Nederlandse testvliegers Koninklijke Luchtmacht lyrisch over F-35
Op eenzame hoogteCharles Sanders
Nederlandse vliegers draaien rond de klok uren met beide door Defensie gekochte F-35’s. Volgens Amerikaanse collega’s „op superieure wijze”. Afgelopen week werd ’323’ het eerste operationele JSF testsquadron van de Koninklijke Luchtmacht. De F-001 en F-002 scheren door Florida’s azuurblauwe lucht.
Dreigend staat hij daar, in de tegen fel zonlicht en orkanen beschermende shelter op US Airforce base Eglin. De gespierde, matgrijs gespoten F-001. Eerste Joint Strike Fighter van de Koninklijke Luchtmacht.
Majoor-vlieger Laurens-Jan Vijge is lyrisch. „Alle hightech maakt deze Lightning II zó gemakkelijk te vliegen. Veel werklast en beslommeringen in de cockpit worden zo weggenomen. Daardoor is de focus op de missie zelf optimaal. Multirole: verkenning, luchtgevecht, elektronische oorlogsvoering, grondaanval.”
In ons land werd vervanging van de uit 1979 stammende F-16 een hoofdpijndossier. Besluitvorming duurde uiteindelijk ruim twintig jaar. Tot definitief voor de aankoop van 37 nieuwe JSF’s werd gekozen. Met een prijskaartje van 4,5 miljard euro tevens de grootste militaire aankoop uit de Nederlandse historie.
Defensiebudget
Ook in Amerika ligt het defensiebudget onder vuur, maar dat de sfeer aan de andere kant van de oceaan toch ietsje anders is blijkt vlak bij vliegbasis Eglin, in het slaperige Fort Walton Beach aan de Golf van Mexico. Een reclamebord toont een lasergestuurde bom, in vogelvlucht op weg richting doel. Mét wervende tekst. Mission: change the game. Small Diameter Bomb II. By Raytheon.
Als we op de flightline staan, vliegen F-35’s af en aan. De Nederlandse detachementscommandant slaat zijn vuisten op de borst en steekt vervolgens zijn armen wijd de lucht in als een toestel met Amerikaans registratienummer langs taxiet. De piloot, met futuristische helm die hem op Darth Vader doet lijken, maakt dezelfde vreemde bewegingen.
„Groet van de mensaap, hier traditie”, lacht kolonel Bert de Smit breeduit. „Want we zijn op Eglin ondergebracht bij het 58e ’Mighty Gorilla’-squadron van de Amerikaanse luchtmacht.”
Die gorilla werd al in de Tweede Wereldoorlog door het 58e squadron als mascotte geadopteerd. Toen de piloten nog met het eerste vliegtuig van de Lockheedfabriek dat Lightning heette guerrilla-achtige missies tegen Japan vlogen.
Ze zijn blij, de bijna veertig Nederlanders van het luchtmachtdetachement in de VS, met de keuze voor die in de volksmond nog altijd Joint Strike Fighter (JSF) genoemde opvolger van onze F-16. Hoewel militairen beseffen dat zij zich afzijdig van politieke besluitvorming en uitspraken moeten houden, willen ze best kwijt dat deze ’vijfde-generatie-jager’ geen concurrent kent.
Wereldwijd worden er minstens 3000 gebouwd, waardoor voortdurende verdere ontwikkeling van de F-35 – net als gedurende die lange en succesvolle F-16 loopbaan – gegarandeerd lijkt. Dat is bij andere jachtbommenwerpers, tot voor kort nog in beeld, anders. De Franse Dassault Rafale en de van een Europees consortium afkomstige Eurofighter Typhoon bijvoorbeeld. Veel minder sensoren en infraroodcamera’s, nauwelijks stealth-capaciteit.
Bovendien nóg duurder in aanschaf en onderhoud, mede door de dubbele motoren. Laatste andere mededinger, Saab’s Gripen, overstijgt qua capaciteiten amper de huidige F-16 en zal slechts mondjesmaat uit de Zweedse fabriek rollen. Op lange termijn een stap terug in de tijd.
Ook het JSF-project is zeker niet louter een succesverhaal. Het programma kampte met tegenslagen en vertragingen, onder andere omdat productie en ontwikkeling in dit project worden gecombineerd. Maar nu ligt het schema van fabrikant Lockheed Martin op koers. Als we deze week op Eglin Airforce Base zijn, vliegen de F-35’s af en aan. Het luchtruim lijkt veroverd door de jagers met dubbele staart en korte neus.
De Nederlandse piloten Laurens-Jan Vijge, Bert de Smit, Pascal Smaal en Ian Knight zullen komende jaren een zwaar testprogramma afwerken. Zodat de vliegtuigen, die vanaf 2020 de huidige F-16’s gaan vervangen, in optimale staat op Volkel en Leeuwarden staan. Klaar voor de klus, net als de vliegers.
Vijge ging 18 december vorig jaar als eerste Nederlander met de F-35A Lightning II, officiële naam van de Joint Strike Fighter, omhoog. Nu zit de majoor op bijna honderd vlieguren en leidde hij als ’instructor pilot’ zijn baas en detachementscommandant De Smit op. De vier testvliegers zijn allen wapeninstructeurs en behoren internationaal tot ’de besten van de beste’. Beroemde kreet, sinds bioscoopkraker Top Gun.
