Zomergasten 2014 #6 Plaatjes kijken

quote:

Op zondag 3 augustus 2014 23:34 schreef alors het volgende:
Saaie film

quote:

Op zondag 3 augustus 2014 23:26 schreef superniger het volgende:
Duurde te lang.

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 00:01 schreef Weltschmerz het volgende:
Ik vond het wel een heel aardige film destijds, hij komt wat langzaam op gang maar hij is wel echt satirisch.

quote:

Op zondag 3 augustus 2014 21:38 schreef golfer het volgende:
American Psycho gaf destijds inderdaad wel wat ophef.

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 10:50 schreef SunChaser het volgende:
Goede aflevering, beste sinds Linda de mol en Joop van den ende. Mooie scenes. Wilfried was wat mat, niet doorvragen als Saskia vertelt over dat ze verkracht is bv. Zwak. Leuke vrouw die Noort

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 11:28 schreef Deckard het volgende:

[..]

Soms zijn de gasten niet veel aan de maar de fragmenten wel. Maar jij vond de fragmenten wel de moeite waard?

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 10:50 schreef SunChaser het volgende:]Wilfried was wat mat, niet doorvragen als Saskia vertelt over dat ze verkracht is bv. Zwak. Leuke vrouw die Noort

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 00:48 schreef Arcee het volgende:

[..]

Scandinavische films.

quote:

'Zomergasten met Saskia Noort aardig, maar geen moordavond'

Zomergast Saskia Noort wilde 'de donkere kant begrijpen, misschien ook wel van mezelf'. Wat ze daar inmiddels van heeft gezien en leren begrijpen, kwamen we helaas niet te weten, schrijft tv-recensent Jean-Pierre Geelen.

'Kritiek op mijn boeken doet me niet zo veel. Wel op wie ik ben', zei Saskia Noort tegen Wilfried de Jong. Des te riskanter om in Zomergasten te gaan zitten en te betogen dat 'ik als persoon niet de leukste, de slimste en de knapste hoef te zijn'.

Geen reet aan
BN'er zijn? 'Daar vind ik geen reet aan.' De schrijfster van de veelgelezen 'literaire thrillers' - ze leek haar uitgever de term te verwijten - verzorgde een avond met onderhoudende fragmenten, die enigszins gebukt ging onder de opzet en de bereidheid van Noort zich al te diep in de ziel te laten kijken. De Jong deed dappere pogingen tot schedellichten, maar liet in zijn ijver ook vragen liggen.

De fragmenten over Ferdi E., moordenaar van Gerrit-Jan Heijn, en Richard H., die zijn vrouw en kinderen vermoordde om ruimte te scheppen voor zijn Poolse minnares, boden mooie gespreksstof, maar het was fout de thrillerschrijfster te beschouwen als criminologe of forensisch psychiater. Elke zin die Noort erover opmerkte, moest ze baseren op de Amerikaanse neurowetenschapper James Fallon, een onderzoeker van seriemoordenaars, die veel optreedt op commerciële televisie.

In de ogen van Ferdi E. en in het 'programmatische' van diens moordplan zag ze eerst een psychopaat, maar enkele minuten later al dacht ze meer aan 'ziekelijk narcisme'. E. en H. fascineren haar, omdat die mannen de buurman hadden kunnen zijn. 'Of je echtgenoot.' De gezinsmoord van H. 'had een boek van mij kunnen zijn'.

Basisangst
'Van nature' bekijkt ze de wereld met enige argwaan, betoogde Noort. Waar dat vandaan kwam, wilde De Jong weten. Noort wilde 'de donkere kant begrijpen, misschien ook wel van mezelf', zei ze. Wat ze daar inmiddels van heeft gezien en leren begrijpen, kwamen we helaas niet te weten.

Haar therapeut was er ook nog niet achter, maar ze wil zich 'veilig voelen, altijd voorbereid zijn op het ergste'. Na een fragment uit Kijken in de ziel, de reeks met psychiaters, ging het over angsten die haar parten spelen. Vliegangst, tunnelangst, maar ook de stress van een boek schrijven is angst, denkt ze. De 'basisangst' van haar en haar personages is 'angst voor afwijzing, uitgestoten worden, geen liefde meer krijgen. Dat je psychisch doodverklaard wordt door je omgeving.'

