanneer we naar het zuidelijke deel van het hart kijken, is te zien dat vrij jonge ijsafzettingen de kraters daar zijn ‘binnengevallen’. Het wijst erop dat de gletsjers nog heel recent stroomden en mogelijk zelfs nog steeds in beweging zijn. “We hebben bewijs voor geologische activiteit in Sputnik Planum (de naam van dit deel van Pluto’s ‘hart’, red.),” vertelt McKinnon. “Het is een droom die uitkomt!”


Gletsjers op Pluto. Afbeelding: NASA.

.
IJs heeft ook dit met kraters gevulde gebied bereikt. De krater die hier is uitgelicht is zo’n 50 kilometer breed. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

Animatie
En er is nog meer! NASA heeft tevens een animatie vrijgegeven die laat zien hoe het er ongeveer uit zou zien als je kon vliegen over twee regio’s op Pluto. Eerst zie je het noordwestelijke deel van Sputnik Planum. Later de bergketens (Hillary Montes) op Pluto. De animatie is gebaseerd op beelden die New Horizons tijdens de scheervlucht maakte.
(zie de post van Rubbereend hierboven)

Eerdere bevindingen
New Horizons werd in 2006 gelanceerd en passeerde Pluto op 14 juli. De afstand tussen de dwergplaneet en de ruimtesonde bedroeg op dat moment zo’n 12.500 kilometer. Al snel na het moment waarop de afstand tussen Pluto en New Horizons het kleinst was, werd duidelijk dat de ruimtesonde verbluffend werk had geleverd. Voor het eerst konden we ons buigen over heldere foto’s van de dwergplaneet en zijn manen! En op die foto’s waren fantastische dingen te zien, zo bleek 15 juli. Tijdens een persconferentie onthulde NASA toen beelden waarop onder meer te zien was dat Pluto hoge bergen bezit. Ook waren er verbluffende foto’s van Pluto’s grootste maan: Charon. De kiekjes vertelden ons dat deze maan kraters, kliffen en valleien (waarvan eentje zeker zes kilometer diep is!) bezit. Het wijst erop dat het oppervlak van Charon – in tegenstelling tot wat werd gedacht – piepjong is. Ook konden we dankzij de beelden van New Horizons voor het eerst vaststellen hoe groot Pluto’s maan Hydra exact is. En vandaag kunnen we dus weer enkele nieuwe bevindingen aan dit rijtje ontdekkingen toevoegen. Zo langzaam maar zeker worden alle geheimen van Pluto ontrafeld.


New Horizons

Hoe nu verder?
New Horizons is inmiddels alweer een slordige 12 miljoen kilometer van Pluto verwijderd. Het is de bedoeling dat de sonde binnenkort een ander Kuipergordelobject onder de loep neemt. Onduidelijk is welk object het gaat worden: er zijn er nog twee in de race, PT1 en PT3.

Hoewel het wel 2019 wordt alvorens New Horizons bij PT1 of PT3 arriveert, zal de sonde de komende maanden en jaren ongetwijfeld nog regelmatig van zich laten horen. Tijdens de scheervlucht langs Pluto en zijn manen is een enorme schat aan informatie verzameld die de komende maanden in gedeeltes naar de aarde wordt verzonden. Op dit moment is nog maar vijf procent van die data op aarde, dus er staat ons nog heel wat moois te wachten! Wetenschappers staan te popelen om zich over alle gegevens te buigen en alles te weten te komen over Pluto en zijn natuurlijke satellieten.

(scientias.nl)

04-08-2015

Krijgen Kirk en Spock een krater op Pluto’s maan Charon?


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 4 augustus 2015 om 15:01 uur

Als het aan het New Horizons-team ligt wel. En ook aan de Star Wars- en Doctor Who-fans is gedacht! Nu nog afwachten wat de IAU ervan vindt.

Ruimtesonde New Horizons stelt ons in staat om voor het eerst details op Pluto en zijn manen te bewonderen. En details zijn er genoeg, zo bleek! Zo zijn er op Pluto enorme bergen te vinden en bezit Charon kraters, kliffen en valleien.

Thema’s
Niet elke naam is geschikt voor structuren op Pluto en zijn manen. Zo zijn er verschillende thema’s. Voor kenmerken op Pluto wordt gekozen voor namen die samenhangen met mythologische onderwerelden, schrijvers, wetenschappers en technici die geassocieerd worden met Pluto en de Kuipergordel. Voor kenmerken op Charon worden namen gekozen van onder meer fictieve en mythologische ontdekkingsreizen, ontdekkingsreizigers en hun vervoersmiddelen.