Eglin Airforce Base heeft veel weg van de Top Gun Fighter Weapons School waar Tom ’Maverick’ Cruise en zijn kameraden werden klaargestoomd voor hun wittedoekoorlog. Zo is daar ’Boss’, een vrouwelijke militair die als een tweede Kelly McGillis onze vliegers bijstaat tijdens training in de hoogtekamer. Daar wordt onderzocht hoe piloten reageren op het terugschroeven van de zuurstoftoevoer.
In een kraakhelder gebouw op Eglin staan 1:1-kopieën van de F-35, in drie stukken gesneden, om technisch personeel op te leiden. En er is die simulator voor vliegers. Geheim en dus hermetisch van de buitenwereld afgesloten. Ook vanwege de vrees voor spionage door Chinezen en Russen.
„Serieus item”, zegt Laurens-Jan Vijge, als we met hem onder de warme zon van Florida over het JSF-project praten. „De F-35 is vijfde generatie door het totaalpakket van sensoren, infraroodcamera’s, gebruik van composiet materiaal en stealth-eigenschappen. Alleen de veel duurdere en voor exclusief gebruik van de Amerikaanse luchtmacht gebouwde F-22 Raptor is als grote broer vergelijkbaar.”
Om die geheimen te bewaren, is het verboden foto’s van details als de binnenzijde van het bommenluik, delen van de cockpit en de open uitlaat te maken. Een mysterieus ogende veiligheidsmedewerker van fabrikant Lockheed Martin wijkt tijdens het bezoek aan Eglin geen meter van onze zijde.
Want de Amerikanen hebben geleerd van het verleden, zo is op de basis te horen. Refererend aan het verlies in maart 1999 van een destijds ook topgeheime F-117A Nighthawk boven Budanovci, voormalig Joegoslavië. Het stealth-vliegtuig werd door een luchtdoelraket neergehaald.
De Servische kolonel Zoltan Dani onthulde zes jaar later dat hij door de Russische geheime dienst FSB op de hoogte was gebracht van een kwetsbaar punt in het F-117-concept. Bij open bomluiken kon het toestel door zoekradar worden gevangen. „Vervolgens hebben we onze verouderde SA-3-raketsysteem aangepast en was het gedaan met de Nighthawk”, aldus Dani.
Deze week werd het beroemde 323 squadron – mascotte Diana, godin van de jacht – van vliegbasis Leeuwarden overgeheveld naar de Verenigde Staten. Een van de redenen voor basiscommandant Gerbe Verhaaf om naar Florida te reizen.
De kolonel, met 3500 F-16 uren en missies boven de Balkan en Afghanistan op zijn cv: „Ons jachtwapen is vrijwel 21 jaar internationaal onafgebroken op missie. Hard nodig, deze Lightning II, gezien de wereld om ons heen. Oekraïne, Islamitische Staat, Russen die met Bears en Sukhois steeds vaker hun spierballen laten zien… Het is allemaal niet meer ver weg. We zijn de zestiende mondiale economie en moeten onszelf kunnen verdedigen. Met de F-35 kan dat.”
Als een Amerikaanse F-18 Super Hornet langs de Nederlandse F-001 op Eglin taxiet, oogt dat eerste toestel opeens verouderd. De motoren maken ook veel meer lawaai dan de Pratt & Whitney F135 van de Lightning II. Met de twee toestellen verkast het Nederlandse detachement in januari naar Edwards Airforce Base in Californië. Daar wordt verder gevlogen en getest. Vooral in tactiek en gebruik van alle wapensystemen.
Deze week kreeg de enige vrouw van het detachement, sergeant eerste klas Anna Goinga, haar brevet om als logistiek onderofficier aan het JSF-project te mogen werken. Komende jaren zal ze in de VS wonen, bewuste keuze.
„Er waren 22 sollicitanten, ik bleef over”, zegt ze. „De kans, die uitdaging, een nieuw wapensysteem. Mijn man diende bij het Korps Mariniers, ook in Afghanistan, en ging onlangs over naar de marechaussee. Hij begreep mijn keuze, zegde zijn baan op en komt straks naar Californië. Dit is de toekomst van de luchtmacht en daaraan mag ik meewerken!”
Vederlicht
Majoor Laurens-Jan Vijge laat ons de Generation II vlieghelm zien. Vederlicht en met twee lenzen bovenin die alle gegevens op het vizier projecteren. Ook die helm wordt komende jaren verder ontwikkeld. Over het prijskaartje doen de wildste verhalen de ronde.
„Van 250.000 euro tot wel 500.000 dollar”, zegt Vijge. „De waarheid zal ergens in het midden liggen. Door al die nieuwe techniek kunnen we ’s nachts 360 graden rondom kijken. Dan hoor ik ’experts’ op tv zeggen dat de cockpit van de F-35 geen zicht naar achteren biedt… Maar dankzij die infraroodsensoren zie ik in het donker de hele wereld om me heen!”
Voor hij wegloopt bij de F-001 aait hij de neus van het toestel en zegt tegen zijn crewchief: „Gooi er even wat olie in, beetje benzine ook. Bandjes oppompen en we kunnen weer gaan!”
Bron:
http://www.telegraaf.nl/p(...)tm_campaign=facebook
"Any officer who goes into action without his sword is improperly dressed." - "Mad Jack" Churchill DSO MC