In psychoanalyse zou het teruggrijpen op het 'ongelukje' dat haar geboorte was. Haar boeken gaan vaker over slachtoffers dan daders. Zelf was ze ooit ook slachtoffer, zei ze: van een verkrachting, op een feestje waar ze op haar 14de niet hoorde te zijn. Ze heeft het vaker verteld in interviews, maar De Jong koos ervoor te doen alsof hij dat niet had gelezen.

Taboe
Een aangrijpend fragment uit de documentaire The invisible war (2012), over verkrachtingen en aanrandingen in het Amerikaanse leger gaf het gesprek diepte. Een 'taboe-onderwerp': vier mensen hadden Noort deze week gewaarschuwd 'niet wéér' over haar verkrachting te beginnen. Zelf was ze er pas - bij een psycholoog - over gaan praten rond haar twintigste, vertelde Noort. De studie liep niet lekker meer en ze kreeg angstaanvallen. Nu weet ze: 'De helft van de vrouwen die verkracht zijn, ontwikkelt een angststoornis.'

Cirkeltje rond, zegt de huiskamertherapeut: de bron van haar argwaan jegens de wereld, haar fascinatie voor de buurman als psychopaat, haar verlangen zich veilig te voelen en op het ergste voorbereid te zijn, het zou zomaar terug te voeren kunnen zijn op die ene gebeurtenis, ten diepste dus een bron voor haar werk. Maar dat is dus huiskamerpsychologie, op basis van een Zomergast die het in haar boeken niet kon laten te 'pleasen' en die niet, zoals de vertoonde Truman Capote, mensen manipuleerde voor haar boeken.

'Ik vind het belangrijker een leuke vriendin, moeder en aimabel persoon te zijn'. Hoewel opnieuw - net als vorige week met regisseur Jim Taihuttu - al te veel diepgang werd vermeden, won haar relaas aan glans door de vele fragmenten. John Irving die het schrijven vergeleek met worstelen: eindeloos oefenen voor kort applaus.

Geile man
Noort: 'Het misverstand over schrijven is dat het iets rock & rolls zou hebben, of dat je er diepe inspiratie voor moet hebben. Schrijven is gewoon heel hard werken.' Ze voelde zich verwant met J.K. Rowling, huilend op bezoek in het appartement waar op een dieptepunt van haar leven (net met kind uit een scheiding) de kiem voor een nieuw leven werd gelegd.

Ze bewonderde de ultieme echtscheidingsplaat Rumours van Fleetwood Mac, we kregen de 'geile man' Mick Jagger cadeau die in Hyde Park 1969 een gedicht voorlas. Onvergetelijk was het fragment uit de jaren zestig over de Radikale Feministiese Terapie, waarbij vrouwen elkaars vagina's bekeken. Een vrouw, tevreden terugkijkend op die tijd: 'De variaties in vagina's, om dat met elkaar te delen. Daar met elkaar aan te werken, die hele lichaamsbewustwording...'

Tijd doet angst verbleken, wist Noort. Als ze over dertien jaar 60 is, durft ze misschien wel te bungeejumpen. En durft ze eindelijk te zijn wie ze is.

quote:

Saskia Noort is waarschijnlijk de minst elitaire en banaalste gast die het langlopende Vpro-programma ooit heeft mogen ontvangen. Platinablond haar, diep decolleté, zongebruinde huid en gouden collier. De eenvoud zelve, en wie zulks niet wenst te geloven leze haar boeken (megabestsellers waarvan er inmiddels meer dan twee miljoen zijn verkocht): ‘literaire’ thrillers zonder al te veel diepgang of literaire pretenties, maar met een verslavend spannend plot. Het soort boeken dat men ‘in één adem uitleest’, en waarvan men twee uur later alweer is vergeten waar het over ging. Op naar de Bruna voor een nieuw deeltje.

Maar geen zorgen, Noort is even nuchter en down to earth als haar verschijning en oeuvre doen vermoeden. “Ik noem het zelf geen literaire thriller, dat doet de uitgever, ik wil alleen een spannend boek schrijven” en “ik wil helemaal nooit zo’n BN’er zijn, daar heb ik helemaal niets mee”, legde ze uit, voor wie het nog niet door had of niet wilde geloven.

Puur Hollands glorie, afkomstig van de blanke toppen der duinen. Geen fratsen.

Kan dat, een Zomergast die zo sterk afwijkt van de gelaagde erudieten die de deelnemers (kunstenaars, literaire schrijvers, wetenschappers, Freek de Jonge) aan de Zomergastenkaravaan doorgaans pretenderen te zijn om vervolgens hun innerlijke bestaan als een staalkaart van de ziel tentoon te spreiden aan het slinkende maar intieme publiek van VPRO-kijkers?