De namen
Al die geologische kenmerken moeten natuurlijk voor het gemak een naam krijgen. Eerder dit jaar werd bekend dat het grote publiek mocht meedenken over de namen voor geologische structuren op het oppervlak van Pluto en zijn manen. Op een speciaal voor de gelegenheid opgezette website kon je namen indienen en op ingediende namen stemmen. Zodra New Horizons bij Pluto en zijn manen in de buurt kwam en geologische kenmerken detecteerde, zou het New Horizons-team een aantal namen uit de lijst kiezen en deze koppelen aan bepaalde structuren. Daarna zou de IAU (de organisatie die hemelobjecten en kenmerken op hemelobjecten van namen voorziet) besluiten of de namen ook daadwerkelijk voor die structuren gebruikt mochten/konden worden.

Kaartjes
Het New Horizons-team heeft nu zijn eerste keuzes gemaakt en kaartjes vrijgegeven met daarop een stukje van Pluto en Charon. Op de kaartjes zijn onder meer kraters, bergen en valleien te zien. Veel van deze geologische structuren hebben inmiddels een naam gekregen van het New Horizons-team.

Pluto
Zo zien we op Pluto namen van diverse beroemde ruimtesondes voorbij komen. Regio’s dragen er namen als Hayabusa Terra (vernoemd naar de eerste ruimtesonde die landde op een planetoïde), Voyager Terra (vernoemd naar de eerste ruimtesonde die de interstellaire ruimte binnenging) en Pioneer Terra (de eerste ruimtesonde die de buitenste regionen van ons zonnestelsel verkende). Ook zijn er veel namen van ontdekkingsreizigers te vinden, zoals Zheng He en Kupe. En veel namen van figuren uit de onderwereld (bijvoorbeeld Virgil, de gids van Dante). Ook diverse wetenschappers zijn geëerd, waaronder Jan Oort, de onderzoeker die stelde dat kometen een gemeenschappelijke oorsprong hadden.

.
Geologische kenmerken en hun namen op Pluto. Klik voor een vergroting. Afbeelding: NASA / Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory / Southwest Research Institute.

Charon
Op Charon treffen we de regio Vulcan Planum aan (vernoemd naar de fictieve planeet Vulcan uit Star Trek). In deze regio bevinden zich diverse kraters, waaronder de Spock- en Kirk-krater (eveneens uit Star Trek). Ook zien we er Clarke Mons (vernoemd naar sciencefiction-auteur Arthur C. Clarke (2001: A Space Odyssey)) en de valleien Nostromo Chasma (vernoemd naar het ruimteschip uit de Alien-films) en Tardis Chasma (vernoemd naar het ruimteschip/de tijdmachine uit de Doctor Who-serie). Tevens zijn er kraters vernoemd naar Star Wars’ Leia Organa, Luke Skywalker en Darth Vader.

.
De geologische structuren en hun namen op Charon. Klik voor een vergroting. Afbeelding: NASA / Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory / Southwest Research Institute.

Hoe fraai de kaartjes er ook uitzien en hoe mooi de namen ook klinken: officieel is het allemaal nog niet. De namen moeten nog goedgekeurd worden door de IAU.

(scientias.nl)

Vanavond de documentaire: Direct from Pluto
om 22:00 uur op Discovery

17-08-2015

Vlieg samen met New Horizons rakelings langs Pluto


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 17 augustus 2015 om 16:55 uur

Een nieuwe animatie laat je meevliegen met New Horizons die met 13,8 kilometer per seconde ‘rakelings’ langs Pluto raast.

Op 14 juli was het zover: na negen lange jaren onderweg te zijn geweest, scheerde ruimtesonde New Horizons op een afstand van zo’n 12.500 kilometer langs dwergplaneet Pluto en zijn manen. Het liefst zouden we natuurlijk tijdens die scheervlucht over de schouder van New Horizons meegluren om maar niets te missen. Maar we moesten het doen met foto’s die de sonde voor, tijdens en na de scheervlucht maakte.

Dankzij Bjorn Jonsson kunnen we ons nu echter toch enigszins voorstellen hoe het moet zijn om net als New Horizons langs een dwergplaneet en zijn manen te scheren. Jonsson gebruikte de foto’s die New Horizons voor, tijdens en na de scheervlucht maakte om een animatie van de scheervlucht te maken. We zien hoe Pluto gaandeweg dichterbij komt en New Horizons langs het witte hart van de dwergplaneet scheert. Daarna haast de ruimtesonde zich verder, maar niet zonder nog even achterom te kijken en de ‘duistere kant’ van Pluto te bewonderen.

https://vimeo.com/136223988

De animatie duurt zo’n zestien seconden, maar beslaat een periode van zo’n vier uur. Het moment waarop de afstand tussen New Horizons en Pluto het kleinst was, zit ongeveer in het midden van de animatie. Op de beelden zien we (aan het eind) ook de atmosfeer van Pluto. Jonsson benadrukt dat deze vanaf zo’n tien seconden wordt weergegeven zoals deze er werkelijk uitziet, de eerdere weergave van de atmosfeer is giswerk zolang nog niet alle data van New Horizons binnen is. Verder zit er ook enige dichterlijke vrijheid in de animatie. Zo zien we toch nog enkele details aan de nachtzijde van Pluto (die weliswaar ietsje belicht wordt door Charon), in werkelijkheid zou je die details amper of zelfs helemaal niet zien.

(scientias.nl)

28-08-2015

NASA kiest mogelijke nieuwe bestemming voor Pluto-sonde


Artist’s impression van de ruimtesonde New Horizons bij een ver, klein Kuipergordelobject. (NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Steve Gribben)

NASA heeft de nieuwe mogelijke bestemming geselecteerd voor de ruimtesonde New Horizons. Het is het kleine Kuipergordelobject 2014 MU69, dat anderhalf miljard kilometer voorbij Pluto om de zon cirkelt. Of New Horizons dit nog geen vijftig kilometer grote hemellichaampje ook echt gaat onderzoeken, staat overigens nog niet helemaal vast. Het Amerikaanse ruimteagentschap wil eerst alle voors en tegens van de verlenging van de missie op een rijtje zetten.

Dat er al een nieuwe bestemming is gekozen vóórdat überhaupt zeker is dat de missie van New Horizons wordt voortgezet, heeft alles te maken met de baancorrecties die nodig zijn om 2014 MU69 te kunnen bereiken. Dat ‘bijsturen’ moet nog dit jaar gebeuren, omdat de ruimtesonde anders misschien te weinig brandstof heeft om de vervolgmissie te laten slagen. Naar verwachting zal New Horizons op 1 januari 2019 bij 2014 MU69 aankomen.

Kleine Kuipergordelobjecten zijn ijzige brokstukken die ruwweg tien keer zo groot zijn als de gemiddelde komeet. Vermoed wordt dat het overblijfselen zijn van de vorming van de verre dwergplaneten van ons zonnestelsel, waaronder Pluto.

New Horizons is op dit moment ongeveer vijf miljard kilometer van de aarde verwijderd. Hij moet het overgrote deel van de gegevens die hij tijdens zijn kortstondige bezoek aan Pluto heeft verzameld nog naar de aarde zenden. De laatste bitjes zullen pas eind 2016 binnenkomen. (EE)

(allesoversterrenkunde)

07-09-2015

New Horizons beloont ons geduld binnenkort!


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 7 september 2015 om 14:45 uur

We hebben er even op moeten wachten, maar binnenkort arriveren ze op aarde: nieuwe foto’s van Pluto en zijn manen!

Zo’n zeven weken nadat New Horizons langs Pluto scheerde en we de eerste detailfoto’s van deze mysterieuze dwergplaneet onder ogen kregen, is NASA begonnen met het intensief ‘downlinken’ van de tientallen gigabits aan informatie die New Horizons verzameld en opgeslagen heeft. Dat proces is afgelopen zaterdag in een stroomversnelling gebracht en naar verwachting hebben we alle gegevens die New Horizons verkreeg over een jaartje binnen.

Geduld
Ook al reizen de radiosignalen afkomstig van New Horizons net zo snel als het licht: ze doen er meer dan 4,5 uur over om op aarde te arriveren. Ze moeten dan ook 4,8 miljard kilometer afleggen om hier te komen! De signalen worden ontvangen door NASA’s Deep Space Network.

Het neusje van de zalm
“Dit is waar we voor kwamen – deze beelden, spectra en andere soorten gegevens – gaan ons helpen om de oorsprong en evolutie van het systeem van Pluto voor het eerst te doorgronden,” vertelt onderzoeker Alan Stern. “En wat nu binnenkomt is niet alleen de resterende 95 procent van de data die zich aan boord van New Horizons bevindt – het zijn ook nog eens de beste datasets, de foto’s met de hoogste resolutie, de belangrijkste gegevens over de atmosfeer en meer. Het is een schatkist.”

Meer
New Horizons scheerde op 14 juli langs Pluto en zijn manen. Kort daarna kwamen al de eerste foto’s van Pluto binnen. En daar troffen we heel wat verrassingen op aan. Zo bleek Pluto bijvoorbeeld over bergen te beschikken! Sinds eind juli stuurt New Horizons als continu informatie richting de aarde. Het ging dan met name om gegevens verzameld door instrumenten die onderzoek doen naar onder meer de zonnewind. Maar afgelopen weekend werd het tempo wat opgevoerd en nu komen ook andere gegevens en foto’s die New Horizons tijdens de scheervlucht maakte, binnen.

“De New Horizons-missie heeft vele jaren geduld gevraagd, maar op basis van de kleine hoeveelheid gegevens die we rond de scheervlucht onder ogen kregen, weten we dat de resultaten die nog binnen moeten komen het wachten waard zijn,” stelt onderzoeker Hal Weaver.

(scientias.nl)