http://www.hildecrevits.b(...)or-mensensmokkelaarsDe mensensmokkelaars blijven onder de radar. Ze rijden niet in dikke bakken en wonen niet in chique huizen. Ze investeren alles in hun thuisland.
Liesbeth Verlinden, substituut-procureur
Wij dweilen niet met de kraan open, maar met gesprongen buizen.
Chris Van Geit, politiecommissarisDe E40-parkings tussen Groot-Bijgaarden en de Franse grens veranderen 's nachts in het grimmige werkterrein van mensensmokkelaars. Ze rammen politiewagens, verstoppen kinderen in koeltransporten en draaien omzetten van 80 miljoen euro. 'De vraag is: wanneer schieten ze op ons?'
De E40-parking van Mannekensvere, richting binnenland. Het is zondag 5 januari, 21.30 uur. Tien illegalen stuiven uit een bestelwagen Vauxhall Vivaro met Britse nummerplaat. Ze spurten de zes baanvakken van de snelweg over, naar de parking richting Calais. Een Koerdische bende smokkelt hen daar in een vrachtwagen met bestemming Verenigd Koninkrijk. De West-Vlaamse wegpolitie zet de achtervolging in op de bestelwagen, met 180 kilometer per uur. De smokkelaar probeert de politiewagen te rammen en raakt hem licht. Na de afslag Veurne gaat de man plots vol in de remmen. Hij rent de velden in en ontkomt. Dit is maar een van de vele confrontaties de voorbije maanden tussen politie en mensensmokkelaars langs de West-Vlaamse E40-parkings van Jabbeke, Westkerke en Mannekensvere, vlak bij de Franse grens. Luc Vanmassenhove, commissaris bij de federale politie van Brugge, jaagt al bijna twintig jaar op mensensmokkelaars en ziet ze steeds driester tekeergaan. 'In Frankrijk schoten ze al op de politie. De vraag is: wanneer schieten ze op ons? Onder die Koerdische smokkelaars zien we veel ex-militairen en politieagenten. Zelfs de Albanese mensensmokkelaars hadden nog respect voor ons, de Koerden niet.' Vooral de agressie tegen vrachtwagenchauffeurs en burgers, een relatief nieuw fenomeen, baart hem zorgen. 'Twee jaar geleden werd een vrachtwagenchauffeur beschoten, vermoedelijk met een alarmpistool, maar toch. Een andere chauffeur kreeg vorig jaar een klap met een ijzeren staaf.' Een Duits koppel dat eind vorig jaar kort na middernacht uitrustte op de parking van Westkerke zag plots een ongure man opduiken die met een ijzeren staaf op de voorruit van hun auto tikte. De boodschap van de mensensmokkelaar was niet mis te verstaan: geen pottenkijkers. Maar de actieradius van smokkelaars reikt verder dan de West-Vlaamse parkings. De Tijd kon vonnissen inkijken die de hele strook tussen Groot-Bijgaarden en Westkerke bestrijken. Of hoe de E40-parkings, overdag rustplekken voor nietsvermoedende pendelaars en reizigers, 's nachts transformeren in een grimmig werkterrein van mensensmokkelaars. Chris Van Geit, commissaris bij de unit mensensmokkel van de Gentse federale politie, concentreert zich op de parking in Drongen in Oost-Vlaanderen. 'Vroeger lieten illegalen zich gewillig oppakken. Nu rennen ze de snelweg op. Waarschijnlijk krijgen ze die opdracht van de smokkelaars, om uit onze handen te blijven. En als we ze vatten, lossen ze heel weinig.' Wie de bende aan de galg praat, hypothekeert zijn oversteek naar het VK. Internationale smokkelcircuits maken gretig gebruik van de Belgische E40-parkings sinds de Fransen vier jaar geleden hun onbewaakte snelwegparkings tussen de Belgische grens en de havens van Calais en Duinkerke sloten. Op de open parkings langs het traject patrouilleren Franse politiecombi's nagenoeg de hele nacht. Inventieve smokkelaars maken nu een lusbeweging: vanuit Frankrijk voeren ze hun 'klanten' naar de Belgische parkings, die vervolgens via Calais en Duinkerke in het Verenigd Koninkrijk hopen te belanden.
Met de glimlach
Smokkelaars nemen met de glimlach grote risico's omdat er belachelijk veel geld te rapen valt. 'Op 30 januari onderschepten we een Afghaans gezin: vader, moeder en twee kinderen. De vader verklaarde dat ze samen 44.000 dollar hadden betaald om van Afghanistan tot in het VK te geraken', zegt Vanmassenhove. Vorige week vond in Rijsel een megaproces plaats tegen een Afghaanse smokkelbende, een van de grootste in Europa toen ze in 2012 werd opgerold. Ze gebruikte de E40-parkings in Groot-Bijgaarden en Drongen. Na twee jaar wroeten, honderd telefoontaps en een intense samenwerking met het gerecht in België, Griekenland en het VK zijn de vier kopstukken veroordeeld tot celstraffen tussen vier en zeven jaar. Een zichtbaar opgeluchte onderzoeksrechter Richard Foltzer zet in zijn kantoor in Rijsel enkele duizelingwekkende cijfers op een rij. 'Het kopstuk van de bende, een Afghaan in Griekenland, draaide een jaaromzet van 80 miljoen euro. De Afghaanse gelukszoekers betaalden gemiddeld 10.000 euro om via Turkije, Griekenland, Frankrijk en België illegaal naar het VK te worden geloodst. De bende smokkelde in de tien maanden voor de ontmanteling 5.000 illegalen. Dat zijn er gemiddeld 125 per week.' Het lastige is dat de grootste geldstromen niet door Europa lopen. Op het gros van de winst kunnen magistraten moeilijk beslag leggen. Foltzer: 'De bendes incasseren 90 procent in de landen van herkomst. Het grootste stuk betaalt de familie van de gesmokkelde ter plekke. Vaak houden winkeliers in Pakistan of Afghanistan er als informele bankier een parallelle boekhouding op na, waarop ze de winst bijhouden voor de kopstukken. In het geval van de Afghaanse megabende identificeerden we zo'n grote bankier in Pakistan. Maar de samenwerking met de lokale autoriteiten verloopt erg moeizaam.' De Europese kopstukken leven verrassend genoeg even armzalig als de gesmokkelden. 'Het kopstuk van de Afghaanse bende woonde in een achtergestelde wijk van Athene, tussen de illegalen', zegt Foltzer. Liesbeth Verlinden, die zich als substituut-procureur van het Brussels parket buigt over mensensmokkel op de parking van Groot-Bijgaarden, ziet hetzelfde fenomeen in ons land. 'Ze blijven onder de radar, rijden niet in dikke bakken, wonen niet in chique huizen. Alles investeren ze in vastgoed en auto's in hun thuisland.' De in Rijsel gestrafte smokkelaars pikten illegalen op in het vluchtelingenkamp van Teteghem, net over de Belgische grens. De Noord-Franse regio telt een handvol van die kampen, omdat de Franse overheid illegalen niet strafrechtelijk vervolgt. Ze gedoogt de nederzettingen, begin dit jaar was er zelfs een voetbaltornooi tussen de kampen. Het verloop is er opvallend groot. Plaatselijke medewerkers van Artsen Zonder Grenzen verklaarden dat ze mensen slechts een paar dagen zien. De kampen zijn een goudmijn voor mensensmokkelaars. De Afghaanse smokkelaars uit het Rijselse dossier reden vrijwel elke nacht af en aan tussen het kamp van Teteghem en de Belgische E40-parkings. Ze leverden er Afghaanse illegalen over aan Koerdische 'onderaannemers', die heer en meester zijn op onze parkings. Die laatsten smokkelden de illegalen aan boord van vrachtwagens.
Rasechte ondernemers
Ann Lukowiak, substituut-procureur van het Gents parket, schreef vorig jaar een scriptie over mensensmokkel. Ze merkt hoe zelfs gevangenisstraffen de Koerden niet afschrikken. 'Een Koerdische mensensmokkelaar die drie jaar in een Franse cel had gezeten, was amper één dag vrij of hij begon al opnieuw in ons land. Hij had zelfs promotie gemaakt.' Als rasechte ondernemers verhuren de Koerden 'hun' parkings aan Indiase en Albanese smokkelaars, die illegalen aanvoeren vanuit het Belgische binnenland. Per gesmokkelde moeten ze 100 tot 150 euro afstaan aan de Koerden. Op die manier gebruiken twee smokkelfilières de E40-parkings in ons land. De Albanese en Indo-Pakistaanse bendes vertrekken met hun illegalen vanuit safehouses verspreid over heel België, tot in Ardeense dorpjes. De Koerdische en Afghaanse bendes rijden voortdurend af en aan naar diezelfde parkings, vooral de West-Vlaamse, vanuit de Noord-Franse vluchtelingenkampen. Voor de West-Vlaamse provinciegouverneur Carl Decaluwé is de maat vol. Hij trok aan de alarmbel bij Vlaams minister van Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V). Die besliste vrijdag om de parking Westkerke vanaf 2 juni als proefproject zes maanden te sluiten. De politie kan zo gerichter controleren in Jabbeke en Mannekensvere. 'Eén parking minder, een wereld van verschil', zegt Vanmassenhove. Benny Smets, de CEO van de transporteur Ninatrans in Bierbeek, nam eerder al een radicaal besluit. 'Ik verbied mijn chauffeurs nog te stoppen tussen Groot-Bijgaarden en Calais.' Ninatrans heeft bijna honderd mensen in dienst in België en heeft filialen in Nederland, Frankrijk en Duitsland. Elk jaar rijden chauffeurs vanuit heel Europa meer dan duizend keer af en aan naar het VK. Ze kregen al een paar keer af te rekenen met verstekelingen. 'De eerste keer sprongen ze uit de camion bij een verbouwereerde klant en konden ze ontkomen. Een andere keer had de chauffeur iets gehoord. Hij meldde zich vrijwillig aan bij de scanfaciliteit in Calais, waar ze sowieso ook steekproeven doen bij vrachtwagens.' Smets nam al een rist voorzorgsmaatregelen. 'We proberen altijd met een gesloten oplegger naar het VK te rijden. Hangsloten knippen ze gewoon door, daarom gebruiken we sindsdien beter beveiligde sloten. Omdat we in Calais telkens konden aantonen dat we voorzorgsmaatregelen nemen, werden we nooit beboet.' Die boetes zijn niet min: de Britse immigratiedienst rekent tot 2.000 pond per illegaal aan. Smets heeft zijn bedenkingen. 'Zo stel je transporteurs mee verantwoordelijk, terwijl ze er in vrijwel alle gevallen niets mee te maken hebben.' Na twintig jaar transport van en naar het VK is hij pessimistisch over mensensmokkel. 'Ik zie het probleem alleen verergeren.' Voor de Gentse commissaris Chris Van Geit is het duidelijk. 'Zolang het VK zijn wetgeving niet verandert - er is geen identiteitskaartplicht - blijft dat spel duren. Wij werken eigenlijk voor de Britten.' Hans De Moor, al tien jaar specialist in de E40-parkings bij de centrale dienst mensenhandel van de federale politie: 'Ik durf er niet aan te denken hoeveel mensensmokkel onze maatschappij kost. Al die manuren bij politie en justitie, al die tolken.' Rapporten van de Verenigde Naties stellen onomwonden dat mensensmokkel even lucratief is als drugshandel. 'Het verschil is dat drugsonderzoek makkelijker is, omdat je drugs tenminste in beslag kan nemen. Bij smokkel gaat het om mensen', zegt De Moor. De lokale politie moet de illegalen meestal snel weer op straat zetten, waardoor ze opnieuw in de armen van smokkelaars belanden. Van Geit: 'Wij dweilen niet met de kraan open, maar met gesprongen buizen.'
HOE WERKEN MENSENSMOKKELAARS?
Tussen 12 en 5.
Mensensmokkelaars zijn het drukst in de weer tussen middernacht en vijf uur 's ochtends, als de vrachtwagenchauffeurs slapen. De spotters benaderen hen om een oogje dicht te knijpen. Voor een smokkelaar is 1.000 euro peanuts, voor een slecht verdienende Oost-Europese chauffeur kan het volstaan om de andere kant uit te kijken.
Met secondelijm.
In vrachtwagens met dekzeilen snijden de bendes een opening in het dak. Bij harde opleggers vijzen ze de scharnieren aan de zijkanten los. Met secondelijm plakken de smokkelaars de vrachtwagenverzegeling opnieuw aan elkaar. Een chauffeur die zijn vrachtwagen 's ochtends niet grondig inspecteert, heeft niets in de gaten.
In de reservewielhouder.
De gesmokkelden belanden tussen allerlei ladingen. Onlangs vond de politie besmeurde schoenen en kleren naast een bulktransport vloeibare chocolade. Anderen verstoppen zich in de reservewielhouder van een vrachtwagen. Koeltransporten, met temperaturen rond het vriespunt, zijn begeerd omdat ze die in de havens moeilijk kunnen scannen op verstekelingen. Maar ze zijn levensgevaarlijk, omdat de zuurstof na een tijd op geraakt.
Tot 5.000 euro.
De tarieven voor het traject België-Verenigd Koninkrijk variëren van 250 tot 5.000 euro. Transporten 'met garantie' zijn de duurste. Als het de eerste keer mislukt, mogen ze gratis blijven proberen tot het lukt. Soms gaat een bendelid mee. Ofwel zit de chauffeur mee in het complot, en verstopt de gesmokkelde zich in zijn slaapcabine.
DE MILJOENENROUTE PARKING PER PARKING
Parking Groot-Bijgaarden
6 dagen op 7. 'Hier smokkelen ze zes dagen op zeven', zegt Liesbeth Verlinden, substituut-procureur van het Brussels parket. 'De gesmokkelden betalen voor de laatste etappe - van Groot- Bijgaarden tot het VK - 3.000 tot 5.000 euro. Voor het voorafgaande traject meestal al 14.000 tot 30.000 euro.' 10.000 euro. Een Afghaanse bende smokkelde hier een halfjaar in 2012. Elke nacht, voor 1.000 tot 1.200 per kop. De kopman streek 10.000 euro per week op. 500 personen. Eén Koerdische bende smokkelde in 2011 in vijf maanden ruim 500 personen. 428.000 euro. Een andere Koerdische bende nam in 2009 in vijf maanden 107 transporten van minstens twee personen per keer voor zijn rekening. Met een tarief van 2.000 euro per persoon raakten ze aan 428.000 euro.
Parking Wetteren
Rustiger. 'Sinds de opening van een betalende, bewaakte vrachtwagenparking eind 2012 is het hier rustiger', weet Sabien Jamar, magistrate van het parket van Dendermonde. 'Maar ik zou niet zeggen dat ze er niet meer smokkelen,' zegt Luc Cocquereaux van de federale gerechtelijke politie in Dendermonde. Vrachtwagens kunnen nog altijd parkeren in de onbewaakte zone. Naar de E17. Inventieve smokkelaars hebben hun werkterrein verlegd naar de E17-parkings van Waasmunster en Kalken. 'Vooral de parking van Waasmunster is ideaal. In de bosjes verzamelen ze illegalen. We vonden er al eten en een vuurtje in een oude schuilhut', zegt Cocquereaux.
Parking Drongen
1 miljoen euro. Twee Koerdische bendes smokkelden hier tussen januari 2012 en februari 2013 drie tot vier mensen per dag, zes dagen per week. Met tarief van 1.500 euro kom je twee keer aan ruim 1 miljoen euro omzet. Beveiliging. Een betere beveiliging van de parking en een verhoogd toezicht door de politie hebben de mensensmokkel via Drongen doen dalen.
Parkings Jabbeke, West- kerke en Mannekensvere
Celstraffen. Woensdag viel in Brugge de uitspraak in het proces tegen acht Koerdische mensensmokkelaars, geklist in juni 2013. De bende smokkelde Irakezen, Iraniërs, Afghanen en Vietnamezen. De hoofdverdachte kreeg acht jaar effectief, de anderen kregen twee tot vier jaar cel. 4 miljoen euro. Frank Demeester, substituut-procureur van het Brugs parket: 'We gingen drie jaar terug in onze vervolging. De kopman beweerde dat hij maar vier nachten per week telkens met 10 tot 15 illegalen uit het Noord-Franse vluchtelingenkamp in Tethegem naar de drie parkings trok. Ze zouden elk 1.000 euro hebben betaald voor het laatste traject naar het VK. Maar we hoorden in afgeluisterde telefoongesprekken bedragen van 2.000 euro tot 6.000 euro. Neem dat ze vier keer per week nog maar tien illegalen per nacht smokkelden, dan kom je aan een jaaromzet van 4 miljoen euro.' Elke dag. Andere smokkelaars zijn nu actief op de drie parkings. De eerste maanden van dit jaar hield de Brugse onderzoeksrechter er acht aan, tegenover 23 in heel 2013. 'Elke dag melden vrachtwagenchauffeurs dat er illegalen rondlopen', zegt Demeester