Klassieke slow-tv
Ja dat kan, maar het duurt wel heel lang. Klassieke slow-tv. Log en traag kwam de avond op gang. Noort (“Jeetje ik schrik toch wel even nu ik mijzelf zo groot zie geprojecteerd”) kijkt 'elke avond trouw het Achtuurjournaal en DWDD' en is niet perse inert door onwetendheid, wel door schaamte en angst. Diezelfde angst zou tegelijk de sleutel tot de avond worden, maar het was flink ploegen om die sleutel te vinden. Als wandelen in een boze droom: het asfalt als stroop, de benen met elkaar versmolten.

Een uur duurde het, minstens een uur. De Jong was trouwens op dreef, met zo’n gast is hij tegelijk sherrif, pianospeler en barkeeper, maar immer stroef. Lange stiltes na een vraag, Noort lachte haar antwoorden beschaamd weg of verschoof haar gedachten naar het zelfkleinerende “vind ik althans” en “zo denk ik er over” als apologie voor haar mening. De demon van schaamte wordt altijd prachtig onder woorden gebracht in de zoete apologie voor een mening.

Dat is een blokkade. Angst dus.

“Angst”, zo ontwaakte ze plotseling uit haar beschermende sluimer, “die onbewust wordt veroorzaakt doordat ik een ‘ongelukje’ van mijn ouders was.” En niet alleen dat: om te kunnen verklaren hoe ze zich voor haar werk probeert in te leven in slachtoffers van een misdrijf wilde ze aan De Jong prijsgeven dat ze zélf ooit slachtoffer was van een verkrachting.

Weg met de obstakels
Geen catharsis, wel een bekentenis die de eenvoud en banaliteit ontmaskerde van een lectuur schrijvende vrouw die liever niet al te moeilijk doet. Weg waren de obstakels. De Jong had de gedachtewereld van Noort, die het verplaatsen van haar meest angstige gedachten naar een talige maar controleerbare werkelijkheid zo tot in de puntjes beheerst, keurig gedeconstrueerd.

Zonder obstakels werd de kijker een loepzuivere blik in haar ziel gegund. Een fragment over Radikale Vrouwenhulpverlening in de jaren zeventig (waarbij vrouwen zich op een zoldertje van het plaatselijke Feministen Kollektief elkaar in de behaarde kut lieten kijken) waren voor Noort reden pittige uitspraken ten faveure van het feminisme te doen. Dit keer zonder apologie voor haar mening. En een bloedstollend fragment uit de documentaire ‘The Invisible War’, over de kille machocultuur in het US Army, waarin het verkrachten van vrouwelijke soldaten kennelijk nog altijd traditie is, dreef de avond naar een doodstil maar geladen hoogtepunt.

Het ontlokte Noort, als verkrachtingsslachtoffer en ervaringsdeskundige, beladen uitspraken over macht en discipline bij mannen. Uitlatingen die het zeker verdienden te worden uitgediept, maar daarvoor ontbrak het aan tijd, en, vreemd genoeg, ook aan moed bij De Jong, die na een avond van stevig en streng interviewen plotseling in de waan verkeerde dat zijn gast van flinterdun kristal was gemaakt en beter met de fluwelen handschoen kon worden aangeraakt.

Van lectuur naar literaire belofte
Nergens voor nodig, zo bleek. Noort is weliswaar een ‘pleaser’ en weigert “ten koste van alles” tot het uiterste te gaan in haar werk, op het juiste moment en onder hoogspanning zegt ze wat er gezegd moet worden. Inderdaad, zonder fratsen. “Ik kan me hoe dan ook nooit meer wegcijferen voor de liefde”, zo vatte ze bijvoorbeeld het verdriet en de wanhoop van haar echtscheiding samen.

Uiteindelijk is het jammer dat Saskia Noort meent “geen literatuur te gaan schrijven”. Het zou haar, in elk geval wat onderwerpen betreft, moeiteloos afgaan, zo onthulde deze Zomergasten-uitzending. Ze hoeft alleen nog maar over dat ene obstakel van de vrees voor afwijzing heen. Wellicht kan ze daarvoor alsnog J. K. Rowling, uit een fragment eerder op de avond, als rolmodel nemen.

quote:

Op maandag 4 augustus 2014 12:07 schreef golfer het volgende:
En het Braaksel van Bert Brussen: